آیه 28 سوره ابراهیم: تفاوت بین نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{قرآن در قاب|۞ أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ بَدَّلُوا نِعْمَتَ اللَّهِ كُفْر...» ایجاد کرد) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (←تفسیر آیه) |
||
| سطر ۶۱: | سطر ۶۱: | ||
آيا به كسانى‌كه نعمت خداوند را به كفر تبديل كردند و قوم خود را به سراى هلاكت در آوردند ننگريستى؟ | آيا به كسانى‌كه نعمت خداوند را به كفر تبديل كردند و قوم خود را به سراى هلاكت در آوردند ننگريستى؟ | ||
| − | |||
| − | + | جَهَنَّمَ يَصْلَوْنَها وَ بِئْسَ الْقَرارُ «29» | |
| − | + | ||
| + | (آنان) به دوزخ درآيند كه چه بد جايگاهى است. | ||
| − | === | + | ===نکته ها=== |
| − | + | «بوار» به معناى بى‌رونقى و كساد شديدى است كه به هلاكت كشيده شود. «1» | |
| + | كفّار و مشركان نعمت‌هاى بزرگ الهى را به كفر تبديل كردند: | ||
| − | + | الف: به جاى نعمت توحيد، شرك را برگزيدند. | |
| − | + | ب: نعمت فطرت پاك را رها كردند و به تقليد از نياكان گمراه خود پرداختند. | |
| − | + | ج: خرافات را بر وحى الهى ترجيح دادند. | |
| − | + | د: در برابر نعمتِ رهبران آسمانى، ناسپاسى كردند و از طاغوت‌ها پيروى كردند. «بَدَّلُوا نِعْمَتَ اللَّهِ» | |
| − | + | «1». مفردات راغب. | |
| − | + | جلد 4 - صفحه 413 | |
| − | + | در روايات بسيار مى‌خوانيم: امامان شيعه عليهم السلام فرمودند: «نحن و الله نعمة الله التى انعم بها على عباده» «1» به خدا سوگند نعمت‌هايى كه تبديل شدند، وجود ما بود. مردم ما را رها كردندو به سراغ رهبران ديگر رفتند. «بَدَّلُوا نِعْمَتَ اللَّهِ» | |
| − | + | مشابه اين آيه در آيات ديگر نيز آمده است، مثلًا در آيه 41 قصص مى‌فرمايد: «وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً يَدْعُونَ إِلَى النَّارِ» و در آيه 98 سوره كهف مى‌فرمايد: «يَقْدُمُ قَوْمَهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ فَأَوْرَدَهُمُ النَّارَ» | |
| − | + | ===پیام ها=== | |
| − | + | 1- هرگونه تبديل، تغيير و تحريف نعمتها و آيات الهى كفر است. «بَدَّلُوا ... كُفْراً» | |
| − | + | 2- رهبران منحرف، مايه‌ى هلاكت و فساد جامعه مى‌شوند و مردم را به جهنّم مى‌فرستند. «وَ أَحَلُّوا قَوْمَهُمْ دارَ الْبَوارِ» | |
| + | }} | ||
| − | + | |-| | |
| + | اثنی عشری= | ||
| − | + | ===تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)=== | |
| − | + | {{نمایش فشرده تفسیر| | |
| − | + | جَهَنَّمَ يَصْلَوْنَها وَ بِئْسَ الْقَرارُ «29» | |
| − | + | جَهَنَّمَ يَصْلَوْنَها: دار البوار جهنم است در حالتى كه در آيند در آن. وَ بِئْسَ الْقَرارُ: و بد قرار گاه و بد جايى است جهنم. | |
| − | + | تبصره: اين مطلب مسلم آمده كه آيات قرآنى عبرت به عموم لفظ است نه خصوص سبب بنابراين هر كه كفران نمايد نعمت وجود حضرت ختمى مرتبت صلّى اللّه عليه و آله و سلّم را و هتك حرمت به شريعت اقدس آن سرور نمايد، داخل است در تهديد و وعيد آيه شريفه، مأوايش (جهنّم و بئس القرار) خواهد بود. | |
| سطر ۱۶۲: | سطر ۱۶۵: | ||
] | ] | ||
| − | (آیه | + | (آیه 29)- قرآن سپس «دار البوار» را چنین تفسیر می‌کند: «جهنم است که در شعله‌های سوزانش فرو می‌روند و بدترین قرارگاههاست» (جَهَنَّمَ یَصْلَوْنَها وَ بِئْسَ الْقَرارُ). |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
}} | }} | ||
|-| | |-| | ||
| سطر ۱۸۰: | سطر ۱۷۳: | ||
