عبدالله مامقانی: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۱۷ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
==زندگی نامه شیخ عبدالله مامقانی==
+
'''«شیخ عبدالله مامقانی»''' (۱۲۹۰-۱۳۵۱ ق) فرزند [[محمدحسن مامقانی]]، فقیه، محدث و رجالی برجسته [[شیعه]] در قرن چهاردهم قمری بود. وی در علوم مختلف اسلامی صاحب آثار متعددی است که معروفترین آنها کتاب «[[تنقيح المقال فى علم الرجال (کتاب)|تنقیح المقال فی علم الرجال]]» می‌باشد.
  
عبدالله مامقانی در تاریخ 15ربیع الأول1290 هـ. ق درنجف اشرف دیده به جهان گشود. در پنج سالگی خواندن و نوشتن قرآن را آموخت و پس از اینکه آثار هوش فراوان در وی نمایان شد پدرش تعلیم وی را به عهده گرفت. سپس نزد سایر اساتید علوم اسلامی را آموخت.
+
{{شناسنامه عالم
 +
||نام کامل = عبدالله مامقانی
 +
||تصویر= [[پرونده:Mamaghni.jpg|230px]]
 +
||زادروز =  ۱۲۹۰ قمری
 +
|زادگاه = [[نجف]]
 +
|وفات =  ۱۳۵۱ قمری
 +
|مدفن = نجف، العماره
 +
|اساتید =  [[محمدحسن مامقانی]]، غلامحسین دربندی، حسن خراسانی، شیخ هاشم تبریزى،...
 +
|شاگردان = [[سید محمدهادی میلانی|آیت‌الله میلانی]]، [[سید شهاب الدین مرعشی نجفی|آیت‌الله نجفی مرعشی]]، [[سید عبدالاعلی سبزواری]]، [[سید علی اکبر خویی]]،...
 +
|آثار = [[التنقیح المقال فی علم الرجال|تنقیح المقال فی علم الرجال]]، [[مقباس الهدایة فی علم الدرایة (کتاب)|مقباس الهدایة فی علم الدرایة]]، مرآة الرشاد، ارشاد المستبصرین، سراج الشیعة فی آداب الشریعه،...
 +
}}
  
در ربیع‌الأول سال 1308 هـ. ق به درس خارج اصول و در محرم سال 1309 هـ.ق به درس فقه پدر حاضر شد و تقریرات آنها را نگاشت و تا زمان فوت پدرش (سال 1323 هـ. ق) این کار ادامه داشت.
+
==ولادت==
  
ایشان موفق شد اجازه اجتهاد را از پدرش، با اینکه وی در سختگیری اعطای اجازه به شاگردانش معروف بود، دریافت کند.
+
عبدالله مامقانی<ref>مامقان، بخش کوچکى از توابع شهر تبریز و در هشت فرسخى آن قرار دارد. </ref> در تاریخ ۱۵ [[ربیع الاول]] ۱۲۹۰ هـ.ق در [[نجف|نجف اشرف]] دیده به جهان گشود.  
  
از سال 1309 هـ. ق به دستور شیخ حسن میرزا تألیف را آغاز کرد و تا پایان عمر بدین کار مشغول بود. دوران سطوح ایشان دو سال و نیم به طول انجامید؛ چون تمامی روزهای سال را به تحصیل اشتغال داشت و تنها روز عاشورا را تعطیل می‌کرد.
+
==تحصیلات و استادان==
 +
عبدالله مامقانی در پنج سالگی خواندن و نوشتن [[قرآن]] را آموخت و پس از اینکه آثار هوش فراوان در وی نمایان شد، پدرش -[[محمدحسن مامقانی|شیخ محمدحسن مامقانی]]- تعلیم وی را به عهده گرفت. سپس نزد سایر اساتید [[علوم اسلامی]] را آموخت.
  
در سال1322 به مشهد مقدس سفر کرد و در سال1338 به حج مشرف شد که مایه عزت شیعه را فراهم کرد. وی در این سفر به اقامۀ نماز جماعت بر طبق مذهب شیعه در برابر علمای مذاهب عامه پرداخت و هر شب افراد زیادی به او اقتدا می‌کردند.
+
شیخ عبدالله مامقانی در [[ماه ربیع الاول|ربیع‌الأول]] سال ۱۳۰۸ هـ.ق به درس خارج [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول]] و در [[ماه محرم|محرم]] سال ۱۳۰۹ هـ.ق به درس [[فقه]] پدر حاضر شد و تقریرات آنها را نگاشت و تا زمان فوت پدرش (سال ۱۳۲۳ هـ.ق) این کار ادامه داشت.
  
