منابع و پی نوشتهای ضعیف
جامعیت مقاله متوسط
مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

تاریخ فقه: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۲ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۱ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
 
{{خوب}}
 
{{خوب}}
'''تاريخ فقه''' عبارت است از شرح و گزارش تحولات [[فقه]] از آغاز پیدایش تا کنون.<ref>واعظ زاده خراسانی، محمد، «کلیات تاریخ فقه»، مطالعات اسلامی، تابستان 1374، ش30، ص41</ref> از تاريخ فقه به «تاريخ‌التشريع» يا «ادوار فقه» نيز تعبير شده است.<ref>تاریخ فقه مذاهب اسلامی ، کاظم مدیر شانه چی</ref>
+
'''«تاریخ فقه»''' عبارت است از شرح و گزارش تحولات [[فقه]] اسلامی از آغاز پیدایش تا کنون.<ref>واعظ زاده خراسانی، «کلیات تاریخ فقه»، مطالعات اسلامی، تابستان ۱۳۷۴، ش۳۰، ص۴۱</ref> در کتابهای مربوط به تاریخ فقه، معمولا تاریخ فقه در [[شیعه]] و [[اهل سنت]] را بر اساس تحولات آن به دوره های مختلفی تقسیم کرده و بررسی نموده‌اند. از تاریخ فقه به «تاریخ‌التشریع» یا «ادوار فقه» نیز تعبیر شده است.<ref>تاریخ فقه مذاهب اسلامی، کاظم مدیر شانه چی</ref>
 +
==دوره‌های تاریخ فقه اهل‌سنت==
 +
تاریخ فقه [[اهل سنت]] را به پنج دوره زیر تقسیم نموده اند:
  
==دوره‌های تاریخ فقه اهل سنت==
+
* '''دوره اول:''' عصر [[صحابه]] و [[تابعین]] (از [[رحلت پیامبر اسلام|رحلت پیامبر]] تا اوایل قرن دوم هجری)
تاریخ فقه اهل سنت را به پنج دوره زیر تقسیم نموده اند:
+
* '''دوره دوم:''' عصر ظهور مذاهب فقهی (اوایل قرن دوم تا اوایل قرن چهارم)
 
+
* '''دوره سوم:''' عصر رکود حرکت اجتهادی (از اوایل قرن چهارم تا اواسط قرن هفتم)
دوره اول: عصر صحابه و تابعین (از رحلت پیامبر تا اوایل قرن دوم)
+
* '''دوره چهارم:''' عصر انحطاط فقهی (اواسط قرن هفتم تا اواخر قرن سیزدهم)
 
+
* '''دوره پنجم:''' عصر بازگشت به تحرک فقهی (اواخر قرن سیزدهم تا به امروز).<ref> گروه علمى موسسه امام صادق علیه السلام،  موسوعة طبقات الفقهاء، مقدمه، قسم ‏الثانی، ص ۱۷ تا ۲۰</ref>
دوره دوم: عصر ظهور مذاهب فقهی (اوایل قرن دوم تا اوایل قرن چهارم)
 
 
 
دوره سوم: عصر رکود حرکت اجتهادی (از اوایل قرن چهارم تا اواسط قرن هفتم)
 
 
 
دوره چهارم: عصر انحطاط فقهی (اواسط قرن هفتم تا اواخر قرن سیزدهم)
 
 
 
دوره پنجم: عصر بازگشت به تحرک فقهی (اواخر قرن سیزدهم تا به امروز)<ref> گروه علمى موسسه امام صادق عليه السلام،  موسوعة طبقات الفقهاء، مقدمه، قسم ‏الثاني، ص 17 تا 20</ref>
 
  
 
