انتظار ظهور امام زمان (عج): تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
|||
| (۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | + | «انتظار» در لغت به معنی چشم به راه بودن است و در اصطلاح به حالت آمادگی قلبی و روحی اطلاق می‌شود که [[شیعه|شیعیان]] بایستی برای ظهور [[امام زمان]] عجل الله تعالی فرجه داشته باشند. اصطلاح انتظار برگرفته از روایات است و اهمیت آن تا اندازهای است که یکی از شرط‌های پذیرفته‌شدن اعمال شیعیان، انتظار فرج امام زمان است. | |
| − | + | ==ویژگی‌های فرهنگ انتظار== | |
| − | + | براى بیان کردن فرهنگ انتظار، باید مؤلفه ها و ویژگى هاى انتظار بیان گردد؛ زیرا در پرتو بیان مؤلفه هاى فرهنگ انتظار، مى توان به فرهنگ انتظار پى برد. از این رو نکات اصولى که فرهنگ انتظار بر آن استوار است، بیان می گردد: | |
| − | + | ۱. در تفکر [[شیعه|شیعى]]، انتظار موعود به عنوان یک اصل مسلم اعتقادى مطرح است و در بسیارى از روایات، بر ضرورت انتظار [[امام زمان عجل الله فرجه الشریف|حضرت قائم]] عجل الله تعالی فرجه الشریف تصریح شده است، از جمله: | |
| − | + | [[امام صادق]] علیه السلام به اصحاب خود فرمودند: آیا شما را خبر ندهم به آنچه خداى عز و جل، هیچ عملى را جز به آنها از بندگان نمى پذیرد؟ گفتم: چرا. فرمود: گواهى دادن به این که هیچ شایسته پرستشى جز خداوند نیست و این که محمد صلى الله علیه وآله بنده و فرستاده اوست و اقرار کردن به آنچه خداوند به آن امر فرموده و ولایت ما و بیزارى از دشمنانمان و پرهیزگارى و مجاهدت و اطمینان و انتظار قائم عجل الله تعالی فرجه الشریف.<ref>النعمانى، محمد بن ابراهیم، الغیبه، ص ۲۰۰، ح ۱۶.</ref> | |
| − | + | [[شیخ صدوق]] نیز از [[حضرت عبدالعظیم حسنى]] روایت مى کند که: «روزى بر آقایم [[امام جواد علیه السلام|محمد بن على]] علیه السلام وارد شدم و مى خواستم که درباره قائم عجل الله تعالی فرجه از آن حضرت سؤال کنم که آیا همان مهدى، است؟ حضرت خود سخن را آغاز کرد و فرمود: اى ابوالقاسم! به درستى که قائم از ماست و اوست مهدى که واجب است در (زمان) غیبتش انتظار کشیده شود و در ظهورش اطاعت گردد و او سومین امام از فرزندان من است».<ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۳۷۷، ح۱.</ref> | |
| − | [[امام | + | ۲. از اصول فرهنگ انتظار، اعتقاد قلبى به ظهور [[امام زمان عجل الله فرجه الشریف|حضرت مهدى]] عجل الله تعالی فرجه است و منتظر مؤمن باید یقین داشته باشد به این که حضرت قائم که [[امام]] دوازدهم و فرزند [[امام حسن عسکری علیه السلام|امام حسن عسکری]] علیه السلام است. از روزى که متولد شده است تاکنون به همین بدن عنصرى زنده و باقى است و روزى ظاهر مى شود و جهان را پر از [[عدل]] مى کند و ظهور آن حضرت روز معینى ندارد که مردم بدانند، بلکه احتمال دارد همین امسال اتفاق بیفتد و احتمال هم دارد سالهاى بسیار تأخیر بیفتد. |