==تفسیر های فارسی== | ==تفسیر های فارسی== | ||
| − | ==={{ترجمه تفسیر المیزان|سوره=14 |آیه= | + | ==={{ترجمه تفسیر المیزان|سوره=14 |آیه=29}}=== |
| − | ==={{تفسیر خسروی|سوره=14 |آیه= | + | ==={{تفسیر خسروی|سوره=14 |آیه=29}}=== |
| − | ==={{تفسیر عاملی|سوره=14 |آیه= | + | ==={{تفسیر عاملی|سوره=14 |آیه=29}}=== |
| − | ==={{تفسیر جامع|سوره=14 |آیه= | + | ==={{تفسیر جامع|سوره=14 |آیه=29}}=== |
==تفسیر های عربی== | ==تفسیر های عربی== | ||
| − | ==={{تفسیر المیزان|سوره=14 |آیه= | + | ==={{تفسیر المیزان|سوره=14 |آیه=29}}=== |
| − | ==={{تفسیر مجمع البیان|سوره=14 |آیه= | + | ==={{تفسیر مجمع البیان|سوره=14 |آیه=29}}=== |
| − | ==={{تفسیر نور الثقلین|سوره=14 |آیه= | + | ==={{تفسیر نور الثقلین|سوره=14 |آیه=29}}=== |
| − | ==={{تفسیر الصافی|سوره=14 |آیه= | + | ==={{تفسیر الصافی|سوره=14 |آیه=29}}=== |
| − | ==={{تفسیر الکاشف|سوره=14 |آیه= | + | ==={{تفسیر الکاشف|سوره=14 |آیه=29}}=== |
</tabber> | </tabber> | ||
نسخهٔ ۱۲ مهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۰۵:۲۶
| <<27 | آیه 28 سوره ابراهیم | 29>> | |||||||||||||
| |||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
هیچ ندیدی حال مردمی را که نعمت خدا را به کفر مبدل ساختند و (خود و) قوم خود را به دیار هلاکت رهسپار کردند؟
آیا کسانی را که [شکر] نعمت خدا را به کفران و ناسپاسی تبدیل کردند و قوم خود را به سرای نابودی و هلاکت درآوردند، ندیدی؟
آيا به كسانى كه [شكر] نعمت خدا را به كفر تبديل كردند و قوم خود را به سراى هلاكت درآوردند ننگريستى؟
آيا نديده‌اى آن كسان را كه نعمت خدا را به كفر بدل ساختند و مردم خود را به ديار هلاك بردند؟
آیا ندیدی کسانی را که نعمت خدا را به کفران تبدیل کردند، و قوم خود را به سرای نیستی و نابودی کشاندند؟!
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
«بَدَّلُوا نِعْمَةَ اللهِ کُفْراً»: به جای شکر نعمت خدا، به شریعت آسمانی کفر ورزیدند. «أَحَلُّوا»: داخل کردند. «الْبَوَارِ»: هلاک. نیستی و نابودی.
نزول
«شیخ طوسى» گوید: درباره کسانى که این آیه نازل گردیده است دو قول است: اول، امیرالمومنین على علیه‌السلام فرماید و نیز ابن عباس و سعید بن جبیر و مجاهد و ضحاک گویند درباره بنى‌مغیرة و بنى‌امیه از کفار قریش نازل شده است.
سپس على علیه‌السلام فرماید: اما بنى‌مغیرة از قریش خداوند آنان را در جنگ بدر نابود ساخت و اما بنى‌امیه از قریش تا روز معین مهلت داده شده بودند. دوم، قتاده گوید: اینان کفار قریش بوده اند که این آیه درباره آنان نازل گردیده است.
از عمر بن الخطاب روایت کنند که گوید: اینان دو طائفه از قریش مى باشند یکى بنى‌مغیره و دیگرى بنى‌امیه اما بنى‌امیه تا روز معینى مهلت داده شده بودند و اما بنى‌مغیرة در روز جنگ بدر به قتل رسیدند.
در صورتى که خداوند به این طائفه نعمت نبوت را به وجود رسول خدا صلى الله علیه و آله عطا کرده بود ولى آنها قدر نشناختند و به پیامبر کافر گردیدند و نیز افراد طائفه خود را به کافر شدن نسبت به رسول خدا صلی الله علیه و آله وادار کردند.[۱]
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ بَدَّلُوا نِعْمَتَ اللَّهِ كُفْراً وَ أَحَلُّوا قَوْمَهُمْ دارَ الْبَوارِ «28»
آيا به كسانى‌كه نعمت خداوند را به كفر تبديل كردند و قوم خود را به سراى هلاكت در آوردند ننگريستى؟
جَهَنَّمَ يَصْلَوْنَها وَ بِئْسَ الْقَرارُ «29»
(آنان) به دوزخ درآيند كه چه بد جايگاهى است.
