حسین مظاهری اصفهانی

تولد و دوران کودکی

مرجع عالی‌قدر حضرت آیت الله العظمی آقای حاج شیخ حسین مظاهری، در سال 1312 هجری شمسی در «تیران» یکی از شهرستان‌های استان اصفهان و در خانواده‌ای مذهبی و روحانی و دوستدار خاندان پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم پا به عرضه وجود نهادند. تقید به شریعت و کوشش برای انجام واجبات و ترک محرمات الهی از ویژگی‌های برجسته خانواده آیت الله العظمی مظاهری به ویژه والد ایشان، مرحوم حجت الاسلام والمسلمین حاج شیخ حسن مظاهری بود که این مسأله، سهم بسزایی در رشد و تعالی روحی ایشان و علاقه‌مندی معظم‌له در حوزه علمیه داشت.

دوران تحصیل

آیت الله العظمی مظاهری با پایان دادن به تحصیلات غیرحوزوی در سال 1326 هجری شمسی، برای تحصیل علوم دینی وارد حوزه علمیه اصفهان شدند. حوزه علمیه اصفهان در دوره‌های قبل به ‌ویژه در عصر صفوی با ظهور عالمانی برجسته و سترگ و برپایی جلسات علمی درخشش فراوان داشت.

در دوره‌ای که آیت الله العظمی مظاهری به تحصیلات حوزوی روی آورده بود، حوزه اصفهان اگر چه درخشش پیشین را نداشت؛ اما همچنان از استادان بزرگ و حوزه‌های بحث و درس خالی نبود. معظم‌له در ابتدا به مدرسه مسجد سید اصفهان که مقبره مرحوم سید شفتی نیز در آنجاست، وارد شده و مشغول به تحصیل شدند.

آیت الله العظمی مظاهری دروس دوره ادبیات و نیز بخشی از دوره سطح را در اصفهان در نزد استادان بزرگ آن دیار فراگرفته و در سال 1330 هجری شمسی به منظور تکمیل تحصیلات خود و بهره‌مندی از محضر استادان حوزه علمیه قم به این حوزه سترگ پای نهادند و پس از پایان تحصیلات سطح عالیه در درس خارج فقه و اصول اعاظم حوزه علمیه قم شرکت جسته و در کنار آن به فراگیری دروس فلسفه همانند اسفار و شفا و نیز تفسیر و کلام پرداختند.

معظم‌له در طی این سال‌ها از تدریس دروس حوزوی نیز غافل نمانده و از آغاز تحصیل، دورس فراگرفته را تدریس می‌کردند. ایشان عوامل کامیابی خود در زمینه‌های علمی را انتخاب استادان و هم مباحثه‌های خوب، تلاش برای مانع نشدن امور دنیوی در تحصیل، منظم بودن و تقویت دروس پایه می‌دانند.

اساتید

آیت الله العظمی مظاهری، با ورود به حوزه علمیه اصفهان دروس ادبیات را خدمت دو عالم ادیب، مرحوم حاج آقا جمال خوانساری و حاج آقا احمد مقدس فراگرفته و دروس سطح را نزد حضرات آیات خادمی، فیاض، طیب، ادیب و مدرس و منظومه حاجی سبزواری را در محضر مرحوم آیت الله حاج شیخ محمود مفید آموختند.

با ورود به حوزه علمیه قم، کتاب مکاسب و کفایة الاصول را نزد مرحوم آیت الله حاج شیخ عبدالجواد جبل عاملی و مرحوم آیت الله العظمی مرعشی نجفی و مرحوم آیت الله مجاهدی و مرحوم آیت الله حاج شیخ مرتضی حائری و مرحوم آیت الله سید محمدباقر سلطانی قدس سرهم خواندند و آن‌گاه پیش از هشت سال در دروس خارج فقه حضرت آیت الله العظمی بروجردی و ده سال در دروس خارج فقه و اصول حضرت امام خمینی قدس سره و بیش از دوازده سال در دروس خارج فقه و اصول آیت الله العظمی محقق داماد حاضر گشتند. همچنین اسفار ملاصدرا، شفای بوعلی سینا و دروس تفسیری و اعتقادی را نزد علامه طباطبائی فراگرفتند.

