سید علی طباطبایی: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
جز (مهدی موسوی صفحهٔ سيد علی طباطبائی را به سید علی طباطبایی منتقل کرد)
جز
 
(۲ نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است)
سطر ۱: سطر ۱:
−
سيد على طباطبايى دانشمند بزرگ، فقيه اصولى و محدث و نابغه قرن سيزدهم است.
+
'''سید على طباطبایى''' (۱۲۳۱-۱۱۶۱ ق)، [[فقیه|فقیه]] اصولى و [[محدث]] بزرگ [[شیعه]] در قرن سیزدهم هجری و از شاگردان [[وحید بهبهانی]] و داماد ایشان بود. او در جهت تبیین و گسترش [[اسلام]]، کوشش‌های فراوانی نمود و در مقابل افکار انحرافی و انحطاطی مثل [[اخباریان|اخباری‌گری]] ایستاد. مهمترین کتاب وی، «[[ریاض المسائل (کتاب)|ریاض المسائل]]» است. عالمان بزرگی چون [[سید محمد باقر شفتی|سید محمدباقر شفتی]] و [[سید محمد مجاهد]] از شاگردان صاحب‌ریاض هستند.
 +
{{شناسنامه عالم
 +
||نام کامل = سید على طباطبایى
 +
||تصویر=
 +
||زادروز =  ۱۱۶۱ قمری
 +
|زادگاه = [[کاظمین]]
 +
|وفات =  ۱۲۳۱ قمری
 +
|مدفن = [[کربلا]]، [[حرم امام حسین علیه السلام|حرم امام حسین]]
 +
|اساتید =  [[وحید بهبهانی]]، [[شیخ یوسف بحرانی]]، محمدعلی بهبهانی،...
 +
|شاگردان = [[سید محمد باقر شفتی|سید محمدباقر شفتی]]، [[شیخ ابوعلی حائری]]، [[سید محمد مجاهد]]، [[سید محمدجواد عاملی]]،...
 +
|آثار = [[ریاض المسائل (کتاب)|ریاض المسائل]]، الرسالة البهیه، شرح مفاتیح الشرایع، رساله الاصول الخمس،...
 +
}}
 +
==ولادت و خاندان==
  
−
==معرفی اجمالی سيد علی طباطبائی==
+
سید علی طباطبایی در [[ربیع الاول]] ۱۱۶۱ هـ.ق در شهر [[کاظمین]] دیده به جهان گشود.<ref>اعیان الشیعه، ج ۸، ص ۳۱۴؛ تراث کربلا، ص ۱۸۳.</ref> وی فرزند محمدعلی، ‌فرزند ابوالمعالی صغیر و او فرزند ابوالمعالی کبیر و از تبار [[سادات]] حسنی، معروف به طباطبایی می‌باشد که در قرن دوازدهم هجری قمری از [[اصفهان]] به [[کربلا]] آمد و همان جا ماندگار و منشأ خیر و برکت برای جهان [[اسلام]] شد.<ref> فوائد الرضویه، ص ۴۰۴؛ وحید بهبهانی، ص ۹۹.</ref>
  
−
دانشمند بزرگ، فقیه، اصولی، محدث و نابغه قرن سیزدهم هجری قمری، سید علی طباطبایی در [[ربیع الاول]] 1161 هـ.ق در شهر [[كاظمین]] دیده به جهان گشود.<ref>[[اعیان الشیعه]]، ج 8، ص 314؛ تراث كربلا، ص 183.</ref> وی فرزند محمدعلی، ‌فرزند ابوالمعالی صغیر و او فرزند ابوالمعالی كبیر و از تبار سادات حسنی، معروف به طباطبایی می‌باشد كه در قرن دوازدهم هجری قمری از اصفهان به [[كربلا]] آمد و همان جا ماندگار و منشأ خیر و بركت برای جهان اسلام شد.<ref> فوائد الرضویه، ص 404؛ وحید بهبهانی، ص 99.</ref>
+
مادرش، خواهر [[وحید بهبهانی]] و همسرش نیز دختر ایشان است. از این رو، سید علی طباطبایی هم خواهرزاده وحید بهبهانی است و هم داماد او. جد مادری او نیز به [[محمدتقی مجلسی|علامه مجلسی اول]] (متوفی: ۱۰۷۰ هـ.ق) می‌رسد.<ref> اعیان الشیعه، ج ۸، ص ۳۱۴؛ فوائد الرضویه، ص ۳۲۴.</ref>
  
−
مادرش، خواهر وحید بهبهانی و همسرش نیز دختر ایشان است. از این رو، سید علی طباطبایی هم خواهرزاده وحید بهبهانی است و هم داماد او. جد مادری او به [[علامه مجلسی]] اول (متوفی: 107 هـ.ق) می‌رسد؛ زیرا مادر ایشان، ‌خواهر وحید بهبهانی است و مادر وحید بهبهانی، دختر نورالدین، پسر ملا صالح مازندرانی است و مادر نورالدین، آمنه بیگم دختر ملا محمدتقی، پسر مقصود علی اصفهانی معروف به مجلسی اول، پدر [[علامه مجلسی]] معروف به صاحب [[بحارالانوار]] می‌باشد.<ref> اعیان الشیعه، ج 8، ص 314؛ فوائد الرضویه، ص 324.</ref>
+
==تحصیلات و استادان==
  
−
==تحصیلات سيد علی طباطبائی==
+
سید علی طباطبایی در ابتدای جوانی به کسب علم و فضیلت پرداخت. وی در تحصیل مقدمات [[علم نحو|نحو]]، [[صرف]] و سایر علوم از خود نبوغ فراوان نشان داد؛ به طوری که مورد توجه علامه بزرگ، [[وحید بهبهانی]] قرار گرفت. از این رو، وحید بهبهانی از فرزندش، محمدعلی بهبهانی خواست که استادی سید علی را به عهده بگیرد و درس [[فقه]] «[[مدارک الاحکام (کتاب)|مدارک الاحکام]]»، او را بپذیرد. بدین صورت، سید علی در زمره شاگردان محمدعلی بهبهانی درآمد.<ref> منتهی المقال، ص ۲۲۴.</ref>
  
−
سید علی طباطبایی در ابتدای جوانی به كسب علم و فضیلت پرداخت. وی در تحصیل مقدمات نحو، صرف و سایر علوم از خود نبوغ فراوان نشان داد؛ به طوری كه مورد توجه علامه بزرگ، [[وحید بهبهانی]] قرار گرفت. از این رو، وحید بهبهانی از فرزندش، محمدعلی بهبهانی خواست كه استادی سید علی را به عهده بگیرد و درس فقه «مدارك الاحكام»، او را بپذیرد. بدین صورت، سید علی در زمره شاگردان محمدعلی بهبهانی درآمد.<ref> منتهی المقال، ص 224.</ref>
+
وی در اندک زمانی، درجات ترقی را طی کرد و با این که از نظر سن، از همه هم‌شاگردی‌های خود بسیار جوان بود، گوی سبقت را از همه آن‌ها ربود و از همه پیشی گرفت؛ به طوری که بعد از مدت کمی، ‌در سال ۱۱۸۶ هـ.ق نزد دائی بزرگوارش (وحید بهبهانی) افتخار شاگردی پیدا کرد و به درجه [[اجتهاد]] رسید و از او و دیگران، [[اجازه (علم الحدیث)|اجازه]] روایت دریافت کرد.
  