وی به سال 1346 هـ. ق به مشهد مقدس و قم سفر کرد و حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی مکان به جا آوردن نمازش را در صحن به ایشان تفویض کرد و طلاب و مردم قم از هر سو گرد او حلقه می‌زدند و برای پرسیدن از وی ساعت‌ها در نوبت می‌ایستادند.
+
ایشان موفق شد اجازه [[اجتهاد]] را از پدر بزرگوارش، با اینکه وی در سختگیری اعطای [[اجازه (علم الحدیث)|اجازه]] به شاگردانش معروف بود، دریافت کند. او علاوه بر پدرش، نزد عالمان و فقیهان از جمله: شیخ هاشم فرزند زین‌العابدین تبریزى ارونقى، شیخ غلام حسین دربندى ترکى، و شیخ حسن خراسانى، مراحل سطح را در مدت کوتاهى با موفقیت کامل به پایان برد. پشتکار فراوان، دقت در فهم مطالب و استمرار و تکرار معلومات، از ویژگى‌هاى تحصیلى شیخ عبدالله مامقانى است.  
  
==شاگردان ایشان==
+
مامقانی از سال ۱۳۰۹ هـ.ق به دستور شیخ حسن میرزا تألیف را آغاز کرد و تا پایان عمر بدین کار مشغول بود. دوران سطوح ایشان دو سال و نیم به طول انجامید؛ چون تمامی روزهای سال را به تحصیل اشتغال داشت و تنها روز [[روز عاشورا|عاشورا]] را تعطیل می‌کرد.
  
ایشان در طول سال های متمادی شاگردان زیادی را تربیت نمود که برخی از آنها عبارتند از:
+
عبدالله مامقانی در سال ۱۳۲۲ هـ.ق به [[مشهد|مشهد مقدس]] سفر کرد و در سال ۱۳۳۸ هـ.ق به [[حج]] مشرف شد که مایه عزت [[شیعه]] را فراهم کرد. وی در این سفر به اقامۀ [[نماز جماعت]] بر طبق مذهب شیعه در برابر علمای مذاهب [[عامه]] پرداخت و هر شب افراد زیادی به او اقتدا می‌کردند.
  
1. آیت‌الله میلانی صاحب محاضرات فی الفقه الإمامیه و قادتنا کیف نعرفهم
+
او به سال ۱۳۴۶ هـ.ق به [[قم]] سفر کرد و [[شیخ عبد الکریم حائری یزدی|شیخ عبدالکریم حائری یزدی]] مکان به جا آوردن نمازش را در صحن به ایشان تفویض کرد و طلاب و مردم قم از هر سو گرد او حلقه می‌زدند و برای پرسیدن از وی ساعت‌ها در نوبت می‌ایستادند.
  
2. آیت‌الله نجفی مرعشی صاحب کتاب القصاص و غایة القصوی
+
==تدریس و شاگردان==
  
3. آیت‌الله سید عبدالأعلی موسوی سبزواری صاحب مهذب الأحکام و مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن
+
آیت‌الله مامقانی در طول سال های، متمادی شاگردان زیادی را تربیت نمود که برخی از آنها عبارتند از:
  
4. آیت‌الله میرزا باقر زنجانی صاحب حاشیه بر رسائل و مکاسب و کفایه
+
* [[سید محمدهادی میلانی]]، صاحب «محاضرات فی الفقه الإمامیه» و «قادتُنا کیف نعرفُهم»
  
5. حجت‌الاسلام عبدالحسین حلی صاحب ترجمة الشریف الرضی
+
* [[سید شهاب الدین مرعشی نجفی]]، صاحب «کتاب القصاص» و «غایة القصوی»
  
6. حجت‌الاسلام محمدرضا فرج‌الله نویسندۀ الغدیر فی الإسلام
+
* [[سید عبدالاعلی سبزواری|سید عبدالأعلی موسوی سبزواری]]، صاحب «مهذّب الأحکام»
  
7. حجت‌الاسلام محمد حرزالدین نجفی نویسندۀ معارف الرجال و مراقد المعارف
+
* آیت‌الله میرزا باقر زنجانی، صاحب [[حاشیه]] بر «[[فرائد الاصول (کتاب)|رسائل]]» و «[[مکاسب (کتاب)|مکاسب]]» و «[[کفایة الاصول (کتاب)|کفایه]]»
  
8. حجت‌الاسلام سید محمدصادق طباطبایی بحرالعلوم صاحب دلیل القضاء الشرعی
+
* شیخ عبدالحسین حلی، صاحب «ترجمه [[سید رضی|الشریف الرضی]]»
  
9. حجت‌الاسلام سید حسن میر جهانی اصفهانی صاحب نوائب الدهور فی علائم الظهور
+
* شیخ محمدرضا فرج‌الله نجفی، نویسندۀ «الغدیر فی الإسلام»
  
10. حجت‌الاسلام سید عبدالرزاق موسوی مقرم صاحب مقتل الحسین و زید الشهید
+
* شیخ محمد حرزالدین نجفی، نویسندۀ «معارف الرجال» و «مراقد المعارف»
  
11. حجت‌الاسلام سید ضیاءالدین تویسرکانی نجفی
+
* سید محمدصادق طباطبایی بحرالعلوم، صاحب «دلیل القضاء الشرعی»
  
12. حجت‌الاسلام سید محمدطاهر موسوی بحرانی حائری
+
* [[سید محمدحسن میرجهانی|سید محمدحسن میرجهانی اصفهانی]]، صاحب «نوائب الدهور فی علائم الظهور»
  
