کنزالدقائق و بحرالغرائب (کتاب)

این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.

محتوای فعلی بخشی از یک کتاب متناسب با عنوان است.

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)

مؤلف

میرزا محمد مشهدى قمى.(م 1125 ق)

زندگی‌نامه و اظهارنظرها

وى از علماى امامى قرن دوازدهم هجرى است كه در قم به دنیا آمد و تحصیلات خود را در قم و مشهد گذراند و تا پایان عمر نیز در مشهد ماندگار شد. صاحب روضات الجنات از وى به عنوان عالم فاضل و جامع، ادیب و محدث فقیه یاد كرده است.

میرزا محمد در زمینه ادبیات، علم بلاغت، ادعیه، فقه، زندگى ائمه معصوم علیهم السلام و شرح بر صحیفه سجادیه آثارى دارد، اما مشهورترین اثر او تفسیر كنزالدقائق است.

علت شهرت وى به مشهدى آن است كه در جوار حضرت امام على بن موسى الرضا علیه السلام در شهر مقدس مشهد اقامت گزید. وى از محضر ملا محسن فیض كاشانى بهره برد و در تفسیر قرآن از راه و روش او پیروى كرد.

تألیفات

كنزالدقائق و بحرالغرائب فى تفسیرالقرآن، نجاح الطالب فى المعانى والبیان، حاشیه تفسیر كشاف، التحفة الحسینیه، سلّم درجات الجنة.

معرفى اجمالى كتاب

كنز الدقائق، تفسیرى است با ویژگى روایى و ادبى كه روایات را همراه با ذكر سند نقل مى كند. مؤلف سعى بسیار داشته تا حدیث و روایتى در تفسیر، نادیده گرفته نشود ولذا از جهت روایى، بسیار متأثر از استاد خود فیض كاشانى صاحب تفسیر صافى واصفى است.

وى در مطالب اولى تفسیر خود، از تفسیر بیضاوى بهره فراوان برده؛ بلكه مى توان گفت تابع عبارات و ناقل كلمات تفسیر انوار التنزیل است. از این جهت، اگر مسائل نقلى و بیانات كلامى شیعى این تفسیر را كنار بگذاریم، دقیقاً تفسیر انوار التنزیل است.

شاید هدف مفسر از این تألیف چنین بوده است كه تفسیر انوار التنزیل را منهاى عقاید و افكار غیرشیعى، مناسب ترین تفسیر موجز ادبى و بیانى مى دانسته است. بنابراین با افزودن روایات اهل بیت علیهم السلام و آوردن مباحث اعتقادى شیعه و نظریات استاد خود فیض كاشانى، آن را به جامعه شیعى ارائه داده است. از نظر باب بندى و ترتیب و چینش مباحث همانند تفسیر مجمع البیان و برگرفته از این تفسیر است. بدین سان تفسیر كنزالدقائق از تفاسیر ادبى و روایى قرن دوازدهم است كه در فضاى گرایش به حدیث نگارش یافته و به ربط آیات و اعراب آن هم توجه كرده است.

وضعیت نشر

این كتاب به وسیله مؤسسه انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در قطع وزیرى به سال 1412 ق چاپ شده است.

منابع

محمدرضا ضمیری، کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی.

***

تفسیر قرآن
درباره تفسیر قرآن:	تفسیر قرآن -تاریخ تفسیر - روشهای تفسیری قرآن
اصطلاحات:	اسباب نزول -اسرائیلیات -سیاق آیات
شاخه های تفسیر قرآن:	تفسیر روایی (تفاسیر روایی) • تفسیر اجتهادی (تفاسیر اجتهادی) • تفسیر فقهی ( تفاسیر فقهی) • تفسیر ادبی ( تفاسیر ادبی) • تفسیر تربیتی ( تفاسیر تربیتی) • تفسیر كلامی ( تفاسیر كلامی) • تفسیر فلسفی ( تفاسیر فلسفی ) • تفسیر عرفانی (تفاسیر عرفانی ) • تفسیر علمی (تفاسیر علمی)
روشهای تفسیری قرآن:	ازجهت منابع: عقلی ، روایی، قرآن به قرآن از جهت شکل: ترتیبی، موضوعی
تفاسیر به تفکیک مذهب مولف:	تفاسیر: همه تفاسیر (بدون تفکیک مذهب) - تفاسیر شیعه - تفاسیر اهل سنت مفسرین: همه مفسرین - مفسرین شیعه - مفسرین سنی