القواعد الفقهیة (مکارم شیرازی) (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) جز (مهدی موسوی صفحهٔ القواعد الفقهية (کتاب) را به القواعد الفقهیة (مکارم شیرازی) (کتاب) منتقل کرد) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
||
| سطر ۷: | سطر ۷: | ||
|نویسنده= ناصر مکارم شیرازی | |نویسنده= ناصر مکارم شیرازی | ||
| − | |موضوع= | + | |موضوع=قواعد فقهی شیعه |
|زبان=عربی | |زبان=عربی | ||
| − | |تعداد جلد= | + | |تعداد جلد=۲ |
|عنوان افزوده1= | |عنوان افزوده1= | ||
| سطر ۲۳: | سطر ۲۳: | ||
|لینک=[http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/78766/القواعد-الفقهية القواعد الفقهية] | |لینک=[http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/78766/القواعد-الفقهية القواعد الفقهية] | ||
| − | }} | + | }} |
| − | + | کتاب '''«القواعد الفقهیة»''' تألیف آیت‌الله [[ناصر مکارم شیرازی]] است. مؤلف در این کتاب به بررسی ۳۰ [[قواعد فقهی|قاعده کلی فقهی]] پرداخته است، که کاربردهای زیادی در [[ابواب فقه|ابواب فقهی]] مختلف دارند. | |
| − | + | ==مؤلف == | |
| − | + | آیت‌الله [[ناصر مکارم شیرازی]] (متولد ۱۳۰۵ ش) فقیه، مفسر و مرجع تقلید [[شیعه]] معاصر و از شاگردان [[بروجردی، حسین|آیت‌الله بروجردی]]، [[سید محمد حجت کوه کمره ای|سید محمد حجت کوه‌کمره‌ای]] و [[سید محمد محقق داماد|سید محمد محقق داماد]] است. پایه‌گذاری جامعه مدرسین [[حوزه علميه قم|حوزه علمیه قم]] و مجله درس‌هایی از مکتب اسلام و تأسیس برخی مدارس علمیه، از فعالیت‌های اجتماعی ایشان است. | |
| − | [[ | + | آیت الله مکارم شیرازی در تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی نقش بسزایی داشته است و ایشان پس از رحلت [[آیت الله محمد علی اراکی|آیت الله العظمی اراکی]]، با اطلاعیه جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، از مراجع اعلم شناخته شد. |
| − | + | آیت‌الله مکارم شیرازی در بیشتر [[علوم اسلامی|علوم اسلامی]] آثار ارزشمندی تألیف نموده است، از جمله: [[تفسیر نمونه (کتاب)|تفسیر نمونه]]، [[پیام امام امیرالمؤمنین علیه‌السلام (کتاب)|پیام امام امیرالمؤمنین علیه‌السلام]]، پیام قرآن، فیلسوف نماها، انوار الفقاهه، انوار الاصول، جلوه حق، زندگی در پرتو اخلاق، القواعد الفقهیة. | |
| − | + | ==معرفى كتاب== | |
| − | در دو | + | کتاب «القواعد الفقهیه: ثلاثون قاعده فقهیه عامه تجری فی مختلف ابواب الفقهیه» در دو جلد تدوین شده است. به جهت این که بسیاری از [[قواعد فقهی]] در [[فقه]] کاربردهای عملی خاصی دارد، آیت‌الله [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی]] بر آن شده تا مهم‌ترین قواعد فقهیه که کاربردهای فراوانی در فقه و مباحث استدلالی فقهی دارد را جمع آوری نماید؛ تا مورد استفاده اهل فن قرار گرفته و از تطویل مباحث اصولی و فقهی که فایده امروزی ندارد، جلوگیری به عمل آید. |
| − | + | مؤلف در این کتاب، قواعد مهم فقهی از میان آرای [[فقها]] و کتاب‌های معتبر فقهی گردآوری کرده و برای استخراج قواعد فقهی به روایات و دلیل عقلی نیز استناد شده است. | |
| − | == | + | == محتوای کتاب == |
| + | مؤلف در مقدمه «القواعد الفقهیه» مباحث مقدماتى همچون: تعریف قاعده فقهى، تعیین موقعیت علم قواعد فقه بین دو علم فقه و [[اصول فقه]]، تفاوت قواعد فقهى با قواعد اصولى و مسائل فقهى، ضرورت و اهمیت آموختن علم قواعد فقه را مطرح كرده است. | ||
| − | این | + | در جلد اول کتاب ضمن بیان اهمیت قواعد فقهی، به قواعد مشترک فقهی و اصولی اشاره شده و اقسام قواعد فقهی معرفی شده است. اولین قاعده مهم فقهی که نگارنده به آن اشاره کرده و مستندات آن را بررسی نموده، [[قاعده لاضرر|قاعده لا ضرر]] می‌باشد. وی [[احادیث|احادیثی]] که از آنها در قاعده لا ضرر استفاده می‌شود را بیان و کاربردهای مهم قاعده لا ضرر در فقه، به ویژه در فقه معاملات را بررسی کرده است. |
| + | |||
| + | قاعده صحت، دومین قاعده فقهی است که نگارنده با استفاده از ادله اربعه به تبیین این قاعده می‌پردازد و ابعاد این قاعده و استثناهای آن را بیان می‌کند. | ||
| + | |||
