شیخ محمد فکور یزدی

آیت الله محمد فکور یزدى (۱۳۹۴-۱۳۲۴ ق)، از عالمان شیعه در قرن چهاردهم هجری و از شاگردان شیخ عبدالکریم حائری و آیت الله بروجردی بود. این عالم ربانی از مدرسان عالی‌رتبه حوزه علمیه قم بود و با وجود مشاغل و مقام والای علمی، خطیبی توانا نیز بشمار می رفت و به امر تبلیغ دین بسیار اهمیت می داد. سید مصطفی خمینی و محمدتقی مصباح یزدی از شاگردان او هستند.

نام کامل	محمد فکور یزدى
زادروز	۱۳۲۴ قمری
زادگاه	اردکان، یزد
وفات	۱۳۹۴ قمری
مدفن	قم، قبرستان شیخان
اساتید	شیخ عبدالکریم حائری، آیت الله بروجردی، سید محمد حجت کوه کمری، امام خمینی،...
شاگردان	سید مصطفی خمینی، محمدتقی مصباح یزدی، سید عباس خاتم یزدی،...
آثار	جزواتی از تقریرات درس آیت الله حائری و آیت الله حجت،...

تحصیل و استادان

محمد یزدى فرزند آقا حسین یزدی در سال ۱۳۲۴ ه.ق، در احمدآباد اردکان یزد دیده به جهان گشود. او تحصیلات مقدماتی را در مدرسه علمیه اردکان طی کرد. سپس جهت ادامه تحصیل راهی یزد شد و در مدرسه عبدالرحیم خان یزد که رونق خاصی داشت، به تحصیل پرداخت. در بیست سالگی وارد حوزه علمیه قم شد و در مدرسه فیضیه اقامت گزید.

طی سال های متمادی که محمد فکور یزدى در حوزه پربرکت قم مشغول تحصیل بود، از محضر استادان زیادی بهره مند گردید، از جمله:

• شیخ عبدالکریم حائری یزدی، مؤسس حوزه علمیه قم؛

• سید محمد حجت کوه کمری؛

• سید محمدتقی خوانساری؛

• سید صدرالدین صدر؛

• امام خمینی؛

• سید حسین بروجردی طباطبایی؛

• سید شهاب الدین مرعشی نجفی؛

• سید محمدرضا گلپایگانی.

وی در حدود ۱۸ سال از محضر آیت الله العظمی بروجردی بهره برد و به درجه اجتهاد نایل آمد. در دوران تحصیل بیشتر اوقات با شهید محراب آیت الله شیخ محمد صدوقی مباحثه می کرد. جزوات متفرقه از تقریرات درس آیت الله حائری و آیت الله حجت از وی به یادگار مانده است.

تدریس و شاگردان

حاج شیخ محمد یزدی از مدرسین عالی رتبه حوزه علمیه بود و در صحن بزرگ حضرت معصومه سلام الله علیها، در کنار مرقد شیخ فضل الله نوری تشکیل حوزه درسی داد و به تدریس خارج فقه و اصول و فلسفه و سایر علوم اسلامی پرداخت. ایشان به امر تدریس خیلی اهمیت می داد، از این روی شاگردان زیادی در مکتب ایشان تربیت شدند که برخی از آنان عبارتند از:

• سید مصطفی خمینی؛ که بخشی از دروس فلسفه و حکمت را از وی فراگرفت.
• محمدتقی مصباح یزدی
• سید عباس خاتم یزدی
• شیخ حسین راستی
• غلامرضا رضوانی خمینی
• حاج سید جعفر کریمی.

آیت الله خاتم یزدی درباره استاد خود می گوید: «ما که در قم بودیم، قسمتی از کتاب رسائل مرحوم شیخ انصاری در علم اصول و منظومه مرحوم سبزواری در علم فلسفه را از محضر ایشان آموختیم. وی با وجود اهتمام زیادی که به علم فقه و اصول داشت، هرگز فلسفه و عرفان را از نظر دور نمی داشت. تا جایی که می فرمود: من زمانی، آن قدر به مثنوی عارف بزگوار، ملای رومی، علاقه داشتم، که سالیان درازی تمام اوقات فراغتم را به خواندن آن می گذراندم و لذت می بردم. وی بر اثر تفکر زیاد در تحقیق مطالب و فهم مسائل، به لقب «فکور» معروف بودند. آن گونه که مشهور است، حضرت آیت الله حائری ایشان را به این لقب خواندند».

