مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

کعبه: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۱۴ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
 
{{خوب}}
 
{{خوب}}
−
کعبه بنایی است در شهر [[مکه]] به شکل مکعب، که در دین اسلام شرافت و حرمت خاص دارد و از آن به بیت الله تعبیر می گردد. بر مبنای برخی روایات کعبه اولین نقطه خشکی زمین است که به هنگام [[دحو الارض]] از آّب سر برآورد.<ref>ثواب الاعمال، شیخ صدوق، ص 79 من لا يحضره الفقيه، شیخ صدوق، ج‏2، ص 235</ref>
+
«'''کعبه'''» بنایی است در [[مسجد الحرام]] در شهر [[مکه]] به شکل مکعب، که در دین [[اسلام]] شرافت و حرمت خاص دارد و از آن به بیت الله و بیت الله الحرام نیز تعبیر می‌شود. برخی روایات اشاره به این دارند که محل کعبه اولین نقطه‌ای است که به هنگام [[دحو الارض]] (سر برآوردن خشکی‌ها از زیر آب) پدیدار شده است. کعبه در [[احكام|احکام]] و [[آداب و سنن اسلامی|آداب]] دینی اسلام جایگاه ویژه‌ای دارد. مسلمانان در مناسک [[حج]] به گرد کعبه [[طواف]] می کنند و [[نماز]] را به سمت آن می‌گزارند. مطابق با [[قرآن]]، [[حضرت ابراهیم علیه السلام|حضرت ابراهیم]] علیه‌السلام به کمک فرزندش [[حضرت اسماعیل علیه السلام|اسماعیل]] دیوارهای کعبه را بالا آورد و مردم را به مناسک حج دعوت نمود. و مطابق برخی روایات، کعبه نخستين بار توسط [[حضرت آدم علیه السلام|حضرت آدم]] علیه‌السلام بنا گردید و ابراهیم علیه‌السلام در زمان خود آنرا بازسازی نمود.
−
 
+
[[پرونده:Kabeh.jpg|350px|بندانگشتی|کعبه معظمه]]
−
مطابق با قرآن [[حضرت ابراهیم علیه السلام]] به کمک فرزندش اسماعیل دیوارهای کعبه را بالا آورده و مناسک [[حج]] را در خصوص آن بنیان نهاد. <ref>طباطبائی، محمد حسین، الميزان في تفسير القرآن، ج‏14، ص 369</ref> و مطابق برخی روایات کعبه نخستين بار توسط [[حضرت آدم علیه السلام]] بنا گردیده است. و ابراهیم علیه السلام نقش بازسازی آن را داشته است.<ref>ثواب الاعمال، شیخ صدوق، ص 79 - من لا يحضره الفقيه، شیخ صدوق، ج‏2، ص 235</ref>
 
−
 
 
−
کعبه در بخش احکام دین اسلام جایگاه ویژه ای دارد. مسلمانان در مناسک [[حج]] به گرد آن طواف می کنند و قبله آنان در نماز است و در مسائل مختلف فقه یا آداب و سنن اسلامی همچون ذبح حیوانات، دفن میت، خوابیدن و غیره رو نمودن یا پشت نمودن به آن شامل احکام تکلیفی وجوب، استحباب، حرمت یا كراهت شده است.
 
  
 
==موقعیت جغرافیایی کعبه==
 
==موقعیت جغرافیایی کعبه==
−
مسجدالحرام، در شهر مکه مکرّمه، درون درّه ای میان کوه های: ابوقبیس، اجیاد، هندی و عمر واقع شده، و در نقطه تقاطع خط طولی 39 درجه و 49 دقیقه و 30 ثانیه و خط عرضی 21 درجه و 25 دقیقه و 0 ثانیه قرار گرفته است. <ref>سید علی قاضی‌عسکر، موقعیت جغرافیایی مکه و مسجدالحرام‌، میقات حج، دوره 14، شماره 54، زمستان 1384</ref>  
+
[[مسجد الحرام|مسجدالحرام]] که کعبه در میانه آن واقع است، در شهر [[مکه|مکه]] مکرّمه، درون درّه ای میان کوه های: [[کوه ابوقبیس|ابوقبیس]]، اجیاد، هندی و عمر واقع شده، و در نقطه تقاطع خط طولی ۳۹ درجه و ۴۹ دقیقه و ۳۰ ثانیه و خط عرضی ۲۱ درجه و ۲۵ دقیقه و ۰ ثانیه قرار گرفته است.<ref>سید علی قاضی‌عسکر، موقعیت جغرافیایی مکه و مسجدالحرام‌، میقات حج، دوره ۱۴، شماره ۵۴، زمستان ۱۳۸۴</ref>  
  
−
مسجدالحرام از طرف شرق، به کوه ابوقبیس، از سمت غرب به جبل عمر و خیابان شبیکه، از شمال به خیابان شامیه و کوه هندی و از سمت جنوب به خیابان اجیاد و مسفله محدود است.<ref>موقعیت جغرافیایی مکه و مسجدالحرام، میقات حج، زمستان 1384، شماره 54</ref> ارتفاع كعبه از سطح آب دریا 300 متر است.<ref>https://www.heavens-above.com/SelectLocation.aspx?lat=0&lng=0&loc=Unspecified&alt=0&tz=UCT</ref>
+
مسجدالحرام از طرف شرق، به کوه ابوقبیس، از سمت غرب به جبل عمر و خیابان شبیکه، از شمال به خیابان شامیه و کوه هندی و از سمت جنوب به خیابان اجیاد و مسفله محدود است.<ref>موقعیت جغرافیایی مکه و مسجدالحرام، میقات حج، زمستان ۱۳۸۴، شماره ۵۴</ref> ارتفاع کعبه از سطح آب دریا ۳۰۰ متر است.<ref>https://www.heavens-above.com/SelectLocation.aspx?lat=0&lng=0&loc=Unspecified&alt=0&tz=UCT</ref>
  
−
== وجه تسمیه «کعبه» ==
+
==نام کعبه==
 
در علت نامگذاری «کعبه» بدین اسم، دو وجه ذکر شده است:
 
در علت نامگذاری «کعبه» بدین اسم، دو وجه ذکر شده است:
  
−
1 ـ چون کعبه دارای ارتفاع و بلندی از سطح زمین می باشد، همچنانکه کعبه در لغت نیز به معنای ارتفاع آمده است.
+
۱. چون کعبه دارای ارتفاع و بلندی از سطح زمین می باشد، همچنانکه کعبه در لغت نیز به معنای ارتفاع آمده است.
  
−
2 ـ زیرا خانه خدا به شکل مربّع است و عرب این اسم را به هر خانه ای که چهار گوش باشد اطلاق می کند. ولیکن با کثرت استعمال (وضع تعیّنی) برای خانه خدا عَلَم گردید.<ref>ابراهیم جناتی، اسامی کعبه در قرآن، میقات حج، شماره 1، پاییز 1371 در دسترس:[https://hawzah.net/fa/Magazine/View/4789/4824/43281 پایگاه حوزه]، بازیابی: 21 خرداد 1397</ref>
+
۲. زیرا خانه خدا به شکل مربّع است و عرب این اسم را به هر خانه ای که چهار گوش باشد اطلاق می کند. ولیکن با کثرت استعمال (وضع تعیّنی) برای خانه خدا اسم عَلَم گردید.<ref>ابراهیم جناتی، اسامی کعبه در قرآن، میقات حج، شماره ۱، پاییز ۱۳۷۱ در دسترس:[https://hawzah.net/fa/Magazine/View/۴۷۸۹/۴۸۲۴/۴۳۲۸۱ پایگاه حوزه]، بازیابی: ۲۱ خرداد ۱۳۹۷</ref>
 +
 
 +
همچنین مراد از تعبیر «بیت الحرام» در آیه شریفه {{متن قرآن|«جَعَلَ اللَّهُ الْکعْبَةَ الْبَیْتَ الْحَرامَ قِیاماً لِلنَّاسِ...»}} ([[سوره مائده]]، ۹۷)، همان کعبه معظمه است و خداوند را در روى زمین، خانه اى به حرمت آن نیست. مرحوم [[علامه طباطبایى]] ذیل [[آیه]] فوق مى فرماید: ذکر «بیت الحرام» پس از «کعبه» به خاطر احترام ویژه اى است که این خانه از آن برخوردار است.<ref>المیزان، ج ۶، ص ۱۴۱.</ref>
  
 
==تاریخ کعبه==
 
==تاریخ کعبه==
−
=== پیش از اسلام ===
+
'''کعبه پیش از اسلام:'''
−
مطابق با برخی روایات زمین را در ابتدا آب فراگرفته بوده و محل کعبه اولین نقطه ای است که سر از آب بیرون آورده است و سپس خشکی سطح زمین از آنجا بسط یافته است.<ref>نک: تفسير القمي، ج‏2، ص 69</ref> در این روایات از این واقعه با عنوان دحو الارض یاد شده که به آیه 30 سوره نازعات "وَ الْأَرْضَ بَعْدَ ذلِكَ دَحاها" اشاره دارد.
 
