الحدیث النبوی بین الروایة و الدرایة (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
|||
| سطر ۷: | سطر ۷: | ||
|نویسنده= جعفر سبحانی | |نویسنده= جعفر سبحانی | ||
| − | |موضوع= علم درایة | + | |موضوع= علم درایة الحدیث |
|زبان= عربی | |زبان= عربی | ||
| − | |تعداد جلد= | + | |تعداد جلد= ۱ |
|عنوان افزوده1= | |عنوان افزوده1= | ||
| سطر ۲۱: | سطر ۲۱: | ||
|افزوده2= | |افزوده2= | ||
| − | |لینک= [http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/60816/ الحديث | + | |لینک= [http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/60816/ الحديث النبوی بين الرواية و الدراية] |
| − | }} | + | }}کتاب '''«الحدیث النبوی بین الروایة و الدرایة؛ دراسة موضوعیة منهجیة لأحادیث أربعین صحابیا علی ضوء الکتاب، السنة، العقل، اتفاق الأمة و التاریخ»''' تألیف [[جعفر سبحانی|آیت‌اللّه جعفر سبحانی]] (متولد ۱۳۰۸ ش)، کتاب مفصلی است به زبان عربی در بازشناسی [[احادیث]] سره از ناسره و ارائه ملاکهایی برای این کار. مؤلف در این کتاب احادیث نبوی منقول از چهل [[صحابی|صحابی]] نامدار را ارزیابی کرده و دلائل ضعف یا قوت آنها را بر اساس [[قرآن]]، [[سنت]]، [[عقل]]، [[اجماع]] و [[تاریخ]]، باز می‌نمایاند. |
| − | == | + | ==مؤلف== |
| − | + | [[جعفر سبحانی|آیت الله جعفر سبحانی]] (متولد ۱۳۰۸ ش)، فقیه، اصولی، متکلم، مفسر و از مراجع معظم تقلید [[شیعه]] و اساتید بزرگ [[حوزه علمیه|حوزه‌های علمیه]] است. او از شاگردان علمای بزرگی چون [[آیت الله بروجردی|آیت الله بروجردى]]، [[سید محمد حجت کوه کمره ای|سید محمد حجت کوه‌کمرى]]، [[علامه طباطبایى|علامه طباطبائى]] و [[امام خمینی]] بوده است. | |
| − | + | عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسى، مشارکت در «مجله مکتب اسلام» و تأسیس «مؤسسه تحقیقاتی امام صادق علیه‌السلام»، از جمله فعالیتهای اجتماعی آیت الله سبحانى است. | |
| − | + | ایشان علاوه بر تدریس [[فقه]]، [[اصول فقه|اصول]]، [[فلسفه]]، [[علم کلام|کلام]]، [[رجال]]، [[تفسیر]]، [[درایه]]، [[تاریخ اسلام]] و [[تشیع]]، ملل و نحل و [[ادبیات عرب|ادبیات]]، در هر یک از این رشته‌ها آثار مفید و متعددى را به جامعه اسلامى تقدیم نموده است. از جمله تألیفات ایشان می توان به کتابهای [[فروغ ابدیت]]، [[منشور جاوید (کتاب)|منشور جاوید]]، [[آیین وهابیت (کتاب)|آیین وهابیت]]، [[تاریخ فقه اسلامی (کتاب)|تاریخ الفقه الاسلامی ادواره]]، جواهر الفقه و کلیات فی علم الرجال اشاره نمود. | |
| − | == | + | == هدف و روش تألیف == |
| + | نویسنده، با اشاره به اینکه [[سنت]] نبوی، دومین منبع عقیده و [[شریعت]] است و در نزد مسلمانان، جایگاه والایی دارد و علوم بسیاری برای شناخت و پاسداشت آن تأسیس شده است و از سوی دیگر، کسانی و برای اهدافی به تحریف روایات پرداختند و آفات و آسیب‌هایی پدید آوردند، افزوده است: «در چنین فضایی، قواعد عمومی شناسایی روایات صحیح از سقیم پدید آمد و مسئله نقد سندی و رجالی رایج شد و اندیشوران، روایات ساختگی و نفوذی («الموضوعات» و «المندسّات») را از روایات دیگر جدا کردند. ولی مهم‌تر از بحث [[سند حدیث|سندی]]، بررسی محتوای روایت است که به آن کمتر توجه شده است و برای جداسازی حق از باطل باید روایات را بر ضوابط استوار ([[قرآن کریم]]، سنت [[متواتر]] یا [[حدیث مستفیض|مستفیض]]، [[عقل]] قطعی و خلل‌ناپذیر، [[اجماع]] مسلمانان و [[تاریخ]] درست و معتبر) عرضه کنیم و ما در این کتاب، از همین روش استفاده می‌کنیم. در کتاب حاضر، روایات چهل نفر از [[صحابه]] را برطبق ضوابط مذکور پردازش می‌کنیم و مباحث را بر اساس نظم زمانی و تاریخ وفات اصحاب می‌آوریم.» | ||
