ایران

ایران در جهان

ايران کشور پهناوری در جنوب غربی آسيا است که نزديک 1648000 کيلومتر مربع پهناوری دارد. نام ايران يادآوری کوچ مردمانی با نام آريايی به اين سرزمين است که پيش از آن‌ها نيز مردمانی با تمدنی باشکوه در آن می‌زيستند. ايران در کشورهای غربی به سرزمين پارس‌ (Persia) نيز شناخته می‌شود که يادآور نامی‌ است که يونانی‌ها به امپراتوری شکوهمند هخامنشيان (مردمانی از تبار پارس‌) داده بودند. اين کشور پس از انقلاب سال 1357 خورشيدی (1979 ميلادی) به نام جمهوری اسلامی ايران خوانده می شود.

مرزهای ایران

مرزهای ايران طی تاريخ دراز اين کشور بارها تغيير يافته است. ايران در زمان امپراتوری پارس‌ها (هخامنشيان) از رود سند در پاکستان تا نيل در مصر و بخش‌هايی از ليبی در شمال آفريقا و همچنين بخش‌هايی از ترکيه و ديگر سرزمين‌های ساحل شرقی مديترانه را در بر می‌گرفت. در دوره‌های پس از هخامنشيان نيز گاه بر پهناوری امپراتوری ايران افزوده می‌شد و گاه بخشی از آن بدست ديگران می افتاد. اکنون بسياری از آن سرزمين‌ها خود کشوری شده‌اند و همسايگان کنونی ايران به شمار می‌آيند و عبارتند از: ترکمنستان، آذربايجان و ارمنستان در شمال؛ افغانستان و پاکستان در شرق؛ ترکيه و عراق در غرب.

ايران کنونی از جنوب به خليج فارس و دريای عمان می‌رسد و جزيره‌های خارک، کيش، لاوان، هندورابی، ابوموسی، سيری، قشم، هرمز، لارک، هنگام، تنب کوچک، تنب بزرگ و چند جزيره‌ی کوچک ديگر از خاک آن به شمار می‌آيند.

زبان

زبان اصلی مردم ايران فارسی (پارسی) است، اما به زبان‌های ترکی، کردی، بلوچی، عربی و لری و لهجه‌های گوناگون نيز سخن گفته می‌شود.

دین و مذهب

دين باستانی ايرانيان زردشتی بوده است، اما ایرانیان پس از فتح ایران توسط اعراب مسلمان در مدت قرون اندكى‌ بدون اعمال زور و فشار خارجى قابل توجهی از طرف فاتحان به اسلام گرويدند.

اکنون بيش‌تر مردم ايران مسلمان و و بيش از 90 درصد آنان پيرو مذهب شيعه دوازده امامی هستند. مسلمانان سنی مذهب بيش‌تر در استان‌های کردستان، گلستان، خراسان جنوبی و سيستان و بلوچستان ساکن هستند. اقليت‌های مسيحی، يهودی و زردشتی نيز با آرامش کنار هم ميهنان مسلمان خود زندگی می‌کنند و نمايندگانی در مجلس شورای اسلامی دارند. مشهد و قم دو شهر مذهبی اصلی هستند.

مشهد که مرکز استان خراسان رضوی است، بارگاه مقدس امام رضا علیه السلام، هشتمين پيشوای شيعيان را در خود جای داده است. بارگاه مقدس فاطمه‌ معصومه سلام الله علیها، خواهر امام رضا علیه السلام، در شهر قم است. شهر قم مرکز پژوهش‌های دينی نيز هست و حوزه‌ علميه‌ قم يکی از ديرين‌ترين مرکزهای دينی و آموزشی ايران است.

شهرهای ایران

تهران پايتخت کشور ايران است که در دامنه‌ی جنوبی رشته کوه البرز و در 120 کيلومتری دريای خزر جای دارد. بيش‌تر مرکزهای اقتصادی، علمی و فرهنگی ايران در اين شهر جای گرفته‌اند و شاهراه‌های اصلی کشور از اين شهر به مرکز استان‌ها کشيده شده‌اند. در 320 کيلومتری جنوب تهران، به شهر اصفهان می‌رسيم که بناهای تاريخی زيبا و باشکوهش گردشگران زيادی را به آن سو می‌کشاند.

با ادامه‌ی مسير به سوی جنوب ايران به شهر شيراز می‌رسيم و يادگار شکوه تمدن ايران، پرسپوليس را در شمال شرقی آن می‌بينيم. تبريز در شمال غربی ايران، مرکز بازرگانی منطقه‌ی آذربايجان است که کشاورزی آن بسيار چشمگير و بارو است. شهرهای نفت‌خيز ايران، آبادان، مسجد سليمان و آغاجری در استان خوزستان، در جنوب غربی ايران و نزديک شمال غربی خليج فارس جای دارند.

منابع

• برتولد اشپولر، تاريخ ايران در قرون نخستين اسلامى، شركت انتشارات علمى فرهنگى‌، تهران‌، 1373.
• ایران، دانشنامه جزیره، تاریخ بازیابی: 23 اسفند 1391.

کشورهای اسلامی
آسیا	* ایران * ترکیه * سوریه * عراق * عربستان * فلسطین * یمن * آذربایجان * اردن * ازبکستان * افغانستان * امارات متحده عربی * بحرین * برونئی * بنگلادش * تاجیکستان * عمان * قرقیزستان * قطر * لبنان * مالزی * پاکستان * کویت * مالدیو * قزاقستان * ترکمنستان
آفریقا	* تونس * اتیوپی * الجزایر * تانزانیا * ساحل عاج * سنگال * سودان * سومالی * لیبی * مالی * مصر * موریتانی * موزامبیک * نیجر * نیجریه * چاد * کامرون * گابن * گامبیا * گینه * سیرالئون * کومور * جیبوتی * بورکینافاسو * گینه بیسائو * کنگو * جمهوری غنا * جمهوری عربی صحرا * توگو
سایر قاره ها	* آلبانی (اروپا) * بوسنی هرزه گوین (اروپا) *سورینام (آمریکا)