نکته ها
«بوار» به معناى بى‌رونقى و كساد شديدى است كه به هلاكت كشيده شود. «1»
كفّار و مشركان نعمت‌هاى بزرگ الهى را به كفر تبديل كردند:
الف: به جاى نعمت توحيد، شرك را برگزيدند.
ب: نعمت فطرت پاك را رها كردند و به تقليد از نياكان گمراه خود پرداختند.
ج: خرافات را بر وحى الهى ترجيح دادند.
د: در برابر نعمتِ رهبران آسمانى، ناسپاسى كردند و از طاغوت‌ها پيروى كردند. «بَدَّلُوا نِعْمَتَ اللَّهِ»
«1». مفردات راغب.
جلد 4 - صفحه 413
در روايات بسيار مى‌خوانيم: امامان شيعه عليهم السلام فرمودند: «نحن و الله نعمة الله التى انعم بها على عباده» «1» به خدا سوگند نعمت‌هايى كه تبديل شدند، وجود ما بود. مردم ما را رها كردندو به سراغ رهبران ديگر رفتند. «بَدَّلُوا نِعْمَتَ اللَّهِ»
مشابه اين آيه در آيات ديگر نيز آمده است، مثلًا در آيه 41 قصص مى‌فرمايد: «وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً يَدْعُونَ إِلَى النَّارِ» و در آيه 98 سوره كهف مى‌فرمايد: «يَقْدُمُ قَوْمَهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ فَأَوْرَدَهُمُ النَّارَ»
پیام ها
1- هرگونه تبديل، تغيير و تحريف نعمتها و آيات الهى كفر است. «بَدَّلُوا ... كُفْراً»
2- رهبران منحرف، مايه‌ى هلاكت و فساد جامعه مى‌شوند و مردم را به جهنّم مى‌فرستند. «وَ أَحَلُّوا قَوْمَهُمْ دارَ الْبَوارِ»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
جَهَنَّمَ يَصْلَوْنَها وَ بِئْسَ الْقَرارُ «29»
جَهَنَّمَ يَصْلَوْنَها: دار البوار جهنم است در حالتى كه در آيند در آن. وَ بِئْسَ الْقَرارُ: و بد قرار گاه و بد جايى است جهنم.
تبصره: اين مطلب مسلم آمده كه آيات قرآنى عبرت به عموم لفظ است نه خصوص سبب بنابراين هر كه كفران نمايد نعمت وجود حضرت ختمى مرتبت صلّى اللّه عليه و آله و سلّم را و هتك حرمت به شريعت اقدس آن سرور نمايد، داخل است در تهديد و وعيد آيه شريفه، مأوايش (جهنّم و بئس القرار) خواهد بود.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
يُثَبِّتُ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ فِي الْآخِرَةِ وَ يُضِلُّ اللَّهُ الظَّالِمِينَ وَ يَفْعَلُ اللَّهُ ما يَشاءُ «27» أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ بَدَّلُوا نِعْمَتَ اللَّهِ كُفْراً وَ أَحَلُّوا قَوْمَهُمْ دارَ الْبَوارِ «28» جَهَنَّمَ يَصْلَوْنَها وَ بِئْسَ الْقَرارُ «29» وَ جَعَلُوا لِلَّهِ أَنْداداً لِيُضِلُّوا عَنْ سَبِيلِهِ قُلْ تَمَتَّعُوا فَإِنَّ مَصِيرَكُمْ إِلَى النَّارِ (30)
ترجمه
- ثابت ميگرداند خدا آنانرا كه ايمان آوردند بگفتاريكه به ثبوت رسيده در زندگانى دنيا و در آخرت و گمراه ميكند خدا ستمكاران را و بجا مى‌آورد خدا آنچه را ميخواهد
آيا نظر ننمودى بآنانكه تبديل نمودند نعمت خدا را بكفر و فرود آوردند قومشان را در سراى هلاك
كه جهنّم است در آيند آنرا و بد قرارگاهى است
و قرار دادند براى خداوند همتايانى تا گمراه گردانند از راهش بگو برخوردار شويد پس همانا بازگشت شما بسوى آتش است..