13. حجت‌الاسلام محمد خطیب حائری
+
* سید عبدالرزاق موسوی مقرم، صاحب «[[مقتل الحسين(عليه السلام) (مقرم) (کتاب)|مقتل الحسین]]»
  
14. حجت‌الاسلام شیخ محمدعلی غروی اردوبادی نویسندۀ علی ولید الکعبه و سبع الدجیل
+
* سید ضیاءالدین تویسرکانی نجفی
  
15. حجت‌الاسلام شیخ صادق تنکابنی نجفی نویسندۀ أحکام الخلل فی الصلاه
+
* سید محمدطاهر موسوی بحرانی حائری
  
16. حجت‌الاسلام سید عبدالمطلب حیدری کاظمی نویسندۀ الإمام موسی الکاظم
+
* شیخ محمد خطیب حائری
  
17. حجت‌الاسلام سید مهدی موسوی غریفی
+
* شیخ محمدعلی غروی اردوبادی، نویسندۀ «علی ولید الکعبه»
  
18. حجت‌الاسلام میرزا یحیی ارومی
+
* شیخ صادق تنکابنی نجفی، نویسندۀ «أحکام الخلل فی الصلاة»
  
19. حجت‌الاسلام سید سعید حکیم نجفی
+
* سید عبدالمطلب حیدری کاظمی، نویسندۀ «الإمام موسی الکاظم»
  
==تألیفات شیخ عبدالله مامقانی==
+
*[[سید علی اکبر خویی]]، پدر [[سید ابوالقاسم خویی]]
  
در کنار تحصیلات علمی از امر تألیف غافل نماند و در این راستا کوشش های فراوانی کرد که برخی از آثار این عالم بزرگوار عبارتند از:
+
*شیخ محمدحسین خیابانى تبریزى 
 +
*شیخ محمد حقانى
 +
*شیخ موسى اسدى کاظمى
 +
*شیخ یوسف باقرى بنابى.
  
1. نهایة المقال فی تکملة غایة الآمال (حاشیه بر مبحث خیارات مکاسب شیخ انصاری)
+
==آثار و تألیفات==
 +
[[پرونده:Seraaj.jpg|thumb|left|240px|سراج الشيعة فی آداب الشريعة، از آثار آيت‌الله عبدالله مامقانى]]
  
2. القلائد الثمنیة علی الرسائل الستة السنیه (حاشیه بر رساله‌های ششگانه ملحق به مکاسب)
+
شیخ مامقانی در کنار تحصیلات علمی از امر تألیف غافل نماند و در این راستا کوشش های فراوانی کرد. برخی از آثار این عالم بزرگوار عبارتند از:
  
3. مناسک الحج
+
* [[التنقیح المقال فی علم الرجال|تنقیح المقال فی علم الرجال]]؛ [[شیخ آقا بزرگ تهرانی|آقا بزرگ تهرانی]] این کتاب را مفصل ترین و جامع ترین کتب [[علم رجال|رجالی]] شیعه می داند.
  
4.  منهج الرشاد (پرسش و پاسخ در مسائل عبادی)
+
* [[مقباس الهدایة فی علم الدرایة (کتاب)|مقباس الهدایة فی علم الدرایة]]
  
5.  الاثنی عشریه كه دوازده رسالۀ فقهی و تقدیمی به ائمه اطهار علیهم السلام است به نام‌های:
+
* مناسک الحج
  
غایة المسئول فى إنتصاب المهر بالموت قبل الدخول
+
* مرآة الرشاد (پرسش و پاسخ در مسائل عبادی)
  
كشف الریب و السوء عن اغناء كل غسل عن الوضو
+
* الاثنی عشریه، که دوازده رسالۀ فقهی و تقدیمی به [[ائمه اطهار]] علیهم السلام است.
  
وسیلة النجاه
+
* نهایة المقال فی تکملة غایة الآمال ([[حاشیه]] بر مبحث خیارات "[[مکاسب (کتاب)|مکاسب]]" [[شیخ انصاری]])
  
مجمع الدرر فی مسائل إثنتى عشر
+
* الفوائد الرجالیة من تنقیح المقال في علم الرجال
  
المسائل العاملیة
+
* مخزن اللئالی فی فروع العلم الإجمالی
  
المسائل الخوئیه
+
* سراج الشیعة فی آداب الشریعه
  
المسافرة لمن علیه قضاء شهر رمضان مع ضیع الوقت
+
* الفوائد الطبیة
  
عدم إیراث العقد و الوطی لذات البعل شبهة و حرمتها علیه ابدا
+
* القلائد الثمنیة علی الرسائل الستة السنیه (حاشیه بر رساله‌های ششگانه ملحق به مکاسب)
  
المسئله الجيلانية
+
*مطارح الافهام فى مبانى الاحکام
  
إقرار بعض الورثة بدین و إنكار الباقین
+
*ارشاد المستبصرین إلی فروع الدین
  
كشف الإستار فی وجوب الغسل علی الکفار
+
[[پرونده:مامقانی (3).jpg|thumb|left|240px|مخزن المعانى، از آثار آيت‌الله عبدالله مامقانى]]
  