==دوره‌های تاریخ فقه شیعه==  
 
==دوره‌های تاریخ فقه شیعه==  
منابع مختلفی که در بررسی سیر تاریخی فقه امامیه نگاشته شده، هر کدام جریان فقه شیعه را به ادوار مختلفی تقسیم کرده و هر یک از این تقسیم بندی ها با معیارهای خاصی انجام گرفته است. در کتاب موسوعة طبقات الفقهاء برای جریان فقه شیعی دوره های 7 گانه زیر لحاظ شده است:
+
منابع مختلفی که در بررسی سیر تاریخی فقه [[امامیه]] نگاشته شده، هر کدام جریان فقه [[شیعه]] را به ادوار مختلفی تقسیم کرده و هر یک از این تقسیم بندی ها با معیارهای خاصی انجام گرفته است. در کتاب «[[موسوعة طبقات الفقهاء (کتاب)|موسوعة طبقات الفقهاء]]» برای جریان فقه شیعی دوره های ۷ گانه زیر لحاظ شده است:
 
 
1. عصر نشاط حدیثی و اجتهادی، (11 تا 260 ق): از رحلت پیامبر(ص) تا غیبت صغری؛
 
 
 
2. عصر اسلوب دار شدن حدیث و اجتهاد، (260 تا 460 ق): از غیبت صغری تا شیخ طوسی؛
 
 
 
3. عصر رکود، (460 تا 600 ق): از شیخ طوسی تا ابن ادریس؛
 
 
 
4. عصر تجدید حیات فقهی، (600 تا 1030 ق): از ابن ادریس تا پایان حیات شیخ بهایی؛
 
 
 
5. عصر ظهور حرکت اخباری، (1030 تا 1180 ق): از محمد امین استرآبادی تا اواخر حیات شیخ یوسف بحرانی؛
 
 
 
6. عصر بالا رفتن نشاط فقهی، (1180 تا 1260 ق): از وحید بهبهانی تا اواخر حیات صاحب جواهر؛
 
 
 
7. عصر ابداع فقهی، (1260 تا زمان حاضر): از شیخ انصاری به بعد.<ref> گروه علمى موسسه امام صادق عليه السلام، موسوعة طبقات الفقهاء، مقدمه، قسم ‏الثاني، ص 20</ref>
 
 
 
برخی ضمن پذیرش دوره اول تا ششم این تقسیم بندی، دوره هفتم را یک دوره واحد به حساب نیاورده، معتقدند دوره های فقه شیعه تا کنون را بهتر است 9 دوره بدانیم و از دوره هفتم به بعد چنین باشد:
 
  
7. عصر ابداعات فقهی و جامعیت مسائل آن، (1260 تا 1312 ق): از شیخ انصاری تا پیش از آخوند خراسانی؛
+
* عصر نشاط [[حدیث|حدیثی]] و [[اجتهاد|اجتهادی]]، (۱۱ تا ۲۶۰ ق): از رحلت [[پیامبر اکرم]] تا [[غیبت صغری]]؛
 +
* عصر اسلوب‌دار شدن حدیث و اجتهاد، (۲۶۰ تا ۴۶۰ ق): از غیبت صغری تا [[شیخ طوسی]]؛
 +
* عصر رکود فقه، (۴۶۰ تا ۶۰۰ ق): از شیخ طوسی تا [[ابن ادریس حلی]]؛
 +
* عصر تجدید حیات فقهی، (۶۰۰ تا ۱۰۳۰ ق): از ابن ادریس تا پایان حیات [[شیخ بهایی]]؛
 +
* عصر ظهور حرکت [[اخباریان|اخباری]]، (۱۰۳۰ تا ۱۱۸۰ ق): از [[محمدامین استرآبادی|محمد امین استرآبادی]] تا اواخر حیات [[شیخ یوسف بحرانی]]؛
 +
* عصر بالا رفتن نشاط فقهی، (۱۱۸۰ تا ۱۲۶۰ ق): از [[وحید بهبهانی]] تا اواخر حیات [[صاحب جواهر]]؛
 +
* عصر ابداع فقهی، (۱۲۶۰ تا زمان حاضر): از [[شیخ انصاری]] به بعد.<ref> گروه علمى موسسه امام صادق علیه السلام، موسوعة طبقات الفقهاء، مقدمه، قسم ‏الثانی، ص ۲۰</ref>
  