| − | [[ | + | ۳. در این فرهنگ، همان طور که [[ایمان]] به مفهوم واقعى خود عبارت از علم و عمل، عقیده و تلاش و اعتراف مى باشد، انتظار نیز مفهومى است با اصالت و سازنده و از عالى ترین مکتب هایى است که مى تواند جامعه اسلامى را در راه پیشرفت و تکامل جلو ببرد و به کلیه تلاش ها ارزش و اصالت بخشد. |
| − | + | ۴. در فرهنگ انتظار، منتظران چه فرد باشد و یا جامعه و یا [[امت]]، در حال [[عبادت]] و پرستش بسر مى برند که روحش عمل بلکه برترین عمل است و به بیان [[امام على]] علیه السلام، منتظر همانند مجاهد تلاشگرى است که در راه خدا و احیاى سنت هاى اسلامى در پرتو اعتقاد راسخ انتظارش، در خون خود مى غلطد.<ref>عن امیرالمؤمنین علیه السلام: «المنتظر لامرنا کالمتشحط بدمه فى سبیل الله»، منتخب الاثر، ص ۴۹۶، لطف الله صافى گلپایگانى.</ref> انتظار در اعتقاد [[تشیع]]، داراى محتوائى اصلاحگر، تحرک آفرین و تعهدآورى است که عالى ترین و ارجمندترین نوع بندگى حق تعالى و در نتیجه برترین عمل و نیکوترین تلاش و جنبش مى باشد.<ref>قال رسول الله صلى الله علیه و آله: «افضل اعمال امتى انتظار فرج من الله عزوجل».</ref> | |
| − | + | ۵. در فرهنگ انتظار، کسى که در وادی تکلیف قدم مى گذارد و از نظر قلبى منتظر مى شود، در عمل هم به بایدها و نبایدهای [[شرع]] مقدس احترام مى گذارد؛ صفات بد را از خود دور مى کند و خود را به صفات خوب آراسته مى کند و دلیل بر این مطلب، فرموده [[امام صادق ]] علیه السلام است که مى فرماید: «هر کس خوش دارد در شمار اصحاب قائم باشد، باید در عصر انتظار، مظهر [[اخلاق]] نیک اسلامى باشد. چنین کسى اگر پیش از قیام قائم درگذرد، پاداش او همانند کسانى باشد که قائم را درک کنند و به حضور او برسند، پس (در دیندارى و تخلق به اخلاق اسلامى) بکوشید...».<ref>بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۴۰.</ref> از این رو [[امام خمینى]] مى فرماید: «ما منتظرانِ مقدم مبارکش هستیم تا با تمام توان کوشش کنیم تا قانون عدل الهى را در این کشور ولى عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف حاکم کنیم و از تفرقه و [[نفاق]] و دغلبازى بپرهیزیم و رضاى خداى متعال را در نظر بگیریم».<ref>صحیفه نور، ج۱۵، ص۲۲.</ref> | |
| − | + | ۶. در امر انتظار، اصل اعتقادى بسیار مهم «[[معاد]]» همواره حضور دارد. این حضور در سه جهت نمودار است: | |
| − | + | جهت اول: این که مهدى عجل الله تعالی فرجه الشریف به هنگام ظهور، ستمگران را کیفر مى دهد و ظالمان را بسزاى اعمال خود مى رساند و مؤمنان را عزیز مى دارد و رحمت الهى را به سزاواران مى چشاند و این خود نمونه اى است از چگونگى معاد و رستاخیز. | |
| − | + | جهت دوم: این که به هنگام ظهور حضرت مهدى عجل الله تعالی فرجه الشریف، گروهى از پاکان و پلیدان به جهان بازمى گردند و به تعبیر [[قرآن کریم]] {{متن قرآن|«و یوم نَحشُر مِن کلّ أمة فوجاً...»}}([[سوره نمل]]، آیه ۸۳) و این خود قیامت صغرایى است و نشانه اى است براى [[قیامت]] کبرى. | |
