زید بن الحسن: تفاوت بین نسخه‌ها
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | + | '''زید بن حسن بن علی'''، بزرگترین فرزند [[امام حسن مجتبی(ع)]] و متولی صدقات [[حضرت علی(ع)]] بود. | |
| − | + | ||
| − | == | + | ==حضور در واقعه عاشورا== |
| − | + | بعضی از مورخان از حضور زید در [[واقعه عاشورا]] سخنی به میان نیاورده و حتی گزارشی درباره عدم حضور وی در [[کربلا]] وجود دارد <ref>عمده الطالب ص۸۹.</ref> و عده‌ای به همین جهت وی را مورد مذمت قرار داده‌اند، <ref>راویان مشترک، ج۱، ص۳۵۲.</ref> ولی [[مقاتل الطالبیین]] که قدیمی‌ترین منبع درباره شهدای [[آل ابی طالب]] است، زید را جز [[اسرای کربلا]] دانسته است.<ref>مقاتل الطالبیین، ص۱۱۹.</ref> | |
| + | |||
| + | ==متولی صدقات پیامبر(ص) == | ||
| + | برخی مورخان از جمله [[شیخ مفید]] بیان می‌دارند که زید بن حسن(ع) امور مربوط به صدقات رسول اللّه(ص) را بر عهده داشت.<ref>الارشاد، ج۲، ص۱۷۶؛ تهذیب التهذیب، ج۳، ص۳۵۰؛ منتهی المقال، ج۳، ص۲۸۶</ref> | ||
| + | |||
| + | پس از به حکومت‌رسیدن [[سلیمان بن عبدالملک]]، وی به عاملش در [[مدینه]] چنین نوشت: «هرگاه این نامه به دست تو رسید، زید را از تولیت صدقات رسول خدا عزل کن و آن را به یکی از خویشاوندانش واگذار و او را در این امر یاری کن ». عامل سلیمان فرمان او را اجرا کرد.<ref>الارشاد، ج۲، ص۲۱</ref> | ||
| + | |||
| + | زید از مقام تولیت صدقات معزول شد تا هنگامیکه [[عمر بن عبدالعزیز]] به خلافت رسید. خلیفه وقت نامه‌ای بدین مضمون برای عامل مدینه نوشت: زید بن حسن(ع)، (شخصیت) شریف [[بنی هاشم]] و مسن‌ترین آنان است؛ وقتی که این نامه به دست تو رسید، صدقات پیامبر(ص) را به او بازگردان و در این کار او را یاری کن.<ref>الارشاد، ج۲، ص۱۷۶</ref> | ||
| + | |||
| + | در برخی از منابع آمده که [[امام علی علیه‌السلام|حضرت علی(ع)]] مقرّر داشته بود که باید تولیت صدقات او در دست اهل فضل و کمال از فرزندان او باشد. راوی گوید: تولیت صدقات آن حضرت در زمان [[ولید بن عبدالملک]] به زید بن حسن(ع) رسید. در این هنگام بین او و ابوهاشم عبداللّه بن محمد حنفیه بر سر تصدّی امور صدقات اختلاف پیدا شد. ابوهاشم به زید گفت: تو می‌دانی که ما در حَسَب و نَسَب با هم فرقی نداریم. تنها فضیلت تو بر من، این است که تو از فرزندان [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه زهرا (س)]] هستی و من از این شرف بهره‌ای ندارم. ولی این صدقات از آنِ فاطمه زهرا (س) نیست؛ بلکه به امیر مؤمنان علی بن أبی طالب علیه‌السلام تعلّق دارد. علاوه بر این، حضرت علی(ع) شرط کرده است که باید تولیت این صدقات در دست فاضل‌ترین و داناترین فرزندان او باشد و من از شما فقیه‌تر و داناتر هستم. هنگامی که این اختلاف پیش آمد، زید روانه [[دمشق]] شد و خلیفه اموی را از ماجرا آگاه کرد و ولید به نفع زید بن حسن(ع) حکم کرد.<ref>عبدالعظیم الحسنی علیه‌السلام حیاته و مسنده، ص۷۵ </ref> | ||
| + | |||