8 . عصر به کمال رسیدن ابداعات اصولی(1312 1380 ق): از آخوند خراسانی تا رحلت آیت الله بروجردی؛
+
برخی ضمن پذیرش دوره اول تا ششم این تقسیم بندی، دوره هفتم را یک دوره واحد به حساب نیاورده، معتقدند دوره های فقه شیعه تا کنون را بهتر است ۹ دوره بدانیم و از دوره هفتم به بعد چنین باشد:
  
9. عصر استقرار حکومت فقهی،(1380 ق تا به امروز): از امام خمینی تا به حال. <ref>عظیمی، «پیشنهادی در ادوار تحولات فقه امامیه»، مطالعات اسلامی، پاييز 1381، ص 130</ref>
+
* عصر ابداعات فقهی و جامعیت مسائل آن (۱۲۶۰ تا ۱۳۱۲ ق): از [[شیخ انصاری]] تا پیش از [[آخوند خراسانی]]؛
 +
* عصر به کمال رسیدن ابداعات [[اصول فقه‌‌‌‌|اصولی]] (۱۳۱۲ تا ۱۳۸۰ ق): از آخوند خراسانی تا رحلت [[آیت الله بروجردی]]؛
 +
* عصر استقرار حکومت فقهی (۱۳۸۰ ق تا به امروز): از [[امام خمینی]] تا به حال.<ref>عظیمی، «پیشنهادی در ادوار تحولات فقه امامیه»، مطالعات اسلامی، پاییز ۱۳۸۱، ص ۱۳۰</ref>
 
==پانویس==
 
==پانویس==
 
{{پانویس}}
 
{{پانویس}}
 
==منابع==
 
==منابع==
*واعظ زاده خراسانی، محمد، «کلیات تاریخ فقه»، مطالعات اسلامی، تابستان 1374، ش30، ص 40 تا 65.
+
*محمد واعظ زاده خراسانی، "کلیات تاریخ فقه"، مطالعات اسلامی، تابستان ۱۳۷۴، ش۳۰، ص ۴۰-۶۵.
*کتاب تاریخ فقه مذاهب اسلامی ، کاظم مدیر شانه چی
+
*کتاب تاریخ فقه مذاهب اسلامی، کاظم مدیر شانه چی.
*گروه علمى موسسه امام صادق عليه السلام، موسوعة طبقات الفقهاء، زیر نظر سبحانی تبریزی، جعفر، قم، مؤسسة الإمام الصادق (عليه السلام)، چاپ اول، 1418 ه.ق.
+
*گروه علمى موسسه امام صادق علیه السلام، موسوعة طبقات الفقهاء، زیر نظر جعفر سبحانی، قم، مؤسسة الإمام الصادق.
*عظیمی، حبیب الله، «پیشنهادی در ادوار تحولات فقه امامیه»، پاييز 1381، ش 57، ص 125 تا 156.
+
*حبیب الله عظیمی، "پیشنهادی در ادوار تحولات فقه امامیه"، پاییز ۱۳۸۱، ش ۵۷، ص ۱۲۵-۱۵۶.
 
{{فقه}}
 
{{فقه}}
  
سطر ۵۳: سطر ۴۰:
 
{{سنجش کیفی
 
{{سنجش کیفی
 
|سنجش=شده
 
|سنجش=شده
|شناسه= متوسط
+
|شناسه= خوب
 
|عنوان بندی مناسب= خوب
 
|عنوان بندی مناسب= خوب
 
|کفایت منابع و پی نوشت ها= ضعیف
 
|کفایت منابع و پی نوشت ها= ضعیف

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۵ ژوئن ۲۰۲۲، ساعت ۰۸:۲۳

«تاریخ فقه» عبارت است از شرح و گزارش تحولات فقه اسلامی از آغاز پیدایش تا کنون.[۱] در کتابهای مربوط به تاریخ فقه، معمولا تاریخ فقه در شیعه و اهل سنت را بر اساس تحولات آن به دوره های مختلفی تقسیم کرده و بررسی نموده‌اند. از تاریخ فقه به «تاریخ‌التشریع» یا «ادوار فقه» نیز تعبیر شده است.[۲]

