إعلام الوری بأعلام الهدی (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکت‌ها) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکت‌ها) جز (مهدی موسوی صفحهٔ اعلام الورى (کتاب) را به إعلام الوری بأعلام الهدی (کتاب) منتقل کرد) |
(بدون تفاوت)
| |
نسخهٔ کنونی تا ۲۴ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۲۲
 | |
| نویسنده | فضل بن حسن طبرسى |
| موضوع | سرگذشتنامه چهارده معصوم |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۲ |
|
| |
کتاب «إعلام الورى بأعلام الهدى»، نوشته فضل بن حسن طبرسى (م، ۵۴۸ ق)، درباره زندگی‌نامه و فضایل چهارده معصوم (علیهم‌السلام) به زبان عربى است. طبرسی کتاب خود را به گونه‌اى گرد آورده که مورد قبول شیعه و سنى باشد و به همین خاطر از منابع اهل سنت نیز نقل کرده است.
محتویات
مؤلف
امین‌الاسلام فضل بن حسن طبرسى (۵۴۸-۴۶۸ ق)، مفسر، فقیه، متکلم و محدث نامدار شیعه در سده ششم قمرى است. از اساتید ایشان مى‌توان به: ابوعلى بن شیخ طوسی و شیخ جعفر دوریستى اشاره نمود. و عالمان بزرگی چون قطب راوندی، ابن شهر آشوب، شیخ منتجب الدین رازی، ابن شهر آشوب، قطب الدین راوندى، شاذان بن جبرئیل قمی، از شاگردان او هستند.
از دیگر تألیفات مهم وی علاوه بر «اعلام الوری»، تفسیر مجمع البیان و جوامع الجامع، تاج الموالید، نثر اللآلی و اسرار الإمامة می باشد.
علمای شیعه مانند علامه حلی، علامه مجلسی و سید محسن امین، هر یک به زبانی در عدالت و وثاقت و فضل و جلالت او سخن گفته اند. امین‌الاسلام طبرسى در سال ۵۴۸ هجرى در سبزوار از دنیا رفت در مشهد مقدس به خاک سپرده شد.
محتوای کتاب
مرحوم طبرسى کتابش را در چهار رکن تدوین کرده است که هر رکن شامل ابوابی و هرکدام از ابواب، مشتمل بر فصول مختلفی است. از شرح زندگانی پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) تا بیان زندگی امام صادق (علیه السلام) در جلد اول و بقیه محتویات کتاب در جلد دوم است.
ارکان چهارگانه کتاب، عبارتند از:
- ۱. الرکن الاول من الکتاب، فى ذکر النبى المصطفى محمد (صلی الله علیه وآله): این رکن، مشتمل بر مطالب زیر است: ذکر نسب و مولد و مدت حیات و وقت وفات آن حضرت؛ ذکر معجزات آن حضرت؛ ذکر مختصرى از حالات او از لحظه بعثت تا زمان هجرت به مدینه، سپس تا زمانى که دستور جهاد را صادر فرمود و... در پایان این رکن، به خلاصه‌ای از زندگی حضرت زهرا (علیها السلام) اشاره نموده است.
- ۲. الرکن الثانى فى ذکر امیرالمؤمنین على بن ابى‌طالب (علیه السلام): این رکن، شامل مباحث زیر است: ذکر میلاد، اسماء و القاب و وقت وفات و مدت خلافت و تاریخ عمر آن حضرت؛ ذکر نصوصى که دلالت بر امامت بلافصل وى پس از پیامبر مى‌کنند؛ ذکر پاره‌اى از نشانه ها و معجزات مؤید امامت وى و...
- ۳. الرکن الثالث، فى ذکر الائمة من ابناء امیرالمؤمنین (علیه السلام): این رکن، داراى مباحث زیر است: زمان ولادت، مقدار عمر، مدت خلافت، لحظه وفات، جایگاه قبر و... حضرت امام حسن (علیه السلام)؛ تاریخ ولادت، مقدار عمر، دلایل امامت و...امام حسین (علیه السلام)؛ القاب و کنیه و تاریخ ولادت و مقدار عمر و وقت وفات و موضع قبر و... تا امام حسن عسکری (علیه السلام) است.
- ۴. الرکن الرابع من الکتاب، فى ذکر امامة الاثنى عشر و الامام الثانى عشر: این رکن، واجد مطالب زیر است: ذکر پاره‌اى از اخبار که از طریق اهل سنت روایت شده اند و تصریح به تعداد ائمه دوازده‌گانه نموده اند؛ ذکر برخى از اخبار که از طریق شیعه روایت شده اند و تصریح به امامت دوازده تن از آل محمد (علیهم السلام) دارند؛ ذکر اسم و کنیه و لقب و مولد و زمان ولادت و... امام زمان (علیه السلام).
ویژگی‌های کتاب
- چون شیخ طبرسی در دوره‌ای زندگی می‌کرده که شیعیان گرچه در ایران فراوان بوده‌اند، ولی حکومت در بیشتر نقاط در دست اهل سنت بوده است، نوشته‌های وی به‌صورتی معتدل نگاشته شده تا باعث تحریک دیگران بر ضد شیعه نشود؛ لذا در شرح زندگی حضرت زهرا(س) در این کتاب، اشاره‌ای به برخورد وی با حاکمیت و روابط میان آن حضرت با دو خلیفه اول (ابوبکر و عمر) نشده است.
- إعلام الورى، یکى از مشهورترین کتب شرح حال و سیره رسول اکرم و اهل بیت (ع) است، در این کتاب مطالبى ذکر شده که در کتب مشابه آن دیده نمی‌شود. مرحوم طبرسى که در هر موضوعى از مباحث دین محقق و صاحب‌نظر است، در این باب نیز بسیار با ذوق و سلیقه عمل کرده است. در شرح مطالب نه طریق افراط را پیموده که خوانندگان را خسته کند و نه طریق تفریط را در پیش گرفته که موضوعات را ناقص بگذارد و خواننده چیزى درک نکند.
- إعلام الورى، از روز نخست در میان علماى شیعه مورد توجه قرار گرفته و همه مؤلفین در کتب خود از آن نقل می‌کنند، علامه مجلسى در مطاوى «بحار الأنوار» تمام این کتاب را نقل کرده و آن را یکى از مآخذ معتبر دانسته است.
- یکی دیگر از ویژگی‌های این کتاب این است که طبرسی کتاب خود را به گونه اى گرد آورده که مورد قبول شیعه و سنى باشد و به همین خاطر تنها از منابع شیعه نقل نکرده، بلکه از حدود ۲۰ کتاب که منابع او مى‌باشند، ۸ کتاب از کتب اهل سنت است و ۱۲ کتاب از کتب شیعه. برخی منابع سنی او عبارت است از: صحیح بخاری، صحیح مسلم، دلائل النبوة ابوبکر بیهقى، کتاب المعرفة ابن منده، عیون الأخبار ابن قتیبه، و مقاتل الطالبیین ابوالفرج اصفهانی.
منابع
- کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، محمدرضا ضمیری، ص ۳۰۷-۳۰۸.
- نرم افزار جامع الاحادیث [لوح فشرده]، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
