آیه تیمّم: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
جز (مهدی موسوی صفحهٔ آيه تيمّم را به آیه تیمّم منتقل کرد)
سطر ۱: سطر ۱:
آیه 6 [[سوره مائده]]/5 را «آیه تیمّم»<ref> الصحیح من سیرة النبى، ج‌ 8‌، ص‌ 323.</ref> یا '''آیه رخصت'''<ref> الدر المنثور، ج‌ ص‌ 26.</ref> نام گذاشته‌اند؛ زیرا تیمّم را در صورت بیمارى و نیز در صورت نیافتن آب تشریع كرده و به چگونگى آن پرداخته است:
+
آیه ۶ [[سوره مائده]] را «آیه تیمّم»<ref> الصحیح من سیرة النبى، ج‌ ۸‌، ص‌ ۳۲۳.</ref> یا «آیه رخصت»<ref> الدر المنثور، ج‌ ۳، ص‌ ۲۶.</ref> نام گذاشته‌اند؛ زیرا -علاوه بر [[وضو]]- مسئله «[[تیمم|تیمّم]]» را در صورت بیمارى و نیز در صورت نیافتن آب تشریع کرده و به چگونگى آن پرداخته است:
  
{{متن قرآن|«و ‌إِن كُنتُم مَرضَى أَو عَلى سَفر أَو جَاءَ أَحدٌ مِنكُم مِن الغائِطِ أو لمَستُمُ النِّساءَ فَلَم تَجِدوا ماءً فتَيمَّموا صَعِيداً طَيبًا فَامسَحوا بِوُجوهِكُم و أَيدِيكُم مِنه...»}}
+
{{متن قرآن|«یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَکمْ وَأَیدِیکمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَامْسَحُوا بِرُءُوسِکمْ وَأَرْجُلَکمْ إِلَى الْکعْبَینِ ۚ وَإِنْ کنْتُمْ جُنُبًا فَاطَّهَّرُوا ۚ وَإِنْ کنْتُمْ مَرْضَىٰ أَوْ عَلَىٰ سَفَرٍ أَوْ جَاءَ أَحَدٌ مِنْکمْ مِنَ الْغَائِطِ أَوْ لَامَسْتُمُ النِّسَاءَ فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَیمَّمُوا صَعِیدًا طَیبًا فَامْسَحُوا بِوُجُوهِکمْ وَأَیدِیکمْ مِنْهُ ۚ مَا یرِیدُ اللَّهُ لِیجْعَلَ عَلَیکمْ مِنْ حَرَجٍ وَلَٰکنْ یرِیدُ لِیطَهِّرَکمْ وَلِیتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَیکمْ لَعَلَّکمْ تَشْکرُونَ»}}؛ ای اهل ایمان! هنگامی که به نماز برخیزید، صورت و دست هایتان را تا آرنج بشویید و بخشی از سرتان و روی پاهایتان را تا برآمدگی پشت پا مسح کنید و اگر جُنُب بودید، غسل کنید و اگر بیمار هستید یا در سفر می باشید یا یکی از شما از قضای حاجت آمده، یا با زنان آمیزش کرده اید و آبی [برای وضو یا غسل] نیافتید، به خاکی پاک، تیمم کنید و از آن بخشی از صورت و دست هایتان را مسح نمایید. خدا نمی خواهد بر شما تنگی و مشقت قرار دهد، بلکه می خواهد شما را پاک کند و نعمتش را بر شما تمام نماید، تا سپاس گزارید.
  
 +
البته در [[قرآن کریم]]، آیه ۴۳ [[سوره نساء]] نیز -با تعابیر مشابه [[آیه]] فوق- به موضوع تیمّم اشاره نموده است، که از این جهت می توان آن را نیز «آیه تیمّم» نامید:
 +
 +
{{متن قرآن|«یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَقْرَبُوا الصَّلَاةَ وَأَنْتُمْ سُکارَىٰ حَتَّىٰ تَعْلَمُوا مَا تَقُولُونَ وَلَا جُنُبًا إِلَّا عَابِرِی سَبِیلٍ حَتَّىٰ تَغْتَسِلُوا ۚ وَإِنْ کنْتُمْ مَرْضَىٰ أَوْ عَلَىٰ سَفَرٍ أَوْ جَاءَ أَحَدٌ مِنْکمْ مِنَ الْغَائِطِ أَوْ لَامَسْتُمُ النِّسَاءَ فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَیمَّمُوا صَعِیدًا طَیبًا فَامْسَحُوا بِوُجُوهِکمْ وَأَیدِیکمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ کانَ عَفُوًّا غَفُورًا»}}؛ ای اهل ایمان! در حالی که مستید به نماز نزدیک نشوید تا زمانی که بدانید چه می گویید. و در حال جنابت هم به نماز نزدیک نشوید تا غسل کنید مگر در حال سفر. و اگر بیمارید، یا در سفرید، یا یکی از شما از قضای حاجت آمده، یا با زنان آمیزش کرده اید و آبی نیافتید، به خاکی پاک، تیمم کنید و بخشی از صورت و دست هایتان را مسح نمایید؛ یقیناً خدا همواره گذشت کننده و بسیار آمرزنده است.
 
==پانویس==
 
==پانویس==
<references/>
+
<references />
 
 
 
==منابع==
 
==منابع==
* علی خراسانی، دائرة‌المعارف قرآن كریم، جلد1، ص379.
+
*[[دائرة المعارف قرآن کریم]]، علی خراسانی، ج۱، ص۳۷۹.
 