−
وی در اندك زمانی، درجات ترقی را طی كرد و با این كه از نظر سن، از همه هم‌شاگردی‌های خود بسیار جوان بود، گوی سبقت را از همه آن‌ها ربود و از همه پیشی گرفت؛ به طوری كه بعد از مدت كمی، ‌در سال 1186 هـ.ق نزد دائی بزرگوارش (وحید بهبهانی) افتخار شاگردی پیدا كرد و به درجه اجتهاد رسید و از بزرگانی همچون وحید بهبهانی و دیگران، اجازه‌نامه اجتهاد و روایت دریافت كرد.
+
سید علی طباطبائی همچنین به سبب مقام والای علمی [[شیخ یوسف بحرانی|صاحب حدائق]]، شب‌ها در درس او حاضر می‌شد و از محضر ایشان کسب علم می‌نمود.<ref> روضات الجنات، ج ۴، ص ۴۰۲.</ref>
  
−
بزرگان كوشش بی‌دریغ او را در راه تحصیل علم ستوده‌اند و گفته‌اند: او در راه كسب علم، سختی‌ها و تلخی‌های فراوانی را متحمل شد و علم را با گریه و زاری و مناجات به درگاه باری تعالی تحصیل نموده است؛ زیرا ظاهراً مدت تحصیل ایشان آن قدر نبوده است كه بتوان در آن مدت كم به این رتبه عالی رسید. ولی ایشان با همه این مشكلات و موانع، به درجات عالی علم رسید و شهره آفاق شد و این جز همت والای او و فضل خداوند منان چیز دیگری نبود.<ref> وحید بهبهانی، ص 190.</ref>
+
بزرگان کوشش بی‌دریغ او را در راه تحصیل علم ستوده‌اند و گفته‌اند: او در راه کسب علم، سختی‌ها و تلخی‌های فراوانی را متحمل شد و علم را با گریه و زاری و مناجات به درگاه باری تعالی تحصیل نموده است؛ زیرا ظاهراً مدت تحصیل ایشان آن قدر نبوده است که بتوان در آن مدت کم به این رتبه عالی رسید. ولی ایشان با همه این مشکلات و موانع، به درجات عالی علم رسید و شهره آفاق شد و این جز همت والای او و فضل خداوند منان چیز دیگری نبود.<ref> وحید بهبهانی، ص ۱۹۰.</ref>
  
−
سید علی طباطبایی در [[فقه]]، [[اصول]] و [[حدیث]] تخصص كافی داشت. گرچه تبحرش در اصول بیش از فقه بود، ولی شهرتش در فقه بیش از اصول می‌باشد؛ بر عكس میرزای قمی كه هم عصر ایشان بود. میرزای قمی تبحرش در فقه بیش از اصول بود، ولی شهرتش در اصول بیشتر است. از این رو، از سید علی طباطبایی به صاحب ریاض كه كتابی است فقهی و از میرزای قمی به صاحب قوانین كه كتابی است اصولی، تعبیر آورده می‌شود و این شاید به خاطر آن بود كه آن دو بزرگوار كتابی جامع در موضوع مورد تخصصشان تألیف نكردند.<ref> ریحانه الادب، ج 3، ‌ص 370.</ref>
+
سید علی طباطبایی در [[فقه]]، [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول]] و [[حدیث]] تخصص کافی داشت. گرچه تبحرش در اصول بیش از فقه بود، ولی شهرتش در فقه بیش از اصول می‌باشد؛ بر عکس [[میرزای قمی]] که هم عصر ایشان بود. میرزای قمی تبحرش در فقه بیش از اصول بود، ولی شهرتش در اصول بیشتر است. از این رو، از سید علی طباطبایی به صاحب [[ریاض المسائل (کتاب)|ریاض]] که کتابی است فقهی و از میرزای قمی به صاحب [[قوانین الاصول (کتاب)|قوانین]] که کتابی است اصولی، تعبیر آورده می‌شود و این شاید به خاطر آن بود که آن دو بزرگوار کتابی جامع در موضوع مورد تخصصشان تألیف نکردند.<ref> ریحانه الادب، ج ۳، ‌ص ۳۷۰.</ref>
  
−
==ویژگی‌های اخلاقی سيد علی طباطبائی==
+
==تدریس و شاگردان==
  
−
صاحب ریاض از نظر سجایای اخلاقی و فضائل معنوی، یگانه زمان خویش و انسانی كامل بود. صاحب مرآت الاحوال در مورد ویژگی‌های اخلاقی وی چنین می‌گوید: «وی عالمی است كم‌نظیر، و فضایل و محامدش عالمگیر و از بزرگان فضلای دوران و عمده علمای این خاندان و متخلق به اخلاق حمیده مصطفوی و متأدب به آداب مرضیه، مرتضوی است. ماه‌ها و سال‌های بسیار باید بیاید تا مثل او عالمی به وجود آید».<ref> مرآت الاحوال، ج 1، ص 165.</ref>
+
سید علی طباطبایی به امر استاد خود، ‌[[وحید بهبهانی]]، کرسی درسی را در [[کربلا]] به عهده گرفت و به تربیت طلاب اشتغال پیدا کرد. به برکت نفوس قدسی وی، دانشمندان و بزرگان بسیاری به درجه علم و مقامات بلند ارتقا یافتند. معروفترین آن‌ها عبارتند از:
  
