المسلسلات (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
جز (Aghajani صفحهٔ المسلسلات را به المسلسلات (کتاب) منتقل کرد)
(معرفی کتاب)
 
(۲ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۵: سطر ۵:
 
|تصویر= [[پرونده:جامع الاحادیث النبویه.jpg|240px|وسط]]
 
|تصویر= [[پرونده:جامع الاحادیث النبویه.jpg|240px|وسط]]
  
|نویسنده= ابن رازی، جعفر بن احمد القمی
+
|نویسنده= جعفر بن احمد قمی
  
 
|موضوع=  احادیث شیعه
 
|موضوع=  احادیث شیعه
سطر ۱۱: سطر ۱۱:
 
|زبان= عربی  
 
|زبان= عربی  
  
|تعداد جلد= 1
+
|تعداد جلد=۱
  
|عنوان افزوده1= مصحح
+
|عنوان افزوده1= تصحیح
  
 
|افزوده1= محمد حسينى نيشابورى
 
|افزوده1= محمد حسينى نيشابورى
سطر ۲۳: سطر ۲۳:
 
|لینک=
 
|لینک=
  
}}
+
}}'''«المُسلسلات»''' از آثار [[جعفر بن احمد قمی|جعفر بن احمد بن على قمى]]، محدث‌ و فقیه‌ [[شیعه]] در قرن ۴ قمری، مشتمل بر [[حدیث|احادیثى]] است که زنجیره راویانش همه بر یک حالت یا صفت مى‌باشند. این رساله در مجموعه‌ای با عنوان «[[جامع الأحادیث النبویة (کتاب)|جامع الأحادیث»]] به همراه پنج کتاب دیگر باقی مانده از مؤلف، به چاپ رسیده است.
==نام کتاب==
 
  
نام مشهور این کتاب "المسلسلات" است. و [[علامه مجلسی]] به هنگام ذکر مصادر [[بحارالانوار]] با عنوان "الاخبار المسلسله" از آن یاد نموده است.<ref> [[بحارالانوار]]، ج 1، ص 19.</ref>
+
==مؤلف==
  
==مولف==
+
«[[جعفر بن احمد قمی|ابومحمد جعفر بن‌ احمد بن‌ علی‌ قمی‌]]» معروف به «ابن رازی»، محدث‌ و فقیه‌ [[امامیه|امامی]] در قرن ۴ قمری و از مشایخ [[شیخ صدوق]] است. شیخ صدوق در کتاب‌های مختلف خود از او روایت نقل کرده و در همه آن‌ها او را [[فقیه]] توصیف نموده و از خداوند برای او طلب رضایت می‌‌کند.
  
نام نويسنده، جعفر است و درباره نام پدرش دو نقل هست: اول «احمد بن على» و دوم «على بن احمد».
+
ابن رازی کتابهای [[حدیث|حدیثی]] بسیاری تألیف کرده، اما بسیاری از آنها از بین رفته است. اثر معروف او با نام «[[جامع الأحادیث النبویة (کتاب)|جامع الأحادیث]]» به همراه پنج کتاب دیگر باقی مانده از او در یک مجموعه به چاپ رسیده است، که آنها عبارتند از: المسلسلات، [[الغایات (کتاب)|الغایات]]، [[کتاب العروس (کتاب)|العروس]]، [[نوادر الاثر فی علی خیر البشر (کتاب)|نوادر الاثر فی علی خیرالبشر]] و [[الاعمال المانعة من الجنة (کتاب)|الاعمال المانعة من دخول الجنة]].
  
نظر مرحوم [[علامه شعرانى]] آن است که او همان استاد قابل وثوق ابومحمد جعفر بن احمد بن على قمى ايلاقى، که در شهر [[ری]] ساكن بوده است و این که در برخى نسخه ها ابن على بن احمد ذكر شده، نادرست است.<ref> نقد و بررسی جامع الاحادیث، علی مختاری، علوم حديث / شماره 2، زمستان 1375 به نقل از مقدمه طبع علامه شعرانى.</ref> شیخ آقا بزرگ نیز به همان صورت احمد بن علی ضبط نموده است. و او را مطابق آن چه الدروع [[سید بن طاووس]] به نقل از [[محمد بن علی الكراجكی|کراجکی]] آورده است صاحب 220 کتاب دانسته است.
+
==معرفی کتاب==
  