| − | + | جهت سوم: این که ظهور مهدى عجل الله تعالی فرجه الشریف از «[[اَشراط الساعه|اشراط الساعة]]»، یعنى علائم قیامت است. یکى از علائم و نشانه هاى حتمى قیامت و فرارسیدن رستاخیز، ظهور مهدى عجل الله تعالی فرجه الشریف است. حضرت مهدى پیش از قیامت مى آید و تا او نیاید و حکومت عدل را در جهان برپاى ندارد، عمر جهان بسر نمى رسد و قیامت برپا نمى گردد.<ref>محمدرضا حکیمى، خورشید مغرب، ص ۳۶۹.</ref> | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | ۷. کسب آمادگى نظامى براى ظهور حضرت: یکى از فرهنگ هاى انتظار که به تصریح روایات در دوران [[غیبت امام زمان (عجل الله تعالی فرجه)|غیبت]] بر عهده شیعیان و منتظران فرج قائم عجل الله تعالی فرجه الشریف است، کسب آمادگى هاى نظامى و مهیاکردن تسلیحات مناسب هر عصر براى یارى و نصرت امام غائب است. چنانکه در روایتى که [[محمد بن ابراهیم نعمانی|نعمانى]] از [[امام صادق]] علیه السلام نقل کرده، آمده است: «باید هر یک از شما براى خروج قائم اسلحه تهیه کند، اگرچه یک نیزه؛ چون وقتى خداوند ببیند کسى به [[نیت|نیّت]] یارى مهدى اسلحه تهیه کرده است، امید است عمر او را دراز کند تا ظهور را درک نماید و از یاوران مهدى باشد».<ref>النعمانى، محمد بن ابراهیم، الغیبه، ص ۳۲۰، ح ۱۰، محمدباقر مجلسى، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۶۶.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
| − | |||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | * دانشنامه کلام اسلامی، | + | *"انتظار"، دانشنامه کلام اسلامی، ناصر فروهى، در دسترس در: [http://lib.eshia.ir/23021/1/88 کتابخانه فقاهت]. |
| − | * [http://www.andisheqom.com/Files/mahdi.php?idVeiw=1752&&level=4&subid=1752 فرهنگ | + | *[http://www.andisheqom.com/Files/mahdi.php?idVeiw=1752&&level=4&subid=1752 "فرهنگ انتظار"، سيد محمدصادق محمدى، مركز مطالعات و پژوهشهای فرهنگی حوزه علميه، سایت اندیشه قم]. |
| − | |||
==منابع برای مطالعه بیشتر== | ==منابع برای مطالعه بیشتر== | ||
| − | + | * [http://entezar.ahlolbait.com سایت یاران انتظار] | |
| − | [http:// | ||
| − | |||
{{اعتقادات شیعه}} | {{اعتقادات شیعه}} | ||
| + | {{شناختنامه امام زمان (عج)}} | ||
[[رده:امام زمان (عج)]] | [[رده:امام زمان (عج)]] | ||
| + | [[رده:ظهور امام زمان (عج)]][[رده:مهدویت]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۰ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۱۵
«انتظار» در لغت به معنی چشم به راه بودن است و در اصطلاح به حالت آمادگی قلبی و روحی اطلاق می‌شود که شیعیان بایستی برای ظهور امام زمان عجل الله تعالی فرجه داشته باشند. اصطلاح انتظار برگرفته از روایات است و اهمیت آن تا اندازهای است که یکی از شرط‌های پذیرفته‌شدن اعمال شیعیان، انتظار فرج امام زمان است.