−
مهمترین ویژگی صاحب ریاض احتیاط در [[حق الناس]] بود. ایشان در رعایت حقوق مردم بسیار دقت نظر به خرج می‌داد و در این مورد سفارش‌های اكید می‌كرد.<ref> تراث كربلا، ص 183.</ref> مامقانی در مورد شدت و ورع و احتیاط صاحب ریاض نقل می‌كند: «وی روزی از رفتن به [[نماز جماعت]] خودداری كرد. نمازگزاران نزد وی آمدند و علت ترك نماز جماعت را از ایشان جویا شدند. ایشان در جواب گفت: من امروز در عدالت خود اشكال دارم. از این رو، نمی‌توانم امام جماعت شما باشم. آن‌ها از علت اشكال ایشان نسبت به عدالت خود پرسیدند. وی گفت: دختر مولایم، وحید (همسر صاحب ریاض  حرف‌هایی به من زد كه من كنترل خود را از دست دادم و به او گفتم: هر چه به من گفتی، به خودت برگردد.) به همین جهت من در عدالت خود اشكال می‌كنم. از این رو، نمی‌توانم امام جماعت شما باشم صاحب ریاض امامت جماعت را ترك گفت و دیگر نماز را با جماعت اقامه نكرد تا این كه همسرش از او راضی شد و او را [[حلال]] نمود».<ref> تنقیح المقال، ج 2، ص 307.</ref>
+
*[[شیخ ابوعلی حائری]] (متوفی: ۱۲۱۵ هـ.ق) نویسنده [[منتهى المقال (کتاب)|منتهی المقال]]
 +
*شیخ اسدالله دزفولی (متوفی: ۱۲۳۷ هـ.ق) نویسنده مقابس الانوار
 +
*[[سید محمد باقر شفتی|سید محمدباقر شفتی]]، معروف به حجت الاسلام رشتی (متوفی: ۱۲۶۰ هـ.ق) مؤسس [[مسجد سید اصفهان]]
 +
*[[سید محمدجواد عاملی|جواد بن محمد حسینی عاملی]]، نویسنده [[مفتاح الکرامه (کتاب)|مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه]]
 +
*مولی جعفر استرآبادی
 +
*[[ملا محمدتقی برغانی|محمدتقی شهید برغانی قزوینی]] (متوفی: ۱۲۶۲ هـ.ق) نویسنده: مجالس المتقین
 +
*محمدصالح برغانی (متوفی: ۱۲۷۰ هـ.ق) نویسنده مخزن البکاء
 +
*محمدشریف آملی مازندرانی
 +
*احمد بن زین الدین احسایی
 +
*خلف بن عسکر کربلایی
 +
*[[سید محمد مجاهد|سید محمد مجاهد طباطبایی]]
 +
*سید مهدی طباطبایی
 +
*[[سید حسین خوانساری|سید حسین موسوی خوانساری]]<ref>روضات الجنات، ج۴، ص۴۰۳؛ ریاض المسائل، ج۱، ص۱۱۱.</ref>
  
−
دشمنان او هم به [[تقوا]] و ورع ایشان اعتراف داشتند. میرزا احمد نیشابوری با این كه با صاحب ریاض عناد بسیار داشت و افكار او را صحیح نمی‌پنداشت، ولی در كتاب رجالش درباره سید علی صاحب ریاض می‌نویسد: «علی بن محمدعلی پسر ابوالمعالی حسنی حسینی طباطبایی، محل تولد كربلا، استاد فقه و اصول و مجتهدی است. خالص، احتیاط در امور را مراعات می‌كند».<ref> همان و بهجه الامال، ج 5، ص 529.</ref>
+
==آثار و تألیفات==
 +
صاحب ریاض علاوه بر تربیت مبلغان و [[محدث|محدثان]] و [[فقیه|فقیهان]]، به تألیف کتاب پرداخت. از جمله آثار ارزشمند او عبارت است از:
  
−
==فعالیت‌های اجتماعی سيد علی طباطبائی==
+
#[[ریاض المسائل (کتاب)|ریاض المسائل فی بیان الاحکام بالدلائل]]، یک دوره کامل [[فقه]] استدلالی
 +
#الرسالة البهیه، در ردّ آراء و نظرات [[اخباریان|اخباری‌ها]]
 +
#شرح مفاتیح الشرایع
 +
#رساله تثلیث التسبیحات الاربع فی الاخیرتین
 +
#رساله الاصول الخمس
 +
#رساله الاجماع والاستصحاب
 +
#رساله تحقیق حجیت مفهوم موافقت
 +
#رساله ‌جواز الاکتفاء بضربة واحدة فی التیمم مطلقا
 +
#رساله اختصاص الخطاب الشفاهی الحاضر فی مجلس الخطاب
 +
#رساله منجزات المریض
 +
#رساله الکفّار المکلفون بالفروع
 +
#رساله اصالة برائة ذمة الزوج عن المهر
 +
#رساله حجیة الشهره
 +
#رساله حلیة النظر الی الاجنبیّه فی الجمله و اباحة سماع صوتها کذلک
 +
#حاشیه علی [[معالم الدین و ملاذ المجتهدین]]
  
−
صاحب ریاض خدمات اجتماعی فراوانی انجام داد. وی برای دفاع از شهر [[كربلا]] در برابر هجوم وهابی‌ها، دیوار بلندی دور شهر كربلا در سال 1217 هـ.ق بنا كرد<ref> تراث الكربلا، ص 84؛ اعیان الشیعه، ج 8، ص 315.</ref> و برای حفظ نظم و رعایت قانون در شهر كربلا، دست به تأسیس نیروی انتظامی زد. ایشان قبیله‌ای از بلوچی‌ها را كه بدنی قوی و روحیه‌ای خشن داشتند در كربلا اسكان داد تا نظم و قانون را حفاظت كنند.
+
صاحب ریاض علاوه بر تألیفات فوق، جزواتی ناتمام در مورد مسائل فقهی و اصولی دارند که از جمله آن‌ها، جزوه‌ای در شرح «مبانی الاصول الی علم الاصول» علامه می‌باشد. نیز حواشی متفرقه‌ای بر «حدائق الناضره» [[شیخ یوسف بحرانی]] و «[[مدارک الاحکام (کتاب)|مدارک الاحکام]]» از جمله آثار قلمی ایشان می‌باشد.<ref> اعیان الشیعه، ج ۸، ص ۳۱۵؛ روضات الجنات، ج ۴، ص ۴۰۰؛ تنقیح المقال، ج ۲، ‌ص ۳۰۷؛ منتهی المقال، ص ۲۲۴.</ref>
  
−
زمان مرجعیت ایشان مقارن با فتح هندوستان بود. از این رو، وجوهات اسلامی بسیاری از بلاد فتح شده به دست ایشان می‌رسد كه درهم‌های رسیده به ایشان را با جهت كثرت و فراوانی آن‌ها، تشبیه به تپه‌های خاك كرده‌اند. وی از این وجوهات در جهت خدمات اجتماعی و عام‌المنفعه استفاده فراوانی كرد و خانه‌ها و باغ‌های زیادی را خریداری و وقف فقیران و علمای كه در اطراف كربلا اسكان داشتند. مجاور زمین مقدس كربلا نمودند و نیز از همان وجوهات خانه‌های بسیاری را در كربلا خرید و آن‌ها را به ساكنان آن‌ها وقف نمودند.<ref> مرآت الاحوال، ج 1، ص 166؛ اعیان الشیعه، ج 8، ص 315.</ref>
+
==فعالیت‌های فرهنگی-اجتماعی==
  