تفسير
كسانيكه در اصول عقائد حقّه از قبيل توحيد و نبوّت و امامت و معاد بديده انصاف نظر و تأمّل و تدبّر نمودند و ببراهين عقليّه و شواهد نقليّه و حجج قطعيّه ايمان آوردند بخدا و پيغمبر و امام و كتاب و حساب خداوند ايشانرا ثابت و مستقرّ و مطمئن ميفرمايد بر اين عقائد بطوريكه ابدا و اصلا در خاطرشان تزلزل و فتورى روى نميدهد و بتشكيك مشكّك و تفتين مفتّن اين عقائد حقّه از آنها سلب نميگردد و منتفى نميشود در دنيا و آخرت بطوريكه در جواب سؤال مردم و ملائكه از اين حقائق بدون درنگ و تأمّل و لكنت و تزلزل اقرار و اظهار مينمايند بخلاف كسانيكه از باب لجاج و عناد خود دارى نمودند از نظر و تأمّل در آيات الهى و ظلم كردند بخودشان و خلق خدا كه موجب گمراهى آنها شدند قولا و عملا خداوند آنها را بحال خودشان واگذار ميفرمايد و كمك نميفرمايد با آنها در رفع شبهه و تزلزل و دفع شكّ و تحيّر از قلوبشان لذا در وادى جهالت و نادانى و حيرت و ضلالت و اله و سرگردانند تا روز
جلد 3 صفحه 230
قيامت كه راه بهشت را گم كنند بامر الهى چنانچه از امام صادق عليه السّلام در توحيد نقل نموده كه مراد اضلال خداوند است آنها را از دار كرامت خود در روز قيامت و خدا آنچه را ميخواهد ميكند از ثابت نمودن اهل ايمان در عقائد حقّه و مخذول فرمودن اهل ظلم و هر چه ممكن باشد و قبيح نباشد و كسيرا قدرت جلوگيرى از مشيّت او نيست و حقّ چون و چرا در كار او ندارد در فقيه و عيّاشى ره از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه شيطان در وقت مرگ ميآيد نزد مردى از دوستان ما از دست راست و چپ او براى آنكه گمراه كند او را از عقائد حقّه‌اش ولى خداوند نميگذارد در او مؤثر شود و اين است مراد از قول خداوند يثبّت اللّه الّذين آمنوا تا آخر آيه و در كافى از امير المؤمنين عليه السّلام نقل نموده كه آن دو ملك سؤال ميكنند در قبر از او كه كيست پروردگار تو و كيست پيغمبرت و چيست دينت و او ميگويد خداوند پروردگار من و محمد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم پيغمبر من و اسلام دين من است پس آندو ميگويند خدا تو را ثابت بدارد بر آنچه مى‌پسندد و خوشنود ميشود و اين است مراد از قول خداوند يثبت اللّه الذين آمنوا تا آخر آيه و باين معنى رواياتى از امام صادق عليه السّلام نيز نقل شده است و خداوند اظهار تعجّب فرموده از حال كسانيكه شناختند نعمت خدا را كه اعظم آن وجود پيغمبر و امام است و تبديل نمودند شكر را بكفر لذا خطاب به پيغمبر خود فرموده كه آيا نديدى و نظر نكردى بسوى اين اشخاص كه تبديل نمودند نعمت خدا را بكفر و وارد كردند قوم خود را در سراى هلاكت كه جهنّم است يعنى بجاى شكر نعمت كفران نمودند و كافر شدند بخدا و پيغمبر و امام منصوب از طرف او و مراد كفّار قريش عموما، و خصوصا بنى اميّه و بنى مغيره‌اند كه با پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم جنگ نمودند و منكر اوصياء او شدند و ذريّه او را شهيد كردند و خداوند نسل آنها را قطع و نامشان را محو و آثارشانرا نابود فرمود و اين معنى را در كافى از صادقين عليهما السّلام و در مجمع از امير المؤمنين عليه السّلام و قمّى ره از امام صادق عليه السّلام نقل نموده نهايت آنكه در بعضى اختصاص به دو قبيله نامبرده داده شده و در بعضى بتعميم آن نسبت بقريش تصريح فرموده‌اند و بايد حمل بر بيان مصداق واضح و اوضح شود چنانچه معلوم است كه مصداق اوضح و اعظم و اكمل نعم الهيّه پيغمبر و امام است كه خداوند از طائفه قريش انتخاب فرمود و آنها قدردانى و شكر گذارى نكردند بلكه حقّ كشى و ناشكرى نمودند و بجزاى
جلد 3 صفحه 231
خود رسيدند و خواهند رسيد و قرار دادند براى خداوند همتايانى از جنس بتها كه عبادت مينمودند آنها را و نتيجه آن اين بود كه گمراه ميكردند مردم را از راه خداشناسى و عبادت او يا گمراه ميشدند بنابر قرائت يضلّوا بفتح ياء اگر چه اين عمل را براى گمراهى خود و خلق نمى‌نمودند و بنابراين لام در ليضلّوا لام عاقبت است كه بمنزله غرض قرار داده شده و خداوند نصيب آنها را فقط نعم فانيه دنياى دنى قرار داده كه چندى از آنها متمتّع و بهره‌مند شوند چون قابليت غير آنرا ندارند و چنان سرگرم بآن زخارف شده‌اند كه در فكر جز آن نيستند و عاقبت وارد در جهنم شوند و مخلّد در آتش گردند و راه نجاتى براى آنها نباشد لذا ظاهرا امر نموده است آنها را بتمتع در دنيا با آنكه مقصود تهديد و تنبيه آنقوم است ..