| + | در ادامه قاعده لا حرج و تبیین‌های مختلف و کاربردهای این قاعده و همچنین ادله مبتنی بر آن را مورد بحث قرار داده است. | ||
| + | |||
| + | قاعده فراق و تجاوز و استفاده این قاعده در ابواب مختلف فقهی و ادله عقلی و نقلی مترتب بر آن، از مباحث بعدی کتاب است. | ||
| + | |||
| + | [[قاعده قرعه]] و شروط اجرای این قاعده فقهی و ادله آن که از [[قرآن|کتاب]]، [[سنت]]، [[اجماع]] و [[عقل]] استخراج می‌شود، از سرفصل‌های دیگری است که مورد مطالعه قرار گرفته است. | ||
| + | |||
| + | در ادامه نگارنده به [[تقیه]] و موارد حرمت و جواز آن در فقه اشاره کرده و حکم عبادات و اعمالی؛ مانند [[نماز]] که در حال تقیه خوانده می‌شود و همچنین شرایط اجرای قاعده فقهی تقیه را بررسی نموده است. | ||
| + | |||
| + | [[قاعده لاتعاد|قاعده لا تعاد]] و [[قاعده میسور]] و مدرک و مستند این دو قاعده و موارد جاری شدن این دو قاعده فقهی در ابواب مختلف فقهی از مباحث پایانی جلد اول می‌باشد. | ||
| + | در جلد دوم، نگارنده به قاعده تسلط و ادله عقلی و نقلی این قاعده اشاره می‌نماید و موارد کاربرد این قاعده و حدود اجرای آن در ابواب فقهی را بیان می‌کند. | ||
| + | حجیت بینه یکی دیگر از قواعد فقهی است که وی ضمن بیان مستندات عقلی و نقلی آن، شرایط اجرای این قاعده و موارد اجرای آن در مسائل فقهی را بیان می‌کند. | ||
| + | |||
| + | حجیت [[خبر واحد]] در موضوعات فقهی از دیگر قواعد فقهی است که نویسنده ادله مربوط به آنها و همچنین ملاک حجیت خبر واحد را بیان می‌نماید. | ||
| + | |||
| + | قاعده حجیت قول ذی الید یکی دیگر از قواعد فقهی است که ادله آن و اقوال فقها درباره آن تبیین شده است. | ||
| + | |||
| + | قاعده حیازت و قاعده سبق دو قاعده دیگری است که ادله و موارد استفاده آن در فقه معاملات بیان شده است. | ||
| + | |||
| + | و در ادامه قواعد فقهی؛ مانند قاعده الزام، [[قاعده جب ( الاسلام یجب ما قبله )|قاعده جب]]، [[قاعده اتلاف]]، قاعده ما یضمن و ما لا یضمن، [[قاعده ید]]، قاعده عدم ضمان امین، قاعده غرور، قاعده خراج، [[قاعده لزوم]]، قاعده بینه و یمین، قاعده تلف مبیع قبل از قبض، [[قاعده تبعیت عقد از قصد|قاعده تبعیت عقود از قصود]]، قاعده تلف در زمان خیار، قاعده اقرار و [[قاعده طهارت]] و ادله این قواعد از روایات و مبانی عقلا و همچنین کاربردهای این قواعد در ابواب فقه و شرایط اجرای آنها به تفصیل مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | کتابشناسی تفصیلی مذاهب | + | |
| − | + | * نرم افزار جامع اصول فقه، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. | |
| − | + | * کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، محمدرضا ضمیری. | |
[[رده:منابع فقهی]] | [[رده:منابع فقهی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۶ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۴۲
 | |
| نویسنده | ناصر مکارم شیرازی |
| موضوع | قواعد فقهی شیعه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۲ |
|
| |
کتاب «القواعد الفقهیة» تألیف آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی است. مؤلف در این کتاب به بررسی ۳۰ قاعده کلی فقهی پرداخته است، که کاربردهای زیادی در ابواب فقهی مختلف دارند.
محتویات
مؤلف
آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی (متولد ۱۳۰۵ ش) فقیه، مفسر و مرجع تقلید شیعه معاصر و از شاگردان آیت‌الله بروجردی، سید محمد حجت کوه‌کمره‌ای و سید محمد محقق داماد است. پایه‌گذاری جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و مجله درس‌هایی از مکتب اسلام و تأسیس برخی مدارس علمیه، از فعالیت‌های اجتماعی ایشان است.
آیت الله مکارم شیرازی در تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی نقش بسزایی داشته است و ایشان پس از رحلت آیت الله العظمی اراکی، با اطلاعیه جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، از مراجع اعلم شناخته شد.
آیت‌الله مکارم شیرازی در بیشتر علوم اسلامی آثار ارزشمندی تألیف نموده است، از جمله: تفسیر نمونه، پیام امام امیرالمؤمنین علیه‌السلام، پیام قرآن، فیلسوف نماها، انوار الفقاهه، انوار الاصول، جلوه حق، زندگی در پرتو اخلاق، القواعد الفقهیة.