−
از جمله خدمات اجتماعی ایشان، بنا كردن مكان‌های مذهبی و تعمیر و توسعه آن‌ها می‌باشد. نمونه بارز این خدمات، بنای مسجد جامع كربلا است. این مسجد در نزدیكی بازار بزرگ تجاری كربلا واقع شده است كه در سال 1220 هـ.ق كار بنای آن به اتمام رسید. این مسجد كه دارای مصلای بزرگ است، بعد از صاحب ریاض نیز توسعه پیدا كرد و به جهت اقامه [[نماز جماعت]] و تولیت آن توسط میرزا علی نقی طباطبایی (متوفی: 1289 هـ.ق) این مسجد به مسجد جامع میرزا علی‌نقی طباطبایی شهرت یافت.<ref> تراث [[كربلا]]، ص 147.</ref>
+
آیت الله سید علی طباطبائی خدمات اجتماعی فراوانی انجام داد. وی برای دفاع از شهر [[کربلا]] در برابر هجوم [[وهابیت|وهابی‌ها]]، دیوار بلندی دور شهر کربلا در سال ۱۲۱۷ هـ.ق بنا کرد<ref> تراث الکربلا، ص ۸۴؛ اعیان الشیعه، ج ۸، ص ۳۱۵.</ref> و برای حفظ نظم و رعایت قانون در شهر کربلا، دست به تأسیس نیروی انتظامی زد. ایشان قبیله‌ای از بلوچی‌ها را که بدنی قوی و روحیه‌ای خشن داشتند در کربلا اسکان داد تا نظم و قانون را حفاظت کنند.
  
−
==فعالیت‌های فرهنگی-تبلیغی سيد علی طباطبائی==
+
زمان [[مرجعیت]] ایشان مقارن با فتح هندوستان بود. از این رو، وجوهات اسلامی بسیاری از بلاد فتح شده به دست ایشان می‌رسد که درهم‌های رسیده به ایشان را با جهت کثرت و فراوانی آن‌ها، تشبیه به تپه‌های خاک کرده‌اند. وی از این وجوهات در جهت خدمات اجتماعی و عام‌المنفعه استفاده فراوانی کرد و خانه‌ها و باغ‌های زیادی را خریداری و [[وقف]] فقیران و علمایی که در اطراف کربلا اسکان داشتند مجاور زمین مقدس کربلا نمودند و نیز از همان وجوهات خانه‌های بسیاری را در کربلا خرید و آن‌ها را به ساکنان آن‌ها وقف نمودند.<ref> مرآت الاحوال، ج ۱، ص ۱۶۶؛ اعیان الشیعه، ج ۸، ص ۳۱۵.</ref>
  
−
آیت الله سید علی طباطبایی  همانند سایر علمای بزرگ اسلام، در جهت تبیین، نشر و گسترش دین مبین [[اسلام]] و تقویت آن، كوشش‌های فراوانی نمود. او با تمام قوای خود، دین را ترویج و در این راه تمام وسایل لازم را بكار گرفت. مهمترین این فعالیت‌های، تربیت دانشمندان بزرگ اسلامی بود.<ref> اعیان الشیعه، ج 8، ص 315.</ref> او به امر استاد خود، ‌وحید بهبهانی، كرسی درسی را در [[كربلا]] به عهده گرفت و به تربیت طلاب اشتغال پیدا كرد. به بركت نفوس قدسی وی، دانشمندان و بزرگان بسیاری به درجه علم و مقامات بلند ارتقا یافتند. شاگردان فراوانی در درس او حاضر می‌شدند كه از نظر علم و كمال و فضل در درجه اعلایی بودند.<ref> فوائد الرضویه، ص 404.</ref>
+
از جمله خدمات اجتماعی ایشان، بنا کردن مکان‌های مذهبی و تعمیر و توسعه آن‌ها می‌باشد. نمونه بارز این خدمات، بنای [[مسجد جامع]] کربلا است. این مسجد در نزدیکی بازار بزرگ تجاری کربلا واقع شده است که در سال ۱۲۲۰ هـ.ق کار بنای آن به اتمام رسید. این مسجد که دارای مصلای بزرگ است، بعد از صاحب ریاض نیز توسعه پیدا کرد و به جهت اقامه [[نماز جماعت]] و تولیت آن توسط میرزا علی نقی طباطبایی (متوفی: ۱۲۸۹ هـ.ق) این مسجد به مسجد جامع میرزا علی‌نقی طباطبایی شهرت یافت.<ref> تراث کربلا، ص ۱۴۷.</ref>
  
−
صاحب ریاض علاوه بر تربیت مبلغان و محدثان و فقیهان به تألیف كتاب پرداخت. مهمترین كتاب وی، «ریاض المسائل» است. وی افكار اسلامی را تقویت كرد و در مقابل افكار انحرافی و انحطاطی مثل اخباری‌گری ایستاد و با قوت و توانایی عجیبی كه در بیان، جدل، مباحثه و مناظره داشت، با صاحبان افكار به بحث و مجادله پرداخت و از این طریق آنان را نسبت به عقاید باطلشان آگاه نمود. «الرساله البهیه» از جمله آثار ارزشمند وی است كه در آن به رد آراء و نظرات اخباری‌ها پرداخته است.<ref> تراث كربلا، ص 156؛ فوائد الرضویه؛ ص 314؛ روضات الجنات، ج 4، ‌ص 405.</ref>
+
سید علی طباطبایی همانند سایر علمای بزرگ اسلام، در جهت تبیین، نشر و گسترش دین مبین [[اسلام]] و تقویت آن، کوشش‌های فراوانی نمود. او با تمام قوای خود، [[دین]] را ترویج و در این راه تمام وسایل لازم را بکار گرفت. مهمترین این فعالیت‌ها، تربیت دانشمندان بزرگ اسلامی بود.<ref> اعیان الشیعه، ج ۸، ص ۳۱۵.</ref>  
  
−
==استادان سيد علی طباطبائی==
+
وی افکار اسلامی را تقویت کرد و در مقابل افکار انحرافی و انحطاطی مثل [[اخباریان|اخباری‌گری]] ایستاد و با قوت و توانایی عجیبی که در بیان، جدل، مباحثه و مناظره داشت، با صاحبان افکار به بحث و مجادله پرداخت و از این طریق آنان را نسبت به عقاید باطلشان آگاه نمود. کتاب «الرسالة البهیه» در همین زمینه تألیف شده است.<ref> تراث کربلا، ص ۱۵۶؛ فوائد الرضویه؛ ص ۳۱۴؛ روضات الجنات، ج ۴، ‌ص ۴۰۵.</ref>
  