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
أَ لَم تَرَ إِلَي الَّذِينَ بَدَّلُوا نِعمَت‌َ اللّه‌ِ كُفراً وَ أَحَلُّوا قَومَهُم دارَ البَوارِ «28» جَهَنَّمَ يَصلَونَها وَ بِئس‌َ القَرارُ «29»
آيا نمي‌بيني بكساني که تبديل دادند نعمت الهي را بكفر و حلول دادند قوم خود را بدار هلاكت که آن دار هلاكت جهنم است که واصل ميشوند او را و بد جايگاهي است.
أَ لَم تَرَ إِلَي الَّذِينَ بَدَّلُوا نِعمَت‌َ اللّه‌ِ كُفراً در اخبار بسيار تفسير شده نعمت اللّه بوجود مقدّس پيغمبر صلّي اللّه عليه و آله و سلّم و ائمه اطهار عليهم السلام و تبديل كنندگان را ببني مغيره که در بدر كشته شدند و بني اميّه که مدت كمي زيست كردند، ولي مكرر بيان شده که اخبار بيان مصداق ميكند و آيه عموم دارد شامل جميع نعم الهيه ميشود چه نعم تشريعيه ارسال رسل که بآنها كافر شدند و محاربه كردند و جعل خلفاء حقّه ائمه طاهرين عليهم السلام که بآنها خلفاء سه گانه و بني اميه و بني العباس كردند آنچه كردند و قرآن مجيد که آن را مهجور كردند و بدستوراتش عمل نكردند و دين مقدس اسلام که ترك كردند و مرتد شدند و احكام دين که تغيير دادند و بدعت در دين نهادند يا منكر شدند و اطاعت اوامر که تبديل بمخالفت و معصيت كردند.
و چه نعم تكوينيه عقل را سركوب نفس كردند. روزي را و مال و منال و جاه را مستند بغير خدا دانستند و بلكه ساير نعم الهيه را كفران كردند که ميفرمايد در همين سوره آيه 7 لَئِن شَكَرتُم لَأَزِيدَنَّكُم وَ لَئِن كَفَرتُم إِن‌َّ عَذابِي لَشَدِيدٌ.
وَ أَحَلُّوا قَومَهُم دارَ البَوارِ حلول شيئي در شيئي دخول در او است حال‌ّ و محل‌ّ اينها که تبديل نعمت بكفر كردند قوم خود و اتباع خود را حلول دادند
جلد 11 - صفحه 388
و داخل كردند در دار هلاكت که از دار سعادت آنها را مانع شدند و جلوگيري كردند و بدار هلاكت سوق دادند و آن دار هلاكت جهنم است يصلونها و اصل بجهنم شوند، وصل مقابل فصل است خداوند و انبياء و قرآن و ائمه و علماء دين ميخواهند اينها را از جهنم دور كنند و فاصله بيندازند و اينها وصل ميكنند و بئس القرار بد جايگاهي است.
از جهنم خبري ميشنوي
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 29)- قرآن سپس «دار البوار» را چنین تفسیر می‌کند: «جهنم است که در شعله‌های سوزانش فرو می‌روند و بدترین قرارگاههاست» (جَهَنَّمَ یَصْلَوْنَها وَ بِئْسَ الْقَرارُ).
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
- ↑ در تفسیر على بن ابراهیم نیز بعد از دو واسطه از عثمان بن عیسى او از امام صادق علیه‌السلام روایت شده که گوید درباره این آیه از امام سؤال کردم، فرمود: درباره دو طائفه از قریش نازل شده: یکى بنى‌مغیرة و دیگرى بنى‌امیه و در تفسیر جامع البیان از عطاء بن یسار نقل گردیده که این آیه درباره کفارى نازل شده که در جنگ بدر بدست مسلمین کشته شدند.
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
- محمدباقر محقق، نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه.
