یاران امام جواد علیه السلام
نسخهٔ تاریخ ۱ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۵:۰۱ توسط مهدی موسوی (بحث | مشارکت‌ها)
دوران كوتاه امامت حضرت امام جواد علیه‌السلام و محدودیت شدید ایشان از سوی دستگاه حكومتی وقت، هرگز مانع آن نشد كه آن حضرت در كنار نشر و تبلیغ مكتب تشیع با شیوه‌های گوناگون، در جوّ اختناق و حصارها و نیروهای امنیتی بنی عباس به تربیت شاگردان و یاران خویش نپردازد. پاسخگویی به هزار مسئله در یک جلسه و نیز و پرسش و پاسخ حضرت جواد با حضور هشتاد تن از بزرگان و عالمان شیعه، بیانگر آن است كه در این عصر كمتر عالم و محدث بزرگ یافت می‌شود كه محضر پرفیض این امام همام را درک نكرده باشد. وجود شخصیت ها و راویان بزرگ تشیع چون عبدالعظیم حسنی، محمد بن ابی عمیر، زكریا بن آدم و... نشان از استمرار حركت علمی امام جواد علیه‌السلام در عصر پر آشوب خود دارد.
فهرستی از اصحاب امام جواد
عبدالحسین شبستری در كتاب سبل الرشاد نام 192 تن از یاران، شاگردان و راویان امام جواد علیه السلام را با ذكر منبع و مأخذ بیان می كند. این شخصیت ها اعم از ممدوحین و مذمومین، عبارتند از:
- ابراهیم بن داود یعقوبی
- ابراهیم بن شیبه كاشانی
- ابراهیم بن عبدالحمید صنعانی
- ابراهیم بن ابی محمود خراسانی
- ابراهیم بن مهرویه
- ابراهیم بن ابی بلاد یحیی بن سلیم
- ابراهیم بن عقبه
- احكم یا احلم بن بشار مروزی خراسانی
- احمد بن اسحاق بن عبدالله اشعری قمی
- احمد بن حماد مروزی
- احمد بن ابی خالد
- احمد بن ابی خلف
- احمد بن عبدالله بن عیسی اشعری قمی
- احمد بن عبدالله كوفی (كرخی)
- احمد بن محمد بن بندار، مولی ربیع اقرع
- ابوالقاسم ادریس قمی
- اسحاق بن ابراهیم حضینی یا حصینی (اسحاق بن محمد بن ابراهیم)
- اسحاق بن ابراهیم بن هاشم قمی
- اسحاق انباری
- اسحاق بن محمد بن احمد بن ابان بن مرار بن عبدالله بن حارث نخعی بصری
- اسماعیل بن مهران بن محمد بن ابی نصر زید بن محمد بن ابی نصر سكونی كوفی
- امیه بن علی قیسی یا قبسی یا قتیبی شامی
- ایوب بن نوح بن دراج كوفی نخعی
- بكر بن احمد بن ابراهیم بن زیاد بن موسی بن مالك بن یزید عصری یا قصری
- بكر بن صالح رازی
- بندار مولی ادریس
- ابوتمامه یا ابوثمامه
- ابوجعفر بصری
- جعفر جوهری
- جعفر بن داود یعقوبی
- جعفر بن محمد صوفی
- جعفر بن محمد بن یونس احول صیرفی بجلی
- جعفر بن یحیی بن سعد یا سعید احول
- حسن بن راشد بن علی بغدادی، مولی آل مهلب
- حسن بن سعید بن حماد بن سعید بن مهران كوفی اهوازی
- حسن و یا حسین بن عباس بن حریش یا حریس رازی
- حسن بن عباس بن خراش
- حسن بن علی بن ابی عثمان،
- عبدالواحد بن حبیب كوفی، ملقب به سجاده
- حسن بن محمد جوانی بن عبدالله اعرج بن حسین الاصغر بن علی بن الحسین علیه السلام، شهید هاشمی علوی
- حسین و یا حسن، بن بشار یا یسار مداینی و یا واسطی (مولی زیاد)
- حسین بن داود یعقوبی
- حسین بن سهل بن نوح
- حسین بن علی قمی
- حسین و یا حسن بن محمد اشعری قمی
- حسین و یا حسن بن مسلم یا اسلم یا اسد
- حصین بن ابی حصین
- ابوحصین و یا ابوحسن بن حصین خضینی یا حصینی اهوازی
- ابوعبدالله حفص جوهری
- حمران بن ابراهیم خضینی اهوازی كوفی
- همدان بن اسحاق دسوائی یا دیوانی
- خلف بن سلمه بصری
- خلف صیرفی
- خیران بن اسحاق زاكانی یا راكانی، قراتیسی و یا اسباطی
- داود بن مافنه صرمی كوفی (ابوسلیمان)
- داود بن مهزیار
- زهرا ام احمد بن حسین بغدادی
- زینب بنت محمد بن یحیی
- ابو ساره
- سعید بن جناح ازدی كوفی بغدادی
- ابوسكینه كوفی
- شاذویه بن حسین بن داود قمی
- صالح بن محمد بن سهل
- صالح بن محمد همدانی
- صالح بن ابی حماد مسلمه
- عباس بن عمر همدانی
- عبدالجبار بن مبارك و یا علی نهاوندی
- عبدالرحمن بن ابی نجران،
- عمر بن مسلم تمیمی كوفی (ابوالفضل)
- عبدالعظیم بن عبدالله بن علی بن حسن بن زید بن امام حسن علیه السلام معروف به عبدالعظیم حسنی
- عبدالله بن خداش بصری مهری (ابوخداش)
- ابوعبدالله خراسانی