−
آیت الله سید علی طباطبایی در درس استادان بزرگی، مثل وحید بهبهانی، محمدعلی بهبهانی (فرزند وحید بهبهانی) و صاحب حدائق حاضر شد و از آنان كسب فیض كرد.<ref> همان، ج 4، ص 402.</ref> او از مشهورترین شاگردان وحید بهبهانی محسوب می‌شد. شیخ ابوعلی در «منتهی المقال» از میان انبوه شاگردان وحید بهبهانی، تنها شرح حال علامه بحرالعلوم و صاحب ریاض را نوشته است و این نشانگر عظمت و بزرگی آن دو فقیه است.<ref> منتهی المقال، ص 224.</ref> صاحب ریاض به سبب مقام والای علمی صاحب حدائق، شب‌ها در درس او حاضر می‌شد و از محضر ایشان كسب علم می‌نمود.<ref> روضات الجنات، ج 4، ص 402.</ref>
+
==ویژگی‌های اخلاقی==
  
−
==شاگردان صاحب ریاض==
+
سید علی طباطبائی از نظر سجایای اخلاقی و فضائل معنوی، یگانه زمان خویش و انسانی کامل بود. صاحب مرآت الاحوال در مورد ویژگی‌های اخلاقی وی چنین می‌گوید: «وی عالمی است کم‌نظیر، و فضایل و محامدش عالمگیر و از بزرگان فضلای دوران و عمده علمای این خاندان و متخلق به اخلاق حمیده مصطفوی و متأدب به آداب مرضیه مرتضوی است. ماه‌ها و سال‌های بسیار باید بیاید تا مثل او عالمی به وجود آید».<ref> مرآت الاحوال، ج ۱، ص ۱۶۵.</ref>
  
−
صاحب ریاض شاگردان زیادی را در [[فقه]]، [[اصول]]، [[حدیث]] و تاریخ پرورش داده است. معروفترین آن‌ها عبارتند از:
+
مهمترین ویژگی صاحب ریاض احتیاط در [[حق الناس]] بود. ایشان در رعایت حقوق مردم بسیار دقت نظر به خرج می‌داد و در این مورد سفارش‌های اکید می‌کرد.<ref> تراث کربلا، ص ۱۸۳.</ref> [[عبدالله مامقانی|شیخ عبدالله مامقانی]] در مورد شدت [[ورع]] و احتیاط صاحب ریاض نقل می‌کند: «وی روزی از رفتن به [[نماز جماعت]] خودداری کرد. نمازگزاران نزد وی آمدند و علت ترک نماز جماعت را از ایشان جویا شدند. ایشان در جواب گفت: من امروز در [[عدالت]] خود اشکال دارم. از این رو، نمی‌توانم امام جماعت شما باشم. آن‌ها از علت اشکال ایشان نسبت به عدالت خود پرسیدند. وی گفت: دختر مولایم [[وحید بهبهانی|وحید]] (همسر صاحب ریاض)  حرف‌هایی به من زد که من کنترل خود را از دست دادم و به او گفتم: هر چه به من گفتی، به خودت برگردد. به همین جهت من در عدالت خود اشکال می‌کنم. از این رو، نمی‌توانم امام جماعت شما باشم صاحب ریاض امامت جماعت را ترک گفت و دیگر نماز را با جماعت اقامه نکرد تا این که همسرش از او راضی شد».<ref> تنقیح المقال، ج ۲، ص ۳۰۷.</ref>
  
−
* شیخ ابوعلی (متوفی: 1215 هـ.ق) نویسنده منتهی المقال
+
دشمنان او هم به [[تقوا]] و ورع ایشان اعتراف داشتند. میرزا احمد نیشابوری با این که با صاحب ریاض عناد بسیار داشت و افکار او را صحیح نمی‌پنداشت، ولی در کتاب رجالش درباره سید علی صاحب ریاض می‌نویسد: «علی بن محمدعلی پسر ابوالمعالی حسنی حسینی طباطبایی، محل تولد کربلا، استاد فقه و اصول و مجتهدی است خالص، احتیاط در امور را مراعات می‌کند».<ref> همان و بهجه الامال، ج ۵، ص ۵۲۹.</ref>
−
* شیخ اسدالله دزفولی (متوفی: 1237 هـ.ق) نویسنده مقابس الانوار
 
−
* سید محمدباقر شفتی، معروف به حجت الاسلام رشتی (متوفی: 1260 هـ.ق) مؤسس مسجد سید اصفهان
 
−
* جواد بن محمد حسینی عاملی: نویسنده مفتاح الكرامه فی شرح قواعد العلامه
 
−
* مولی جعفر استرآبادی
 
−
* محمدتقی شهید برغانی قزوینی (متوفی: 1270 هـ.ق) نویسنده: المجالس
 
−
* محمدصالح برغانی (متوفی: 1270 هـ.ق) نویسنده مخزن البكاء
 
−
* محمد شریف آملی مازندرانی
 
−
* احمد بن زین الدین احسایی
 
−
* خلف بن عسكر كربلایی
 
−
* سید محمد مجاهد طباطبایی
 
−
* سید مهدی طباطبایی
 
−
* سید حسین موسوی خوانساری<ref>روضات الجنات، ج4، ص403؛ ریاض المسائل، ج1، ص111.</ref>
 
  
−
==تألیفات سيد علی طباطبائی==
+
==وفات==
  
−
# ریاض المسائل فی بیان الاحكام بالدلائل
+
مرحوم سید علی طباطبائی، سرانجام در سال ۱۲۳۱ هـ.ق در [[کربلا]] دار فانی را وداع گفت. بدن مطهر وی را نزدیک قبر [[وحید بهبهانی]]، در رواق مطهر [[سیدالشهداء]] علیه‌السلام پایین پای [[شهدای کربلا]] به خاک سپردند.<ref> فوائد الرضویه، ص ۳۲۴؛ تنقیح المقال، ج ۲، ص ۳۰۷؛ الاعلام، ج ۵، ص ۱۷.</ref>
−
# شرح مفاتیح الشرایع
 
−
# رساله تثلیث التسبیحات الاربع فی الاخیرتین
 
−
# رساله الاصول الخمس
 
−
# رساله الاجماع والاستصحاب
 
−
# رساله تحقیق حجیت مفهوم موافقت
 
−
# رساله ‌جواز الاكتفاء بضربه واحده فی التیمم مطلقا
 
−
# رساله اختصاص الخطاب الشفاهی الحاضر فی مجلس الخطاب
 
−
# رساله منجزات المریض
 
−
# رساله الكفّار المكلفون بالفروع
 
−
# رساله اصاله برائه ذمه الزوج عن المهر
 
−
# رساله حجیه الشهره
 
−
# رساله حلیه النظر الی الاجنبیّه فی الجمله و اباحه سماع صوتها كذلك
 
−
# حاشیه علی معالم الدین و ملاذ المجتهدین
 
−
 
 
−
صاحب ریاض علاوه بر تألیفات فوق، جزواتی ناتمام در مورد مسائل فقهی و اصولی دارند كه از جمله آن‌ها، جزوه‌ای در شرح «مبانی الاصول الی علم الاصول» علامه می‌باشد. نیز حواشی متفرقه‌ای بر «حدائق الناضره» شیخ یوسف بحرانی و «مدارك الاحكام» از جمله آثار قلمی ایشان می‌باشد.<ref> اعیان الشیعه، ج 8، ص 315؛ روضات الجنات، ج 4، ص 400؛ تنقیح المقال، ج 2، ‌ص 307؛ منتهی المقال، ص 224.</ref>
 