  
−
علامه حسن زاده آملی در کتاب "دروس هیئت و دیگر رشته های ریاضی" به نقل از علامه شعرانی توضیح علمی این اتفاق را چنین آورده است: كره زمين را از دو جانب قطب اندكى تطامن است يعنى اندكى مسطح است و فرو رفتگى دارد و آفاق استوائى و قريب بدانها را چون مكه مكرمه تقبب است يعنى برآمدگى دارند. و آب همه كره زمين را فرا گرفته بود و چون فرو نشست قهرا جاى برآمده زمين كه قبه آنست و تقبب آن بيش از جاهاى ديگر است در نخستين بار نمودار شده است و آن مكه مكرمه است و چون آب كم كم فرو نشست و تقليل يافت قسمت پديد آمده زمين به تدريج گسترش يافت كه از آن تعبير به دحوالارض شده است‏.<ref>دروس هيئت و ديگر رشته ‏هاى رياضى، حسن حسن زاده آملی، ج‏1، ص: 233</ref>
+
مطابق با برخی روایات، زمین را در ابتدا آب فراگرفته بوده و محل کعبه اولین نقطه ای است که سر از آب بیرون آورده است و سپس خشکی سطح زمین از آنجا بسط یافته است.<ref>نک: تفسیر القمی، ج‏۲، ص ۶۹</ref> در این روایات از این واقعه با عنوان [[دحو الارض]] یاد شده که به آیه ۳۰ [[سوره نازعات]] {{متن قرآن|«وَ الْأَرْضَ بَعْدَ ذلِک دَحاها»}} اشاره دارد و حتی روز بیست و پنجم ماه [[ماه ذی القعده|ذی القعده]] به عنوان تاریخ آن تعیین شده و برای آن اعمال و آدابی ذکر شده است.<ref>نک: ثواب الاعمال، شیخ صدوق، ص ۷۹</ref> برخی از دانشمندان مسلمان معاصر، بر آمده بودن زمین در استوا و نقاط نزدیک به آن و زیاد بودن قطر زمین در استوا را دلیل علمی این مطلب می دانند.<ref>دروس هیئت و دیگر رشته ‏هاى ریاضى، حسن حسن زاده آملی، ج‏۱، ص: ۲۳۳</ref>
  
−
روز بیست و پنجم ماه ذی القعده تاریخی است که در برخی روایات برای این واقعه مشخص شده و برای آن اعمال و آدابی ذکر شده است.<ref>نک: ثواب الاعمال، شیخ صدوق، ص 79</ref>
+
روایات اشاره به این دارد که [[حضرت آدم علیه السلام|حضرت آدم]] علیه السلام، اولین کسى است که خانه کعبه را ساخت و اساس آن را بنا نهاد.<ref>من لا یحضره الفقیه، شیخ صدوق، ج‏۲، ص ۲۳۵</ref> در روایتی از [[ابن عباس]] آمده است که چون آدم از [[بهشت]] به زمین هبوط نمود خطاب رسید اى آدم در زمین خانه ‏اى بنا کن که محل عبادت و ذکر و طواف‏گاه مردم باشد همان طورى که دیدى [[فرشتگان|ملائکه]] در اطراف [[عرش]] محل عبادت گاهى داشتند این بود که آدم به کمک [[جبرئیل|جبرئیل]] خانه کعبه را عمارت نمود.... و خانه کعبه برپا بود تا وقتى که به طوفان [[حضرت نوح علیه السلام|نوح]] خداوند کعبه را به آسمان چهارم برد و هر روزى هفتاد هزار ملائکه در آنجا طواف میکردند و محل و مکان کعبه خالى بود تا زمان ابراهیم علیه السلام که حضرتش مأمور گردید مجددا کعبه را بنا کند.<ref>مخزن العرفان در علوم قرآن، نصرت‌بیگم امین، ج‏۲، ص: ۷۹</ref>
  
−
به روایت ابابصیر از امام صادق علیه السلام حضرت آدم عليه السلام، اول كسى است كه خانه كعبه را ساخت و اساس آن را بنا نهاد.<ref>من لا يحضره الفقيه، شیخ صدوق، ج‏2، ص 235</ref> در روايتی از ابن عباس آمده است که چون آدم از بهشت به زمين هبوط نمود خطاب رسيد اى آدم در زمين خانه ‏اى بنا كن كه محل عبادت و ذكر و طواف‏گاه مردم باشد همين طورى كه ديدى ملائكه در اطراف عرش محل عبادت گاهى داشتند اين بود كه آدم به كمك جبرائيل خانه كعبه را عمارت نمود.... و خانه كعبه برپا بود تا وقتى كه به طوفان نوح خداوند كعبه را به آسمان چهارم برد و هر روزى هفتاد هزار ملائكه در آنجا طواف ميكردند و محل و مكان كعبه خالى بود تا زمان ابراهيم عليه السلام كه حضرتش مأمور گرديد مجددا كعبه را بنا كند.<ref>مخزن العرفان در علوم قرآن، نصرت‌بیگم امین، ج‏2، ص: 79</ref>
+
برخی با برداشت از آیه ۱۲۷ [[سوره بقره]] حضرت ابراهیم علیه السلام را به عنوان بنیان گذار نخستین کعبه معرفی نموده اند اما آیه «و اذ یرفع ابراهیم القواعد من البیت و اسماعیل...» خود اشاره دارد که حضرت ابراهیم بنیان گذار کعبه نبوده بلکه آن حضرت چنانچه برخی گفته اند پایه های آن را بالا برده است.<ref>نثر طوبی، ابوالحسن شعرانی، کتابفروشی اسلامیه، ص۱۰۰.</ref> حضرت ابراهیم علیه السلام همچنین سنّت [[حج|حج‌]] را که گر چه مطابق با روایات از زمان حضرت آدم آغاز گردیده بود اما به تدریج به فراموشى سپرده شده بود احیا نمود.<ref>دانشنامه جهان اسلام، ج۱۲، مدخل "حج" از سیده رقیه میرابوالقاسمى</ref>
  
−
برخی حضرت ابراهیم علیه السلام را به عنوان بنیان گذار نخستین کعبه معرفی نموده اند اما آیه «و اذ يرفع ابراهيم القواعد من البيت و اسماعيل...» خود اشاره دارد که حضرت ابراهيم بنيان گذار كعبه نبوده بلكه آن حضرت چنانچه برخی گفته اند پایه های آن را بالا برده است.<ref>نثر طوبی، ابوالحسن شعرانی، کتابفروشی اسلامیه، ص100.</ref> حضرت ابراهیم علیه السلام همچنین سنّت حج‌ را که گر چه مطابق با روایات از زمان حضرت آدم آغاز گردیده بود اما به تدریج به فراموشى سپرده شده بود احیاى نمود.<ref>دانشنامه جهان اسلام، ج12، مدخل "حج" از سیده رقیه میرابوالقاسمى</ref>
+
بنایی که بدست حضرت ابراهیم و فرزندش اسماعیل ساخته شده بود همچنان باقى بود تا آن که عمالیق و پس از آنها جرهمیان آن را تجدید بنا نمودند. و هنگامى که زعامت [[مکه]] به [[قصى بن کلاب]]، یکى از اجداد [[پیامبر اسلام|پیغمبر اسلام]] رسید (قرن دوم قبل از هجرت)، کعبه را از شالوده برکند و از نو آن را با استوارترین کیفیت ممکن در آن زمان بساخت و [[دار الندوه|دارالندوه]] را در کنارش بنا نهاد که آن خانه مرکز حکومت و محل تصمیم گیریهاى آنها بود. آنگاه اطراف کعبه را به شاخه هاى گوناگون قبیله بزرگ [[قریش|قریش]] اختصاص داد که منازلشان را حول خانه بنا کردند آنچنان که درب خانه هاى آنها به مسجدالحرام گشوده مى شد.<ref>سید مصطفی حسینی دشتی، فرهنگ «معارف و معاریف»، مدخل کعبه</ref>
  
−
بنایی كه بدست حضرت ابراهيم و فرزندش اسماعيل ساخته شده بود همچنان باقى بود تا آن كه عماليق و پس از آنها جرهميان آن را تجديد بنا نمودند. و هنگامى كه زعامت [[مكه]] به [[قصىّ بن كلاب]]، يكى از اجداد پيغمبر اسلام رسيد (قرن دوم قبل از هجرت)، كعبه را از شالوده بركند و از نو آن را با استوارترين كيفيت ممكن در آن زمان بساخت و دارالندوه را در كنارش بنا نهاد كه آن خانه مركز حكومت و محل تصميم گيريهاى آنها بود. آنگاه اطراف كعبه را به شاخه هاى گوناگون قبيله بزرگ قريش اختصاص داد كه منازلشان را حول خانه بنا كردند آنچنان كه درب خانه هاى آنها به مسجدالحرام گشوده مى شد.<ref>سید مصطفی حسینی دشتی، فرهنگ «معارف و معاریف»، مدخل کعبه</ref>
+
آیینهاى حج، با گذشت زمان و گسترش بت‌پرستى میان اعراب، تغییرات ماهوى کرد. یکی از تغییرات مهم آن بود که چندین قرن پیش از ظهور [[اسلام]]، عمرو بن لُحَىّ خزاعى (سرپرست امور مکه) بتهایى بر گرد کعبه نهاد که تکریم آنها بخشى از آیین [[حج]] شد.<ref>دانشنامه جهان اسلام، ج۱۲، مدخل "حج" از سیده رقیه میرابوالقاسمى</ref>
  
−
آیینهاى حج، با گذشت زمان و گسترش بت‌پرستى میان اعراب، تغییرات ماهوى كرد. یکی از تغییرات مهم آن بود که چندین قرن پیش از ظهور اسلام، عمروبن لُحَىّ* خزاعى (سرپرست امور مكه) بتهایى بر گرد كعبه نهاد كه تكریم آنها بخشى از آیین حج شد.<ref>دانشنامه جهان اسلام، ج12، مدخل "حج" از سیده رقیه میرابوالقاسمى</ref>
+
یکی از رویدادهای مهم مربوط به کعبه پیش از ظهور اسلام، حمله [[ابرهه]] به کعبه است. ابرهه در حدود سال ۵۳۰ م به فرمانروایی [[یمن]] رسید. او پس از تثبیت حاکمیت خودش، [[کلیسا|کلیسایی]] بى نظیر به نام «قلیس» در شهر صنعا ساخت و قصد داشت آن را زیارتگاه عرب کند. به همین دلیل، عرب ها به خشم آمدند و فردی از تیره بنى فُقَیم، «قلیس» را آلوده کرد. ابرهه نیز به قصد انتقامجویى و ویران کردن کعبه، سپاهى را که فیل به همراه آن بود، به مکه روانه نمود. اما پس از حمله، مورد هجوم تعدادى پرنده، که شبیه پرستو بودند قرار گرفتند که هر کدام با سنگ ریزه هایى که همراه داشتند به سپاه ابرهه حمله کردند و شکست سختى بر این سپاه وارد آوردند.<ref>پژوهشى تاریخى در ماجراى اصحاب فیل، حسن فراهانى، معرفت، شماره ۴۰ ، بهار ۱۳۸۰</ref> این واقعه در [[قرآن]] نیز آمده است و [[سوره فیل]] به شرح آن اختصاص پیدا نموده است. سال وقوع این رویداد در بین اعراب به [[عام الفیل]] شهرت پیدا نمود که میلاد [[پیامبر اسلام]] نیز در همین سال بوده است.
  