مخزن اللئالی فی فروع العلم الاجمالی
+
*مخزن المعانى، در شرح حال والد بزرگوارش [[محمدحسن مامقانی]]
  
6. حاشیه فرائد الأصول
+
*مرآة الکمال لمن رام درک مصالح الاعمال
  
7. التنقیح المقال فی علم الرجال
+
*الدر المنضود فى صیغ الایقاعات و العقود
  
8. الفوائد الرجالیة
+
*تحفة الصفوه فى احکام الحبوة
  
9. مخزن المعانی فی ترجمة المحقق المامقانى
+
*منتهى مقاصد الانام فى نکت [[شرایع الاسلام]]
  
10. سراج الشریعة فی آداب الشریعه
+
*تحفة الخیرة فى احکام الحج و العمره
  
11. الفوائد الطبیة
+
*هدایة الأنام فى اموال الامام
  
==ویژگی های اخلاقی ایشان==
+
*مناهج المتقین فى فقه ائمة الحق و الیقین
  
علاوه بر صفات علمی، ویژگی‌های متعالی اخلاقی او نیز مورد توجه دیگران واقع می‌شد؛ چنان‌که دربارة ايشان نوشته‌اند که دارای «اخلاقی نیک و رفتاری پسندیده بود. زهد، ورع(پرهیزگاری)، فروتنی، گفتار صریح و دوری از تمام مظاهر کبر، ریا و اخلاق ناپسند از ویژگی‌های نمایان وی بود.»
+
* حاشیه بر [[فرائد الاصول (کتاب)|فرائد الأصول]]
  
در کتاب «مرآه‌الرشاد» ضمن اشاره به اصول دینی و باورهای اسلامی، با شمار زیادی از اعمال و بایدهای روزانه نيز مواجه‌ایم که شیخ عبدا... مامقانی آنها را به فرزندش گوشزد و عمل بدان‌ها را به او تأکید کرده است.
+
*حاشیه بر «جامع عباسى» [[شیخ بهایى]]
  
وی درباره شماری از دستورات دینی، به تجربیات شخصی خود در عمل به آنها و مشاهدة تأثیرات آنها اشاره کرده است. یکی از این موارد، تشكيل و برپاداري عزاي سیدالشهداء امام حسین(ع) و احیاي شعائر حسینی است.
+
*تقریرات فقه و اصول پدرش [[محمدحسن مامقانی]].
  
شیخ مامقانی، همچون دیگر نصایح این کتاب، خود عامل به این دستور بوده؛ چنان‌که در این‌ باره نوشته‌اند: «آن فقيه بزرگوار به اقامة سوگواری سالار شهیدان علاقة بسیار داشت و شب‌های جمعه در منزل خویش اقامة عزا می‌کرد.
+
==ویژگی‌های اخلاقی==
  
وی هر روز پیش از درس خود، حدیثی اخلاقی را عنوان می‌کرد و دربارة آن گفت‌وگو می‌کرد و پس از آن مصیبت امام حسین(ع) را تذکر می‌داد
+
علاوه بر صفات علمی، ویژگی‌های متعالی [[اخلاق|اخلاقی]] آیت‌الله مامقانی نیز مورد توجه دیگران واقع می‌شد؛ چنان‌که درباره ایشان نوشته‌اند که دارای «اخلاقی نیک و رفتاری پسندیده بود. [[زهد]]، [[ورع]]، [[تواضع]]، دوری از تمام مظاهر [[کبر]]، [[ریا]] و اخلاق ناپسند، از ویژگی‌های نمایان وی بود
  
شیخ عبدالله مامقانی توصیه‌های خود را دربارة برپاداري عزاداري حسینی، در اين كتاب، پس از توصیه به توسل به اهل بیت(ع) ذکر کرده است.
+
در کتاب «مرآةالرشاد» ضمن اشاره به اصول دینی و باورهای اسلامی، با شمار زیادی از اعمال و بایدهای روزانه نیز مواجه‌ایم که شیخ عبدالله مامقانی آنها را به فرزندش گوشزد و عمل بدان‌ها را به او تأکید کرده است. وی درباره شماری از دستورات دینی، به تجربیات شخصی خود در عمل به آنها و مشاهده تأثیرات آنها اشاره کرده است. یکی از این موارد، تشکیل و برپاداری عزای سیدالشهداء [[امام حسین علیه السلام|امام حسین]](ع) و احیای شعائر حسینی است. شیخ مامقانی، خود عامل به این دستور بوده؛ چنان‌که در این‌ باره نوشته‌اند: «آن فقیه بزرگوار به اقامه سوگواری سالار شهیدان علاقه بسیار داشت و شب‌های جمعه در منزل خویش اقامه عزا می‌کرد. وی هر روز پیش از درس خود، حدیثی اخلاقی را عنوان می‌کرد و درباره آن گفت‌وگو می‌کرد و پس از آن مصیبت امام حسین(ع) را تذکر می‌داد.»
  