−
 
 
−
==مهمترین اثر صاحب ریاض==
 
−
 
 
−
«ریاض المسائل فی بیان الاحكام بالدلائل» یا «ریاض المسائل و حیاض المسائل» و یا «شرح كبیر» مهم‌ترین اثر فقهی صاحب ریاض می‌باشد. این اثر كم‌نظیر و بسیار مهم شرح «مختصر النافع» محقق اول است. نوشتن آن در نیمه شب جمعه، بیست و هفتم ماه [[صفر]] سال 1192 هـ.ق به اتمام رسیده است.<ref> ریاض المسائل، ج 1، ص 114.</ref>
 
−
 
 
−
ریاض المسائل یك دوره كامل فقه استدلالی از باب طهارت تا باب دیات در دو مجلد می‌باشد، كه حاوی نظرات بزرگان فقه مثل [[شیخ طوسی]]، [[شیخ صدوق]]، [[علامه حلی]]، [[شهید اول]]، [[شهید ثانی]]، قاضی سعیدالدین، كلینی، محمدباقر سبزواری، طبرسی، راوندی، فاضل مقداد، فخرالمحققین، مقدس اردبیلی و دیگر بزرگان است.<ref> ریاض المسائل، ج 1، ص 1 (دو جلدی).</ref>
 
−
 
 
−
شیوه ورود و خروج صاحب ریاض در مسائل فقهی در این كتاب بدین صورت است كه ابتدا، با طرح مسئله فقهی و تبیین مفهوم موضوع آن به ذكر نظرات مختلف و ادله آنان می‌پردازد و با بیانی شیوا و در عین حال، مستدل و متقن به نقد آنان می‌پردازد و سپس برای اثبات فتوای خود، به ادله شرعی استناد می‌كند. ترتیب منطقی نظرات و ادله و نقد آن‌ها طوری است كه خواننده در مطالعه آن احساس خستگی نمی‌كند. به همین جهت، این كتاب طی سال‌ها یكی از كتب درسی حوزه‌های علمیه بوده و هم‌اكنون نیز یكی از كتاب‌های مرجع و مورد تحقیق فضلا و فقها است.
 
−
 
 
−
میرزا محمدعلی مدرس در وصف این كتاب می‌گوید: «این كتاب ریاض المسائل در غایت جودت و متانت و به طور اختصار، حاوی اكثر اقوال و ادله فقهیه با عبارات فصیحه و مسجعه بوده و مراجع استفاده اكابر و فحول و این كتاب، شرح مختصر نافع محقق اول است و بارها در ایران چاپ شده و معروف به شرح كبیر است».<ref> [[ریحانه الادب]]، ج 3، ص 371. مرآت الاحوال، ج 1، ص 166.</ref>
 
−
 
 
−
نویسنده: «منتهی المقال» در توصیف «ریاض المسائل» چنین می‌نویسد: «ریاض المسائل كتابی است در نهایت نیكویی، كه مثل آن سابقه نداشته است. هر آنچه از ادله و نظرات به ایشان رسیده در آن كتاب ذكر كرده است، به طوری كه انجام آن بر غیر ایشان، مشكل؛ بلكه محال می‌باشد».<ref> [[منتهی المقال]]، ص 224.</ref>
 
−
 
 
−
==وفات سيد علی طباطبائی==
 
−
 
 
−
خورشید عمر صاحب ریاض در سال 1231 هـ.ق در [[كربلا]] غروب كرد. بدن مطهر وی را نزدیك قبر وحید بهبهانی، در رواق مطهر [[سیدالشهداء]] علیه‌السلام پایین پای شهدا به خاك سپردند.<ref> فوائد الرضویه، ص 324؛ تنقیح المقال، ج 2، ص 307؛ الاعلام، ج 5، ص 17.</ref>
 
  
 
==پانویس==
 
==پانویس==
−
<references/>
+
<references />
  
 
==منابع==
 
==منابع==
  
−
* تلخيص از مجموعه گلشن ابرار، جلد 3، زندگی نامه "سيد علی طباطبائی" از علي كرجي.
+
*[[گلشن ابرار]]، جلد ۳، زندگی نامه "سید علی طباطبائی" از علی کرجی.
−
* سید علی طباطبایی معروف به صاحب ریاض [https://www.rijaldb.com/fa/9642 بانک اطلاعات رجال]، بازیابی: 6 اسفند.
+
*[https://www.rijaldb.com/fa/9642 بانک اطلاعات رجال]، "سید علی طباطبایی معروف به صاحب ریاض"، بازیابی: ۶ اسفند.
  
 
[[رده:علمای قرن سیزدهم]]
 
[[رده:علمای قرن سیزدهم]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۳۰ مارس ۲۰۲۱، ساعت ۱۰:۴۰

سید على طباطبایى (۱۲۳۱-۱۱۶۱ ق)، فقیه اصولى و محدث بزرگ شیعه در قرن سیزدهم هجری و از شاگردان وحید بهبهانی و داماد ایشان بود. او در جهت تبیین و گسترش اسلام، کوشش‌های فراوانی نمود و در مقابل افکار انحرافی و انحطاطی مثل اخباری‌گری ایستاد. مهمترین کتاب وی، «ریاض المسائل» است. عالمان بزرگی چون سید محمدباقر شفتی و سید محمد مجاهد از شاگردان صاحب‌ریاض هستند.

نام کامل سید على طباطبایى
زادروز ۱۱۶۱ قمری
زادگاه کاظمین
وفات ۱۲۳۱ قمری
مدفن کربلا، حرم امام حسین

Line.png

اساتید

وحید بهبهانی، شیخ یوسف بحرانی، محمدعلی بهبهانی،...

شاگردان

سید محمدباقر شفتی، شیخ ابوعلی حائری، سید محمد مجاهد، سید محمدجواد عاملی،...

آثار

ریاض المسائل، الرسالة البهیه، شرح مفاتیح الشرایع، رساله الاصول الخمس،...