فعالیت‌های علمی و فرهنگی

حضرت آیت الله العظمی مظاهری در سال‌های زندگی پربرکت خود خدمات علمی، فرهنگی و اجتماعی فراوانی را به انجام رسانیده‌اند که تا هم اکنون نیز ادامه دارد. از جمله خدمات معظم‌له که تحول بزرگی در حوزه‌های علمیه ایجاد کرد، اهتمام ویژه به درس اخلاق و پرورش روحیه معنوی فضلاء و طلاب جوان بود.

ایشان پیش از انقلاب با اصرار و استقبال فضلاء و طلاب درس اخلاق خود را ابتدا در مدرسه فیضیه قم آغاز کردند. و اکنون متجاوز از چهل و پنج سال است که این دروس به طور مداوم تشکیل می‌گردد و از این رهگذر، شاگردان و طلاب فاضلی به مکتب شیعه تقدیم شده است.

آیت الله العظمی مظاهری در امر سامان دادن به حوزه‌های علمیه نیز در پیش و پس از انقلاب خدمات شایانی داشته‌اند. از جمله در پیش از انقلاب، به همراه بزرگانی چون آیت الله مصباح یزدی و آیت الله خرازی در تنظیم و تدوین برنامه‌های علمی و آموزشی موسسه در راه حق شرکت جستند که برکات بسیار عظیمی را به همراه داشت.

در سال 1374 هجری شمسی نیز با هجرت ایشان از حوزه علمیه قم به شهر اصفهان، حوزه علمیه اصفهان استقلال یافت. در دوره حضور معظم‌له در اصفهان نیز خدمات فراوانی به آن حوزه کهن ارزانی گشته که از جمله می‌توان به تاسیس «مرکز مدیریت حوزه علمیه اصفهان»، «مرکز آموزش‌های تخصصی حوزه علمیه اصفهان»، «مرکز مشاوره حوزه علمیه اصفهان»، «مرکز خدمات حوزه علمیه اصفهان با بخش‌های مختلف بیمه، مسکن، قرض الحسنه، دفتر تعاون و...»، «مرکز تحقیقات رایانه‌ای حوزه علمیه اصفهان» و نیز «مرکز رسیدگی به امور مساجد استان اصفهان» اشاره کرد.

تدريس و تأليف

آيت الله العظمي مظاهري ساليان بسياري در حوزه‌هاي علميه علاوه بر دروس اخلاق به تدريس دروس مختلف فقهي، اصولي، فلسفي، اقتصادي و... پرداخته‌اند. ايشان چندين بار شرح منظومه، نهايةالحکمة و بخش‌هائي از اسفار اربعه را تدريس نموده و از سال 1356 تاکنون به تدريس دروس خارج فقه و اصول اشتغال داشته‌اند.

معظم‌له طي اين سال‌ها بسياري از ابواب فقهي همانند طهارت، صلوة، صوم، خمس، زکات، حج، امر به معروف و نهي از منکر، بيع، اجاره، مضاربه، شرکت، ضمان، حواله، کفالت، صلح، حجر، قرض، فلس، قضا، شهادات، حدود و ديات، ولايت فقيه و... همچنين بيش از پنج دوره کامل مباحث علم اصول فقه و يک دوره مبحث قواعد فقهيه را در حوزه علميه قم و اصفهان تدريس فرموده‌اند. معظم‌له در ضمن تدريس از تأليف و پژوهش نيز غافل نبوده و کتاب‌هاي فراواني را به ميراث مکتوب شيعه افزوده‌اند. فهرست آثار و تأليفات منتشر شده آيت الله العظمي مظاهري، بدين شرح است:

قرآن کريم:

• 1- معارف اسلام در سوره يس؛

• 2- معاد در قرآن؛

فقه:

• 3- الحاشية علي العروة الوثقي؛

• 4- رساله توضيح المسائل (احکام، اخلاق، عقائد)؛

• 5- فقه الولاية والحکومة الاسلاميه (تقريرات درس خارج فقه ولايت فقيه معظم‌له) 3 جلد؛

• 6- مناسک حج؛

• 7- احکام عمره مفرده؛

• 8- استفتائات حج و عمره؛

• 9- نکته‌هايي پيرامون ولايت فقيه و حکومت ديني؛

• 10- 70 نکته فقهي و اخلاقي مورد احتياج در حج و عمره؛

رجال:

