آیه 55 سوره احزاب: تفاوت بین نسخه‌ها
(←معانی کلمات آیه) |
(←معانی کلمات آیه) |
||
| سطر ۴۱: | سطر ۴۱: | ||
</tabber> | </tabber> | ||
==معانی کلمات آیه== | ==معانی کلمات آیه== | ||
| − | «لا جُنَاحَ عَلَیْهِنَّ ...»: گناهی بر زنان پیغمبر نیست که بدون حجاب با اشخاص مذکور صحبت کنند. «آبَائِهِنَّ»: پدران نسبی یا رضاعی. «أَبْنَائِهِنَّ»: فرزندان نسبی یا رضاعی. «أَبْنَآءِ إِخْوَانِهِنَّ»: فرزندان برادر. عموها را نیز شامل می‌شود. «أَبْنَآءِ أَخَوَاتِهِنَّ»: فرزندان خواهران. دائیها را هم شامل می‌گردد | + | «لا جُنَاحَ عَلَیْهِنَّ ...»: گناهی بر زنان پیغمبر نیست که بدون حجاب با اشخاص مذکور صحبت کنند. «آبَائِهِنَّ»: پدران نسبی یا رضاعی. «أَبْنَائِهِنَّ»: فرزندان نسبی یا رضاعی. «أَبْنَآءِ إِخْوَانِهِنَّ»: فرزندان برادر. عموها را نیز شامل می‌شود. «أَبْنَآءِ أَخَوَاتِهِنَّ»: فرزندان خواهران. دائیها را هم شامل می‌گردد. «إِتَّقِینَ»: تقوا پیشه کنید. بترسید. بپرهیزید. «شَهِیداً»: عالم و مطّلع . حاضر و ناظر. |
==نزول== | ==نزول== | ||
نسخهٔ کنونی تا ۶ ژوئیهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۰۵:۲۰
| <<54 | آیه 55 سوره احزاب | 56>> | |||||||||||||
| |||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
و زنان را باکی نیست که بر پدران و فرزندان و برادران و برادرزادگان و خواهر زادگان و زنان مسلمان و کنیزان ملکی (و نابالغ غلامان بی‌ریبه) بی‌حجاب در آیند (و از غیر اینها باید احتجاب کنند) و (ای بانوان) از خدا (در خیانت و زشتی پنهان) بترسید، که خدا بر همه چیز کاملا گواه و آگاه است.
همسران پیامبر را نزد پدرانشان و پسرانشان و برادرانشان و پسران برادرانشان و پسران خواهرانشان و زنان هم کیششان و بردگانشان [در ترک پوشش و حجاب] گناهی نیست؛ و از خدا پروا کنید که خدا به هر چیزی گواه است.
بر زنان در مورد پدران و پسران و برادران و پسران برادران و پسران خواهران و زنان [همكيش] و بردگانشان گناهى نيست [كه ديده شوند]؛ و بايد از خدا پروا بداريد كه خدا همواره بر هر چيزى گواه است.
زنان را گناهى نيست اگر در نزد پدر و پسر و برادر و برادرزاده و خواهرزاده و زنان همدين و يا كنيزان خود بى‌حجاب باشند. و بايد از خدا بترسيد كه خدا بر هر چيزى ناظر است.
بر آنان [= همسران پیامبر] گناهی نیست در مورد پدران و فرزندان و برادران و فرزندان برادران و فرزندان خواهران خود و زنان مسلمان و بردگان خویش (که بدون حجاب و پرده با آنها تماس بگیرند)؛ و تقوای الهی را پیشه کنید که خداوند نسبت به هر چیزی شاهد و آگاه است.
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
«لا جُنَاحَ عَلَیْهِنَّ ...»: گناهی بر زنان پیغمبر نیست که بدون حجاب با اشخاص مذکور صحبت کنند. «آبَائِهِنَّ»: پدران نسبی یا رضاعی. «أَبْنَائِهِنَّ»: فرزندان نسبی یا رضاعی. «أَبْنَآءِ إِخْوَانِهِنَّ»: فرزندان برادر. عموها را نیز شامل می‌شود. «أَبْنَآءِ أَخَوَاتِهِنَّ»: فرزندان خواهران. دائیها را هم شامل می‌گردد. «إِتَّقِینَ»: تقوا پیشه کنید. بترسید. بپرهیزید. «شَهِیداً»: عالم و مطّلع . حاضر و ناظر.