ولادت و خاندان

سید علی طباطبایی در ربیع الاول ۱۱۶۱ هـ.ق در شهر کاظمین دیده به جهان گشود.[۱] وی فرزند محمدعلی، ‌فرزند ابوالمعالی صغیر و او فرزند ابوالمعالی کبیر و از تبار سادات حسنی، معروف به طباطبایی می‌باشد که در قرن دوازدهم هجری قمری از اصفهان به کربلا آمد و همان جا ماندگار و منشأ خیر و برکت برای جهان اسلام شد.[۲]

مادرش، خواهر وحید بهبهانی و همسرش نیز دختر ایشان است. از این رو، سید علی طباطبایی هم خواهرزاده وحید بهبهانی است و هم داماد او. جد مادری او نیز به علامه مجلسی اول (متوفی: ۱۰۷۰ هـ.ق) می‌رسد.[۳]

تحصیلات و استادان

سید علی طباطبایی در ابتدای جوانی به کسب علم و فضیلت پرداخت. وی در تحصیل مقدمات نحو، صرف و سایر علوم از خود نبوغ فراوان نشان داد؛ به طوری که مورد توجه علامه بزرگ، وحید بهبهانی قرار گرفت. از این رو، وحید بهبهانی از فرزندش، محمدعلی بهبهانی خواست که استادی سید علی را به عهده بگیرد و درس فقه «مدارک الاحکام»، او را بپذیرد. بدین صورت، سید علی در زمره شاگردان محمدعلی بهبهانی درآمد.[۴]

وی در اندک زمانی، درجات ترقی را طی کرد و با این که از نظر سن، از همه هم‌شاگردی‌های خود بسیار جوان بود، گوی سبقت را از همه آن‌ها ربود و از همه پیشی گرفت؛ به طوری که بعد از مدت کمی، ‌در سال ۱۱۸۶ هـ.ق نزد دائی بزرگوارش (وحید بهبهانی) افتخار شاگردی پیدا کرد و به درجه اجتهاد رسید و از او و دیگران، اجازه روایت دریافت کرد.

سید علی طباطبائی همچنین به سبب مقام والای علمی صاحب حدائق، شب‌ها در درس او حاضر می‌شد و از محضر ایشان کسب علم می‌نمود.[۵]

بزرگان کوشش بی‌دریغ او را در راه تحصیل علم ستوده‌اند و گفته‌اند: او در راه کسب علم، سختی‌ها و تلخی‌های فراوانی را متحمل شد و علم را با گریه و زاری و مناجات به درگاه باری تعالی تحصیل نموده است؛ زیرا ظاهراً مدت تحصیل ایشان آن قدر نبوده است که بتوان در آن مدت کم به این رتبه عالی رسید. ولی ایشان با همه این مشکلات و موانع، به درجات عالی علم رسید و شهره آفاق شد و این جز همت والای او و فضل خداوند منان چیز دیگری نبود.[۶]

سید علی طباطبایی در فقه، اصول و حدیث تخصص کافی داشت. گرچه تبحرش در اصول بیش از فقه بود، ولی شهرتش در فقه بیش از اصول می‌باشد؛ بر عکس میرزای قمی که هم عصر ایشان بود. میرزای قمی تبحرش در فقه بیش از اصول بود، ولی شهرتش در اصول بیشتر است. از این رو، از سید علی طباطبایی به صاحب ریاض که کتابی است فقهی و از میرزای قمی به صاحب قوانین که کتابی است اصولی، تعبیر آورده می‌شود و این شاید به خاطر آن بود که آن دو بزرگوار کتابی جامع در موضوع مورد تخصصشان تألیف نکردند.[۷]

تدریس و شاگردان

سید علی طباطبایی به امر استاد خود، ‌وحید بهبهانی، کرسی درسی را در کربلا به عهده گرفت و به تربیت طلاب اشتغال پیدا کرد. به برکت نفوس قدسی وی، دانشمندان و بزرگان بسیاری به درجه علم و مقامات بلند ارتقا یافتند. معروفترین آن‌ها عبارتند از:

آثار و تألیفات

صاحب ریاض علاوه بر تربیت مبلغان و محدثان و فقیهان، به تألیف کتاب پرداخت. از جمله آثار ارزشمند او عبارت است از:

  1. ریاض المسائل فی بیان الاحکام بالدلائل، یک دوره کامل فقه استدلالی
  2. الرسالة البهیه، در ردّ آراء و نظرات اخباری‌ها
  3. شرح مفاتیح الشرایع
  4. رساله تثلیث التسبیحات الاربع فی الاخیرتین
  5. رساله الاصول الخمس
  6. رساله الاجماع والاستصحاب
  7. رساله تحقیق حجیت مفهوم موافقت
  8. رساله ‌جواز الاکتفاء بضربة واحدة فی التیمم مطلقا
  9. رساله اختصاص الخطاب الشفاهی الحاضر فی مجلس الخطاب
  10. رساله منجزات المریض
  11. رساله الکفّار المکلفون بالفروع
  12. رساله اصالة برائة ذمة الزوج عن المهر
  13. رساله حجیة الشهره
  14. رساله حلیة النظر الی الاجنبیّه فی الجمله و اباحة سماع صوتها کذلک
  15. حاشیه علی معالم الدین و ملاذ المجتهدین

صاحب ریاض علاوه بر تألیفات فوق، جزواتی ناتمام در مورد مسائل فقهی و اصولی دارند که از جمله آن‌ها، جزوه‌ای در شرح «مبانی الاصول الی علم الاصول» علامه می‌باشد. نیز حواشی متفرقه‌ای بر «حدائق الناضره» شیخ یوسف بحرانی و «مدارک الاحکام» از جمله آثار قلمی ایشان می‌باشد.[۹]

فعالیت‌های فرهنگی-اجتماعی

آیت الله سید علی طباطبائی خدمات اجتماعی فراوانی انجام داد. وی برای دفاع از شهر کربلا در برابر هجوم وهابی‌ها، دیوار بلندی دور شهر کربلا در سال ۱۲۱۷ هـ.ق بنا کرد[۱۰] و برای حفظ نظم و رعایت قانون در شهر کربلا، دست به تأسیس نیروی انتظامی زد. ایشان قبیله‌ای از بلوچی‌ها را که بدنی قوی و روحیه‌ای خشن داشتند در کربلا اسکان داد تا نظم و قانون را حفاظت کنند.