• 11- «الثقاة الاخيار من رواة الاخبار»: اين کتاب که «موسوعه رجاليون ثقه» مي‌باشد، مشتمل بر يک مدخل و سه باب است. مدخل کتاب، شامل ده مقدمه اصلي است که در آن مباني رجالي حضرت آيت الله العظمي مظاهري مدظله العالي به قلم معظم‌له تحرير شده است. پس از آن، سه باب اصلي کتاب اختصاص به «اسماء، کنيه و القابِ» رجاليون ثقه دارد. در پايان کتاب نيز فهارس عامه‌اي مشتمل بر پانزده فهرست تنظيم شده است که امکان دسترسي خوانندگان و محققان را به مطالب گوناگون کتاب تسهيل مي‌نمايد.

اعتقادات:

• 12- اليوم الآخر؛

• 13- الامامة والولاية في القرآن (با همکاري حضرات آيات: محمدي گيلاني، محمد يزدي، مصباح، موسوي)؛

• 14- برنامه زندگي؛

• 15- اسلام آيين رستگاري (شرح اصول و فروع دين اسلام)؛

اخلاق:

• 16- دراسات في الاخلاق و شئون الحکمة العلميّة؛

• 17- عوامل کنترل غرائز در زندگي انسان؛

• 18- جهاد با نفس (4 جلد)؛

• 19- فرماندهي در اسلام؛

• 20- اخلاق در خانه؛

• 21- فضائل و رذائل اخلاقي؛

• 22- تربيت فرزند در اسلام؛

• 23- جبهه و جهاد اکبر؛

• 24- خانواده در اسلام؛

• 25- به سوي حق؛

• 26- ويژگي‌هاي معلم خوب؛

• 27- در ساحل سپيده اخلاص؛

• 28- اخلاق و خودسازي؛

• 29- آفتاب پرهيزکاري؛

• 30- اخلاقيات العلاقة الزوجية؛

• 31- اخلاق و جوان (2 جلد)؛

• 32- اخلاق در اداره؛

• 33- کاوشي نو در اخلاق اسلامي (2 جلد)؛

• 34- اخلاق و خودسازي در مکتب اهل بيت عليهم‌السلام؛

• 35- حديث اهل نظر؛

• 36- اخلاق در توحيد؛

• 37- اسرار حج؛

• 38- راز عروج؛

• 39- اخلاق فرماندهي؛

• 40- اعتکاف، سلوک منتظران؛

• 41- روزه، سلوک پرهيزکاران؛

• 42- راهکارهاي عملي درمان وسواس؛

• 43- حريم‌هاي اخلاق در آئينه احکام؛

حديث:

• 44- شرح و تفسير دعاي کميل (3 جلد)؛

• 45- شرح و تفسير دعاي سحر (2 جلد)؛

• 46- شرح و تفسير مناجات شعبانيه (2 جلد)؛

• 47- الحکومة الاسلامية في احاديث الشيعة الاماميّة (با همکاری حضرات آیات: خرازی، مصلحی، شهید سلطانی و استادی)؛

اقتصاد اسلامي:

• 48- احکام اقتصادي در مورد زمين؛

• 49- مقايسه بين سيستم اقتصادي (3 جلد)؛

• 50- التوازن الاسلامي بين الدنيا والآخرة (با همکاري حضرات آيات: خرازي، مصلحي، شهيد سلطاني و استادي)؛

تاريخ و سيره:

• 51- زندگاني چهارده معصوم؛

• 52- مظهر حق (نگرشي اخلاقي بر فضائل و سيره امیرالمومنین عليه السلام)؛

نرم‌افزارهاي منتشر شده

اخلاق:

• 1- نرم‌افزار خورشيد معرفت (حاوي 120 ساعت صوت از دروس اخلاق معظم‌له)؛

• 2- نرم‌افزار صفاي دل، دفتر اول (حاوي 100 ساعت صوت از دروس اخلاق معظم‌له)؛

• 3- نرم‌افزار صفاي دل، دفتر دوم (حاوي 70 ساعت صوت از دروس اخلاق معظم‌له و متن برخي از کتب اخلاق)؛

• 4- نرم‌افزار تهذيب نفس، شامل دروس اخلاق معظم‌له به صورت صوتي؛

• 5- نرم‌افزار ازدواج و خانواده شامل سلسله مباحث اخلاقي معظم‌له در زمينه ازدواج و خانواده (حاوي 120 سخنراني صوتي)؛