نزول
«شیخ طوسى» گویند: سبب نزول آیه چنین بوده است وقتى که موضوع حجاب در آیه 53 «فَسْئَلُوهُنَّ مِنْ وَراءِ حِجابٍ» نازل گردید، پدران و پسران مى گفتند: ما باید با دختران و مادران خود از پشت پرده صحبت کنیم و آنها را نبینیم سپس این آیه نازل گردید و بیان فرمود که حکم آنها برخلاف دیگران است.
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
لا جُناحَ عَلَيْهِنَّ فِي آبائِهِنَّ وَ لا أَبْنائِهِنَّ وَ لا إِخْوانِهِنَّ وَ لا أَبْناءِ إِخْوانِهِنَّ وَ لا أَبْناءِ أَخَواتِهِنَّ وَ لا نِسائِهِنَّ وَ لا ما مَلَكَتْ أَيْمانُهُنَّ وَ اتَّقِينَ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ كانَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيداً «55»
بر زنان، (نداشتن حجاب) در مورد پدرانشان و پسرانشان و برادرانشان و پسران برادرانشان و پسران خواهرشان و ديگر زنان مسلمان و كنيزانشان گناهى نيست، و تقواى الهى پيشه كنيد زيرا خداوند بر هر چيزى گواه است.
«1». شايد امروزه كسانى باشند كه اگر يك ليوان آب از همسرشان بخواهى ناراحت مى‌شوند كه‌چرا با خانم من سخن گفتيد، ولى قرآن مى‌فرمايد: با حفظ حجاب از زنان پيامبر نيز مى‌توان چيزى درخواست نمود.
جلد 7 - صفحه 394
نکته ها
اين آيه كسانى را كه به واسطه‌ى نسبى به زن محرم هستند نام برده، امّا محرمانِ سببى همچون داماد و برادر رضاعى و نيز كودكانى كه به سنّ تكليف نرسيده و مسايل شهوانى را درك نمى‌كنند، بر زنان مَحرم هستند. «1»
گرچه بعضى اين آيه را مربوط به زنان پيامبر دانسته‌اند، ولى به نظر مى‌رسد كه آيه مربوط به تمام زنان باشد.
پیام ها
1- در اسلام سختى و حَرَج نيست، بستگان درجه‌ى اوّل كه دايماً در خانواده رفت و آمد مى‌كنند، با يكديگر مَحرمند. لا جُناحَ ...
2- ميان زنان مسلمان، حجاب لازم نيست، ولى نزد زنان غير مسلمان حجاب لازم است. «نِسائِهِنَّ»
3- مَحرم بودن، به معناى بى‌مبالاتى و بى‌تقوايى نيست. لا جُناحَ عَلَيْهِنَ ... وَ اتَّقِينَ اللَّهَ
4- گواه بودن خدا بر اعمال انسان، بهترين عامل و اهرم رعايت تقواست. «وَ اتَّقِينَ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ كانَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيداً»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
لا جُناحَ عَلَيْهِنَّ فِي آبائِهِنَّ وَ لا أَبْنائِهِنَّ وَ لا إِخْوانِهِنَّ وَ لا أَبْناءِ إِخْوانِهِنَّ وَ لا أَبْناءِ أَخَواتِهِنَّ وَ لا نِسائِهِنَّ وَ لا ما مَلَكَتْ أَيْمانُهُنَّ وَ اتَّقِينَ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ كانَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيداً (55)
شأن نزول: چون آيه حجاب نازل شد، زنان پرده فرو گذاشتند؛ پدران و پسران و خويشان گفتند: يا رسول اللّه چون حكم شد زنان پرده نشين شوند، ما هم از پس حجاب گفتگو كنيم؟ آيه شريفه نازل شد:
لا جُناحَ عَلَيْهِنَّ فِي آبائِهِنَ: بأسى و گناهى نيست بر زنان در نمون صورت به پدران خود، وَ لا أَبْنائِهِنَ: و نه بر پسران خود، وَ لا إِخْوانِهِنَ: و نه بر برادران خود، وَ لا أَبْناءِ إِخْوانِهِنَ: و نه بر پسران برادران خود، وَ لا أَبْناءِ أَخَواتِهِنَ: و نه پسران خواهران خود، وَ لا نِسائِهِنَ: و نه بر زنان مؤمنه كه از
جلد 10 - صفحه 478
جنس ايشان باشند نه زنان يهود و نصارى و غير ايشان، زيرا آنها به جهت عدم ديانت، وصف كنند زنان اهل ايمان را به شوهران خود؛ چنانكه در كتاب كافى از حضرت صادق عليه السّلام مروى است كه فرمود:
لا ينبغى للمرئة آن تنكشف بين يدى اليهوديّة و النّصرانيّة لانّهنّ يصفن ذلك لازواجهنّ: سزاوار و شايسته نيست براى زن مسلمان اينكه مكشفه باشد نزد زن يهود و نصرانيه به جهت آنكه آن زنان وصف نمايند زنان مسلمانان را براى شوهران خود «1».
