شداد بن اوس: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
|||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
{{مدخل دائرة المعارف|[[دانشنامه جهان اسلام]]}} | {{مدخل دائرة المعارف|[[دانشنامه جهان اسلام]]}} | ||
| − | '''شَدّاد بن أوس | + | '''شَدّاد بن أوس بن ثابت انصاری نجاری مدنی، [[محدث|محدّث]] و [[صحابی]].''' |
| − | شدّاد از | + | شدّاد از قبیله بنی‌حُدَیله بود که نسب آنها به عمرو بن مالک بن نجّار می‌رسید.<ref>رجوع کنید به ابن‌خیاط، ص۱۵۶؛ ابن‌عبدالبر، ج۱، ص۱۱۷؛ ابن‌عساکر، ج۲۲، ص۴۰۵، ۴۱۷.</ref> وی برادرزاده [[حسان بن ثابت]]، شاعر مشهور صدر [[اسلام]] بود.<ref>ابن‌سعد، ج۳، ص۵۰۳، ج۷، ص۴۰۱؛ رازی، ج۲، قسم۱، ص۳۲۸.</ref> [[کنیه|کنیه]] او را أبویعلی و أبوعبدالرحمن ذکر کرده‌اند.<ref>رجوع کنید به ابن‌عبدالبر، ج۲، ص۶۹۴؛ ابن‌حجر، ج۳، ص۳۱۹.</ref> |
| − | پدر | + | پدر شدّاد بن اوس از جمله [[انصار|انصاری]] بود که در [[بیعت عقبه|بیعت عقبه]] حضور داشت<ref>ابن‌سعد، ج۳، ص۵۰۳؛ ابن‌عبدالبر، ج۱، ص۱۱۷.</ref> و به گفته ابن‌سعد،<ref>ج۳، ص۵۵ـ۵۶.</ref> [[عثمان بن عفان|عثمان]] بعد از مهاجرت مسلمانان از [[مکه]] به [[مدینه|مدینه]]، در خانه اوس بن ثابت اقامت گزید. همچنین پیامبر در جریان عقد مؤاخات میان [[مهاجرین|مهاجران]] و [[انصار]]، میان اوس بن ثابت و عثمان پیمان برادری بست.<ref>ابن‌سعد، ج۳، ص۵۶.</ref> |
| − | شعری از حسان بن ثابت<ref> | + | درباره شداد بن أوس و حضور او در [[غزوات پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله|غزوات پیامبر]] اختلاف نظر وجود دارد. برخی از حضور او در [[غزوه بدر]] سخن گفته‌اند اما بخاری<ref>ج۲، قسم۲، ص۲۲۴.</ref> در این مطلب تردید کرده است. به نوشته واقدی،<ref>ابن‌عبدالبر، ج۱، ص۱۱۷.</ref> اوس در [[غزوه بدر|جنگ بدر]] و دیگر نبردهای پیامبر حضور داشت و در زمان خلافت [[عثمان بن عفان|عثمان بن عفان]]،<ref>ابن‌سعد، ج۳، ص۵۰۳.</ref> و به تصریح ابن‌حبان،<ref>ج۳، ص۱۰.</ref> در سال ۳۵ درگذشت. هر چند ابن سعد<ref>همانجا.</ref> و ابن‌عبدالبر<ref>همانجا.</ref> در خبری دیگر به نقل از عبداللّه بن محمد بن عماره انصاری از [[شهادت در راه خدا|شهادت]] اوس در [[غزوه احد|جنگ احد]] سخن گفته‌اند. شعری از حسان بن ثابت<ref>ص۱۱۶.</ref> در ذکر کشته شدن أوس بن ثابت دلیلی بر درستی خبر شهادت اوس در جنگ احد است.<ref>رجوع کنید به ابن‌حجر، ج۱، ص۱۴۴، ج۳، ص۳۱۹ـ۳۲۰.</ref> مادر وی، صُرَیمَه یا صُرمَه نیز از بنی‌عَدیبن نجار بود.<ref>ابن‌عساکر، ج۲۲، ص۴۰۴.</ref> |
| − | + | وی به [[زهد]] شهرت داشت و معاصرانش او را بدین خصلت ستوده‌اند.<ref>رجوع کنید به ابن‌عبدالبر، ج۲، ص۶۹۴ـ۶۹۵؛ ابن‌عساکر، ج۲۲، ص۴۱۰.</ref> درباره [[عبادت]] و [[ورع]] وی داستانهایی نقل شده است.<ref> رجوع کنید به ابن‌عساکر، ج۲۲، ص۴۱۵ـ۴۱۶؛ مزی، ج۱۲، ص۳۹۱.</ref> شدّاد پس از فتح [[شام]] در زمان [[عمر بن خطاب|خلیفه دوم]] به امارت حِمص گماشته شد.<ref>مزی، ج۱۲، ص۳۹۰.</ref> | |
| − | + | شدّاد چهار پسر به نامهای یعلی، محمد، عبدالوهاب و منذر داشت و دختری با نام خزرج.<ref>ابن‌عساکر، ج۲۲، ص۴۰۹؛ مزی، ج۱۲، ص۳۹۲.</ref> شدّاد از [[کعب الاحبار|کعب‌الأحبار]] روایت کرده و از وی أسامة بن عمیر هُذَلی، خالد بن مَعدان، پسرانش محمد و یعلی و کسان دیگری روایت کرده‌اند.<ref>رجوع کنید به مزی، ج۱، ص۳۹۰.</ref> روایات وی در [[صحاح سته]] نقل شده است.<ref>رجوع کنید به مزی، ج۱۲، ص۳۹۲.</ref> | |