زمان مرجعیت ایشان مقارن با فتح هندوستان بود. از این رو، وجوهات اسلامی بسیاری از بلاد فتح شده به دست ایشان می‌رسد که درهم‌های رسیده به ایشان را با جهت کثرت و فراوانی آن‌ها، تشبیه به تپه‌های خاک کرده‌اند. وی از این وجوهات در جهت خدمات اجتماعی و عام‌المنفعه استفاده فراوانی کرد و خانه‌ها و باغ‌های زیادی را خریداری و وقف فقیران و علمایی که در اطراف کربلا اسکان داشتند مجاور زمین مقدس کربلا نمودند و نیز از همان وجوهات خانه‌های بسیاری را در کربلا خرید و آن‌ها را به ساکنان آن‌ها وقف نمودند.[۱۱]

از جمله خدمات اجتماعی ایشان، بنا کردن مکان‌های مذهبی و تعمیر و توسعه آن‌ها می‌باشد. نمونه بارز این خدمات، بنای مسجد جامع کربلا است. این مسجد در نزدیکی بازار بزرگ تجاری کربلا واقع شده است که در سال ۱۲۲۰ هـ.ق کار بنای آن به اتمام رسید. این مسجد که دارای مصلای بزرگ است، بعد از صاحب ریاض نیز توسعه پیدا کرد و به جهت اقامه نماز جماعت و تولیت آن توسط میرزا علی نقی طباطبایی (متوفی: ۱۲۸۹ هـ.ق) این مسجد به مسجد جامع میرزا علی‌نقی طباطبایی شهرت یافت.[۱۲]

سید علی طباطبایی همانند سایر علمای بزرگ اسلام، در جهت تبیین، نشر و گسترش دین مبین اسلام و تقویت آن، کوشش‌های فراوانی نمود. او با تمام قوای خود، دین را ترویج و در این راه تمام وسایل لازم را بکار گرفت. مهمترین این فعالیت‌ها، تربیت دانشمندان بزرگ اسلامی بود.[۱۳]

وی افکار اسلامی را تقویت کرد و در مقابل افکار انحرافی و انحطاطی مثل اخباری‌گری ایستاد و با قوت و توانایی عجیبی که در بیان، جدل، مباحثه و مناظره داشت، با صاحبان افکار به بحث و مجادله پرداخت و از این طریق آنان را نسبت به عقاید باطلشان آگاه نمود. کتاب «الرسالة البهیه» در همین زمینه تألیف شده است.[۱۴]

ویژگی‌های اخلاقی

سید علی طباطبائی از نظر سجایای اخلاقی و فضائل معنوی، یگانه زمان خویش و انسانی کامل بود. صاحب مرآت الاحوال در مورد ویژگی‌های اخلاقی وی چنین می‌گوید: «وی عالمی است کم‌نظیر، و فضایل و محامدش عالمگیر و از بزرگان فضلای دوران و عمده علمای این خاندان و متخلق به اخلاق حمیده مصطفوی و متأدب به آداب مرضیه مرتضوی است. ماه‌ها و سال‌های بسیار باید بیاید تا مثل او عالمی به وجود آید».[۱۵]

مهمترین ویژگی صاحب ریاض احتیاط در حق الناس بود. ایشان در رعایت حقوق مردم بسیار دقت نظر به خرج می‌داد و در این مورد سفارش‌های اکید می‌کرد.[۱۶] شیخ عبدالله مامقانی در مورد شدت ورع و احتیاط صاحب ریاض نقل می‌کند: «وی روزی از رفتن به نماز جماعت خودداری کرد. نمازگزاران نزد وی آمدند و علت ترک نماز جماعت را از ایشان جویا شدند. ایشان در جواب گفت: من امروز در عدالت خود اشکال دارم. از این رو، نمی‌توانم امام جماعت شما باشم. آن‌ها از علت اشکال ایشان نسبت به عدالت خود پرسیدند. وی گفت: دختر مولایم وحید (همسر صاحب ریاض) حرف‌هایی به من زد که من کنترل خود را از دست دادم و به او گفتم: هر چه به من گفتی، به خودت برگردد. به همین جهت من در عدالت خود اشکال می‌کنم. از این رو، نمی‌توانم امام جماعت شما باشم صاحب ریاض امامت جماعت را ترک گفت و دیگر نماز را با جماعت اقامه نکرد تا این که همسرش از او راضی شد».[۱۷]

دشمنان او هم به تقوا و ورع ایشان اعتراف داشتند. میرزا احمد نیشابوری با این که با صاحب ریاض عناد بسیار داشت و افکار او را صحیح نمی‌پنداشت، ولی در کتاب رجالش درباره سید علی صاحب ریاض می‌نویسد: «علی بن محمدعلی پسر ابوالمعالی حسنی حسینی طباطبایی، محل تولد کربلا، استاد فقه و اصول و مجتهدی است خالص، احتیاط در امور را مراعات می‌کند».[۱۸]

وفات

مرحوم سید علی طباطبائی، سرانجام در سال ۱۲۳۱ هـ.ق در کربلا دار فانی را وداع گفت. بدن مطهر وی را نزدیک قبر وحید بهبهانی، در رواق مطهر سیدالشهداء علیه‌السلام پایین پای شهدای کربلا به خاک سپردند.[۱۹]

پانویس

  1. ↑ اعیان الشیعه، ج ۸، ص ۳۱۴؛ تراث کربلا، ص ۱۸۳.
  2. ↑ فوائد الرضویه، ص ۴۰۴؛ وحید بهبهانی، ص ۹۹.
  3. ↑ اعیان الشیعه، ج ۸، ص ۳۱۴؛ فوائد الرضویه، ص ۳۲۴.
  4. ↑ منتهی المقال، ص ۲۲۴.
  5. ↑ روضات الجنات، ج ۴، ص ۴۰۲.
  6. ↑ وحید بهبهانی، ص ۱۹۰.
  7. ↑ ریحانه الادب، ج ۳، ‌ص ۳۷۰.
  8. ↑ روضات الجنات، ج۴، ص۴۰۳؛ ریاض المسائل، ج۱، ص۱۱۱.
  9. ↑ اعیان الشیعه، ج ۸، ص ۳۱۵؛ روضات الجنات، ج ۴، ص ۴۰۰؛ تنقیح المقال، ج ۲، ‌ص ۳۰۷؛ منتهی المقال، ص ۲۲۴.
  10. ↑ تراث الکربلا، ص ۸۴؛ اعیان الشیعه، ج ۸، ص ۳۱۵.
  11. ↑ مرآت الاحوال، ج ۱، ص ۱۶۶؛ اعیان الشیعه، ج ۸، ص ۳۱۵.
  12. ↑ تراث کربلا، ص ۱۴۷.
  13. ↑ اعیان الشیعه، ج ۸، ص ۳۱۵.
  14. ↑ تراث کربلا، ص ۱۵۶؛ فوائد الرضویه؛ ص ۳۱۴؛ روضات الجنات، ج ۴، ‌ص ۴۰۵.
  15. ↑ مرآت الاحوال، ج ۱، ص ۱۶۵.
  16. ↑ تراث کربلا، ص ۱۸۳.
  17. ↑ تنقیح المقال، ج ۲، ص ۳۰۷.
  18. ↑ همان و بهجه الامال، ج ۵، ص ۵۲۹.
  19. ↑ فوائد الرضویه، ص ۳۲۴؛ تنقیح المقال، ج ۲، ص ۳۰۷؛ الاعلام، ج ۵، ص ۱۷.

منابع

برگرفته از «https://wiki.ahlolbait.com/index.php?title=سید_علی_طباطبایی&oldid=132050»
آپارات موسسه اهل البیت علیهم السلام کانال عکس نوشته قرآن و حدیث در اینستاگرام تلگرام قرآن و حدیث کانال قرآن و حدیث در ایتا