و لذا شيخ طوسى فتوى به حرمت آن فرموده است.
وَ لا ما مَلَكَتْ أَيْمانُهُنَ: و نه آنچه مالك است دستهاى ايشان يعنى كنيزان. وَ اتَّقِينَ اللَّهَ: و بترسيد اى زنان از خداى تعالى و پرده از روى خود بر نداريد و مكشفه نشويد مگر به اين گروه ششگانه مذكوره، يا بپرهيزيد خدا را از جميع معاصى. إِنَّ اللَّهَ كانَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيداً: بدرستى كه خداى تعالى بر همه چيزها از اقوال و افعال شما و غير آن گواه است و به هر چه در خاطر و باطن شما گذرد آگاه است.
تتمه: بايد دانست كه حكم محرميت محارم، محدود، و اين مطلب هم محقق است كه احكام شرعيه به اعتبار موضوعات خارجيه، تغيير، و نزد شخص خبير و بصير واضح و مبين مى‌باشد (العاقل يكفيه الاشارة).
نكته: عدم ذكر «عمو» و «خاله» به جهت آنست كه به منزله والدين هستند، و لذا حق تعالى «عم» را به «اب» تسميه فرموده در كريمه (و اله آبائك ابراهيم و اسمعيل و اسحق) و اسمعيل عليه السّلام عمّ حضرت يعقوب عليه السّلام است. و نقل كلام از غيبت به خطاب، جهت دلالت است بر كثرت تشديد و مزيد تهديد در ترك احتجاب از اجانب.
«1» فروع كافى، جلد 5، كتاب النكاح، باب التستّر، صفحه 516، حديث 5.
جلد 10 - صفحه 479
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
إِنْ تُبْدُوا شَيْئاً أَوْ تُخْفُوهُ فَإِنَّ اللَّهَ كانَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيماً (54) لا جُناحَ عَلَيْهِنَّ فِي آبائِهِنَّ وَ لا أَبْنائِهِنَّ وَ لا إِخْوانِهِنَّ وَ لا أَبْناءِ إِخْوانِهِنَّ وَ لا أَبْناءِ أَخَواتِهِنَّ وَ لا نِسائِهِنَّ وَ لا ما مَلَكَتْ أَيْمانُهُنَّ وَ اتَّقِينَ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ كانَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيداً (55) إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِيماً (56)
ترجمه
اگر آشكار كنيد چيزى را يا پنهان داريدش پس همانا خدا بوده است بهمه چيز دانا
نيست گناهى بر آنها در پدرانشان و نه پسرانشان و نه برادرانشان و نه پسران برادرانشان و نه پسران خواهرانشان و نه زنانشان و نه آنچه را مالك شد دستهاشان و بترسيد از خدا همانا خدا بوده است بر همه چيز گواه
همانا خدا و فرشتگان او رحمت و درود مى‌فرستند بر پيغمبر اى كسانيكه ايمان آورديد صلوات فرستيد بر او و تسليم باشيد تسليم بودنى.
