فرقه های شیعه: تفاوت بین نسخه‌ها
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
{{خوب}} | {{خوب}} | ||
| − | ==مشترکات | + | ==مشترکات فرقه های شیعه== |
تمامى فرقه های [[شیعه]] قائل به [[امامت]] و [[خلافت]] بلافصل حضرت [[امام على]] علیه السلام پس از [[پیامبر اسلام|پیامبر]] صلی الله علیه و آله هستند. وجوب تعیین امام از جانب [[خدا]]، عصمت انبیاء و امامان از گناهان کبیره و صغیره، و اعتقاد به [[تولّی|تولى]] و [[تبرّی|تبرى]] از اعتقادات مشترک تمام فرقه های تشیع است.<ref> شهرستانی، الملل والنحل، ج1، ص169</ref> | تمامى فرقه های [[شیعه]] قائل به [[امامت]] و [[خلافت]] بلافصل حضرت [[امام على]] علیه السلام پس از [[پیامبر اسلام|پیامبر]] صلی الله علیه و آله هستند. وجوب تعیین امام از جانب [[خدا]]، عصمت انبیاء و امامان از گناهان کبیره و صغیره، و اعتقاد به [[تولّی|تولى]] و [[تبرّی|تبرى]] از اعتقادات مشترک تمام فرقه های تشیع است.<ref> شهرستانی، الملل والنحل، ج1، ص169</ref> | ||
نسخهٔ ۱۵ آوریل ۲۰۲۰، ساعت ۱۳:۲۰
محتویات
مشترکات فرقه های شیعه
تمامى فرقه های شیعه قائل به امامت و خلافت بلافصل حضرت امام على علیه السلام پس از پیامبر صلی الله علیه و آله هستند. وجوب تعیین امام از جانب خدا، عصمت انبیاء و امامان از گناهان کبیره و صغیره، و اعتقاد به تولى و تبرى از اعتقادات مشترک تمام فرقه های تشیع است.[۱]
فرقه های موجود شیعه
فرقه های شیعه را به دو دسته کلی می توان دسته بندی کرد:
الف: فرقه های موجود و زنده.
ب: فرقه هایی که از بین رفته و منقرض شده اند.
امامیه، زیدیه و اسماعیلیه سه فرقه ای هستند که در عصر حاضر نیز پیروان قابل توجهی دارند.
امامیه اثنى عشریه
معتقدین به امامت ائمه دوازده گانه از حضرت على علیه السلام تا امام مهدى عجل الله تعالی فرجه الشریف که اکثریت شیعه را تشکیل می دهند و هرجا امامیه به صورت مطلق عنوان گردد و یا لفط شیعه به صورت مطلق بیان شود منظور اثنى عشریه هستند. آنها را شیعه جعفرى یا جعفریه، اهل ایمان، اصحاب الانتظار، قائمیه نیز نامیده اند. امامیه به نص جلى و صریح پیامبر صلی الله علیه و آله درباره امامت على علیه السلام و ۱۱ فرزندش اعتقاد دارند و امامت به عقیده آنها امامت و ولایت عامه مسلمانان است در امور دین و دنیا که به نیابت از پیامبر صلی الله علیه و آله به آنها واگذار شده است زیرا آنها معتقدند که بر پیامبر صلی الله علیه و آله عقلا واجب است که براى خود جانشینى انتخاب کند.
شیعه امامیه از همان آغاز در مقابل سبعیه (هفت امامیان) اثنى عشریه خوانده شده اند. اینان امامان خود را مانند پیامبر ملهم از جانب خدا می دانند و امامت را ریاست عامه می دانند و مقام وى را مافوق بشر عادى و قائم آل محمد عجل الله تعالی فرجه الشریف پس از بروز علائمى که از جانب پیامبر و ائمه پیش از او بیان شده ظهور خواهد کرد.
شیعه اثنى عشریه داراى فقهى مترقى است و مجموعه احادیث آنان در چهار کتاب که به نام کتب اربعه است جمع آورى شده است. مبانى فقه شیعه بر چهار اصل استوار است: قرآن، سنت، عقل و اجماع.
از مسائل خاص شیعه که آنها را از اهل سنت و بسیارى از فرق اسلامى دیگر متمایز می سازد عبارتند از: امامت و ولایت حضرت على علیه السلام و اولادش، عصمت در انبیاء و ائمه، تقیه، بداء، رجعت، متعه. اصول عقاید شیعه نیز پنج اصل است، توحید، نبوت، معاد، عدل و امامت.[۲]
زیدیه
پس از رحلت امام زین العابدین علیه السلام بار دیگر شیعیان اختلاف پیدا کردند و به دو فرقه دیگر تقسیم شدند، دسته اى از شیعیان امامت امام باقر علیه السلام را پذیرفتند و دسته اى دیگر از آنان اعتقاد به امامت زید بن علی بن حسین برادرش پیدا کردند، اینان اعتقاد دارند که امامت منحصر در اولاد فاطمه (س) است و در غیر آنان جایز نیست، ولى می گویند آن کس از اولاد فاطمه (س) که شجاع و سخى باشد و خروج کند و ادعاى امامت داشته باشد و مردم را به سوى خود دعوت کند امام است و اطاعت او واجب، خواه از اولاد امام حسن علیه السلام باشد و خواه از اولاد امام حسین علیه السلام.