| − | + | آیت اللَّه سبحانی در مقدمه این کتاب یادآور می‌شود که همه احادیث صحابه قابل قبول نیست، مگر اینکه با معیارهای قرآن، سنت متواتر، عقل، اجماع و تاریخ صحیح مخالف نباشند. | |
| + | نوسینده از ۱۲۸ منبع حدیثی که عمدتا از منابع [[اهل سنت]] است، استفاده کرده است. | ||
| + | == محتوای کتاب == | ||
| + | مطالب این کتاب، از مقدمه‌ای علمی و ۴۰ بخش تشکیل شده است. مقدمه شامل این مباحث است: جایگاه سنت نبوی، اهمیت دادن [[پیامبر اسلام|پیامبر]] به تدوین [[حدیث]]، منع شرعی از نگارش حدیث، عوامل بی‌اعتنایی به تدوین حدیث، پیرایش سنت نبوی، روش‌های پردازش و پیرایش، روش ما در سنّت‌سنجی و کتاب صحیحی جز قرآن مجید نیست. | ||
| − | + | نویسنده سپس در ۴۰ بخش، زندگی چهل [[صحابی]] را با اختصار معرفی می‌کند و بعد بعضی از احادیث درست و سودمندش را می‌آورد و آنگاه به برخی از روایات نادرست و ضعیفش می‌پردازد و آن را علمی و استدلالی نقد می‌کند. وی احادیث هر صحابی را در دو بخش «احادیثه السقیمه» و «من روائع احادیثه» ذکر می کند. | |
| − | + | برای نمونه، در مورد [[ابوموسی اشعری]] (درگذشته ۴۲ ق) می گوید: او عبدالله بن قیس بن سلیم از بنی‌اشعر و قحطانی است. در [[مکه]] اسلام آورد و گویند که به سرزمین [[حبشه]] مهاجرت کرد و... صواب این است که او از مهاجران به حبشه نبود و... . ما هرچند سخن ابن عبدالبر مالکی قرطبی را تأیید می‌کنیم که ابوموسی اشعری، منحرف بود و با [[امام علی]](علیه السلام) دشمنی داشت، ولی تعلیل او - که چون حضرت علی(ع) وی را عزل کرد و از کارگزاران خود قرار نداد - درست نیست؛ زیرا ابوموسی در زمانی که از سوی امام علی(ع) والی بر [[کوفه]] بود به دشمنی با آن حضرت پرداخت و با پیمان‌شکنان ([[طلحه]] و [[زبیر]]) همراه شد و... . | |
| − | + | آیت‌الله جعفر سبحانی سپس ۷ روایت از احادیث بی‌اشکال ابوموسی را نقل کرده است، از جمله: «کلُّکم راع و کلّکم مسؤول عن رعیته». همچنین نویسنده، ۷ مورد دیگر از احادیث اشعری را آورده است که محتوایش نقص و اشکال دارد و نسبت دادن آن به پیامبر(ص) صحیح نیست. | |
| − | |||
| − | == | + | ==منابع== |
| − | + | ||
| − | [[رده:کتابهای علوم حدیث]] | + | * کتابشناسی درایة شیعه؛ علم درایة الحدیث، ابوالفضل حافظیان. |
| + | * "الحدیث النبوی بین الروایة و الدرایة"، ویکی نور. | ||
| + | *"آشنایی با کتاب الحدیث النبوی بین الروایة و الدرایة، علی حسن‌نیا، حدیث اندیشه، بهار ۱۳۸۱. | ||
| + | [[رده:کتابهای علوم حدیث]][[رده:منابع حدیثی]] | ||
[[رده:آثار جعفر سبحانی]] | [[رده:آثار جعفر سبحانی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۴ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۶:۴۷
 | |
| نویسنده | جعفر سبحانی |
| موضوع | علم درایة الحدیث |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۱ |
|
| |
کتاب «الحدیث النبوی بین الروایة و الدرایة؛ دراسة موضوعیة منهجیة لأحادیث أربعین صحابیا علی ضوء الکتاب، السنة، العقل، اتفاق الأمة و التاریخ» تألیف آیت‌اللّه جعفر سبحانی (متولد ۱۳۰۸ ش)، کتاب مفصلی است به زبان عربی در بازشناسی احادیث سره از ناسره و ارائه ملاکهایی برای این کار. مؤلف در این کتاب احادیث نبوی منقول از چهل صحابی نامدار را ارزیابی کرده و دلائل ضعف یا قوت آنها را بر اساس قرآن، سنت، عقل، اجماع و تاریخ، باز می‌نمایاند.
محتویات
مؤلف
آیت الله جعفر سبحانی (متولد ۱۳۰۸ ش)، فقیه، اصولی، متکلم، مفسر و از مراجع معظم تقلید شیعه و اساتید بزرگ حوزه‌های علمیه است. او از شاگردان علمای بزرگی چون آیت الله بروجردى، سید محمد حجت کوه‌کمرى، علامه طباطبائى و امام خمینی بوده است.
عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسى، مشارکت در «مجله مکتب اسلام» و تأسیس «مؤسسه تحقیقاتی امام صادق علیه‌السلام»، از جمله فعالیتهای اجتماعی آیت الله سبحانى است.