تفسير
خداوند عالم السّرّ و الخفيّات است پنهان نمودن چيزى و آشكار كردنش نزد او يكسان است چون او عالم بهر چيزى از كلّى و جزئى و كوچك و بزرگ و پيدا و نهان بوده و هست و خواهد بود و شايد اشاره باشد بسخن طلحه كه در آيه سابقه ذكر شد و خيالات رفقايش كه بروز ندادند و بعدا از آنها ظاهر گرديد و بمجازات الهى رسيدند كه بآن اشاره شد و روايت شده كه چون آيه حجاب نازل شد پدران و پسران و ساير اقارب عرضه داشتند آيا ما هم بايد از پس پرده صحبت كنيم پس اين آيه نازل شد و اينكه تمام محارم ذكر نشده ظاهرا براى آنستكه در امثال اين موارد از ذكر امثال كليّه محارم فهميده ميشود علاوه بر آنكه حكم اخلاقى و معلّل بوده و در اين مقامات اهتمامى بتفصيل نميشود و مراد از نسائهنّ ظاهرا زنان مؤمنه هستند چون زنان كافره بر حسب رواياتى در حكم نامحرمند و حكم غلامان در سوره نور ذيل آيه غضّ گذشت و امر در اينجا اسهل است و پرهيزكارى زنان و حاضر دانستن خدا را در هر حال لازم است و ظاهرا اصل صلاة بمعناى درود و ثنا است كه از لوازم انعطاف و تعظيم است و بر حسب موارد و اشخاص مختلف ميشود لذا از امام كاظم و صادق عليهما السلام در جواب سؤال از اين آيه نقل شده كه فرموده‌اند صلوات خدا رحمت و صلوات ملائكه تزكيه و صلوات اهل ايمان دعاء بر آنحضرت است و امام صادق عليه السّلام فرموده امّا قول خداوند سَلِّمُوا تَسْلِيماً مراد تسليم است در آنچه وارد شده از او پرسيدند چگونه صلوات بفرستيم ما بر محمّد و آل او فرمود بگوئيد صلوات اللّه
جلد 4 صفحه 338
و صلوات ملائكته و انبيائه و رسله و جميع خلقه على محمد و آل محمد و السّلام عليه و عليهم و رحمة اللّه و بركاته پرسيدند ثواب اين صلوات براى فرستنده چيست فرمود بيرون آمدن از گناهان قسم بخدا مانند روز كه از مادر بدنيا آمده و روايات ديگرى هم در اين باب نقل شده كه مؤكّد معناى جامعى است كه بيان شد و تزكيه عبارت است از تنزيه و تقديس و مدح و درود و ثنا كه آن جامع بين معانى است و در عيون از امام رضا عليه السّلام نقل نموده كه در مجلس مأمون الرّشيد فرمود دشمنان ما دانستند كه چون اين آيه نازل شد گفته شد يا رسول اللّه ما شناختيم سلام بر تو را پس چگونه است صلاة بر تو فرمود بگوئيد اللّهم صلّ على محمد و آل محمد كما صلّيت و باركت على ابراهيم و آل ابراهيم انّك حميد مجيد پس آيا در ميان شما خلافى در اين هست گفتند خير و مأمون گفت اين بهيچ وجه خلافى در آن نيست و بر آن امّت اجماع دارند آيا در نزد شما در باره آل چيز واضح‌ترى از قرآن هست فرمود بلى بگوئيد مراد از قول خداوند يس وَ الْقُرْآنِ الْحَكِيمِ إِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ چيست و مقصود كيست علماء گفتند مراد از يس محمد صلى اللّه عليه و اله و سلم است و شكّى در آن نيست حضرت فرمود خداوند بمحمّد و آل محمّد از اين فضيلتى عطا فرموده كه بكنه وصف آن نرسيده مگر كسيكه تعقّل نموده است آنرا چون خداوند سلام ننموده مگر بر انبياء فرموده سلام على نوح فى العالمين سلام على ابراهيم سلام على موسى و هارون و بر آل ايشان سلام ننموده ولى فرموده سلام على آل يس يعنى آل محمد و مأمون گفت هر آينه يقين كردم از معدن نبوّت اين شرح و بيان صادر شده است و آنچه مسلّم است صلوات بر محمد و آل او بگفتن اللّهم صلّ على محمد و آل محمد در نماز واجب و در موقع شنيدن و بردن اسم مبارك آنحضرت مستحبّ مؤكّد و از آداب دعاء و بهترين اذكار در هر حال است و تسليم براى پيغمبر صلى اللّه عليه و اله و سلم در آنچه وارد شده از او بتسليم از آنچه وارد شده از ائمه اطهار است كه ابواب علم اويند صلوات اللّه و سلامه عليهم اجمعين.
جلد 4 صفحه 339
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
لا جُناحَ عَلَيهِن‌َّ فِي آبائِهِنَّ وَ لا أَبنائِهِن‌َّ وَ لا إِخوانِهِن‌َّ وَ لا أَبناءِ إِخوانِهِن‌َّ وَ لا أَبناءِ أَخَواتِهِنَّ وَ لا نِسائِهِنَّ وَ لا ما مَلَكَت أَيمانُهُن‌َّ وَ اتَّقِينَ اللّه‌َ إِنَّ اللّه‌َ كانَ عَلي كُلِّ شَي‌ءٍ شَهِيداً (55)
بأسي نيست بر زوجات نبي که بدون حجاب باشند نسبت به پدران خود و به پسران خود و به برادران خود و به پسران برادران خود و به پسران خواهران خود و به زنهاي مسلمين و به آنچه مالك يمين غلامان خود و بايد با تقوي و پرهيزكار باشند تقواي الهي بدرستي که هست خداوند بر هر چيزي شاهد و ناظر.