ویژگی‌های فرهنگ انتظار
براى بیان کردن فرهنگ انتظار، باید مؤلفه ها و ویژگى هاى انتظار بیان گردد؛ زیرا در پرتو بیان مؤلفه هاى فرهنگ انتظار، مى توان به فرهنگ انتظار پى برد. از این رو نکات اصولى که فرهنگ انتظار بر آن استوار است، بیان می گردد:
۱. در تفکر شیعى، انتظار موعود به عنوان یک اصل مسلم اعتقادى مطرح است و در بسیارى از روایات، بر ضرورت انتظار حضرت قائم عجل الله تعالی فرجه الشریف تصریح شده است، از جمله:
امام صادق علیه السلام به اصحاب خود فرمودند: آیا شما را خبر ندهم به آنچه خداى عز و جل، هیچ عملى را جز به آنها از بندگان نمى پذیرد؟ گفتم: چرا. فرمود: گواهى دادن به این که هیچ شایسته پرستشى جز خداوند نیست و این که محمد صلى الله علیه وآله بنده و فرستاده اوست و اقرار کردن به آنچه خداوند به آن امر فرموده و ولایت ما و بیزارى از دشمنانمان و پرهیزگارى و مجاهدت و اطمینان و انتظار قائم عجل الله تعالی فرجه الشریف.[۱]
شیخ صدوق نیز از حضرت عبدالعظیم حسنى روایت مى کند که: «روزى بر آقایم محمد بن على علیه السلام وارد شدم و مى خواستم که درباره قائم عجل الله تعالی فرجه از آن حضرت سؤال کنم که آیا همان مهدى، است؟ حضرت خود سخن را آغاز کرد و فرمود: اى ابوالقاسم! به درستى که قائم از ماست و اوست مهدى که واجب است در (زمان) غیبتش انتظار کشیده شود و در ظهورش اطاعت گردد و او سومین امام از فرزندان من است».[۲]
۲. از اصول فرهنگ انتظار، اعتقاد قلبى به ظهور حضرت مهدى عجل الله تعالی فرجه است و منتظر مؤمن باید یقین داشته باشد به این که حضرت قائم که امام دوازدهم و فرزند امام حسن عسکری علیه السلام است. از روزى که متولد شده است تاکنون به همین بدن عنصرى زنده و باقى است و روزى ظاهر مى شود و جهان را پر از عدل مى کند و ظهور آن حضرت روز معینى ندارد که مردم بدانند، بلکه احتمال دارد همین امسال اتفاق بیفتد و احتمال هم دارد سالهاى بسیار تأخیر بیفتد.
۳. در این فرهنگ، همان طور که ایمان به مفهوم واقعى خود عبارت از علم و عمل، عقیده و تلاش و اعتراف مى باشد، انتظار نیز مفهومى است با اصالت و سازنده و از عالى ترین مکتب هایى است که مى تواند جامعه اسلامى را در راه پیشرفت و تکامل جلو ببرد و به کلیه تلاش ها ارزش و اصالت بخشد.
۴. در فرهنگ انتظار، منتظران چه فرد باشد و یا جامعه و یا امت، در حال عبادت و پرستش بسر مى برند که روحش عمل بلکه برترین عمل است و به بیان امام على علیه السلام، منتظر همانند مجاهد تلاشگرى است که در راه خدا و احیاى سنت هاى اسلامى در پرتو اعتقاد راسخ انتظارش، در خون خود مى غلطد.[۳] انتظار در اعتقاد تشیع، داراى محتوائى اصلاحگر، تحرک آفرین و تعهدآورى است که عالى ترین و ارجمندترین نوع بندگى حق تعالى و در نتیجه برترین عمل و نیکوترین تلاش و جنبش مى باشد.[۴]
۵. در فرهنگ انتظار، کسى که در وادی تکلیف قدم مى گذارد و از نظر قلبى منتظر مى شود، در عمل هم به بایدها و نبایدهای شرع مقدس احترام مى گذارد؛ صفات بد را از خود دور مى کند و خود را به صفات خوب آراسته مى کند و دلیل بر این مطلب، فرموده امام صادق علیه السلام است که مى فرماید: «هر کس خوش دارد در شمار اصحاب قائم باشد، باید در عصر انتظار، مظهر اخلاق نیک اسلامى باشد. چنین کسى اگر پیش از قیام قائم درگذرد، پاداش او همانند کسانى باشد که قائم را درک کنند و به حضور او برسند، پس (در دیندارى و تخلق به اخلاق اسلامى) بکوشید...».[۵] از این رو امام خمینى مى فرماید: «ما منتظرانِ مقدم مبارکش هستیم تا با تمام توان کوشش کنیم تا قانون عدل الهى را در این کشور ولى عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف حاکم کنیم و از تفرقه و نفاق و دغلبازى بپرهیزیم و رضاى خداى متعال را در نظر بگیریم».[۶]
۶. در امر انتظار، اصل اعتقادى بسیار مهم «معاد» همواره حضور دارد. این حضور در سه جهت نمودار است:
جهت اول: این که مهدى عجل الله تعالی فرجه الشریف به هنگام ظهور، ستمگران را کیفر مى دهد و ظالمان را بسزاى اعمال خود مى رساند و مؤمنان را عزیز مى دارد و رحمت الهى را به سزاواران مى چشاند و این خود نمونه اى است از چگونگى معاد و رستاخیز.