اسماعیلیه
بزرگترین فرزند امام صادق علیه السلام اسماعیل نام داشته است، امام صادق علیه السلام به او بسیار علاقه داشت و به او احترام می گذاشت گرچه از بعضى روایات که درباره وى آمده استفاده ذم وى می شود ولى علماى شیعه او را بزرگ شمرده اند و شیخ طوسى او را جزء رجال امام صادق و اصحاب وى شمرده است و با توجه به علاقه اى که امام صادق علیه السلام به او داشته او مردى جلیل القدر بوده است و از امام صادق علیه السلام در باره ء امامت او سئوال شد و حضرت نفى کرد.[۳]
پس از رحلت امام صادق علیه السلام عده اى به امامت اسماعیل باقى ماندند و گفتند پس از او امامى نیست، و برخى هم گفتند اسماعیل هنگام مرگ، پسرش محمد را به عنوان امام معرفى کرده است و یا اینکه امام صادق علیه السلام محمد سبط خود را به عنوان امام معرفى کرده است و این گروه ها به نام اسماعیلیه معروف شدند.
آنها را در بلاد مختلف به نامهاى: باطنیه، تعلیمیه، ملاحده، سبعیه، حشیشیه، اساسیه و قرامطه نیز معرفى کرده اند که در جاى خود ذکر خواهند شد.
برخى هم اسماعیلیه را همان خطابیه دانسته اند زیرا معتقدند که ابوالخطاب محمد بن ابى زینب اسدى دخالت تامى در تأسیس مذهب اسماعیلیه داشته است و لذا اسماعیلیه خالص را همان خطابیه معرفى کرده اند.[۴]
دسته اى هم طرفداران میمون فداح و پسرش عبدالله که از مردم خوزستان بودند و جزء اصحاب امام صادق علیه السلام بودند ولى بعد در اثر آمیزش با ابوالخطاب به مذهب غلو گرائید و طرفدار اسماعیل و پسرش محمد بن اسماعیل شد و او را مؤسس مذهب اسماعیلیه و باطنیه معرفى کرده اند.[۵]
پس از وفات امام صادق علیه السلام گروهى که به امامت اسماعیل اعتقاد داشتند به دو فرقه اصلى تقسیم شدند:
الف) اسماعلیه خاص، که اعتقاد داشتند به اینکه اسماعیل در زمان پدرش امام بود و غائب شد و او امام هفتم شیعه است و پس از وى امامى نیست و اصطلاحا واقفه نیز نامیده می شوند زیرا در امامت اسماعیل توقف کردند و گفتند او امام غائب و مهدى است و خروج خواهد کرد.
ب) اسماعیلیه عام، که مرگ اسماعیل را باور کردند و گفتند که پیش از مرگ فرزند خود محمد را به جانشین خود تعیین کرد و امام هفتم آن طائفه محمد بن اسماعیل است.[۶]
پانویس
- ↑ شهرستانی، الملل والنحل، ج1، ص169
- ↑ (فرق الشیعة، ۱۰۸-۱۱۲، المقالات والفرق، ۱۱۲-۱۱۵، الملل والنحل، ۱/۱۷۲-۱۷۳، اصل الشیعه و اصولها، ۱۹۰-۱۹۲، عقیدة الشیعة الامامیة، ۱۱۱-۱۲۳، دائرة المعارف الاسلامیة، ۱/ماده اثنى عشریة)
- ↑ (رجال شیخ، ۱۴۶، معجم رجال الحدیث،۳/۱۲۴ - ۱۲۶)
- ↑ (فرق الشیعة، ۶۴، ۶۷، ۷۶؛ المقالات والفرق، ۸۰ - ۸۳).
- ↑ (اعتقادات فرق المسلمین، ۷۸ ).
- ↑ (فرق الشیعه، همانجا، المقالات والفرق،۸۳ - ۸۵).
منابع
- دائرة المعارف تشیع، مدخل "فرق شیعه" از على رفیعى.
- شهرستانى، محمد بن عبد الكريم، الملل و النحل، قم، الشریف الرضی، چاپ سوم، 1364 ش.
- مهدوی، عبدالله، فرقه های شیعه، پایگاه الشیعه.