−
یکی از رویدادهای مهم مربوط به کعبه پیش از ظهور اسلام، حمله ابرهه به کعبه است. ابرهه در حدود سال 530 م به فرمانروایی یمن رسید. او پس از تثبیت حاکمیت خودش، كليساىی بى نظير به نام «قليّس» در شهر صنعا ساخت و قصد داشت آن را زيارتگاه عرب كند. به همين دليل، عرب ها به خشم آمدند و فردی از تیره بنى فُقَيْم، «قليس» را آلوده كرد. ابرهه نيز به قصد انتقامجويى و ويران كردن كعبه، سپاهى را كه فيل به همراه آن بود، به مكه روانه نمود. اما پس از حمله، مورد هجوم تعدادى پرنده، كه شبيه پرستو بودند قرار گرفتند كه هر كدام با سنگ ريزه هايى كه همراه داشتند به سپاه ابرهه حمله كردند و شكست سختى بر اين سپاه وارد آوردند.<ref>پژوهشى تاريخى در ماجراى اصحاب فيل، حسن فراهانى، معرفت، شماره 40 ، بهار 1380</ref> این واقعه در قرآن نیز آمده است و سوره فیل به شرح آن اختصاص پیدا نموده است. سال وقوع این رویداد در بین اعراب به عام الفیل شهرت پیدا نمود که پیامبر اسلام نیز در همین سال بوده است.  
+
رویداد مهم دیگر ولادت [[امام علی علیه السلام]] در کعبه در سیزدهم [[ماه رجب|رجب]] سال ۳۰ عام الفیل است.<ref>إثبات الهداة، الحر العاملی ، ج‏۳، ص۴۴۱</ref> که در منابع مختلف [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنی]] آن را نقل نموده اند.<ref>رک: [[ولادت امام علی علیه السلام]]، همین دانشنامه.</ref>
  
−
رویداد مهم دیگر ولادت [[امام علی علیه السلام]] در کعبه در سیزدهم رجب سال 30 عام الفیل است. <ref>إثبات الهداة، الحر العاملي ، ج‏3، ص441</ref> که در منابع مختلف شیعه و سنی آن را نقل نموده اند.<ref>رک: [[ولادت امام علی علیه اسلام]]، همین دانشنامه</ref>
+
پنج سال پیش از [[مبعث حضرت محمد صلی الله علیه و آله|بعثت]] رسول گرامى [[اسلام]]، سیل عظیمى در مکه اتفاق افتاد که خانه کعبه را از اساس ویران ساخت، قبایل عرب ساکن مکه به تجدید بناى آن متفق گشتند، و هر قبیله بخشى از هزینه آن را تقبل نمود. چون ساختمان کعبه به جائى رسید که مى بایست «[[حجرالاسود]]» نصب شود، میان قبایل اختلاف پدید آمد که چه کسى و از چه قبیله اى بدین افتخار مفتخر گردد.
−
 
 
−
پنج سال پيش از بعثت رسول گرامى [[اسلام]]، سيل عظيمى در مكه اتفاق افتاد كه خانه کعبه را از اساس ويران ساخت، قبايل عرب ساكن مكه به تجديد بناى آن متفق گشتند، و هر قبيله بخشى از هزينه آن را تقبل نمود. چون ساختمان كعبه به جائى رسيد كه مى بايست «[[حجرالاسود]]» نصب شود، ميان قبايل اختلاف پديد آمد كه چه كسى و از چه قبيله اى بدين افتخار مفتخر گردد.
 
 
   
 
   
−
سرانجام همه به اتفاق نظر، [[پیامبر اسلام|محمد بن عبدالله]] (صلی الله علیه و اله) را كه آن روز به عنوان محمد امين مشهور و به وفور عقل و سداد مشهور بود و آن روز 35 سال از عمر شريفش مى گذشت، جهت اين امر برگزيدند. آن حضرت ردائى بخواست و حجر را در آن بنهاد، نماينده هاى قبايل را فرمود هر يك گوشه اى از آن رداء گرفتند و چون به محاذى موضع بلند شد خود به دست مبارك آن را از رداء برگرفت و به جاى مخصوص منصوب نمود (برخى گفته اند: خود حضرت جهت حلّ نزاع اين پيشنهاد بداد و مقبول افتاد).<ref>سید مصطفی حسینی دشتی، فرهنگ «معارف و معاریف»، مدخل کعبه</ref>
+
سرانجام همه به اتفاق نظر، [[پیامبر اسلام|محمد بن عبدالله]] (صلی الله علیه و اله) را که آن روز به عنوان محمد امین مشهور و به وفور عقل و سداد مشهور بود و آن روز ۳۵ سال از عمر شریفش مى گذشت، جهت این امر برگزیدند. آن حضرت ردائى بخواست و حجر را در آن بنهاد، نماینده هاى قبایل را فرمود هر یک گوشه اى از آن رداء گرفتند و چون به محاذى موضع بلند شد خود به دست مبارک آن را از رداء برگرفت و به جاى مخصوص منصوب نمود (برخى گفته اند: خود حضرت جهت حلّ نزاع این پیشنهاد بداد و مقبول افتاد).<ref>سید مصطفی حسینی دشتی، فرهنگ «معارف و معاریف»، مدخل کعبه</ref>
  
 
تاریخ نگاران متقدم از تغییر برخی ویژگی‌های کعبه در این تجدید بنا در مقایسه با ویژگی‌های بنای ساخته شده به دست [[حضرت ابراهیم]] خبر داده‌اند. افزودن بر ارتفاع، کاستن از طول، مسدود کردن درب غربی و افزودن ارتفاع درب شرقی کعبه، چهار تغییری است که گفته می‌شود در تجدید بنای کعبه لحاظ شده است.<ref>حسین واثقی؛ مبارک علی هندی، تاریخ بنای کعبه، ص۱۲۰</ref>
 
تاریخ نگاران متقدم از تغییر برخی ویژگی‌های کعبه در این تجدید بنا در مقایسه با ویژگی‌های بنای ساخته شده به دست [[حضرت ابراهیم]] خبر داده‌اند. افزودن بر ارتفاع، کاستن از طول، مسدود کردن درب غربی و افزودن ارتفاع درب شرقی کعبه، چهار تغییری است که گفته می‌شود در تجدید بنای کعبه لحاظ شده است.<ref>حسین واثقی؛ مبارک علی هندی، تاریخ بنای کعبه، ص۱۲۰</ref>
  
−
=== پس از اسلام===
+
'''کعبه پس از اسلام:'''
  
−
بنای ساخته شده توسط قریش همچنان بر جاى بود تا زمانى كه عبد اللَّه زبير در عهد يزيد بن معاويه مسلط بر حجاز شد و يزيد سردارى بنام حصين به سركوبيش فرستاد، و در اثر جنگ و سنگهاى بزرگى كه لشكر يزيد با منجنيق بطرف شهر مكه‏ پرتاب مى ‏كردند، كعبه خراب شد و آتش‏هايى كه باز با منجنيق به سوى شهر مى‏ ريختند، پرده كعبه و قسمتى از چوبهايش را بسوزانيد، بعد از آنكه با مردن يزيد جنگ تمام شد، عبد اللَّه بن زبير به فكر افتاد، كعبه را خراب نموده بناى آن را تجديد كند، دستور داد گچى ممتاز از يمن آوردند، و آن را با گچ بنا نمود و حجر اسماعيل را جزء خانه كرد، و در كعبه را كه قبلا در بلندى قرار داشت، تا روى زمين پائين آورد. و در برابر در قديمى، درى ديگر كار گذاشت. تا مردم از يك در درآيند و از در ديگر خارج شوند و ارتفاع بيت را بيست و هفت ذراع (تقريبا سيزده متر و نيم) قرار داد و چون از بنايش فارغ شد، داخل و خارج آن را با مشك و عبير معطر كرد، و آن را با جامه‏اى از ابريشم پوشانيد، و در هفدهم رجب سال 64 هجرى از اين كار فارغ گرديد.  
+
بنای ساخته شده توسط قریش همچنان بر جاى بود تا زمانى که [[عبدالله بن زبیر|عبدالله زبیر]] در عهد [[یزید بن معاویه|یزید بن معاویه]] مسلط بر [[حجاز]] شد و یزید سردارى بنام [[حصین بن نمیر|حصین]] به سرکوبیش فرستاد، و در اثر جنگ و سنگهاى بزرگى که لشکر یزید با منجنیق بطرف شهر مکه‏ پرتاب مى ‏کردند، کعبه خراب شد و آتش‏هایى که باز با منجنیق به سوى شهر مى‏ ریختند، پرده کعبه و قسمتى از چوبهایش را بسوزانید، بعد از آنکه با مردن یزید جنگ تمام شد، عبد اللَّه بن زبیر به فکر افتاد، کعبه را خراب نموده بناى آن را تجدید کند، دستور داد گچى ممتاز از یمن آوردند، و آن را با گچ بنا نمود و [[حجر اسماعیل‌|حجر اسماعیل]] را جزء خانه کرد، و در کعبه را که قبلا در بلندى قرار داشت، تا روى زمین پائین آورد. و در برابر در قدیمى، درى دیگر کار گذاشت. تا مردم از یک در درآیند و از در دیگر خارج شوند و ارتفاع بیت را بیست و هفت ذراع (تقریبا سیزده متر و نیم) قرار داد و چون از بنایش فارغ شد، داخل و خارج آن را با مشک و عبیر معطر کرد، و آن را با جامه‏اى از ابریشم پوشانید، و در هفدهم رجب سال ۶۴ هجرى از این کار فارغ گردید.  
  