توصیه‌های وی در حقیقت چکیده‌ای دقیق از دستورات دینی فراوانی است که دربارة این موضوع به مؤمنان ابلاغ شده است.
+
شیخ عبدالله مامقانی توصیه‌های خود را درباره برپاداری عزاداری حسینی، در این کتاب، پس از توصیه به [[توسّل‌‌‌‌‌|توسل]] به [[اهل البیت|اهل بیت]](ع) ذکر کرده است. توصیه‌های وی در حقیقت چکیده‌ای دقیق از دستورات دینی فراوانی است که درباره این موضوع به مؤمنان ابلاغ شده است. ترجمه بخشی از این کتاب چنین است:
  
به همين سبب دربارة معنای تفصیلی هر یک از وصایا در پاورقی توضیح داده خواهد شد.<ref>اين توضيحات بر اساس پاورقي‌هاي چاپ اخير كتاب تهيه شده است.
+
«... ای فرزندم! بر تو باد برپاداری عزا و سوگ اباعبدالله (ع) در هر روز و شب یک بار تا آنجا که بتوانی. در صورتی که نتوانستی هزینه این کار را تأمین کنی و جز خواندن کتاب عزاداری<ref>منظور کتاب‌های مقتل و شهادتنامه‌های امام حسین (ع) است.</ref> برای خانواده‌ات برایت ممکن نشد، چنین کن (حداقل این کتاب‌ها را برای خانواده‌ات بخوان.)؛ [[امام حسین علیه السلام|امام حسین]](ع) در نزد خداوند عزیز و گرامی است؛ از آن رو که به صورت منحصر به فردی امر خداوند را اطاعت کرد و جان و مال و خانواده‌اش را به طور کامل در راه خدای بزرگ بخشش کرد. (پس بدان) که در توسل به امام حسین(ع) خیر دو جهان و رستگاری دنیا و آخرت مهیاست... و ای فرزندم اگر از مزار امام حسین(ع) دوری، در هر روز یک‌بار [[زیارت]] امام حسین(ع) را بخوان و در هر ماه یک‌بار به زیارت او رهسپار شو! و حداقل در یکی از درنگ‌گاه‌های هفتگانه<ref>منظور زیارت امام حسین (ع) در شب عاشورا و روز عاشورا، روز اربعین،‌ اولین روز از ماه رجب، نیمه رجب،‌ نیمه شعبان، شب عید فطر و روز عرفه است.</ref> امام حسین(ع) را زیارت کن! و اگر در شهری دور از مزار امام حسین(ع) ساکن هستی، پس (حداقل) در سال یک‌بار به زیارت امام حسین(ع) برو! زیرا هر کس که روایات (درباره زیارت امام حسین(ع)) را ببیند و بر آنچه گفتم مواظبت و مداومت کند و آنچه من از مواظبت و مداومت بر این زیارات دیدم را ببیند، آنچه به تو گفتم را ترک نخواهد کرد و من از زیارت امام حسین(ع) و برگزاری (مجالس) عزاداری بر او کراماتی دیده‌ام که عقل‌ها را شگفت‌زده می‌کند و کمترین چیزی که من از انجام این امور دیدم آن بود که هر بار پس از زیارت امام حسین(ع) گشایشی در امور زندگیم و افزایشی در زندگی‌ اقتصادی‌ام مشاهده کردم و آنچه در نزد خداوند است،‌ بهتر و بادوام‌تر است.»
</ref> متن اصلی کتاب به زبان عربی است که ترجمة بخش منتخب آن بدین وسیله تقدیم خوانندگان می‌شود.
 
  
==نصایح شیخ عبدالله درباره عزاداری امام حسین علیه السلام==
+
==وفات==
 
 
«... و اي فرزندم! بر تو باد برپاداري عزا و سوگ اباعبدالله (بر او سلام (خدا) باد!) در هر روز و شب يك بار تا آنجا كه بتواني. در صورتي كه نتوانستي هزينة اين كار را تأمين کني و جز خواندن كتاب عزاداري<ref>منظور کتاب‌های مقتل و شهادتنامه‌های امام حسین (ع) است.</ref> (امام حسين(ع)) براي خانواده‌ات برايت ممكن نشد، چنين كن (حداقل این كتاب‌ها را براي خانواده‌ات بخوان.)؛
 
 
 
امام حسين(ع) در نزد خداوند عزيز و گرامي است؛ از آن رو كه به صورت منحصر به فردي امر خداوند را اطاعت كرد و جان و مال و خانواده‌اش را به طور کامل در راه خداي بزرگ بخشش کرد.
 
 
 
(پس بدان) كه در توسل به امام حسين(ع) خير دو جهان و رستگاری دنيا و آخرت مهياست.»
 