مسئله: محارم غير از اينکه مذكورات هم بسيار داريم مثل اعمام و اخوال و اجداد ابي و امي و داماد شوهر دختران و پسران شوهر خود از زنهاي ديگر و اولادهاي پسران و دختران و پدر رضاعي و برادر رضاعي و غلاماني که لم يبلغ الحلم. و سر اينكه در اينکه آيه ذكر نشده- اولا ممكن است که چون خطاب به زوجات حضرت رسالت است و اينکه مذكورات در مورد آنها
جلد 14 - صفحه 523
محل ندارد و ذكرش بلا فائده است و ثانيا بگوئيم مذكورات در آيه انحصار نميرساند زيرا اثبات شي‌ء نفي ما عداي خود را نميكند و ثالثا اينکه مذكورين از باب مثال است و كلمه:
لا جُناحَ عَلَيهِن‌َّ ... الي آخر المذكورين فقط جواز را دلالت دارد و رفع محذور و الا اگر از آنها هم ستر كنند بالاخص اگر زينت كرده باشند البته بهتر است.
وَ اتَّقِينَ اللّه‌َ ممكن است نسبت بغير مذكورين از رجال که غير محارم هستند و از نساء اهل ذمه و كفار باشد و ممكن است از همين مذكورين باشد که البته تقوي و پرهيز بهتر است تا اندازه‌اي بخصوص در مقام خوف ريبه و شهوت.
إِنَّ اللّه‌َ كانَ عَلي كُلِّ شَي‌ءٍ شَهِيداً حاضر و ناظر است.
برگزیده تفسیر نمونه
]
اشاره
(آیه 55)
شأن نزول:
بعد از نزول آیه حجاب (آیه گذشته) پدران و فرزندان و بستگان همسران پیامبر صلّی اللّه علیه و آله خدمتش عرض کردند: ای رسول خدا! ما نیز با آنها از پشت پرده سخن گوییم؟
آیه نازل شد و به آنها پاسخ گفت که این حکم شامل شما نمی‌شود.
تفسیر:
مواردی که از قانون حجاب مستثنا است از آنجا که در آیه گذشته حکم مطلقی در باره حجاب در مورد همسران پیامبر صلّی اللّه علیه و آله آمده بود و اطلاق این حکم این توهّم را به وجود می‌آورد که محارم آنها نیز موظف به اجرای آن هستند و تنها از پشت پرده باید با آنها تماس بگیرند، آیه نازل شد و حکم این مسأله را شرح داد.
می‌فرماید: «بر آنان [همسران پیامبر] گناهی نیست که با پدران، فرزندان، برادران، فرزندان برادران، فرزندان خواهران خود، و زنان مسلمان، و بردگان خود» بدون حجاب تماس داشته باشد (لا جُناحَ عَلَیْهِنَّ فِی آبائِهِنَّ وَ لا أَبْنائِهِنَّ وَ لا إِخْوانِهِنَّ وَ لا أَبْناءِ إِخْوانِهِنَّ وَ لا أَبْناءِ أَخَواتِهِنَّ وَ لا نِسائِهِنَّ وَ لا ما مَلَکَتْ أَیْمانُهُنَّ).
و به تعبیر دیگر محارم آنها که منحصر در این شش گروهند مستثنا می‌باشند.
و در پایان آیه همسران پیامبر صلّی اللّه علیه و آله را مخاطب ساخته، می‌گوید: «تقوا را پیشه کنید که خداوند بر هر چیزی آگاه است» و هیچ چیز بر او مخفی و پنهان نیست (وَ اتَّقِینَ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ کانَ عَلی کُلِّ شَیْ‌ءٍ شَهِیداً).
چه این که حجاب و پرده، و مانند اینها همه وسائلی برای حفظ از گناه بیش نیست، ریشه اصلی همان تقواست که اگر نباشد حتی این وسائل نیز سودی نخواهد بخشید.
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
- محمدباقر محقق، نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه.