−
و بعد از آنكه عبد الملك مروان متولى امر خلافت شد، حجاج بن يوسف به فرمانده لشكرش دستور داد تا به جنگ عبد اللَّه بن زبير برود كه لشكر حجاج بر عبد اللَّه غلبه كرد و او را شكست داده و در آخر كشت و خود داخل بيت شد و عبد الملك را بدانچه ابن زبير كرده بود خبر داد. عبد الملك دستور داد، خانه‏ اى را كه عبد اللَّه ساخته بود خراب نموده به شكل قبلى ‏اش برگرداند. حجاج ديوار كعبه را از طرف شمال شش ذراع و يك وجب خراب نموده و به اساس قريش رسيد و بناى خود را از اين سمت بر آن اساس نهاد، و باب شرقى كعبه را كه ابن زبير پائين آورده بود در همان جاى قبليش (تقريبا يك متر و نيم يا دو متر بلندتر از كف) قرار داد و باب غربى را كه عبد اللَّه اضافه كرده بود مسدود كرد آن گاه زمين كعبه را با سنگهايى كه زياد آمده بود فرش كرد.
+
و بعد از آنکه [[عبدالملک بن مروان|عبدالملک مروان]] متولى امر [[خلافت]] شد، [[حجاج بن یوسف|حجاج بن یوسف]] به فرمانده لشکرش دستور داد تا به جنگ عبد اللَّه بن زبیر برود که لشکر حجاج بر عبد اللَّه غلبه کرد و او را شکست داده و در آخر کشت و خود داخل بیت شد و عبد الملک را بدانچه ابن زبیر کرده بود خبر داد. عبد الملک دستور داد، خانه‏ اى را که عبد اللَّه ساخته بود خراب نموده به شکل قبلى ‏اش برگرداند. حجاج دیوار کعبه را از طرف شمال شش ذراع و یک وجب خراب نموده و به اساس قریش رسید و بناى خود را از این سمت بر آن اساس نهاد، و باب شرقى کعبه را که ابن زبیر پائین آورده بود در همان جاى قبلیش (تقریبا یک متر و نیم یا دو متر بلندتر از کف) قرار داد و باب غربى را که عبد اللَّه اضافه کرده بود مسدود کرد آن گاه زمین کعبه را با سنگهایى که زیاد آمده بود فرش کرد.
  
−
وضع كعبه بدين منوال باقى بود، تا آنكه سلطان سليمان عثمانى در سال نهصد و شصت روى كار آمد، سقف كعبه را تغيير داد. و چون در سال هزار و صد و بيست و يك هجرى احمد عثمانى متولى امر خلافت گرديد، مرمت‏هايى در كعبه انجام داد، و چون سيل عظيم سال هزار و سى و نه بعضى از ديوارهاى سمت شمال و شرق و غرب آن را خراب كرده بود، سلطان مراد چهارم، يكى از پادشاهان آل عثمان دستور داد آن را ترميم كردند.<ref>ترجمه تفسير الميزان، ج‏3، ص: 556</ref>
+
وضع کعبه بدین منوال باقى بود، تا آنکه سلطان سلیمان عثمانى در سال نهصد و شصت روى کار آمد، سقف کعبه را تغییر داد. و چون در سال هزار و صد و بیست و یک هجرى احمد عثمانى متولى امر خلافت گردید، مرمت‏هایى در کعبه انجام داد، و چون سیل عظیم سال هزار و سى و نه بعضى از دیوارهاى سمت شمال و شرق و غرب آن را خراب کرده بود، سلطان مراد چهارم، یکى از پادشاهان آل عثمان دستور داد آن را ترمیم کردند.<ref>ترجمه تفسیر المیزان، ج‏۳، ص: ۵۵۶</ref>
  
−
پس از آن ساختمان کعبه تا سده اخیر تعمیر نشده بود، ولی در سال ۱۳۷۷ قمری و سپس ۱۴۱۷ قمری به دستور [[سعود بن عبدالعزیز]] و [[فهد بن عبدالعزیز]] در آن تعمیراتی صورت گرفت.<ref>[http://fa.wikishia.net/view/%DA%A9%D8%B9%D8%A8%D9%87 کعبه، ویکی شیعه]، بازیابی:‏۲۷ خرداد ۱۳۹۷ </ref>
+
پس از آن ساختمان کعبه تا سده اخیر تعمیر نشده بود، ولی در سال ۱۳۷۷ قمری و سپس ۱۴۱۷ قمری به دستور سعود بن عبدالعزیز و فهد بن عبدالعزیز در آن تعمیراتی صورت گرفت.<ref>[http://fa.wikishia.net/view/%DA%A۹%D۸%B۹%D۸%A۸%D۹%۸۷ کعبه، ویکی شیعه]، بازیابی:‏۲۷ خرداد ۱۳۹۷ </ref>
  
−
==ساختمان کعبه==
+
==ساختمان فعلی کعبه==
−
*بنای کعبه از سنگ سخت (الحجارة الصلبة الزقاء) است.
 
−
*ارتفاع آن در حدود پانزده متر و طول جهتی كه حجر (اسماعیل) در آن است و وجه برابرش ده متر و ده سانتیمتر است و طول دو ضلع دیگر 12 متر است.
 
−
*زوایه های كعبه تقریباً به سمت جهات اربعه شمال، جنوب، شرق و غرب است.
 
−
*[[حجرالاسود]] در ارتفاع یك متر و نیمی از زمین قرار گرفته و درِ كعبه نیز دو متری از زمین مطاف ارتفاع دارد و با نردبان باید بالا رفت.
 
−
*محل كعبه تقریباً در وسط مسجدالحرام است و بیشتر به ضلع شرقی ـ جنوبی مسجدالحرام نزدیك است تا به دو ضلع دیگر. اطراف كعبه، میدان مطاف است و این یك دایره مستطیلی است كه قطر شمالی ـ جنوبی آن 51 متر و قطر شرقی ـ غربی آن 41 متر است.
 
−
*دایره مطاف كه خارج از مستطیل كعبه است در غرب و جنوب با فاصله 51 متر و شرق و شمال 41 متر است.
 
−
*زمانی كه ما در جهت شرقی از طرف باب السلام یا باب النبی وارد مسجدالحرام شویم و به كعبه نگاه كنیم، می بینیم این خانه، از پارچه ای سیاه كه آیاتی از قرآن را بر آن بافته اند، پوشیده شده و با احتشام و جبروت جلوه كرده.
 
−
*این آیات قرآنی با رشته نقره ای طلافام بر آن بافته شده و اطراف آن را گرفته است.
 
−
*كعبه نیز پوشیده از نقره ای است كه با طلای خالص روی آن را گرفته و آیاتی كه با طلای تمام بر روی آن برجسته شده است.<ref>رسول جعفریان، پرده داری و کلیدداری کعبه، میقات حج، بهار 1375، شماره 15 - این مقاله ترجمه گزیده از مصاحبه مجله الاسبوعية الحديثه با عبدالعزيز بن عبدالله الشيبي (پرده دار کعبه) در تاریخ  26 ذي قعده سال 1416 است.</ref>
 
  
−
==جایگاه کعبه در اسلام==
+
[[پرونده:450px-کعبه.jpg|بندانگشتی|]]
−
کعبه در آئین اسلام جایگاه و حرمت ویژه ای دارد. و قرآن آن را اولین خانه ای می داند که برای عبادت مردم قرار داده شده است.<ref>آیه 96 سوره آل عمران</ref> در بین مسلمانان از کعبه به بیت الله تعبیر می شود. این تعبیر برگفته از آیاتی از قرآن است که در آنها خداوند از کعبه به "بیتی" تعبیر نموده است.<ref>بقره/125، حج/26، نوح،28</ref>
 
  
−
محدوده کعبه احکام فقهی مخصوصی دارد همچون اینکه کسی بدون احرام نمی تواند وارد آن شود و آزار و ایذای کسی که به حرم وارد شده، حرام است تا جایی که حتی اگر در بیرون حرم جنایتی انجام داده باشد تا وقتی که در محدوده حرم است نمی توان حدود الهی را بر او جاری نمود.<ref>عبداللَّه جوادی آملی، خصوصیت فقهی محدوده کعبه، میقات حج، پاییز 1372، شماره 5</ref>
+
مشخصات بنای فعلی کعبه چنین است:
  
−
کعبه از سال دوم هجری به عنوان قبله مسلمانان در نماز تعیین شد.<ref>وقايع الايام، شيخ عباس قمي، ص 308</ref> و بر مسلمانان واجب است که تمام نمازهای واجب و مستحب مگر نمازهای مستحبی که در حال حرکت خوانده می‌شود را به سمت آن بجای آورند. استقبال (رو نمودن) و ادبار (پشت نمودن) به کعبه در موارد دیگری از فقه و سنن اسلامی نیز مطرح است. از آن جمله احکام تکلیفی زیر در کتابهای فقهی ذکر شده است:
+
*از سنگ سخت (الحجارة الصلبة الزقاء) است.
−
*'''وجوب:''' مسلمانی را که محتضر است یعنی درحال جان دادن است، باید به پشت بخوابانند به طوری که کف پاهایش به طرف قبله باشد و ميت را بايد در قبر به پهلوي راست طوري بخوابانند كه جلوي بدن او رو به قبله باشد.<ref>فرهنگ فقه مطابق با مذهب اهل البیت علیهم السلام، ج1، ص476</ref> همچنین یکی از شروط ذبح حیوانات این است که در موقع سر بريدن حیوان باید محل ذبح آن و مقادیم بدنش را‏‎ ‎‏رو به قبله نمایند<ref>ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی(س)مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)،مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، 1392 ش، ج2، ص157</ref>
+
*ارتفاع آن در حدود پانزده متر و طول جهتی که [[حجر اسماعیل‌|حجر اسماعیل]] در آن است و وجه برابرش ده متر و ده سانتیمتر است و طول دو ضلع دیگر ۱۲ متر است.
−
*'''حرمت:''' رو به قبله یا پشت به قبله نمودن به هنگام تخلی حرام است.<ref>رسالۀ نجاة العباد، امام خمینی، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، 1385 ش، ص 15</ref>
+
*زوایه های کعبه تقریباً به سمت جهات اربعه شمال، جنوب، شرق و غرب است.
−
*'''استحباب:''' استقبال قبله در حال دعا، ذكر، تعقيب نماز، قرائت قرآن، سجده شكر و تلاوت، نشستن در مسجد، بلكه مطلق نشستن، هنگام تلقين ميّت، زيارت قبر مؤمن، طرح دعوا نزد حاكم شرع و به قول مشهور، گفتن اذان و اقامه، مستحب است.<ref>فرهنگ فقه مطابق با مذهب اهل البیت علیهم السلام، ج1، ص476</ref>
+
*[[حجرالاسود]] در ارتفاع یک متر و نیمی از زمین قرار گرفته و درِ کعبه نیز دو متری از زمین مطاف ارتفاع دارد و با نردبان باید بالا رفت.
−
*'''کراهت:''' رو به قبله يا پشت به قبله جماع نمودن مکروه است.<ref>ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی(س)، ج2، ص 256</ref>
+
*محل کعبه تقریباً در وسط مسجدالحرام است و بیشتر به ضلع شرقی ـ جنوبی مسجدالحرام نزدیک است تا به دو ضلع دیگر. اطراف کعبه، میدان مطاف است و این یک دایره مستطیلی است که قطر شمالی ـ جنوبی آن ۵۱ متر و قطر شرقی ـ غربی آن ۴۱ متر است.
 +
*دایره مطاف که خارج از مستطیل کعبه است در غرب و جنوب با فاصله ۵۱ متر و شرق و شمال ۴۱ متر است.<ref>رسول جعفریان، پرده داری و کلیدداری کعبه، میقات حج، بهار ۱۳۷۵، شماره ۱۵ - این مقاله ترجمه گزیده از مصاحبه مجله الاسبوعیة الحدیثه با عبدالعزیز بن عبدالله الشیبی (پرده دار کعبه) در تاریخ  ۲۶ ذی قعده سال ۱۴۱۶ است.</ref>
  
