حدیث مقلوب: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
|||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
{{خوب}} | {{خوب}} | ||
| − | «قلب» در لغت، به معنای «وارونه و جا به جا کردن» است. | + | «قلب» در لغت، به معنای «وارونه و جا به جا کردن» است و «حدیث مقلوب» که یکی از دوازده قسم [[حدیث ضعیف]] می باشد، از یک لحاظ به مقلوب سندی و متنی و از لحاظ دیگر به مقلوب سهوی و عمدی تقسیم می‌شود. |
| − | + | به این ترتیب که اسماء همگی یا بعضی از راویان سلسله [[سند حدیث|سند]] به شخص یا به اشخاص دیگری تبدیل شود.<ref>قواعد التحدیث، ص ۱۳۲؛ او کانت المخالفة بتقدیم و تاخیر فی الاسماء المقلوب (شرح نخبه، ص۳۴).</ref> یا نام دو راوی که در سلسله سند هستند پس و پیش آورده شود. مانند «محمد بن احمد بن عیسی» در رجال [[شیعه]] که نام صحیحش [[احمد بن محمد بن عیسی اشعری|احمد بن محمد بن عیسی]] است و مانند «کعب بن مرة» در رجال [[اهل سنت]] که «مرة بن کعب» است.<ref>خطیب بغدادی را کتابی است در این موضوع، به نام (رفع الارتیاب فی المقلوب من الاسماء والالقاب).</ref> | |
| − | + | قلب متنی، در جایی است که کلمه‌ای از متن یک [[حدیث]] با کلمه دیگری از همان متن، جا به جا شده باشد؛ یا بعض الفاظ متن را مقدم و مؤخر بیاورند، مانند حدیث: «سبعة یظلّهم الله فی عرشه... (فمنهم) رجل تصدّق بصدقة فأخفاها حتی لاتعلم یَمینُه ما تنفق بشِماله» که اصل آن «حتی لاتعلم شماله ما تنفق بیمینه» می باشد.<ref>تمام حدیث را در درایه مروج، ص۱۰۴ ببینید.</ref> | |
| − | + | در حدیث مقلوب، گاهی این عمل اشتباهاً انجام می شده و گاهی برای امتحان و اختبار [[محدث]] صورت می گرفته، مانند آزمایش اهل [[بغداد]] از [[محمد بن اسماعیل بخاری|بخاری]]. گاهی نیز این کار برای بهتر جلوه دادن حدیث می شود تا در آن حدیث رغبت شود.<ref>و هو حدیث یروی بطرق آخر لیکون اجود منه، فیرغب فیه (درایه شهید، ص۶۹).</ref> قلب عمدی حدیث [[حرام]] است زیرا نوعی [[دروغ]] گفتن است که موجب اسقاط [[عدالت]] راوی می‌شود. | |
| − | |||
| − | گاهی این عمل اشتباهاً انجام می شده و گاهی برای امتحان و اختبار محدث صورت می گرفته، مانند آزمایش اهل بغداد از بخاری. گاهی نیز این کار برای بهتر جلوه دادن حدیث می شود.<ref>و هو حدیث یروی بطرق آخر لیکون اجود منه، فیرغب فیه | ||
| − | |||
| − | قلب | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| − | <references/> | + | <references /> |
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | * | + | |
| − | * آسیب شناخت حدیث، عبدالهادی مسعودی. | + | *[[درایة الحدیث (شانه‌چی) (کتاب)|درایة الحدیث]]، کاظم مدیر شانه چی. |
| − | * | + | *آسیب شناخت حدیث، عبدالهادی مسعودی. |
| + | *پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله "حدیث مقلوب". | ||
| + | *لغتنامه دهخدا، ذیل "حدیث مقلوب". | ||
{{اصطلاحات حدیثی}} | {{اصطلاحات حدیثی}} | ||
[[رده:اصطلاحات حدیثی]] | [[رده:اصطلاحات حدیثی]] | ||
[[رده:اقسام حدیث ضعیف]] | [[رده:اقسام حدیث ضعیف]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۴ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۰:۰۱
«قلب» در لغت، به معنای «وارونه و جا به جا کردن» است و «حدیث مقلوب» که یکی از دوازده قسم حدیث ضعیف می باشد، از یک لحاظ به مقلوب سندی و متنی و از لحاظ دیگر به مقلوب سهوی و عمدی تقسیم می‌شود.
به این ترتیب که اسماء همگی یا بعضی از راویان سلسله سند به شخص یا به اشخاص دیگری تبدیل شود.[۱] یا نام دو راوی که در سلسله سند هستند پس و پیش آورده شود. مانند «محمد بن احمد بن عیسی» در رجال شیعه که نام صحیحش احمد بن محمد بن عیسی است و مانند «کعب بن مرة» در رجال اهل سنت که «مرة بن کعب» است.[۲]
قلب متنی، در جایی است که کلمه‌ای از متن یک حدیث با کلمه دیگری از همان متن، جا به جا شده باشد؛ یا بعض الفاظ متن را مقدم و مؤخر بیاورند، مانند حدیث: «سبعة یظلّهم الله فی عرشه... (فمنهم) رجل تصدّق بصدقة فأخفاها حتی لاتعلم یَمینُه ما تنفق بشِماله» که اصل آن «حتی لاتعلم شماله ما تنفق بیمینه» می باشد.[۳]
در حدیث مقلوب، گاهی این عمل اشتباهاً انجام می شده و گاهی برای امتحان و اختبار محدث صورت می گرفته، مانند آزمایش اهل بغداد از بخاری. گاهی نیز این کار برای بهتر جلوه دادن حدیث می شود تا در آن حدیث رغبت شود.[۴] قلب عمدی حدیث حرام است زیرا نوعی دروغ گفتن است که موجب اسقاط عدالت راوی می‌شود.
پانویس
- ↑ قواعد التحدیث، ص ۱۳۲؛ او کانت المخالفة بتقدیم و تاخیر فی الاسماء المقلوب (شرح نخبه، ص۳۴).
- ↑ خطیب بغدادی را کتابی است در این موضوع، به نام (رفع الارتیاب فی المقلوب من الاسماء والالقاب).
- ↑ تمام حدیث را در درایه مروج، ص۱۰۴ ببینید.
- ↑ و هو حدیث یروی بطرق آخر لیکون اجود منه، فیرغب فیه (درایه شهید، ص۶۹).
منابع
- درایة الحدیث، کاظم مدیر شانه چی.
- آسیب شناخت حدیث، عبدالهادی مسعودی.
- پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله "حدیث مقلوب".
- لغتنامه دهخدا، ذیل "حدیث مقلوب".