تاريخ و سيره:

• 6- نرم‌افزار تجلي حق (حاوي 60 جلسه صوتي و تصويري از سخنراني‌هاي معظم‌له پيرامون شخصيت و سيره پيامبر اعظم صلی الله علیه و آله)؛

تفسير موضوعي قرآن کريم:

• 7- نرم‌افزار انسان در قرآن، شامل دروس تفسيري قرآن کريم معظم‌له با موضوعات: هدف از خلقت، کرامت، سعادت و شقاوت و... به صورت صوتي؛

مهدويت:

• 8- نرم‌افزار مهر پنهان، شامل دفتر اول از سلسله مباحث مهدويت معظم‌له و به صورت صوتي؛

• 9- ‌نرم‌افزار مهر پنهان، دفتر دوم (حاوی 41 جلسه صوت از مباحث مهدویت معظم‌له و متن برخی از کتب اخلاقي)؛

دروس خارج فقه:

• 10- نرم‌افزار کتاب الاجاره، صوت و متن 99 جلسه با موضوع اجاره؛ با امکانات وي‍‍ژه تحقيق؛

• 11- نرم‌افزار کتاب الشرکة، صوت و متن 13 جلسه با موضوع شرکت؛ با امکانات وي‍‍ژه تحقيق؛

• 12- نرم‌افزار کتاب المضاربه، صوت و متن 59 جلسه با موضوع مضاربه؛ با امکانات وي‍‍ژه تحقيق؛

• 13- نرم‌افزار کتاب الضمان، صوت و متن 42 جلسه با موضوع ضمانت؛ با امکانات وي‍‍ژه تحقيق؛

• 14- نرم‌افزار کتاب الحواله، صوت و متن 21 جلسه با موضوع حواله؛ با امکانات وي‍‍ژه تحقيق؛

• 15- نرم‌افزار کتاب الکفالة، صوت و متن 11 جلسه با موضوع کفالت؛ با امکانات وي‍‍ژه تحقيق؛

• 16- نرم‌افزار کتاب الصلح، صوت و متن 24 جلسه با موضوع صلح؛ با امکانات وي‍‍ژه تحقيق؛

• 17- نرم‌افزار کتاب الحجر، صوت و متن 36 جلسه با موضوع حجر؛ با امکانات وي‍‍ژه تحقيق؛

• 18- نرم‌افزار کتاب القرض، صوت و متن 41 جلسه با موضوع قرض؛ با امکانات وي‍‍ژه تحقيق؛

• 19- نرم‌افزار کتاب الفلس، صوت و متن 32 جلسه با موضوع فلس؛ با امکانات وي‍‍ژه تحقيق؛

• 20- نرم‌افزار کتاب القضاء، صوت و متن 147 جلسه از دروس خارج فقه با موضوع قضا؛ با امکانات وي‍‍ژه تحقيق؛

• 21- نرم‌افزار کتاب الشهادات، صوت و متن 86 جلسه از دروس خارج فقه با موضوع شهادات؛ با امکانات وي‍‍ژه تحقيق؛

• 22- نرم‌افزار کتاب الحدود والتعزيرات، صوت و متن 117 جلسه از دروس خارج فقه با موضوع حدود و تعزيرات؛ با امکانات وي‍‍ژه تحقيق؛

• 23- نرم‌افزار کتاب القصاص، صوت و متن 88 جلسه از دروس خارج فقه با موضوع قصاص؛ با امکانات وي‍‍ژه تحقيق؛

• 24- نرم افزار کتاب الديات، صوت و متن 101 جلسه از دروس خارج فقه با موضوع ديات؛ با امکانات وي‍‍ژه تحقيق.

همچنین آیت الله العظمی مظاهری مدظله‌العالي در زمینه‌های دیگر اسلامی نیز تحقیقات و کتب فراوانی نگاشته‌اند که تاکنون به چاپ نرسیده است که از آن جمله می‌توان به تقریرات فقه و اصول اساتیدشان، کتب و رساله‌های متعدد فقهی و اصولی، کتاب ولایة الفقیه، دوره کامل اصول فقه، رسالة فی العرفان، رسالة فی المعاد، المالکیه فی الاسلام و... اشاره کرد.