−
== رواياتى در باره «كعبه» ==
+
==جایگاه کعبه در اسلام==
−
*شیخ طوسی در [[الامالی]] خود از ابوذر نقل کرده که [[پیامبر اکرم]] (صلی الله علیه و اله) فرمودند: «النَّظَرُ إِلَى عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ  عِبَادَةٌ وَ النَّظَرُ إِلَى الْوَالِدَيْنِ بِرَأْفَةٍ وَ رَحْمَةٍ عِبَادَةٌ وَ النَّظَرُ فِي الصَّحِيفَةِ يَعْنِي صَحِيفَةَ الْقُرْآنِ عِبَادَةٌ وَ النَّظَرُ إِلَى الْكَعْبَةِ عِبَادَةٌ». (نگاه کردن به علی بن ابیطالب، ونگاه کردن از روی محبت به پدر و مادر، و نگاه کردن به قرآن و نگاه کردن به خانه کعبه [[عبادت]] است.)<ref> أمالي الطوسيّ، ج 2، ص 70. </ref>  
+
کعبه در آئین [[اسلام]] جایگاه و حرمت ویژه ای دارد. و [[قرآن]] آن را اولین خانه ای می داند که برای [[عبادت]] مردم قرار داده شده است.<ref>آیه ۹۶ سوره آل عمران</ref> در بین مسلمانان از کعبه به بیت الله تعبیر می شود. این تعبیر برگفته از آیاتی از قرآن است که در آنها خداوند از کعبه به "بیتی" تعبیر نموده است.<ref>بقره/۱۲۵، حج/۲۶، نوح،۲۸</ref>
  
−
*[[امام علی]] علیه السلام در وصف خانه خدا می فرمایند:
+
محدوده کعبه [[احکام|احکام]] فقهی مخصوصی دارد، همچون اینکه کسی بدون [[احرام]] نمی تواند وارد آن شود و آزار و ایذای کسی که به حرم وارد شده، حرام است تا جایی که حتی اگر در بیرون حرم جنایتی انجام داده باشد تا وقتی که در محدوده حرم است نمی توان حدود الهی را بر او جاری نمود.<ref>عبداللَّه جوادی آملی، خصوصیت فقهی محدوده کعبه، میقات حج، پاییز ۱۳۷۲، شماره ۵</ref>
  
−
«مگر نمى بينيد خداوند انسانها را از زمان آدم تا انسانهاى آخرين اين جهان، با سنگ هائى كه نه زيان مى رسانند و نه نفع مى بخشند، نه مى بينند و نه مى شنوند آزمايش نموده اين سنگ ها را خانه محترم خود قرار داده; و آن را موجب پايدارى و پابرجائى مردم گردانيده است...
+
کعبه از سال دوم هجری به عنوان [[قبله]] مسلمانان در نماز تعیین شد<ref>وقایع الایام، شیخ عباس قمی، ص ۳۰۸</ref> و بر مسلمانان واجب است که تمام نمازهای واجب و مستحب مگر نمازهای مستحبی که در حال حرکت خوانده می‌شود را به سمت آن بجای آورند. استقبال (رو نمودن) و ادبار (پشت نمودن) به کعبه در موارد دیگری از [[فقه]] و سنن اسلامی نیز مطرح است. از آن جمله احکام تکلیفی زیر در کتابهای فقهی ذکر شده است:
  
−
سپس آن را در پر سنگلاخ ترين مكان ها و بى گياه ترين نقاط زمين و كم فاصله ترين دره ها در ميان كوه هاى خشن، رملهاى فراوان، چشمه هاى كم آب، و آبادى هاى از هم جدا و پر فاصله، كه نه شتر، و نه اسب و گاو و گوسفند هيچ كدام در آن به راحتى زندگى نمى كند قرار داد و سپس آدم و فرزندانش را فرمان داد كه به آن سو توجه كنند و آن را مركز تجمع و سر منزل مقصود و باراندازشان گردانيد; تا افراد از اعماق قلب به سرعت از ميان فلات و دشت هاى دور، و از درون واديها و دره هاى عميق، و جزائر از هم پراكنده درياها به آنجا روى آورند، تا به هنگام سعى شانه ها را حركت دهند و «لااله الاّالله» گويان اطراف خانه طواف كنند، و با موهاى آشفته و بدن هاى پر گرد و غبار به سرعت حركت كنند، لباسهائى كه نشانه شخصيت ها است كنار انداخته و با اصلاح نكردن موها قيافه خود را تغيير دهند.  
+
*'''وجوب:''' مسلمانی را که [[احتضار|محتضر]] است یعنی درحال جان دادن است، باید به پشت بخوابانند به طوری که کف پاهایش به طرف قبله باشد و میت را باید در قبر به پهلوی راست طوری بخوابانند که جلوی بدن او رو به قبله باشد.<ref>فرهنگ فقه مطابق با مذهب اهل البیت علیهم السلام، ج۱، ص۴۷۶</ref> همچنین یکی از شروط [[ذبح]] حیوانات این است که در موقع سر بریدن حیوان باید محل ذبح آن و مقادیم بدنش را‏‎ ‎‏رو به قبله نمایند.<ref>ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی(س)مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)،مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۹۲ ش، ج۲، ص۱۵۷</ref>
 +
*'''حرمت:''' رو به قبله یا پشت به قبله نمودن به هنگام تخلی حرام است.<ref>رسالۀ نجاة العباد، امام خمینی، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۵ ش، ص ۱۵</ref>
 +
*'''استحباب:''' استقبال قبله در حال [[دعا]]، [[ذکر|ذکر]]، تعقیب [[نماز]]، قرائت [[قرآن]]، [[سجده]] شکر و تلاوت، نشستن در [[مسجد]]، بلکه مطلق نشستن، هنگام تلقین میت، زیارت [[قبر]] مؤمن، طرح دعوا نزد حاکم شرع و به قول مشهور، گفتن [[اذان]] و [[اقامه]]، [[مستحب]] است.<ref>فرهنگ فقه مطابق با مذهب اهل البیت علیهم السلام، ج۱، ص۴۷۶</ref>
 +
*'''کراهت:''' رو به قبله یا پشت به قبله جماع نمودن مکروه است.<ref>ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی(س)، ج۲، ص ۲۵۶</ref>
  
−
اين آزمونى بزرگ، امتحانى شديد و آزمايشى آشكار و پاكسازى و خالص گردانيدنى مؤثر است كه خداوند آن را سبب رحمت و رسيدن به بهشتش قرار داده است.
+
==روایاتى درباره کعبه==
  
−
اگر خداوند خانه محترمش و محلهاى انجام وظائف حج را در ميان باغها و نهرها و سرزمينهاى هموار و پر درخت و پر ثمر، مناطقى آباد و داراى خانه و كاخهاى بسيار و ... قرار مى داد به همان نسبت كه آزمايش و امتحان آسان تر بود، پاداش و جزاء نيز كمتر بود.
+
*[[امام علی]] علیه السلام در وصف خانه خدا می فرمایند: «مگر نمى بینید خداوند انسانها را از زمان [[حضرت آدم علیه السلام|آدم]] تا انسانهاى آخرین این جهان، با سنگ هائى که نه زیان مى رسانند و نه نفع مى بخشند، نه مى بینند و نه مى شنوند، آزمایش نموده. این سنگ ها را خانه محترم خود قرار داده و آن را موجب پایدارى و پابرجائى مردم گردانیده است... سپس آن را در پر سنگلاخ ترین مکان ها و بى گیاه ترین نقاط زمین و کم فاصله ترین دره ها در میان کوه هاى خشن، رملهاى فراوان، چشمه هاى کم آب، و آبادى هاى از هم جدا و پر فاصله، که نه شتر، و نه اسب و گاو و گوسفند هیچ کدام در آن به راحتى زندگى نمى کند قرار داد و سپس آدم و فرزندانش را فرمان داد که به آن سو توجه کنند و آن را مرکز تجمع و سرمنزل مقصود و باراندازشان گردانید؛ تا افراد از اعماق قلب به سرعت از میان فلات و دشت هاى دور، و از درون وادیها و دره هاى عمیق، و جزائر از هم پراکنده دریاها به آنجا روى آورند، تا به هنگام [[سعی بین صفا و مروه|سعى]] شانه ها را حرکت دهند و «لااله الاّ الله» گویان اطراف خانه [[طواف کعبه|طواف]] کنند، و با موهاى آشفته و بدن هاى پر گرد و غبار به سرعت حرکت کنند، لباسهائى که نشانه شخصیت ها است کنار انداخته و با اصلاح نکردن موها قیافه خود را تغییر دهند. این آزمونى بزرگ، امتحانى شدید و آزمایشى آشکار و پاکسازى و خالص گردانیدنى مؤثر است که خداوند آن را سبب رحمت و رسیدن به بهشتش قرار داده است. اگر خداوند خانه محترمش و محلهاى انجام وظائف [[حج]] را در میان باغها و نهرها و سرزمینهاى هموار و پر درخت و پر ثمر، مناطقى آباد و داراى خانه و کاخهاى بسیار و ... قرار مى داد، به همان نسبت که آزمایش و امتحان آسان تر بود، پاداش و جزاء نیز کمتر بود. اما خداوند بندگانش را با انواع شدائد مى آزماید و با انواع مشکلات دعوت به عبادت مى کند و به اقسام گرفتاری ها مبتلا مى نماید تا [[تکبر]] را از قلبهایشان خارج سازد، و [[خضوع]] و آرامش را در آنها جایگزین نماید».<ref> [[نهج البلاغه]]: خطبه ۱۹۲. </ref>
−
اما خداوند بندگانش را با انواع شدائد مى آزمايد و با انواع مشكلات دعوت به عبادت مى كند و به اقسام گرفتاري ها مبتلا مى نمايد تا تكبر را از قلبهايشان خارج سازد، و خضوع و آرامش را در آنها جايگزين نمايد».<ref> [[نهج البلاغه]]: خطبه 192. </ref>
 