 
 
{{قرآن}}
 
{{قرآن}}
 
 
[[رده:آیه‌های با عناوین خاص]]
 
[[رده:آیه‌های با عناوین خاص]]
 
[[رده:آیات سوره مائده]]
 
[[رده:آیات سوره مائده]]

نسخهٔ ‏۹ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۷:۱۶

آیه ۶ سوره مائده را «آیه تیمّم»[۱] یا «آیه رخصت»[۲] نام گذاشته‌اند؛ زیرا -علاوه بر وضو- مسئله «تیمّم» را در صورت بیمارى و نیز در صورت نیافتن آب تشریع کرده و به چگونگى آن پرداخته است:

«یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَکمْ وَأَیدِیکمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَامْسَحُوا بِرُءُوسِکمْ وَأَرْجُلَکمْ إِلَى الْکعْبَینِ ۚ وَإِنْ کنْتُمْ جُنُبًا فَاطَّهَّرُوا ۚ وَإِنْ کنْتُمْ مَرْضَىٰ أَوْ عَلَىٰ سَفَرٍ أَوْ جَاءَ أَحَدٌ مِنْکمْ مِنَ الْغَائِطِ أَوْ لَامَسْتُمُ النِّسَاءَ فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَیمَّمُوا صَعِیدًا طَیبًا فَامْسَحُوا بِوُجُوهِکمْ وَأَیدِیکمْ مِنْهُ ۚ مَا یرِیدُ اللَّهُ لِیجْعَلَ عَلَیکمْ مِنْ حَرَجٍ وَلَٰکنْ یرِیدُ لِیطَهِّرَکمْ وَلِیتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَیکمْ لَعَلَّکمْ تَشْکرُونَ»؛ ای اهل ایمان! هنگامی که به نماز برخیزید، صورت و دست هایتان را تا آرنج بشویید و بخشی از سرتان و روی پاهایتان را تا برآمدگی پشت پا مسح کنید و اگر جُنُب بودید، غسل کنید و اگر بیمار هستید یا در سفر می باشید یا یکی از شما از قضای حاجت آمده، یا با زنان آمیزش کرده اید و آبی [برای وضو یا غسل] نیافتید، به خاکی پاک، تیمم کنید و از آن بخشی از صورت و دست هایتان را مسح نمایید. خدا نمی خواهد بر شما تنگی و مشقت قرار دهد، بلکه می خواهد شما را پاک کند و نعمتش را بر شما تمام نماید، تا سپاس گزارید.

البته در قرآن کریم، آیه ۴۳ سوره نساء نیز -با تعابیر مشابه آیه فوق- به موضوع تیمّم اشاره نموده است، که از این جهت می توان آن را نیز «آیه تیمّم» نامید:

«یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَقْرَبُوا الصَّلَاةَ وَأَنْتُمْ سُکارَىٰ حَتَّىٰ تَعْلَمُوا مَا تَقُولُونَ وَلَا جُنُبًا إِلَّا عَابِرِی سَبِیلٍ حَتَّىٰ تَغْتَسِلُوا ۚ وَإِنْ کنْتُمْ مَرْضَىٰ أَوْ عَلَىٰ سَفَرٍ أَوْ جَاءَ أَحَدٌ مِنْکمْ مِنَ الْغَائِطِ أَوْ لَامَسْتُمُ النِّسَاءَ فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَیمَّمُوا صَعِیدًا طَیبًا فَامْسَحُوا بِوُجُوهِکمْ وَأَیدِیکمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ کانَ عَفُوًّا غَفُورًا»؛ ای اهل ایمان! در حالی که مستید به نماز نزدیک نشوید تا زمانی که بدانید چه می گویید. و در حال جنابت هم به نماز نزدیک نشوید تا غسل کنید مگر در حال سفر. و اگر بیمارید، یا در سفرید، یا یکی از شما از قضای حاجت آمده، یا با زنان آمیزش کرده اید و آبی نیافتید، به خاکی پاک، تیمم کنید و بخشی از صورت و دست هایتان را مسح نمایید؛ یقیناً خدا همواره گذشت کننده و بسیار آمرزنده است.

پانویس

  1. الصحیح من سیرة النبى، ج‌ ۸‌، ص‌ ۳۲۳.
  2. الدر المنثور، ج‌ ۳، ص‌ ۲۶.

منابع

قرآن
متن و ترجمه قرآن
اوصاف قرآن (اسامی و صفات قرآن، اعجاز قرآن، عدم تحریف در قرآن)
اجزاء قرآن آیه، سوره، جزء، حزب، حروف مقطعه
ترجمه و تفسیر قرآن تاریخ تفسیر، روشهای تفسیری قرآن، سیاق آیات، اسرائیلیات، تاویل، فهرست تفاسیر شیعه، فهرست تفاسیر اهل سنت، ترجمه های قرآن
علوم قرآنی تاریخ قرآن: نزول قرآن، جمع قرآن، شان نزول، کاتبان وحی، قراء سبعه
دلالت الفاظ قرآن: عام و خاص، مجمل و مبین، مطلق و مقید، محکم و متشابه، مفهوم و منطوق، نص و ظاهر، ناسخ و منسوخ
تلاوت قرآن تجوید، آداب قرائت قرآن، تدبر در قرآن
رده ها: سوره های قرآن * آیات قرآن * واژگان قرآنی * شخصیت های قرآنی * قصه های قرآنی * علوم قرآنی * معارف قرآن