 
 
شيخ مامقاني در ادامه مي‌نويسد: «و اي فرزندم اگر از مزار امام حسین(ع) دوری، در هر روز یک‌بار زيارت امام حسين(ع) را بخوان و در هر ماه یک‌بار به زیارت او رهسپار شو! و حداقل در يكي از درنگ‌گاه‌های هفتگانة<ref>منظور زیارت امام حسین (ع) در شب عاشورا و روز عاشورا، روز اربعین،‌ اولین روز از ماه رجب، نیمة رجب،‌ نیمة شعبان، شب عید فطر و روز عرفه است</ref> امام حسين(ع) را زيارت كن!
 
 
 
و اگر در شهري دور از مزار امام حسين(ع) ساكن هستي، پس (حداقل) در سال يك‌بار به زيارت امام حسين(ع) برو! زيرا هر كس كه روايات (دربارة زيارت امام حسين(ع)) را ببيند و بر آنچه گفتم مواظبت و مداومت کند و آنچه من از مواظبت و مداومت بر اين زيارات ديدم را ببيند، آنچه به تو گفتم را ترك نخواهد كرد و من از زيارت امام حسين(ع) و برگزاري (مجالس) عزاداري بر او كراماتي ديده‌ام كه عقل‌ها را شگفت‌زده مي‌كند و كمترين چيزي كه من از انجام اين امور ديدم آن بود كه هر بار پس از زيارت امام حسين(ع) گشايشي در امور زندگيم و افزايشي در زندگی‌ اقتصادی‌ام مشاهده کردم و آنچه در نزد خداوند است (از پاداش زیارت امام حسین(ع) و برپاداری مراسم عزاداری آن امام(ع))،‌ بهتر و بادوام‌تر (از گشایش در امور زندگی و افزایش در زندگی اقتصادی) است.»
 
  
 +
مرحوم عبدالله مامقانی، در ۱۶ [[ماه شوال|شوال]] سال ۱۳۵۱ قمری (۱۳۱۱ شمسی) در ۶۱ سالگی، درگذشت و پیکر مطهرش را در مقبره پدرش [[محمدحسن مامقانی]] واقع در محله العماره [[نجف]]، به خاک سپردند.
 
==پانویس==
 
==پانویس==
<references/>
+
<references />
 +
==منابع==
 +
*"مامقانی، عبدالله"، ویکی نور.
 +
*کتابشناسی تفصيلی مذاهب اسلامی، محمدرضا ضميری، صص ۴۴۵-۴۴۴.
 +
*"عبدالله مامقانی"، سایت تبیان.
  
 +
==آرشیو عکس و تصویر==
 +
<gallery mode="packed" heights="170">
 +
پرونده:مامقانی (1).jpg|عبدالله مامقانی در جوانی
 +
پرونده:مامقانی (4).jpg|alt=آیت الله مامقانی به همراه پسر مجتهدش|[[محمدحسن مامقانی]] و عبدالله مامقانی
 +
پرونده:مامقانی (2).jpg|قبر عبدالله مامقانی در [[نجف]]
 +
</gallery>
  
==منابع==
+
[[رده:علمای قرن چهاردهم|مامقانی،عبدالله]][[رده:علماء شیعه]][[رده:رجالیون]][[رده:محدثان]][[رده:فقیهان]][[رده:مدفونین در نجف]]
تبیان
 
[[رده:علمای قرن چهاردهم]]
 

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۸ نوامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۰:۳۷

«شیخ عبدالله مامقانی» (۱۲۹۰-۱۳۵۱ ق) فرزند محمدحسن مامقانی، فقیه، محدث و رجالی برجسته شیعه در قرن چهاردهم قمری بود. وی در علوم مختلف اسلامی صاحب آثار متعددی است که معروفترین آنها کتاب «تنقیح المقال فی علم الرجال» می‌باشد.

Mamaghni.jpg
نام کامل عبدالله مامقانی
زادروز ۱۲۹۰ قمری
زادگاه نجف
وفات ۱۳۵۱ قمری
مدفن نجف، العماره

Line.png

اساتید

محمدحسن مامقانی، غلامحسین دربندی، حسن خراسانی، شیخ هاشم تبریزى،...

شاگردان

آیت‌الله میلانی، آیت‌الله نجفی مرعشی، سید عبدالاعلی سبزواری، سید علی اکبر خویی،...

آثار

تنقیح المقال فی علم الرجال، مقباس الهدایة فی علم الدرایة، مرآة الرشاد، ارشاد المستبصرین، سراج الشیعة فی آداب الشریعه،...


ولادت

عبدالله مامقانی[۱] در تاریخ ۱۵ ربیع الاول ۱۲۹۰ هـ.ق در نجف اشرف دیده به جهان گشود.

تحصیلات و استادان

عبدالله مامقانی در پنج سالگی خواندن و نوشتن قرآن را آموخت و پس از اینکه آثار هوش فراوان در وی نمایان شد، پدرش -شیخ محمدحسن مامقانی- تعلیم وی را به عهده گرفت. سپس نزد سایر اساتید علوم اسلامی را آموخت.