  
−
*[[امام صادق]] (علیه السلام) فرمودند: «تا گاهى كه كعبه برپا است دين استوار خواهد ماند».<ref>[[علل الشرائع]]، شیخ صدوق، ص 396. </ref>
+
*[[امام صادق]] علیه السلام فرمود: «تا گاهى که کعبه برپا است دین استوار خواهد ماند».<ref>علل الشرائع، شیخ صدوق، ص ۳۹۶. </ref>
 +
*امام صادق علیه السلام فرمود: «نگاه به کعبه عبادت است».<ref>الکافی، ج‏۴، ص۲۴۰</ref>
  
 
==پانویس==
 
==پانویس==
−
<REFERENCES/>
+
<references />
 +
 
 +
==آرشیو عکس و تصویر==
 +
 
 +
<gallery mode="packed" heights="170">
 +
پرونده:مکه (1).jpg|کعبه معظمه در وسط مسجد الحرام
 +
پرونده:مکه (2).jpg|درب کعبه معظمه
 +
پرونده:مکه (3).jpg|درون کعبه معظمه (سکوی وسط، محل سجده پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می باشد)
 +
پرونده:مکه (4).jpg|درب درون کعبه معظمه (ورودی راه پله پشت بام کعبه)
 +
پرونده:مکه (5).jpg|کعبه معظمه
 +
پرونده:مکه (6).jpg|حجرالاسود
 +
پرونده:مکه (7).jpg|alt=محل ورود حضرت فاطمه بنت اسد سلام الله به کعبه|محل شکاف کعبه معظمه (رکن یمانی)
 +
پرونده:مکه (8).jpg|ناودان طلا کعبه معظمه
 +
پرونده:مکه (9).jpg|alt=حطیم|حجر حضرت اسماعیل علیه السلام
 +
پرونده:مکه (10).jpg|مقام حضرت ابراهیم سلام الله
 +
پرونده:مکه (11).jpg|سنگ مقام حضرت ابراهیم سلام الله
 +
پرونده:مکه (12).jpg|alt=سیل در مکه|آبگرفتگی اطراف کعبه معظمه
 +
پرونده:مکه (13).jpg|alt=سقف کعبه |تصویر هوایی از نماز در مسجدالحرام
 +
پرونده:مکه (14).jpg|تصویر هوایی شبانه از مسجدالحرام
 +
</gallery>
  
 
[[رده:اماکن مقدسه مکه]]
 
[[رده:اماکن مقدسه مکه]]
سطر ۹۹: سطر ۱۰۸:
 
[[رده:کعبه]]
 
[[رده:کعبه]]
 
[[رده:اسلام]]
 
[[رده:اسلام]]
 +
[[رده: مقاله های مهم]]
 +
 +
{{سنجش کیفی
 +
|سنجش=شده
 +
|شناسه= خوب
 +
|عنوان بندی مناسب= خوب
 +
|کفایت منابع و پی نوشت ها= خوب
 +
|رعایت سطح مخاطب عام= خوب
 +
|رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب
 +
|جامعیت= خوب
 +
|رعایت اختصار= خوب
 +
|سیر منطقی= خوب
 +
|کیفیت پژوهش= خوب
 +
|رده= دارد
 +
}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۷ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۲۳

Confirm3.jpg

«کعبه» بنایی است در مسجد الحرام در شهر مکه به شکل مکعب، که در دین اسلام شرافت و حرمت خاص دارد و از آن به بیت الله و بیت الله الحرام نیز تعبیر می‌شود. برخی روایات اشاره به این دارند که محل کعبه اولین نقطه‌ای است که به هنگام دحو الارض (سر برآوردن خشکی‌ها از زیر آب) پدیدار شده است. کعبه در احکام و آداب دینی اسلام جایگاه ویژه‌ای دارد. مسلمانان در مناسک حج به گرد کعبه طواف می کنند و نماز را به سمت آن می‌گزارند. مطابق با قرآن، حضرت ابراهیم علیه‌السلام به کمک فرزندش اسماعیل دیوارهای کعبه را بالا آورد و مردم را به مناسک حج دعوت نمود. و مطابق برخی روایات، کعبه نخستين بار توسط حضرت آدم علیه‌السلام بنا گردید و ابراهیم علیه‌السلام در زمان خود آنرا بازسازی نمود.

کعبه معظمه

موقعیت جغرافیایی کعبه

مسجدالحرام که کعبه در میانه آن واقع است، در شهر مکه مکرّمه، درون درّه ای میان کوه های: ابوقبیس، اجیاد، هندی و عمر واقع شده، و در نقطه تقاطع خط طولی ۳۹ درجه و ۴۹ دقیقه و ۳۰ ثانیه و خط عرضی ۲۱ درجه و ۲۵ دقیقه و ۰ ثانیه قرار گرفته است.[۱]

مسجدالحرام از طرف شرق، به کوه ابوقبیس، از سمت غرب به جبل عمر و خیابان شبیکه، از شمال به خیابان شامیه و کوه هندی و از سمت جنوب به خیابان اجیاد و مسفله محدود است.[۲] ارتفاع کعبه از سطح آب دریا ۳۰۰ متر است.[۳]

نام کعبه

در علت نامگذاری «کعبه» بدین اسم، دو وجه ذکر شده است:

۱. چون کعبه دارای ارتفاع و بلندی از سطح زمین می باشد، همچنانکه کعبه در لغت نیز به معنای ارتفاع آمده است.

۲. زیرا خانه خدا به شکل مربّع است و عرب این اسم را به هر خانه ای که چهار گوش باشد اطلاق می کند. ولیکن با کثرت استعمال (وضع تعیّنی) برای خانه خدا اسم عَلَم گردید.[۴]

همچنین مراد از تعبیر «بیت الحرام» در آیه شریفه «جَعَلَ اللَّهُ الْکعْبَةَ الْبَیْتَ الْحَرامَ قِیاماً لِلنَّاسِ...» (سوره مائده، ۹۷)، همان کعبه معظمه است و خداوند را در روى زمین، خانه اى به حرمت آن نیست. مرحوم علامه طباطبایى ذیل آیه فوق مى فرماید: ذکر «بیت الحرام» پس از «کعبه» به خاطر احترام ویژه اى است که این خانه از آن برخوردار است.[۵]

تاریخ کعبه

کعبه پیش از اسلام:

مطابق با برخی روایات، زمین را در ابتدا آب فراگرفته بوده و محل کعبه اولین نقطه ای است که سر از آب بیرون آورده است و سپس خشکی سطح زمین از آنجا بسط یافته است.[۶] در این روایات از این واقعه با عنوان دحو الارض یاد شده که به آیه ۳۰ سوره نازعات «وَ الْأَرْضَ بَعْدَ ذلِک دَحاها» اشاره دارد و حتی روز بیست و پنجم ماه ذی القعده به عنوان تاریخ آن تعیین شده و برای آن اعمال و آدابی ذکر شده است.[۷] برخی از دانشمندان مسلمان معاصر، بر آمده بودن زمین در استوا و نقاط نزدیک به آن و زیاد بودن قطر زمین در استوا را دلیل علمی این مطلب می دانند.[۸]

روایات اشاره به این دارد که حضرت آدم علیه السلام، اولین کسى است که خانه کعبه را ساخت و اساس آن را بنا نهاد.[۹] در روایتی از ابن عباس آمده است که چون آدم از بهشت به زمین هبوط نمود خطاب رسید اى آدم در زمین خانه ‏اى بنا کن که محل عبادت و ذکر و طواف‏گاه مردم باشد همان طورى که دیدى ملائکه در اطراف عرش محل عبادت گاهى داشتند این بود که آدم به کمک جبرئیل خانه کعبه را عمارت نمود.... و خانه کعبه برپا بود تا وقتى که به طوفان نوح خداوند کعبه را به آسمان چهارم برد و هر روزى هفتاد هزار ملائکه در آنجا طواف میکردند و محل و مکان کعبه خالى بود تا زمان ابراهیم علیه السلام که حضرتش مأمور گردید مجددا کعبه را بنا کند.[۱۰]

برخی با برداشت از آیه ۱۲۷ سوره بقره حضرت ابراهیم علیه السلام را به عنوان بنیان گذار نخستین کعبه معرفی نموده اند اما آیه «و اذ یرفع ابراهیم القواعد من البیت و اسماعیل...» خود اشاره دارد که حضرت ابراهیم بنیان گذار کعبه نبوده بلکه آن حضرت چنانچه برخی گفته اند پایه های آن را بالا برده است.[۱۱] حضرت ابراهیم علیه السلام همچنین سنّت حج‌ را که گر چه مطابق با روایات از زمان حضرت آدم آغاز گردیده بود اما به تدریج به فراموشى سپرده شده بود احیا نمود.[۱۲]