معرفى كتاب
کتاب «القواعد الفقهیه: ثلاثون قاعده فقهیه عامه تجری فی مختلف ابواب الفقهیه» در دو جلد تدوین شده است. به جهت این که بسیاری از قواعد فقهی در فقه کاربردهای عملی خاصی دارد، آیت‌الله مکارم شیرازی بر آن شده تا مهم‌ترین قواعد فقهیه که کاربردهای فراوانی در فقه و مباحث استدلالی فقهی دارد را جمع آوری نماید؛ تا مورد استفاده اهل فن قرار گرفته و از تطویل مباحث اصولی و فقهی که فایده امروزی ندارد، جلوگیری به عمل آید.
مؤلف در این کتاب، قواعد مهم فقهی از میان آرای فقها و کتاب‌های معتبر فقهی گردآوری کرده و برای استخراج قواعد فقهی به روایات و دلیل عقلی نیز استناد شده است.
محتوای کتاب
مؤلف در مقدمه «القواعد الفقهیه» مباحث مقدماتى همچون: تعریف قاعده فقهى، تعیین موقعیت علم قواعد فقه بین دو علم فقه و اصول فقه، تفاوت قواعد فقهى با قواعد اصولى و مسائل فقهى، ضرورت و اهمیت آموختن علم قواعد فقه را مطرح كرده است.
در جلد اول کتاب ضمن بیان اهمیت قواعد فقهی، به قواعد مشترک فقهی و اصولی اشاره شده و اقسام قواعد فقهی معرفی شده است. اولین قاعده مهم فقهی که نگارنده به آن اشاره کرده و مستندات آن را بررسی نموده، قاعده لا ضرر می‌باشد. وی احادیثی که از آنها در قاعده لا ضرر استفاده می‌شود را بیان و کاربردهای مهم قاعده لا ضرر در فقه، به ویژه در فقه معاملات را بررسی کرده است.
قاعده صحت، دومین قاعده فقهی است که نگارنده با استفاده از ادله اربعه به تبیین این قاعده می‌پردازد و ابعاد این قاعده و استثناهای آن را بیان می‌کند.
در ادامه قاعده لا حرج و تبیین‌های مختلف و کاربردهای این قاعده و همچنین ادله مبتنی بر آن را مورد بحث قرار داده است.
قاعده فراق و تجاوز و استفاده این قاعده در ابواب مختلف فقهی و ادله عقلی و نقلی مترتب بر آن، از مباحث بعدی کتاب است.
قاعده قرعه و شروط اجرای این قاعده فقهی و ادله آن که از کتاب، سنت، اجماع و عقل استخراج می‌شود، از سرفصل‌های دیگری است که مورد مطالعه قرار گرفته است.
در ادامه نگارنده به تقیه و موارد حرمت و جواز آن در فقه اشاره کرده و حکم عبادات و اعمالی؛ مانند نماز که در حال تقیه خوانده می‌شود و همچنین شرایط اجرای قاعده فقهی تقیه را بررسی نموده است.
قاعده لا تعاد و قاعده میسور و مدرک و مستند این دو قاعده و موارد جاری شدن این دو قاعده فقهی در ابواب مختلف فقهی از مباحث پایانی جلد اول می‌باشد. در جلد دوم، نگارنده به قاعده تسلط و ادله عقلی و نقلی این قاعده اشاره می‌نماید و موارد کاربرد این قاعده و حدود اجرای آن در ابواب فقهی را بیان می‌کند. حجیت بینه یکی دیگر از قواعد فقهی است که وی ضمن بیان مستندات عقلی و نقلی آن، شرایط اجرای این قاعده و موارد اجرای آن در مسائل فقهی را بیان می‌کند.
حجیت خبر واحد در موضوعات فقهی از دیگر قواعد فقهی است که نویسنده ادله مربوط به آنها و همچنین ملاک حجیت خبر واحد را بیان می‌نماید.
قاعده حجیت قول ذی الید یکی دیگر از قواعد فقهی است که ادله آن و اقوال فقها درباره آن تبیین شده است.
قاعده حیازت و قاعده سبق دو قاعده دیگری است که ادله و موارد استفاده آن در فقه معاملات بیان شده است.
و در ادامه قواعد فقهی؛ مانند قاعده الزام، قاعده جب، قاعده اتلاف، قاعده ما یضمن و ما لا یضمن، قاعده ید، قاعده عدم ضمان امین، قاعده غرور، قاعده خراج، قاعده لزوم، قاعده بینه و یمین، قاعده تلف مبیع قبل از قبض، قاعده تبعیت عقود از قصود، قاعده تلف در زمان خیار، قاعده اقرار و قاعده طهارت و ادله این قواعد از روایات و مبانی عقلا و همچنین کاربردهای این قواعد در ابواب فقه و شرایط اجرای آنها به تفصیل مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است.
منابع
- نرم افزار جامع اصول فقه، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
- کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، محمدرضا ضمیری.