ایشان علاوه بر تدریس فقه، اصول، فلسفه، کلام، رجال، تفسیر، درایه، تاریخ اسلام و تشیع، ملل و نحل و ادبیات، در هر یک از این رشته‌ها آثار مفید و متعددى را به جامعه اسلامى تقدیم نموده است. از جمله تألیفات ایشان می توان به کتابهای فروغ ابدیت، منشور جاوید، آیین وهابیت، تاریخ الفقه الاسلامی ادواره، جواهر الفقه و کلیات فی علم الرجال اشاره نمود.
هدف و روش تألیف
نویسنده، با اشاره به اینکه سنت نبوی، دومین منبع عقیده و شریعت است و در نزد مسلمانان، جایگاه والایی دارد و علوم بسیاری برای شناخت و پاسداشت آن تأسیس شده است و از سوی دیگر، کسانی و برای اهدافی به تحریف روایات پرداختند و آفات و آسیب‌هایی پدید آوردند، افزوده است: «در چنین فضایی، قواعد عمومی شناسایی روایات صحیح از سقیم پدید آمد و مسئله نقد سندی و رجالی رایج شد و اندیشوران، روایات ساختگی و نفوذی («الموضوعات» و «المندسّات») را از روایات دیگر جدا کردند. ولی مهم‌تر از بحث سندی، بررسی محتوای روایت است که به آن کمتر توجه شده است و برای جداسازی حق از باطل باید روایات را بر ضوابط استوار (قرآن کریم، سنت متواتر یا مستفیض، عقل قطعی و خلل‌ناپذیر، اجماع مسلمانان و تاریخ درست و معتبر) عرضه کنیم و ما در این کتاب، از همین روش استفاده می‌کنیم. در کتاب حاضر، روایات چهل نفر از صحابه را برطبق ضوابط مذکور پردازش می‌کنیم و مباحث را بر اساس نظم زمانی و تاریخ وفات اصحاب می‌آوریم.»
آیت اللَّه سبحانی در مقدمه این کتاب یادآور می‌شود که همه احادیث صحابه قابل قبول نیست، مگر اینکه با معیارهای قرآن، سنت متواتر، عقل، اجماع و تاریخ صحیح مخالف نباشند. نوسینده از ۱۲۸ منبع حدیثی که عمدتا از منابع اهل سنت است، استفاده کرده است.
محتوای کتاب
مطالب این کتاب، از مقدمه‌ای علمی و ۴۰ بخش تشکیل شده است. مقدمه شامل این مباحث است: جایگاه سنت نبوی، اهمیت دادن پیامبر به تدوین حدیث، منع شرعی از نگارش حدیث، عوامل بی‌اعتنایی به تدوین حدیث، پیرایش سنت نبوی، روش‌های پردازش و پیرایش، روش ما در سنّت‌سنجی و کتاب صحیحی جز قرآن مجید نیست.
نویسنده سپس در ۴۰ بخش، زندگی چهل صحابی را با اختصار معرفی می‌کند و بعد بعضی از احادیث درست و سودمندش را می‌آورد و آنگاه به برخی از روایات نادرست و ضعیفش می‌پردازد و آن را علمی و استدلالی نقد می‌کند. وی احادیث هر صحابی را در دو بخش «احادیثه السقیمه» و «من روائع احادیثه» ذکر می کند.
برای نمونه، در مورد ابوموسی اشعری (درگذشته ۴۲ ق) می گوید: او عبدالله بن قیس بن سلیم از بنی‌اشعر و قحطانی است. در مکه اسلام آورد و گویند که به سرزمین حبشه مهاجرت کرد و... صواب این است که او از مهاجران به حبشه نبود و... . ما هرچند سخن ابن عبدالبر مالکی قرطبی را تأیید می‌کنیم که ابوموسی اشعری، منحرف بود و با امام علی(علیه السلام) دشمنی داشت، ولی تعلیل او - که چون حضرت علی(ع) وی را عزل کرد و از کارگزاران خود قرار نداد - درست نیست؛ زیرا ابوموسی در زمانی که از سوی امام علی(ع) والی بر کوفه بود به دشمنی با آن حضرت پرداخت و با پیمان‌شکنان (طلحه و زبیر) همراه شد و... .
آیت‌الله جعفر سبحانی سپس ۷ روایت از احادیث بی‌اشکال ابوموسی را نقل کرده است، از جمله: «کلُّکم راع و کلّکم مسؤول عن رعیته». همچنین نویسنده، ۷ مورد دیگر از احادیث اشعری را آورده است که محتوایش نقص و اشکال دارد و نسبت دادن آن به پیامبر(ص) صحیح نیست.
منابع
- کتابشناسی درایة شیعه؛ علم درایة الحدیث، ابوالفضل حافظیان.
- "الحدیث النبوی بین الروایة و الدرایة"، ویکی نور.
- "آشنایی با کتاب الحدیث النبوی بین الروایة و الدرایة، علی حسن‌نیا، حدیث اندیشه، بهار ۱۳۸۱.