شیخ عبدالله مامقانی در ربیع‌الأول سال ۱۳۰۸ هـ.ق به درس خارج اصول و در محرم سال ۱۳۰۹ هـ.ق به درس فقه پدر حاضر شد و تقریرات آنها را نگاشت و تا زمان فوت پدرش (سال ۱۳۲۳ هـ.ق) این کار ادامه داشت.

ایشان موفق شد اجازه اجتهاد را از پدر بزرگوارش، با اینکه وی در سختگیری اعطای اجازه به شاگردانش معروف بود، دریافت کند. او علاوه بر پدرش، نزد عالمان و فقیهان از جمله: شیخ هاشم فرزند زین‌العابدین تبریزى ارونقى، شیخ غلام حسین دربندى ترکى، و شیخ حسن خراسانى، مراحل سطح را در مدت کوتاهى با موفقیت کامل به پایان برد. پشتکار فراوان، دقت در فهم مطالب و استمرار و تکرار معلومات، از ویژگى‌هاى تحصیلى شیخ عبدالله مامقانى است.

مامقانی از سال ۱۳۰۹ هـ.ق به دستور شیخ حسن میرزا تألیف را آغاز کرد و تا پایان عمر بدین کار مشغول بود. دوران سطوح ایشان دو سال و نیم به طول انجامید؛ چون تمامی روزهای سال را به تحصیل اشتغال داشت و تنها روز عاشورا را تعطیل می‌کرد.

عبدالله مامقانی در سال ۱۳۲۲ هـ.ق به مشهد مقدس سفر کرد و در سال ۱۳۳۸ هـ.ق به حج مشرف شد که مایه عزت شیعه را فراهم کرد. وی در این سفر به اقامۀ نماز جماعت بر طبق مذهب شیعه در برابر علمای مذاهب عامه پرداخت و هر شب افراد زیادی به او اقتدا می‌کردند.

او به سال ۱۳۴۶ هـ.ق به قم سفر کرد و شیخ عبدالکریم حائری یزدی مکان به جا آوردن نمازش را در صحن به ایشان تفویض کرد و طلاب و مردم قم از هر سو گرد او حلقه می‌زدند و برای پرسیدن از وی ساعت‌ها در نوبت می‌ایستادند.

تدریس و شاگردان

آیت‌الله مامقانی در طول سال های، متمادی شاگردان زیادی را تربیت نمود که برخی از آنها عبارتند از:

  • شیخ محمدرضا فرج‌الله نجفی، نویسندۀ «الغدیر فی الإسلام»
  • شیخ محمد حرزالدین نجفی، نویسندۀ «معارف الرجال» و «مراقد المعارف»
  • سید محمدصادق طباطبایی بحرالعلوم، صاحب «دلیل القضاء الشرعی»
  • سید ضیاءالدین تویسرکانی نجفی
  • سید محمدطاهر موسوی بحرانی حائری
  • شیخ محمد خطیب حائری
  • شیخ محمدعلی غروی اردوبادی، نویسندۀ «علی ولید الکعبه»
  • شیخ صادق تنکابنی نجفی، نویسندۀ «أحکام الخلل فی الصلاة»
  • سید عبدالمطلب حیدری کاظمی، نویسندۀ «الإمام موسی الکاظم»
  • شیخ محمدحسین خیابانى تبریزى
  • شیخ محمد حقانى
  • شیخ موسى اسدى کاظمى
  • شیخ یوسف باقرى بنابى.

آثار و تألیفات

سراج الشيعة فی آداب الشريعة، از آثار آيت‌الله عبدالله مامقانى

شیخ مامقانی در کنار تحصیلات علمی از امر تألیف غافل نماند و در این راستا کوشش های فراوانی کرد. برخی از آثار این عالم بزرگوار عبارتند از:

  • مناسک الحج
  • مرآة الرشاد (پرسش و پاسخ در مسائل عبادی)
  • الاثنی عشریه، که دوازده رسالۀ فقهی و تقدیمی به ائمه اطهار علیهم السلام است.
  • الفوائد الرجالیة من تنقیح المقال في علم الرجال
  • مخزن اللئالی فی فروع العلم الإجمالی
  • سراج الشیعة فی آداب الشریعه
  • الفوائد الطبیة
  • القلائد الثمنیة علی الرسائل الستة السنیه (حاشیه بر رساله‌های ششگانه ملحق به مکاسب)
  • مطارح الافهام فى مبانى الاحکام
  • ارشاد المستبصرین إلی فروع الدین
مخزن المعانى، از آثار آيت‌الله عبدالله مامقانى
  • مرآة الکمال لمن رام درک مصالح الاعمال
  • الدر المنضود فى صیغ الایقاعات و العقود
  • تحفة الصفوه فى احکام الحبوة
  • تحفة الخیرة فى احکام الحج و العمره
  • هدایة الأنام فى اموال الامام
  • مناهج المتقین فى فقه ائمة الحق و الیقین

ویژگی‌های اخلاقی

علاوه بر صفات علمی، ویژگی‌های متعالی اخلاقی آیت‌الله مامقانی نیز مورد توجه دیگران واقع می‌شد؛ چنان‌که درباره ایشان نوشته‌اند که دارای «اخلاقی نیک و رفتاری پسندیده بود. زهد، ورع، تواضع، دوری از تمام مظاهر کبر، ریا و اخلاق ناپسند، از ویژگی‌های نمایان وی بود.»