- عبدالله بن رزین
- عبدالله بن سنان
- عبدالله بن صلت قمی (ابوالطالب)
- عبدالله بن محمد بن حصین و یا حضین حضینی و یا حصینی و یا حصیبی، عبدی اهوازی
- عبدالله بن محمد بن حماد رازی
- عبدالله بن محمد بن سهل بن داود
- عبدالله بن موسی بن جعفر علیه السلام، شهید هاشمی علوی
- عبدالله بن محمد رازی
- عثمان بن سعید عمری و یا عمروی، سمّان و یا زیّات اسدی
- عثمان بن عیسی عامری كلابی رواسی كوفی (ابوعمرو)
- علی بن اسباط بن سالم كندی كوفی بیاع الزطی (ابوالحسن)
- علی بن بلال بغدادی (ابوالحسن)
- ابوعلی بن بلال
- علی بن حدید بن حكیم ازدی كوفی مداینی ساباطی
- علی بن حسان واسطی قصیر ابوالحسین معروف به منمس
- علی بن حسین و یا حسن بن علی بن عمران بن امام علی سجاد هاشمی، ابوالحسن ملقب به عسكری
- علی بن حكم بن زبیر نخعی كوفی انباری (ابوالحسین)
- علی بن عاصم كوفی
- علی بن عبدالله قمی عطار (ابوالحسن)
- علی بن عبدالله مداینی
- علی بن عبدالملك قمی
- علی بن محمد بن سلیمان نوفلی و یا علی بن سلیمان نوفلی
- علی بن محمد بن علی علوی حسنی
- علی بن محمد قلانسی
- علی بن محمد بن هارون بن حسن بن محبوب
- علی بن میسر و یا میسره بصری
- علی بن نصر ناب
- علی بن یحیی ابوالحسین یا ابوالحسن
- عمر بن توبه صنعانی (ابویحیی)
- ابوعمر یا عمرو حذا
- عمران بن محمد بن عمران بن عبدالله بن سعد اشعری قمی
- عیسی بن جعفر بن عیسی
- علی بن مستفاد بجلی (ابوموسی)
- ابوالفضل خراسانی
- قاسم بن حسین بزنتی
- قاسم صیغل
- قاسم بن عبدالرحمن
- محمد بن ابراهیم حضینی اهوازی
- محمد بن احمد بن حماد محمودی مروزی
- محمد بن اسماعیل رازی
- محمد بن حسن بن ابی خالد قمی اشعری، معروف به شنبوله
- محمد بن حسن بن شمون تصری بغدادی، ابوجعفر یا ابوالحسن
- محمد بن حسن بن عمار
- محمد بن حسن بن محبوب
- محمد بن حسن واسطی
- محمد حسین بن ابی خطاب زید همدانی كوفی زیات
- محمد بن حمزه
- محمد بن خالد بن عبدالرحمان بن علی برقی قمی
- محمد بن خزیمه
- محمد بن رجاء ارجانی خیاط یا حناط
- محمد بن سالم بن عبدالحمید كوفی
- محمد بن سلیمان
- محمد بن سنان زاهری خزاعی كوفی (ابوجعفر)
- محمد بن سهل بن یسع بن عبدالله بن سعد بن مالك بن احوص اشعری قمی
- محمد بن عبدالجبار بن ابی صهبان قمی
- محمد بن عبدالله بن مهران كرخی
- محمد بن عبده ابوبشر
- محمد بن علی هاشمی
- محمد بن عمر ساباطی
- محمد بن عیسی بن عبدالله سعد بن مالك بن احوص اشعری قمی
- محمد بن عیسی بن عبید بن یقطین بن موسی عبیدی
- محمد بن فرج رخجی
- محمد بن فضیل و یا فضل بن كثیر ازدی كوفی صیرفی مشهور به ازرق ابوجعفر
- محمد بنابی قریشی
- محمد بن ابی نصر
- محمد بن نصر ناب
- محمد بن نصیر فهری نمیری بصری
- محمد بن نوح رحجی
- محمد بن ولید خزار كرمانی
- محمد بن ابی یزید (و یا) ابن ابی زید قمی رازی
- محمد بن یونس بن عبدالرحمن
- مختار بن زیاد عبدی بصری
- مروك بن عبید بن سالم بن ابی حفصه زیاد عجلی
- ابو مساور
- مصدق بن صدقه مداینی (و یا) كوفی
- معاویه بن حكیم بن معاویه عمار (و یا) علویه بن معاویه دهنی بجلی كوفی
- قابوسی
- منصور بن عباس رازی بغدادی
- ابن مهران
- موسی بن داود منقری
- موسی بن داود یعقوبی
- عبدالله بن عبدالملك بن هشام
- موسی بن عبدالملك
- موسی بن عمر بن بزیع كوفی (مولی المنصور)
- موسی بن قاسم بن معاویه بن وهب بجلی كوفی ملقب به مجلی
- موسی بن مختار بن یزید عنسی
- نصر (و یا) نصیر خادم
- نوح بن شعیب (و یا) صالح بغدادی
- هارون بن حسن بن محبوب بن وهب ابن جعفر بن بجلی
- والد خیرانی
- یحیی بن اكثم بن محمد بن قطن بن سمعان تمیمی اسیدی خراسانی مروزی بغدادی
- یحیی بن ابی عمران (و یا) عمران همدانی
- یزداد
- یعقوب بن اسحاق سكیت اهوازی بغدادی معروف به ابن سکیت اهوازی
- یعقوب بن حماد سلمی انباری بغدادی، معروف به كاتب
منابع
- "یاران، راویان و شاگردان امام جواد (ع)"، شبکه اطلاع‌رسانی امام جواد علیه‌السلام، بازیابی: 1 تیر 1392.