بنایی که بدست حضرت ابراهیم و فرزندش اسماعیل ساخته شده بود همچنان باقى بود تا آن که عمالیق و پس از آنها جرهمیان آن را تجدید بنا نمودند. و هنگامى که زعامت مکه به قصى بن کلاب، یکى از اجداد پیغمبر اسلام رسید (قرن دوم قبل از هجرت)، کعبه را از شالوده برکند و از نو آن را با استوارترین کیفیت ممکن در آن زمان بساخت و دارالندوه را در کنارش بنا نهاد که آن خانه مرکز حکومت و محل تصمیم گیریهاى آنها بود. آنگاه اطراف کعبه را به شاخه هاى گوناگون قبیله بزرگ قریش اختصاص داد که منازلشان را حول خانه بنا کردند آنچنان که درب خانه هاى آنها به مسجدالحرام گشوده مى شد.[۱۳]

آیینهاى حج، با گذشت زمان و گسترش بت‌پرستى میان اعراب، تغییرات ماهوى کرد. یکی از تغییرات مهم آن بود که چندین قرن پیش از ظهور اسلام، عمرو بن لُحَىّ خزاعى (سرپرست امور مکه) بتهایى بر گرد کعبه نهاد که تکریم آنها بخشى از آیین حج شد.[۱۴]

یکی از رویدادهای مهم مربوط به کعبه پیش از ظهور اسلام، حمله ابرهه به کعبه است. ابرهه در حدود سال ۵۳۰ م به فرمانروایی یمن رسید. او پس از تثبیت حاکمیت خودش، کلیسایی بى نظیر به نام «قلیس» در شهر صنعا ساخت و قصد داشت آن را زیارتگاه عرب کند. به همین دلیل، عرب ها به خشم آمدند و فردی از تیره بنى فُقَیم، «قلیس» را آلوده کرد. ابرهه نیز به قصد انتقامجویى و ویران کردن کعبه، سپاهى را که فیل به همراه آن بود، به مکه روانه نمود. اما پس از حمله، مورد هجوم تعدادى پرنده، که شبیه پرستو بودند قرار گرفتند که هر کدام با سنگ ریزه هایى که همراه داشتند به سپاه ابرهه حمله کردند و شکست سختى بر این سپاه وارد آوردند.[۱۵] این واقعه در قرآن نیز آمده است و سوره فیل به شرح آن اختصاص پیدا نموده است. سال وقوع این رویداد در بین اعراب به عام الفیل شهرت پیدا نمود که میلاد پیامبر اسلام نیز در همین سال بوده است.

رویداد مهم دیگر ولادت امام علی علیه السلام در کعبه در سیزدهم رجب سال ۳۰ عام الفیل است.[۱۶] که در منابع مختلف شیعه و سنی آن را نقل نموده اند.[۱۷]

پنج سال پیش از بعثت رسول گرامى اسلام، سیل عظیمى در مکه اتفاق افتاد که خانه کعبه را از اساس ویران ساخت، قبایل عرب ساکن مکه به تجدید بناى آن متفق گشتند، و هر قبیله بخشى از هزینه آن را تقبل نمود. چون ساختمان کعبه به جائى رسید که مى بایست «حجرالاسود» نصب شود، میان قبایل اختلاف پدید آمد که چه کسى و از چه قبیله اى بدین افتخار مفتخر گردد.

سرانجام همه به اتفاق نظر، محمد بن عبدالله (صلی الله علیه و اله) را که آن روز به عنوان محمد امین مشهور و به وفور عقل و سداد مشهور بود و آن روز ۳۵ سال از عمر شریفش مى گذشت، جهت این امر برگزیدند. آن حضرت ردائى بخواست و حجر را در آن بنهاد، نماینده هاى قبایل را فرمود هر یک گوشه اى از آن رداء گرفتند و چون به محاذى موضع بلند شد خود به دست مبارک آن را از رداء برگرفت و به جاى مخصوص منصوب نمود (برخى گفته اند: خود حضرت جهت حلّ نزاع این پیشنهاد بداد و مقبول افتاد).[۱۸]

تاریخ نگاران متقدم از تغییر برخی ویژگی‌های کعبه در این تجدید بنا در مقایسه با ویژگی‌های بنای ساخته شده به دست حضرت ابراهیم خبر داده‌اند. افزودن بر ارتفاع، کاستن از طول، مسدود کردن درب غربی و افزودن ارتفاع درب شرقی کعبه، چهار تغییری است که گفته می‌شود در تجدید بنای کعبه لحاظ شده است.[۱۹]

کعبه پس از اسلام:

بنای ساخته شده توسط قریش همچنان بر جاى بود تا زمانى که عبدالله زبیر در عهد یزید بن معاویه مسلط بر حجاز شد و یزید سردارى بنام حصین به سرکوبیش فرستاد، و در اثر جنگ و سنگهاى بزرگى که لشکر یزید با منجنیق بطرف شهر مکه‏ پرتاب مى ‏کردند، کعبه خراب شد و آتش‏هایى که باز با منجنیق به سوى شهر مى‏ ریختند، پرده کعبه و قسمتى از چوبهایش را بسوزانید، بعد از آنکه با مردن یزید جنگ تمام شد، عبد اللَّه بن زبیر به فکر افتاد، کعبه را خراب نموده بناى آن را تجدید کند، دستور داد گچى ممتاز از یمن آوردند، و آن را با گچ بنا نمود و حجر اسماعیل را جزء خانه کرد، و در کعبه را که قبلا در بلندى قرار داشت، تا روى زمین پائین آورد. و در برابر در قدیمى، درى دیگر کار گذاشت. تا مردم از یک در درآیند و از در دیگر خارج شوند و ارتفاع بیت را بیست و هفت ذراع (تقریبا سیزده متر و نیم) قرار داد و چون از بنایش فارغ شد، داخل و خارج آن را با مشک و عبیر معطر کرد، و آن را با جامه‏اى از ابریشم پوشانید، و در هفدهم رجب سال ۶۴ هجرى از این کار فارغ گردید.

و بعد از آنکه عبدالملک مروان متولى امر خلافت شد، حجاج بن یوسف به فرمانده لشکرش دستور داد تا به جنگ عبد اللَّه بن زبیر برود که لشکر حجاج بر عبد اللَّه غلبه کرد و او را شکست داده و در آخر کشت و خود داخل بیت شد و عبد الملک را بدانچه ابن زبیر کرده بود خبر داد. عبد الملک دستور داد، خانه‏ اى را که عبد اللَّه ساخته بود خراب نموده به شکل قبلى ‏اش برگرداند. حجاج دیوار کعبه را از طرف شمال شش ذراع و یک وجب خراب نموده و به اساس قریش رسید و بناى خود را از این سمت بر آن اساس نهاد، و باب شرقى کعبه را که ابن زبیر پائین آورده بود در همان جاى قبلیش (تقریبا یک متر و نیم یا دو متر بلندتر از کف) قرار داد و باب غربى را که عبد اللَّه اضافه کرده بود مسدود کرد آن گاه زمین کعبه را با سنگهایى که زیاد آمده بود فرش کرد.

وضع کعبه بدین منوال باقى بود، تا آنکه سلطان سلیمان عثمانى در سال نهصد و شصت روى کار آمد، سقف کعبه را تغییر داد. و چون در سال هزار و صد و بیست و یک هجرى احمد عثمانى متولى امر خلافت گردید، مرمت‏هایى در کعبه انجام داد، و چون سیل عظیم سال هزار و سى و نه بعضى از دیوارهاى سمت شمال و شرق و غرب آن را خراب کرده بود، سلطان مراد چهارم، یکى از پادشاهان آل عثمان دستور داد آن را ترمیم کردند.[۲۰]

پس از آن ساختمان کعبه تا سده اخیر تعمیر نشده بود، ولی در سال ۱۳۷۷ قمری و سپس ۱۴۱۷ قمری به دستور سعود بن عبدالعزیز و فهد بن عبدالعزیز در آن تعمیراتی صورت گرفت.[۲۱]

ساختمان فعلی کعبه

450px-کعبه.jpg

مشخصات بنای فعلی کعبه چنین است:

  • از سنگ سخت (الحجارة الصلبة الزقاء) است.
  • ارتفاع آن در حدود پانزده متر و طول جهتی که حجر اسماعیل در آن است و وجه برابرش ده متر و ده سانتیمتر است و طول دو ضلع دیگر ۱۲ متر است.
  • زوایه های کعبه تقریباً به سمت جهات اربعه شمال، جنوب، شرق و غرب است.
  • حجرالاسود در ارتفاع یک متر و نیمی از زمین قرار گرفته و درِ کعبه نیز دو متری از زمین مطاف ارتفاع دارد و با نردبان باید بالا رفت.
  • محل کعبه تقریباً در وسط مسجدالحرام است و بیشتر به ضلع شرقی ـ جنوبی مسجدالحرام نزدیک است تا به دو ضلع دیگر. اطراف کعبه، میدان مطاف است و این یک دایره مستطیلی است که قطر شمالی ـ جنوبی آن ۵۱ متر و قطر شرقی ـ غربی آن ۴۱ متر است.
  • دایره مطاف که خارج از مستطیل کعبه است در غرب و جنوب با فاصله ۵۱ متر و شرق و شمال ۴۱ متر است.[۲۲]

جایگاه کعبه در اسلام

کعبه در آئین اسلام جایگاه و حرمت ویژه ای دارد. و قرآن آن را اولین خانه ای می داند که برای عبادت مردم قرار داده شده است.[۲۳] در بین مسلمانان از کعبه به بیت الله تعبیر می شود. این تعبیر برگفته از آیاتی از قرآن است که در آنها خداوند از کعبه به "بیتی" تعبیر نموده است.[۲۴]

محدوده کعبه احکام فقهی مخصوصی دارد، همچون اینکه کسی بدون احرام نمی تواند وارد آن شود و آزار و ایذای کسی که به حرم وارد شده، حرام است تا جایی که حتی اگر در بیرون حرم جنایتی انجام داده باشد تا وقتی که در محدوده حرم است نمی توان حدود الهی را بر او جاری نمود.[۲۵]