| − | + | درباره مواضع سیاسی و گرایش [[علم کلام|کلامی]] شدّاد، اطلاع چندانی در دست نیست. بر اساس برخی شواهد به [[علویان|علویان]] گرایش داشته است<ref>رجوع کنید به ابن‌عساکر، ج۲۲، ص۴۱۶.</ref> و وقتی [[معاویه|معاویه]] از او خواست بر منبر از [[امام علی علیه السلام|علی]] علیه‌السلام بدگویی کند، از این کار سرباز زد.<ref>رجوع کنید به مفید، ص۹۶ـ۹۷.</ref> همچنین، نپیوستن به [[جنگ جمل|اصحاب جمل]] و یاری کردن [[امیرالمومنین|امیرالمؤمنین]] علی علیه‌السلام<ref>رجوع کنید به خزاز قمی، ص۱۸۰ـ۱۸۲.</ref> و نقل روایات فضائل علی علیه‌السلام، از دیگر شواهد این امر است. | |
| + | |||
| + | ابن‌سعد<ref>ج۷، ص۴۰۱.</ref> بدون اشاره به تاریخ دقیق، از مهاجرت شداد به [[بیت المقدس|بیت‌المقدّس]] سخن گفته و اشاره کرده که شدّاد تا اواخر عمر خود در آنجا به‌سر برده است.<ref>رجوع کنید به ابن‌عبدالبر، ج۲، ص۶۹۴.</ref> شدّاد در سال ۵۸ در ۷۵ سالگی در بیت‌المقدّس درگذشت و همانجا مدفون شد.<ref>ابن‌حبان، ج۳، ص۱۸۵ـ۱۸۶؛ مزی، ج۱۲، ص۳۹۲ قس ابن‌سعد، ج۷، ص۴۰۱.</ref> | ||
| + | |||
| + | ابوحاتم رازی<ref>ج۳، قسم۲، ص۳۱۵.</ref> از محمد بن عبدالرحمن، نواده او نام برده و به اقامت او در بیت‌المقدس اشاره کرده است. وی از پدر و جدش، شداد بن أوس روایت نقل کرده و از او ابراهیم بن محمد بن یوسف فریابی [[حدیث|حدیث]] نقل کرده است.<ref>رازی، همانجا.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
| + | ==منابع== | ||
| + | *[[دانشنامه جهان اسلام (کتاب)|دانشنامه جهان اسلام]]، مدخل "شداد بن اوس" از سعید شفیعی. | ||
| − | |||
| − | |||
[[رده:اصحاب پیامبر]] | [[رده:اصحاب پیامبر]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۳ ژوئن ۲۰۲۰، ساعت ۱۰:۱۲
شَدّاد بن أوس بن ثابت انصاری نجاری مدنی، محدّث و صحابی.
شدّاد از قبیله بنی‌حُدَیله بود که نسب آنها به عمرو بن مالک بن نجّار می‌رسید.[۱] وی برادرزاده حسان بن ثابت، شاعر مشهور صدر اسلام بود.[۲] کنیه او را أبویعلی و أبوعبدالرحمن ذکر کرده‌اند.[۳]
پدر شدّاد بن اوس از جمله انصاری بود که در بیعت عقبه حضور داشت[۴] و به گفته ابن‌سعد،[۵] عثمان بعد از مهاجرت مسلمانان از مکه به مدینه، در خانه اوس بن ثابت اقامت گزید. همچنین پیامبر در جریان عقد مؤاخات میان مهاجران و انصار، میان اوس بن ثابت و عثمان پیمان برادری بست.[۶]
درباره شداد بن أوس و حضور او در غزوات پیامبر اختلاف نظر وجود دارد. برخی از حضور او در غزوه بدر سخن گفته‌اند اما بخاری[۷] در این مطلب تردید کرده است. به نوشته واقدی،[۸] اوس در جنگ بدر و دیگر نبردهای پیامبر حضور داشت و در زمان خلافت عثمان بن عفان،[۹] و به تصریح ابن‌حبان،[۱۰] در سال ۳۵ درگذشت. هر چند ابن سعد[۱۱] و ابن‌عبدالبر[۱۲] در خبری دیگر به نقل از عبداللّه بن محمد بن عماره انصاری از شهادت اوس در جنگ احد سخن گفته‌اند. شعری از حسان بن ثابت[۱۳] در ذکر کشته شدن أوس بن ثابت دلیلی بر درستی خبر شهادت اوس در جنگ احد است.[۱۴] مادر وی، صُرَیمَه یا صُرمَه نیز از بنی‌عَدیبن نجار بود.[۱۵]
وی به زهد شهرت داشت و معاصرانش او را بدین خصلت ستوده‌اند.[۱۶] درباره عبادت و ورع وی داستانهایی نقل شده است.[۱۷] شدّاد پس از فتح شام در زمان خلیفه دوم به امارت حِمص گماشته شد.[۱۸]
شدّاد چهار پسر به نامهای یعلی، محمد، عبدالوهاب و منذر داشت و دختری با نام خزرج.[۱۹] شدّاد از کعب‌الأحبار روایت کرده و از وی أسامة بن عمیر هُذَلی، خالد بن مَعدان، پسرانش محمد و یعلی و کسان دیگری روایت کرده‌اند.[۲۰] روایات وی در صحاح سته نقل شده است.[۲۱]
درباره مواضع سیاسی و گرایش کلامی شدّاد، اطلاع چندانی در دست نیست. بر اساس برخی شواهد به علویان گرایش داشته است[۲۲] و وقتی معاویه از او خواست بر منبر از علی علیه‌السلام بدگویی کند، از این کار سرباز زد.[۲۳] همچنین، نپیوستن به اصحاب جمل و یاری کردن امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام[۲۴] و نقل روایات فضائل علی علیه‌السلام، از دیگر شواهد این امر است.