دوره‌های تاریخ فقه اهل‌سنت

تاریخ فقه اهل سنت را به پنج دوره زیر تقسیم نموده اند:

  • دوره اول: عصر صحابه و تابعین (از رحلت پیامبر تا اوایل قرن دوم هجری)
  • دوره دوم: عصر ظهور مذاهب فقهی (اوایل قرن دوم تا اوایل قرن چهارم)
  • دوره سوم: عصر رکود حرکت اجتهادی (از اوایل قرن چهارم تا اواسط قرن هفتم)
  • دوره چهارم: عصر انحطاط فقهی (اواسط قرن هفتم تا اواخر قرن سیزدهم)
  • دوره پنجم: عصر بازگشت به تحرک فقهی (اواخر قرن سیزدهم تا به امروز).[۳]

دوره‌های تاریخ فقه شیعه

منابع مختلفی که در بررسی سیر تاریخی فقه امامیه نگاشته شده، هر کدام جریان فقه شیعه را به ادوار مختلفی تقسیم کرده و هر یک از این تقسیم بندی ها با معیارهای خاصی انجام گرفته است. در کتاب «موسوعة طبقات الفقهاء» برای جریان فقه شیعی دوره های ۷ گانه زیر لحاظ شده است:

برخی ضمن پذیرش دوره اول تا ششم این تقسیم بندی، دوره هفتم را یک دوره واحد به حساب نیاورده، معتقدند دوره های فقه شیعه تا کنون را بهتر است ۹ دوره بدانیم و از دوره هفتم به بعد چنین باشد:

پانویس

  1. واعظ زاده خراسانی، «کلیات تاریخ فقه»، مطالعات اسلامی، تابستان ۱۳۷۴، ش۳۰، ص۴۱
  2. تاریخ فقه مذاهب اسلامی، کاظم مدیر شانه چی
  3. گروه علمى موسسه امام صادق علیه السلام، موسوعة طبقات الفقهاء، مقدمه، قسم ‏الثانی، ص ۱۷ تا ۲۰
  4. گروه علمى موسسه امام صادق علیه السلام، موسوعة طبقات الفقهاء، مقدمه، قسم ‏الثانی، ص ۲۰
  5. عظیمی، «پیشنهادی در ادوار تحولات فقه امامیه»، مطالعات اسلامی، پاییز ۱۳۸۱، ص ۱۳۰

منابع

  • محمد واعظ زاده خراسانی، "کلیات تاریخ فقه"، مطالعات اسلامی، تابستان ۱۳۷۴، ش۳۰، ص ۴۰-۶۵.
  • کتاب تاریخ فقه مذاهب اسلامی، کاظم مدیر شانه چی.
  • گروه علمى موسسه امام صادق علیه السلام، موسوعة طبقات الفقهاء، زیر نظر جعفر سبحانی، قم، مؤسسة الإمام الصادق.
  • حبیب الله عظیمی، "پیشنهادی در ادوار تحولات فقه امامیه"، پاییز ۱۳۸۱، ش ۵۷، ص ۱۲۵-۱۵۶.
فقه
کلیات: تاریخ فقه، ابواب فقه، احکام، اجتهاد، منابع اجتهاد در فقه شیعه، تقلید، اصول فقه، قواعد فقهی
منابع: عروة الوثقى، شرایع الاسلام، علل الشرائع، لمعه، جواهرالكلام، المكاسب المحرمه، مدارک الاحکام و ...
↓ رده ها ↓
فقه: فقیهان، منابع فقهی، اصطلاحات فقهی، آیات الاحکام، منابع اجتهاد در فقه شیعه، قواعد فقه
اصول فقه: اصول فقه، اصولیون، منابع اصول فقه، اصطلاحات اصول فقه
احکام: احکام، احکام عبادی، احکام اقتصادی، احکام خانواده، احکام روابط اجتماعی، احکام قضایی و جزایی، احکام اطعمه و اشربه، اصطلاحات احكام