کعبه از سال دوم هجری به عنوان قبله مسلمانان در نماز تعیین شد[۲۶] و بر مسلمانان واجب است که تمام نمازهای واجب و مستحب مگر نمازهای مستحبی که در حال حرکت خوانده می‌شود را به سمت آن بجای آورند. استقبال (رو نمودن) و ادبار (پشت نمودن) به کعبه در موارد دیگری از فقه و سنن اسلامی نیز مطرح است. از آن جمله احکام تکلیفی زیر در کتابهای فقهی ذکر شده است:

  • وجوب: مسلمانی را که محتضر است یعنی درحال جان دادن است، باید به پشت بخوابانند به طوری که کف پاهایش به طرف قبله باشد و میت را باید در قبر به پهلوی راست طوری بخوابانند که جلوی بدن او رو به قبله باشد.[۲۷] همچنین یکی از شروط ذبح حیوانات این است که در موقع سر بریدن حیوان باید محل ذبح آن و مقادیم بدنش را‏‎ ‎‏رو به قبله نمایند.[۲۸]
  • حرمت: رو به قبله یا پشت به قبله نمودن به هنگام تخلی حرام است.[۲۹]
  • استحباب: استقبال قبله در حال دعا، ذکر، تعقیب نماز، قرائت قرآن، سجده شکر و تلاوت، نشستن در مسجد، بلکه مطلق نشستن، هنگام تلقین میت، زیارت قبر مؤمن، طرح دعوا نزد حاکم شرع و به قول مشهور، گفتن اذان و اقامه، مستحب است.[۳۰]
  • کراهت: رو به قبله یا پشت به قبله جماع نمودن مکروه است.[۳۱]

روایاتى درباره کعبه

  • امام علی علیه السلام در وصف خانه خدا می فرمایند: «مگر نمى بینید خداوند انسانها را از زمان آدم تا انسانهاى آخرین این جهان، با سنگ هائى که نه زیان مى رسانند و نه نفع مى بخشند، نه مى بینند و نه مى شنوند، آزمایش نموده. این سنگ ها را خانه محترم خود قرار داده و آن را موجب پایدارى و پابرجائى مردم گردانیده است... سپس آن را در پر سنگلاخ ترین مکان ها و بى گیاه ترین نقاط زمین و کم فاصله ترین دره ها در میان کوه هاى خشن، رملهاى فراوان، چشمه هاى کم آب، و آبادى هاى از هم جدا و پر فاصله، که نه شتر، و نه اسب و گاو و گوسفند هیچ کدام در آن به راحتى زندگى نمى کند قرار داد و سپس آدم و فرزندانش را فرمان داد که به آن سو توجه کنند و آن را مرکز تجمع و سرمنزل مقصود و باراندازشان گردانید؛ تا افراد از اعماق قلب به سرعت از میان فلات و دشت هاى دور، و از درون وادیها و دره هاى عمیق، و جزائر از هم پراکنده دریاها به آنجا روى آورند، تا به هنگام سعى شانه ها را حرکت دهند و «لااله الاّ الله» گویان اطراف خانه طواف کنند، و با موهاى آشفته و بدن هاى پر گرد و غبار به سرعت حرکت کنند، لباسهائى که نشانه شخصیت ها است کنار انداخته و با اصلاح نکردن موها قیافه خود را تغییر دهند. این آزمونى بزرگ، امتحانى شدید و آزمایشى آشکار و پاکسازى و خالص گردانیدنى مؤثر است که خداوند آن را سبب رحمت و رسیدن به بهشتش قرار داده است. اگر خداوند خانه محترمش و محلهاى انجام وظائف حج را در میان باغها و نهرها و سرزمینهاى هموار و پر درخت و پر ثمر، مناطقى آباد و داراى خانه و کاخهاى بسیار و ... قرار مى داد، به همان نسبت که آزمایش و امتحان آسان تر بود، پاداش و جزاء نیز کمتر بود. اما خداوند بندگانش را با انواع شدائد مى آزماید و با انواع مشکلات دعوت به عبادت مى کند و به اقسام گرفتاری ها مبتلا مى نماید تا تکبر را از قلبهایشان خارج سازد، و خضوع و آرامش را در آنها جایگزین نماید».[۳۲]
  • امام صادق علیه السلام فرمود: «تا گاهى که کعبه برپا است دین استوار خواهد ماند».[۳۳]
  • امام صادق علیه السلام فرمود: «نگاه به کعبه عبادت است».[۳۴]

پانویس

  1. ↑ سید علی قاضی‌عسکر، موقعیت جغرافیایی مکه و مسجدالحرام‌، میقات حج، دوره ۱۴، شماره ۵۴، زمستان ۱۳۸۴
  2. ↑ موقعیت جغرافیایی مکه و مسجدالحرام، میقات حج، زمستان ۱۳۸۴، شماره ۵۴
  3. ↑ https://www.heavens-above.com/SelectLocation.aspx?lat=0&lng=0&loc=Unspecified&alt=0&tz=UCT
  4. ↑ ابراهیم جناتی، اسامی کعبه در قرآن، میقات حج، شماره ۱، پاییز ۱۳۷۱ در دسترس:پایگاه حوزه، بازیابی: ۲۱ خرداد ۱۳۹۷
  5. ↑ المیزان، ج ۶، ص ۱۴۱.
  6. ↑ نک: تفسیر القمی، ج‏۲، ص ۶۹
  7. ↑ نک: ثواب الاعمال، شیخ صدوق، ص ۷۹
  8. ↑ دروس هیئت و دیگر رشته ‏هاى ریاضى، حسن حسن زاده آملی، ج‏۱، ص: ۲۳۳
  9. ↑ من لا یحضره الفقیه، شیخ صدوق، ج‏۲، ص ۲۳۵
  10. ↑ مخزن العرفان در علوم قرآن، نصرت‌بیگم امین، ج‏۲، ص: ۷۹
  11. ↑ نثر طوبی، ابوالحسن شعرانی، کتابفروشی اسلامیه، ص۱۰۰.
  12. ↑ دانشنامه جهان اسلام، ج۱۲، مدخل "حج" از سیده رقیه میرابوالقاسمى
  13. ↑ سید مصطفی حسینی دشتی، فرهنگ «معارف و معاریف»، مدخل کعبه
  14. ↑ دانشنامه جهان اسلام، ج۱۲، مدخل "حج" از سیده رقیه میرابوالقاسمى
  15. ↑ پژوهشى تاریخى در ماجراى اصحاب فیل، حسن فراهانى، معرفت، شماره ۴۰ ، بهار ۱۳۸۰
  16. ↑ إثبات الهداة، الحر العاملی ، ج‏۳، ص۴۴۱
  17. ↑ رک: ولادت امام علی علیه السلام، همین دانشنامه.
  18. ↑ سید مصطفی حسینی دشتی، فرهنگ «معارف و معاریف»، مدخل کعبه
  19. ↑ حسین واثقی؛ مبارک علی هندی، تاریخ بنای کعبه، ص۱۲۰
  20. ↑ ترجمه تفسیر المیزان، ج‏۳، ص: ۵۵۶
  21. ↑ کعبه، ویکی شیعه، بازیابی:‏۲۷ خرداد ۱۳۹۷
  22. ↑ رسول جعفریان، پرده داری و کلیدداری کعبه، میقات حج، بهار ۱۳۷۵، شماره ۱۵ - این مقاله ترجمه گزیده از مصاحبه مجله الاسبوعیة الحدیثه با عبدالعزیز بن عبدالله الشیبی (پرده دار کعبه) در تاریخ ۲۶ ذی قعده سال ۱۴۱۶ است.
  23. ↑ آیه ۹۶ سوره آل عمران
  24. ↑ بقره/۱۲۵، حج/۲۶، نوح،۲۸
  25. ↑ عبداللَّه جوادی آملی، خصوصیت فقهی محدوده کعبه، میقات حج، پاییز ۱۳۷۲، شماره ۵
  26. ↑ وقایع الایام، شیخ عباس قمی، ص ۳۰۸
  27. ↑ فرهنگ فقه مطابق با مذهب اهل البیت علیهم السلام، ج۱، ص۴۷۶
  28. ↑ ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی(س)مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)،مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۹۲ ش، ج۲، ص۱۵۷
  29. ↑ رسالۀ نجاة العباد، امام خمینی، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۵ ش، ص ۱۵
  30. ↑ فرهنگ فقه مطابق با مذهب اهل البیت علیهم السلام، ج۱، ص۴۷۶
  31. ↑ ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی(س)، ج۲، ص ۲۵۶
  32. ↑ نهج البلاغه: خطبه ۱۹۲.
  33. ↑ علل الشرائع، شیخ صدوق، ص ۳۹۶.
  34. ↑ الکافی، ج‏۴، ص۲۴۰

آرشیو عکس و تصویر

  • کعبه معظمه در وسط مسجد الحرام

  • درب کعبه معظمه

  • درون کعبه معظمه (سکوی وسط، محل سجده پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می باشد)

  • درب درون کعبه معظمه (ورودی راه پله پشت بام کعبه)

  • کعبه معظمه

  • حجرالاسود

  • محل ورود حضرت فاطمه بنت اسد سلام الله به کعبه

    محل شکاف کعبه معظمه (رکن یمانی)

  • ناودان طلا کعبه معظمه

  • حطیم

    حجر حضرت اسماعیل علیه السلام

  • مقام حضرت ابراهیم سلام الله

  • سنگ مقام حضرت ابراهیم سلام الله

  • سیل در مکه

    آبگرفتگی اطراف کعبه معظمه

  • سقف کعبه

    تصویر هوایی از نماز در مسجدالحرام

  • تصویر هوایی شبانه از مسجدالحرام


برگرفته از «https://wiki.ahlolbait.com/index.php?title=کعبه&oldid=151029»
آپارات موسسه اهل البیت علیهم السلام کانال عکس نوشته قرآن و حدیث در اینستاگرام تلگرام قرآن و حدیث کانال قرآن و حدیث در ایتا