جهت دوم: این که به هنگام ظهور حضرت مهدى عجل الله تعالی فرجه الشریف، گروهى از پاکان و پلیدان به جهان بازمى گردند و به تعبیر قرآن کریم «و یوم نَحشُر مِن کلّ أمة فوجاً...»(سوره نمل، آیه ۸۳) و این خود قیامت صغرایى است و نشانه اى است براى قیامت کبرى.
جهت سوم: این که ظهور مهدى عجل الله تعالی فرجه الشریف از «اشراط الساعة»، یعنى علائم قیامت است. یکى از علائم و نشانه هاى حتمى قیامت و فرارسیدن رستاخیز، ظهور مهدى عجل الله تعالی فرجه الشریف است. حضرت مهدى پیش از قیامت مى آید و تا او نیاید و حکومت عدل را در جهان برپاى ندارد، عمر جهان بسر نمى رسد و قیامت برپا نمى گردد.[۷]
۷. کسب آمادگى نظامى براى ظهور حضرت: یکى از فرهنگ هاى انتظار که به تصریح روایات در دوران غیبت بر عهده شیعیان و منتظران فرج قائم عجل الله تعالی فرجه الشریف است، کسب آمادگى هاى نظامى و مهیاکردن تسلیحات مناسب هر عصر براى یارى و نصرت امام غائب است. چنانکه در روایتى که نعمانى از امام صادق علیه السلام نقل کرده، آمده است: «باید هر یک از شما براى خروج قائم اسلحه تهیه کند، اگرچه یک نیزه؛ چون وقتى خداوند ببیند کسى به نیّت یارى مهدى اسلحه تهیه کرده است، امید است عمر او را دراز کند تا ظهور را درک نماید و از یاوران مهدى باشد».[۸]
پانویس
- ↑ النعمانى، محمد بن ابراهیم، الغیبه، ص ۲۰۰، ح ۱۶.
- ↑ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۳۷۷، ح۱.
- ↑ عن امیرالمؤمنین علیه السلام: «المنتظر لامرنا کالمتشحط بدمه فى سبیل الله»، منتخب الاثر، ص ۴۹۶، لطف الله صافى گلپایگانى.
- ↑ قال رسول الله صلى الله علیه و آله: «افضل اعمال امتى انتظار فرج من الله عزوجل».
- ↑ بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۴۰.
- ↑ صحیفه نور، ج۱۵، ص۲۲.
- ↑ محمدرضا حکیمى، خورشید مغرب، ص ۳۶۹.
- ↑ النعمانى، محمد بن ابراهیم، الغیبه، ص ۳۲۰، ح ۱۰، محمدباقر مجلسى، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۶۶.
منابع
- "انتظار"، دانشنامه کلام اسلامی، ناصر فروهى، در دسترس در: کتابخانه فقاهت.
- "فرهنگ انتظار"، سيد محمدصادق محمدى، مركز مطالعات و پژوهشهای فرهنگی حوزه علميه، سایت اندیشه قم.
منابع برای مطالعه بیشتر
| اعتقادات شیعه | |
| توحید | توحید ذاتی * توحید صفاتی * توحید افعالی * توحید در عبادت * بداء * اسماء و صفات الهی |
| عدل | قضا و قدر * اختیار * امر بین الامرین |
| نبوت | عصمت پیامبران * خاتمیت * وحی * اعجاز * عدم تحریف قرآن |
| امامت |
باورها: ضرورت وجود امام * عصمت امامان * اهل بیت * چهارده معصوم * ولایت تكوینی * علم غیب امامان * غیبت امام زمان (عج) * انتظار * رجعت * توسل * شفاعت * آخر الزمان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله * امام علی(ع) * امام حسن(ع) * امام حسین(ع) * امام سجاد(ع) * امام باقر(ع) * امام صادق(ع) * امام کاظم(ع) * امام رضا(ع) * امام جواد(ع) * امام هادی(ع) * امام عسکری(ع) * امام مهدی(عج) |
| معاد | برزخ * معاد جسمانی * حشر * صراط * میزان * بهشت * جهنم |