| + | ==مذهب== | ||
| + | [[شیخ مفید]] درباره وی می‌گوید: زید بن حسن بدون آنکه ادعای [[امامت]] کند از دنیا رفت، و هیچ یک شیعیان یا غیر شیعیان چنین ادعائی درباره او نکردند، <ref>ارشاد، ج۲، ص۲۲</ref>از آن سوی در طول عمر زید بن حسن سه گروه از شیعه زندگی می‌کردند، [[امامیه]]، [[کیسانیه]] و [[زیدیه]]. | ||
| + | |||
| + | قطعا زید بن حسن نمی‌تواند جز کیسانیه باشد چون بیشتر کیسانیه پیروان ابوهاشم بن [[محمد بن حنفیه]] بودند <ref>بغدادی، الفرق بین الفرق، صص۲۸-۲۷</ref> ولی رابطه زید با [[عبدالله بن محمد بن حنفیه|ابوهاشم]] بن محمد بن حنفیه خوب نبود تا جایی که وفتی ابوهاشم مدعی تولیت صدقات شد، زید از او شکایت کرد.<ref>عبدالعظیم الحسنی علیه‌السلام حیاته و مسنده، ص۷۵</ref> | ||
| + | |||
| + | زید بن حسن جزء زیدیه هم نمی‌تواند باشد، چون اگر زیدیه باشد یا باید امام زیدیه باشد و یا پیرو. | ||
| + | با توجه به اینکه یکی از شرایط امامت در زیدیه ادعای امامت است و حال آنکه زید هیچگاه ادعای امامت نکرده است، نمی‌تواند امام زیدیه باشد <ref>کشف الغمة فی معرفة الأئمة (ط-القدیمة)، ج۱، ص۵۷۶</ref> و از آنجا که پیروان فرقه زیدیه [[تقیه]] را حرام می‌دانستند و تاریخ زندگی زید نشان از [[تقیه]] با [[بنی امیه]] را دارد نمی‌توان وی را پیرو فرقه زیدیه دانست. | ||
| + | |||
| + | [[شیخ مفید]] نیز قائل به [[تقیه]] زید در مقابل [[بنی امیه]] است که این فقط با مذهب امامیه سازگاری دارد.<ref>ارشاد، ج۲، ص: ۲۲</ref> در بعضی از منابع به صراحت از امامی بودن وی سخن به میان آمده است. <ref>کشف الغمة فی معرفة الأئمة (ط - القدیمة)، ج۱، ص۵۷۸</ref> | ||
| + | |||
[[رده:باقی ماندگان واقعه کربلا]] | [[رده:باقی ماندگان واقعه کربلا]] | ||
{{الگو:واقعه عاشورا}} | {{الگو:واقعه عاشورا}} | ||
نسخهٔ ۲ مهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۲:۲۷
زید بن حسن بن علی، بزرگترین فرزند امام حسن مجتبی(ع) و متولی صدقات حضرت علی(ع) بود.
حضور در واقعه عاشورا
بعضی از مورخان از حضور زید در واقعه عاشورا سخنی به میان نیاورده و حتی گزارشی درباره عدم حضور وی در کربلا وجود دارد [۱] و عده‌ای به همین جهت وی را مورد مذمت قرار داده‌اند، [۲] ولی مقاتل الطالبیین که قدیمی‌ترین منبع درباره شهدای آل ابی طالب است، زید را جز اسرای کربلا دانسته است.[۳]
متولی صدقات پیامبر(ص)
برخی مورخان از جمله شیخ مفید بیان می‌دارند که زید بن حسن(ع) امور مربوط به صدقات رسول اللّه(ص) را بر عهده داشت.[۴]
پس از به حکومت‌رسیدن سلیمان بن عبدالملک، وی به عاملش در مدینه چنین نوشت: «هرگاه این نامه به دست تو رسید، زید را از تولیت صدقات رسول خدا عزل کن و آن را به یکی از خویشاوندانش واگذار و او را در این امر یاری کن ». عامل سلیمان فرمان او را اجرا کرد.[۵]
زید از مقام تولیت صدقات معزول شد تا هنگامیکه عمر بن عبدالعزیز به خلافت رسید. خلیفه وقت نامه‌ای بدین مضمون برای عامل مدینه نوشت: زید بن حسن(ع)، (شخصیت) شریف بنی هاشم و مسن‌ترین آنان است؛ وقتی که این نامه به دست تو رسید، صدقات پیامبر(ص) را به او بازگردان و در این کار او را یاری کن.[۶]
