التبیان فی اعراب القرآن (کتاب)
 | |
| نویسنده | عبدالله بن حسین عکبری |
| موضوع | اعراب قرآن |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۲ |
| تحقیق | علی محمد البجاوی |
|
| |
«التبیان فى إعراب القرآن» تألیف ابوالبقاء عبدالله بن حسین عُکبری (م، ۶۱۶ ق)، کتابى در صرف و نحو قرآن کریم و علم قرائت و اختلاف قرائات است. این کتاب شامل اعراب كل قرآن به زبان عربى بوده و از کتابهاى مشابه، کاملتر مى‌باشد.
معرفی کتاب
کتاب «التبیان فى إعراب القرآن» به چند نام دیگر نیز شناخته شده است، از جمله: «إعراب القرآن»، «املاء ما منّ به الرحمن فى وجوه القراءات و اعراب القرآن»، «اعراب القرآن و القرائات» و «البیان فى اعراب القرآن».
ابوالبقاء در مقدمه، انگیزه خود را در تألیف و فراهم آوردن کتابى با حجم اندک و بار علمى فراوان یاد مى‌کند، به همین جهت از ذکر اعراب ظواهر خوددارى مى‌کند و همچون اعراب الحدیث، کمتر درگیر اختلاف آراء نحویان و بحث و استدلال در صحت و سقم آنها مى‌گردد. مؤلف در این کتاب بر آراء سیبویه تأکید خاصى دارد و در موارد مختلف به ذکر نظریات کسانى چون ابوعلى فارسى، ابن جنى، مبرّد و خلیل مى‌پردازد. ابوالبقاء هنگام ذکر وجوه مختلف قرائات، علاوه بر قرائت مشهور، به شواذ نیز توجه دارد.
روش کلى مؤلف به این ترتیب است که بعد از بیان صرف کلمات، به اعراب آنها و فراز آیات با ذکر اقوال کوفیون و بصریون و افراد این دو ملک و بیان وجوه مختلف آن و سپس به قرائات مى‌پردازد، که علاوه بر قرائت مشهور با تعبیر «جید» به قرائت شاذ نیز مى‌پردازد. برخى مطالب را با شکل «فان قیل، قیل» مطرح مى‌کند. در برخى موارد مباحثى را به شکل موضوع واحد تحت عنوان فصل در مى‌آورد و بحث مفصلى راجع به آن بیان مى‌دارد، مانند «فصل فى هاء الضمیر» که به سبب تکرار زیاد در قرآن، بحث مفصلى راجع به آن دارد.
در بحث صرفى، سعى دارد الفاظ را به اصل آنها ارجاع داده، و علل آن را بیان کند. در برخى موارد نیز، جهت تثبیت قاعده یا مسئله‌اى لغوى به استشهاد به شواهد شعرى، روى مى‌آورد.
منابع
- نرم افزار جامع التفاسیر، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
| تفسیر قرآن | |
| درباره تفسیر قرآن: | تفسیر قرآن -تاریخ تفسیر - روشهای تفسیری قرآن |
|---|---|
| اصطلاحات: | اسباب نزول -اسرائیلیات -سیاق آیات |
| شاخه های تفسیر قرآن: |
تفسیر روایی (تفاسیر روایی) • تفسیر اجتهادی (تفاسیر اجتهادی) • تفسیر فقهی ( تفاسیر فقهی) • تفسیر ادبی ( تفاسیر ادبی) • تفسیر تربیتی ( تفاسیر تربیتی) • تفسیر كلامی ( تفاسیر كلامی) • تفسیر فلسفی ( تفاسیر فلسفی ) • تفسیر عرفانی (تفاسیر عرفانی ) • تفسیر علمی (تفاسیر علمی) |
| روشهای تفسیری قرآن: |
|
| تفاسیر به تفکیک مذهب مولف: |
|