در کتاب «مرآةالرشاد» ضمن اشاره به اصول دینی و باورهای اسلامی، با شمار زیادی از اعمال و بایدهای روزانه نیز مواجه‌ایم که شیخ عبدالله مامقانی آنها را به فرزندش گوشزد و عمل بدان‌ها را به او تأکید کرده است. وی درباره شماری از دستورات دینی، به تجربیات شخصی خود در عمل به آنها و مشاهده تأثیرات آنها اشاره کرده است. یکی از این موارد، تشکیل و برپاداری عزای سیدالشهداء امام حسین(ع) و احیای شعائر حسینی است. شیخ مامقانی، خود عامل به این دستور بوده؛ چنان‌که در این‌ باره نوشته‌اند: «آن فقیه بزرگوار به اقامه سوگواری سالار شهیدان علاقه بسیار داشت و شب‌های جمعه در منزل خویش اقامه عزا می‌کرد. وی هر روز پیش از درس خود، حدیثی اخلاقی را عنوان می‌کرد و درباره آن گفت‌وگو می‌کرد و پس از آن مصیبت امام حسین(ع) را تذکر می‌داد.»

شیخ عبدالله مامقانی توصیه‌های خود را درباره برپاداری عزاداری حسینی، در این کتاب، پس از توصیه به توسل به اهل بیت(ع) ذکر کرده است. توصیه‌های وی در حقیقت چکیده‌ای دقیق از دستورات دینی فراوانی است که درباره این موضوع به مؤمنان ابلاغ شده است. ترجمه بخشی از این کتاب چنین است:

«... ای فرزندم! بر تو باد برپاداری عزا و سوگ اباعبدالله (ع) در هر روز و شب یک بار تا آنجا که بتوانی. در صورتی که نتوانستی هزینه این کار را تأمین کنی و جز خواندن کتاب عزاداری[۲] برای خانواده‌ات برایت ممکن نشد، چنین کن (حداقل این کتاب‌ها را برای خانواده‌ات بخوان.)؛ امام حسین(ع) در نزد خداوند عزیز و گرامی است؛ از آن رو که به صورت منحصر به فردی امر خداوند را اطاعت کرد و جان و مال و خانواده‌اش را به طور کامل در راه خدای بزرگ بخشش کرد. (پس بدان) که در توسل به امام حسین(ع) خیر دو جهان و رستگاری دنیا و آخرت مهیاست... و ای فرزندم اگر از مزار امام حسین(ع) دوری، در هر روز یک‌بار زیارت امام حسین(ع) را بخوان و در هر ماه یک‌بار به زیارت او رهسپار شو! و حداقل در یکی از درنگ‌گاه‌های هفتگانه[۳] امام حسین(ع) را زیارت کن! و اگر در شهری دور از مزار امام حسین(ع) ساکن هستی، پس (حداقل) در سال یک‌بار به زیارت امام حسین(ع) برو! زیرا هر کس که روایات (درباره زیارت امام حسین(ع)) را ببیند و بر آنچه گفتم مواظبت و مداومت کند و آنچه من از مواظبت و مداومت بر این زیارات دیدم را ببیند، آنچه به تو گفتم را ترک نخواهد کرد و من از زیارت امام حسین(ع) و برگزاری (مجالس) عزاداری بر او کراماتی دیده‌ام که عقل‌ها را شگفت‌زده می‌کند و کمترین چیزی که من از انجام این امور دیدم آن بود که هر بار پس از زیارت امام حسین(ع) گشایشی در امور زندگیم و افزایشی در زندگی‌ اقتصادی‌ام مشاهده کردم و آنچه در نزد خداوند است،‌ بهتر و بادوام‌تر است.»

وفات

مرحوم عبدالله مامقانی، در ۱۶ شوال سال ۱۳۵۱ قمری (۱۳۱۱ شمسی) در ۶۱ سالگی، درگذشت و پیکر مطهرش را در مقبره پدرش محمدحسن مامقانی واقع در محله العماره نجف، به خاک سپردند.

پانویس

  1. مامقان، بخش کوچکى از توابع شهر تبریز و در هشت فرسخى آن قرار دارد.
  2. منظور کتاب‌های مقتل و شهادتنامه‌های امام حسین (ع) است.
  3. منظور زیارت امام حسین (ع) در شب عاشورا و روز عاشورا، روز اربعین،‌ اولین روز از ماه رجب، نیمه رجب،‌ نیمه شعبان، شب عید فطر و روز عرفه است.

منابع

  • "مامقانی، عبدالله"، ویکی نور.
  • کتابشناسی تفصيلی مذاهب اسلامی، محمدرضا ضميری، صص ۴۴۵-۴۴۴.
  • "عبدالله مامقانی"، سایت تبیان.

آرشیو عکس و تصویر

مسابقه از خطبه ۱۱۱ نهج البلاغه