شاذان بن جبرئیل قمی: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکت‌ها) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکت‌ها) جز (مهدی موسوی صفحهٔ ابوالفضل شاذان بن جبرئیل قمى را به شاذان بن جبرئیل قمی منتقل کرد) |
(بدون تفاوت)
| |
نسخهٔ کنونی تا ۲۶ ژوئن ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۴۳
«ابوالفضل شاذان بن جبرئیل قمی»، فقیه، محدث و متکلم نامدار شیعه در قرن ششم قمری است. علمای بزرگی چون فخار بن معد موسوی و محمد بن جعفر مشهدی از شاگردان او هستند.
| نام کامل | ابوالفضل شاذان بن جبرئیل قمی |
| زادگاه | قم |
| وفات | ۵۹۳ قمری |
|
| |
| اساتید |
عمادالدین طبری، حسن بن احمد عطار همدانی، حمزه بن علی بن زهره حلبی، محمد بن علی بن شهر آشوب، ابو محمد بن صالحان قمی،... |
| شاگردان |
فخار بن معد موسوی، محمد بن جعفر مشهدی، محیی‌الدین بن زهره حلبی، علی بن محمد لیثی واسط، علی بن یحیی الخیاط،... |
| آثار |
الفضائل، الروضة فی فضائل امیرالمؤمنین، إزاحة العلة فی معرفة القبلة، تحفة المؤلف الناظم و عمدة المکلف الصائم، درر المناقب،... |
زندگی‌نامه
سدیدالدین ابوالفضل شاذان بن جبرئیل بن ابی‌طالب قمی، در شهر قم متولد شد، اما بیشتر سنوات عمر او در مکه و مدینه سپری گردید.[۱] و در تألیفات خود نیز اشاره نموده که در شهر مدینه آنها را نوشته است. پدرش جبرئیل بن اسماعیل قمی، از شاگردان و راویان شیخ ابوالحسن محمد بصروی است.
تاریخ دقیق ولادت و وفات شاذان بن جبرئیل معلوم نیست؛ سید محیی‌الدین بن زهره در سال ۵۴۸ هجری از او روایت نقل کرده است. در پایان کتاب «کفایة الاثر» اثر علی بن محمد خزاز نیز اجازه ای به خط سدیدالدین برای عبدالله بن علی بن زهره و فرزندش محمد بن عبدالله بن علی وجود دارد که در پایان آن تاریخ ۵۸۴ هجری ذکر شده است.
اما آقا بزرگ تهرانی معتقد است ابن شاذان به سال ۵۹۳ ق. در قید حیات بوده چرا که فخار بن معد موسوی در کتاب خود «حجة الذاهب» تصریح کرده در این سال کتابی را نزد او خوانده است.
استادان و شاگردان
برخی از اساتید و مشایخ شاذان بن جبرئیل عبارتند از:
- عمادالدین طبری صاحب کتاب «بشارة المصطفی»
- ابومحمد ریحان بن عبدالله حبشی،
- حسن بن احمد بن حسن عطار همدانی،
- سید فخرالدین محمد بن سرایا جرجانی،
- حمزه بن علی بن زهره حلبی،
- محمد بن علی بن شهر آشوب،
- عبدالله بن محمد بن عمری طرابلسی،
- ابو محمد بن صالحان قمی،
- ابوجعفر محمد بن موسی دوریستی،
- سید احمد بن محمد موسوی،
- محمد بن ابی مسلم رازی،
- محمد بن عبدالغزیز بن ابی طالب قمی،
- ابوالفتح علی بن عبدالجبار طوسی.
و بزرگانی همچون علمای زیر از شاگردان او بوده اند:
- فخار بن معد موسوی،
- محمد بن جعفر مشهدی صاحب کتاب «المزار»،
- سید محیی‌الدین بن زهره حلبی،
- عبدالله بن علی بن زهره حلبی،
- علی بن محمد لیثی واسط،
- شیخ علی بن یحیی الخیاط،
- تاج الدین حسن بن علی دربی.
آثار و تألیفات
- الفضائل: در باب فضائل حضرت امیر المومنین علی (ع) است. اما در انتساب این کتاب به شاذان محل بحث است. افندی آن را نیکو شمرده و گوید نسخه ای از آن در دست من است. و شیخ حر عاملی نیز شاذان را صاحب کتاب فضائل در مناقب آل رسول علیهم‌السلام می شناسد.[۲] ولی شیخ آقا بزرگ تهرانی با استناد به این که کتاب ازاحة العلة را مولف در ۵۵۸ تدوین نموده انتساب این کتاب به او را که در ۶۵۱ تدوین شده رد می‌کند.[۳]
- الروضة فی فضائل امیرالمؤمنین علیه‌السلام: به عنوان مختصر و خلاصه الفضائل است. همان گونه که در مورد الفضائل گفته شد، شیخ آقا بزرگ انتساب این کتاب را نیز به او منتفی می‌داند، ولی محقق کتاب الروضه (آقای علی شکرچی) در ضمن تحقیقی که در مقدمه خود آورده در صدد است که اثبات کند این کتاب و کتاب فضائل از اوست.[۴]
- إزاحة العلة فی معرفة القبلة من سائر الأقالیم، تالیف سال ۵۵۸ هجری.[۵]
- تحفة المؤلف الناظم و عمدة المکلف الصائم؛ پیرامون احکام روزه.[۶]
- درر المناقب؛ در فضائل امیرالمومنین است.
در نظر عالمان
- میرزا عبدالله أفندی در «ریاض العلماء» و شیخ حر عاملی در «أمل الآمل» او را چنین ستوده‌اند: شیخ جلیل ثقه ابوالفضل عالم، فاضل، فقیه، عظیم الشان و جلیل القدر بود.
- صاحب روضات الجنات: هو الفاضل الکامل، المتقدم، المحدث، البارع، الثقة الجلیل.
- محدث نوری در «خاتمة المستدرک»: عالم فقیه بلندمرتبه معروف و صاحب تالیفات بدیع.
- شهید اول در «الذکرى»: از أجلاء فقهاء امامیه است.[۷]
پانویس