ویژگی‌های اخلاقی

دوستی اهل بیت علیهم السلام:

آیت الله فکور در ایامی که راه عتبات عالیات باز بود، سالی دو مرتبه به کربلا و نجف مشرف می شد، آن گاه هم که راه بسته شد، با زحمات زیادی از بیراهه ها با راهنمایی افراد خاصی خود را برای زیارت عتبات عالیات به نجف و کربلا می رساند و مدتی هم می ماند. وقتی به حرم ابا عبدالله علیه السلام مشرف می شد، ساعت ها از حرم بیرون نمی آمد، به گونه ای مجذوب حرم می شد که متوجه هیچ کس نمی شد. عشق و علاقه ای خاص به امام حسین علیه السلام داشت. گاه ساعت ها در صحنِ حرم می نشست و گنبد و بارگاه ابا عبدالله را می نگریست و نمی توانست از آن دل بکند و به خانه برگردد.

همچنین از دیگر خصوصیات بارز ایشان احترام بسیار به سادات بزرگوار و فرزندان اهل بیت علیهم السلام خصوصاً اهل علم آنها بود و با تعظیم و تکریم زایدالوصفی با آنها روبرو می شد.

زهد و تقوا و احتیاط در مصرف بیت المال:

آیت الله فکور در تمام کارهایش دقت و احتیاط داشت، به ویژه در مصرف وجوهات شرعی و اموال بیت المال بیش از اندازه احتیاط می کرد. بدین سبب با این که اموال زیادی از خمس و زکات و کفارات و هدایا به دستش می رسید، همه را با دقت خاصی جدا می کرد و به مصارفش می رساند؛ اما خود زندگی ساده و مختصری که از سطح یک طلبه متوسط نیز پایین تر بود، اختیار کرده بود.

لباسش نوعاً از پشمی بود که خود تهیه می کرد، بسیار کم غذا می خورد، بیشتر به مطالعه و عبادت و شب زنده‌داری می پرداخت. تا آخر عمر در خانه اجاره ای بسر برد و به خود اجازه نداد که از وجوهات خانه ای تهیه کند. با این همه اگر کسی از جهت مادی یا معنوی احتیاجی داشت و به وی مراجعه می کرد، تا سر حد توان در انجام آن تلاش می کرد و هرگز شخصیت مؤمنین نیازمند را جریحه دار نمی کرد.

علاقه زیاد به امام خمینی:

آیت الله فکور، نسبت به امام خمینی علاقه زیادی داشت و امام نیز نسبت به وی محبت خاصی ابراز می کرد. آیت الله خاتم می گوید: «وقتی امام را از ترکیه به نجف اشرف تبعید نمودند، آقای فکور در منزل ما در نجف بود. تا شنید امام به نجف منتقل شده اند، بی درنگ به دیدن ایشان شتافتند و امام نیز برای دیدار ایشان به منزل ما آمد، بین آن دو انس و الفت خاصی وجود داشت. آقای فکور اگر احساس می کرد کسی نسبت به امام خمینی بی‌مهری می ورزد، بسیار ناراحت و رنجیده می شد و می فرمود: امام امت کسی است که از طرف حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه مؤید است و ما باید در همه اعمال و رفتار، حامی و پشتیبان او باشیم».

وعظ و خطابه:

با همه فضائل و کمالات و جایگاه بلند حوزوی، خطیب و سخنران خوبی بود. سخنرانی های او، انقلاب روحی در مردم ایجاد می کرد و همه را مجذوب خود می ساخت. بدین جهت، با همه مشاغل علمی به امر تبلیغ دین بسیار اهمیت می داد و تا سنین پیری در حد امکان سعی می کرد، در مواقع مناسب برای ارشاد مردم به شهرها و بخش ها و روستاهای دور و نزدیک سفر کند و احکام و معارف روحبخش اسلام را به مردم برساند. نه تنها سخنان شیوا و جذاب او آموزنده بود، بلکه رفتار و اخلاقش نیز الگو قلمداد می شد. ایشان همچنین تبحر خاصی در گرفتن استخاره داشت و از شهرهای دور و نزدیک از وی تقاضای استخاره می نمودند.

وفات

مرحوم حاج شیخ محمد فکور یزدی، سرانجام در روز جمعه هشتم ذی القعده سال ۱۳۹۴ قمری دیده از جهان فروبست و بدن مطهرش پس از قرائت نماز توسط آیت الله گلپایگانی، در مقبره شیخان قم، در جوار زکریا بن آدم اشعری، به خاک سپرده شد.

منابع

• احمد محیطى اردکانى، "حاج شیخ محمد فکور یزدى"، ستارگان حرم، جلد ۲.
• سایت مرکز پژوهش و سنجش افکار سازمان صدا و سیما.

آرشیو عکس و تصویر

• 

  قبر محمد فکور یزدی در قبرستان شیخان قم