در برخی از منابع آمده که حضرت علی(ع) مقرّر داشته بود که باید تولیت صدقات او در دست اهل فضل و کمال از فرزندان او باشد. راوی گوید: تولیت صدقات آن حضرت در زمان ولید بن عبدالملک به زید بن حسن(ع) رسید. در این هنگام بین او و ابوهاشم عبداللّه بن محمد حنفیه بر سر تصدّی امور صدقات اختلاف پیدا شد. ابوهاشم به زید گفت: تو می‌دانی که ما در حَسَب و نَسَب با هم فرقی نداریم. تنها فضیلت تو بر من، این است که تو از فرزندان فاطمه زهرا (س) هستی و من از این شرف بهره‌ای ندارم. ولی این صدقات از آنِ فاطمه زهرا (س) نیست؛ بلکه به امیر مؤمنان علی بن أبی طالب علیه‌السلام تعلّق دارد. علاوه بر این، حضرت علی(ع) شرط کرده است که باید تولیت این صدقات در دست فاضل‌ترین و داناترین فرزندان او باشد و من از شما فقیه‌تر و داناتر هستم. هنگامی که این اختلاف پیش آمد، زید روانه دمشق شد و خلیفه اموی را از ماجرا آگاه کرد و ولید به نفع زید بن حسن(ع) حکم کرد.[۷]
مذهب
شیخ مفید درباره وی می‌گوید: زید بن حسن بدون آنکه ادعای امامت کند از دنیا رفت، و هیچ یک شیعیان یا غیر شیعیان چنین ادعائی درباره او نکردند، [۸]از آن سوی در طول عمر زید بن حسن سه گروه از شیعه زندگی می‌کردند، امامیه، کیسانیه و زیدیه.
قطعا زید بن حسن نمی‌تواند جز کیسانیه باشد چون بیشتر کیسانیه پیروان ابوهاشم بن محمد بن حنفیه بودند [۹] ولی رابطه زید با ابوهاشم بن محمد بن حنفیه خوب نبود تا جایی که وفتی ابوهاشم مدعی تولیت صدقات شد، زید از او شکایت کرد.[۱۰]
زید بن حسن جزء زیدیه هم نمی‌تواند باشد، چون اگر زیدیه باشد یا باید امام زیدیه باشد و یا پیرو. با توجه به اینکه یکی از شرایط امامت در زیدیه ادعای امامت است و حال آنکه زید هیچگاه ادعای امامت نکرده است، نمی‌تواند امام زیدیه باشد [۱۱] و از آنجا که پیروان فرقه زیدیه تقیه را حرام می‌دانستند و تاریخ زندگی زید نشان از تقیه با بنی امیه را دارد نمی‌توان وی را پیرو فرقه زیدیه دانست.
شیخ مفید نیز قائل به تقیه زید در مقابل بنی امیه است که این فقط با مذهب امامیه سازگاری دارد.[۱۲] در بعضی از منابع به صراحت از امامی بودن وی سخن به میان آمده است. [۱۳]
 |
|||
| قبل از واقعه | |||
| شرح واقعه |
| ||
| پس از واقعه | |||
| بازتاب واقعه | |||
| وابسته ها | |||
- ↑ عمده الطالب ص۸۹.
- ↑ راویان مشترک، ج۱، ص۳۵۲.
- ↑ مقاتل الطالبیین، ص۱۱۹.
- ↑ الارشاد، ج۲، ص۱۷۶؛ تهذیب التهذیب، ج۳، ص۳۵۰؛ منتهی المقال، ج۳، ص۲۸۶
- ↑ الارشاد، ج۲، ص۲۱
- ↑ الارشاد، ج۲، ص۱۷۶
- ↑ عبدالعظیم الحسنی علیه‌السلام حیاته و مسنده، ص۷۵
- ↑ ارشاد، ج۲، ص۲۲
- ↑ بغدادی، الفرق بین الفرق، صص۲۸-۲۷
- ↑ عبدالعظیم الحسنی علیه‌السلام حیاته و مسنده، ص۷۵
- ↑ کشف الغمة فی معرفة الأئمة (ط-القدیمة)، ج۱، ص۵۷۶
- ↑ ارشاد، ج۲، ص: ۲۲
- ↑ کشف الغمة فی معرفة الأئمة (ط - القدیمة)، ج۱، ص۵۷۸