ابن‌سعد[۲۵] بدون اشاره به تاریخ دقیق، از مهاجرت شداد به بیت‌المقدّس سخن گفته و اشاره کرده که شدّاد تا اواخر عمر خود در آنجا به‌سر برده است.[۲۶] شدّاد در سال ۵۸ در ۷۵ سالگی در بیت‌المقدّس درگذشت و همانجا مدفون شد.[۲۷]
ابوحاتم رازی[۲۸] از محمد بن عبدالرحمن، نواده او نام برده و به اقامت او در بیت‌المقدس اشاره کرده است. وی از پدر و جدش، شداد بن أوس روایت نقل کرده و از او ابراهیم بن محمد بن یوسف فریابی حدیث نقل کرده است.[۲۹]
پانویس
- ↑ رجوع کنید به ابن‌خیاط، ص۱۵۶؛ ابن‌عبدالبر، ج۱، ص۱۱۷؛ ابن‌عساکر، ج۲۲، ص۴۰۵، ۴۱۷.
- ↑ ابن‌سعد، ج۳، ص۵۰۳، ج۷، ص۴۰۱؛ رازی، ج۲، قسم۱، ص۳۲۸.
- ↑ رجوع کنید به ابن‌عبدالبر، ج۲، ص۶۹۴؛ ابن‌حجر، ج۳، ص۳۱۹.
- ↑ ابن‌سعد، ج۳، ص۵۰۳؛ ابن‌عبدالبر، ج۱، ص۱۱۷.
- ↑ ج۳، ص۵۵ـ۵۶.
- ↑ ابن‌سعد، ج۳، ص۵۶.
- ↑ ج۲، قسم۲، ص۲۲۴.
- ↑ ابن‌عبدالبر، ج۱، ص۱۱۷.
- ↑ ابن‌سعد، ج۳، ص۵۰۳.
- ↑ ج۳، ص۱۰.
- ↑ همانجا.
- ↑ همانجا.
- ↑ ص۱۱۶.
- ↑ رجوع کنید به ابن‌حجر، ج۱، ص۱۴۴، ج۳، ص۳۱۹ـ۳۲۰.
- ↑ ابن‌عساکر، ج۲۲، ص۴۰۴.
- ↑ رجوع کنید به ابن‌عبدالبر، ج۲، ص۶۹۴ـ۶۹۵؛ ابن‌عساکر، ج۲۲، ص۴۱۰.
- ↑ رجوع کنید به ابن‌عساکر، ج۲۲، ص۴۱۵ـ۴۱۶؛ مزی، ج۱۲، ص۳۹۱.
- ↑ مزی، ج۱۲، ص۳۹۰.
- ↑ ابن‌عساکر، ج۲۲، ص۴۰۹؛ مزی، ج۱۲، ص۳۹۲.
- ↑ رجوع کنید به مزی، ج۱، ص۳۹۰.
- ↑ رجوع کنید به مزی، ج۱۲، ص۳۹۲.
- ↑ رجوع کنید به ابن‌عساکر، ج۲۲، ص۴۱۶.
- ↑ رجوع کنید به مفید، ص۹۶ـ۹۷.
- ↑ رجوع کنید به خزاز قمی، ص۱۸۰ـ۱۸۲.
- ↑ ج۷، ص۴۰۱.
- ↑ رجوع کنید به ابن‌عبدالبر، ج۲، ص۶۹۴.
- ↑ ابن‌حبان، ج۳، ص۱۸۵ـ۱۸۶؛ مزی، ج۱۲، ص۳۹۲ قس ابن‌سعد، ج۷، ص۴۰۱.
- ↑ ج۳، قسم۲، ص۳۱۵.
- ↑ رازی، همانجا.
منابع
- دانشنامه جهان اسلام، مدخل "شداد بن اوس" از سعید شفیعی.