تواریخ دقیق ولادت و وفات [[جعفر بن احمد قمی]] مشخص نیست ولی مطابق با آن چه شیخ آقا بزرگ گفته، [[شیخ صدوق]] در [[معانی الاخبار]] از مولف این کتاب نقل [[حدیث]] نموده و او نیز خود از شیخ صدوق و صاحب ابن عباد نقل روایت کرده است.<ref> الذریعه، ج 19، ص 30.</ref> لذا از معاصرین شیخ صدوق (م 381 هـ) بوده است. در مورد وثاقت مولف همین بس است که مورد اعتماد کسی چون رئیس المحدثین شیخ صدوق بوده است.
+
نام مشهور این کتاب "المسلسلات" است و [[علامه مجلسی]] به هنگام ذکر مصادر [[بحارالانوار]] با عنوان "الاخبار المسلسله" از آن یاد نموده است.<ref> بحارالانوار، ج ۱، ص ۱۹.</ref> این کتاب به عنوان یکی از رساله های مجموعه "«جامع الأحادیث» به همراه پنج رساله دیگر" اولین بار توسط [[علامه شعرانی]] در سال تصحیح شد.<ref>  نقد و بررسی جامع الاحادیث، علی مختاری، علوم حدیث، شماره ۲، زمستان ۱۳۷۵. </ref>
  
==معرفی اجمالی کتاب==
+
مؤلف در دیباچه بسیار کوتاه کتاب المُسلسلات، بدون ذکر نام مشخصی، اشاره کرده که مجموعه ای از احادیث مُسلسل مشهور را به درخواست شخصی، گردآورده است.
  
اين کتاب، شامل چهل حديث مسلسل در 38 صفحه است. حديث مسلسل، نوعى از احاديث است كه زنجيره راويانش همه بر يك حالت يا صفت يا گفتار و كردار مى باشند؛ گاهى هم تسلسل در تشابه نام، [[كنيه]]، لقب، نام پدر، شهر و يا عناوينى مثل خلافت، قرائت، فقاهت و... است.<ref>نقد و بررسی جامع الاحادیث، علی مختاری، علوم حديث / شماره 2، زمستان 1375.</ref> این کتاب از مصادر [[بحارالانوار]] و [[مستدرک الوسائل]] [[محدث نوری]] است.<ref> [[الذریعه]]، ج 21، ص 21.</ref>
+
کتاب "المسلسلات"، شامل چهل [[حدیث]] مسلسل با [[سند حدیث|سند]] کامل در ۳۸ صفحه است. حدیث مسلسل، نوعى از احادیث است که زنجیره راویانش همه بر یک حالت یا صفت یا گفتار و کردار مى باشند؛ گاهى هم تسلسل در تشابه نام، [[کنیه]]، لقب، نام پدر، شهر و یا عناوینى مثل خلافت، قرائت، فقاهت و... است.<ref>همان.</ref> این کتاب از مصادر [[بحارالانوار]] و [[مستدرک الوسائل]] [[محدث نوری]] است.<ref> الذریعه، ج ۲۱، ص ۲۱.</ref>  
  
==دو نمونه از مسلسلات اين كتاب==
+
دو نمونه از مسلسلات این کتاب چنین است:
  
...قال حدثني أبوالحسن (محمد بن عبدالرحيم التسترى او على بن عبدالرحمان التسترى) قال حدثني أبوالحسن (على بن احمد البصرى التمار) قال حدثني أبوالحسن (على بن محمد الواقدى) قال حدثني الحسن (حسن بن عرفة) قال حدثني الحسن (حسن بن ابى الحسن البصرى) قال حدثني الحسن عليه السلام: «إن أحسن الحسن الخلق الحسن». {صفحه 256}
+
... قال حدثنی أبوالحسن (محمد بن عبدالرحیم التسترى) قال حدثنی أبوالحسن (على بن احمد البصرى التمار) قال حدثنی أبوالحسن (على بن محمد الواقدى) قال حدثنی الحسن (حسن بن عرفة) قال حدثنی الحسن (حسن بن ابى الحسن البصرى) قال حدثنی الحسن علیه السلام: «إنّ أحسنَ الحَسَن الخُلق الحَسن».
 +
*«... حدثنا أبوالحسن محمد بن جعفر الحلوانی، حدثنا على بن محمد بن جعفر الأهوازی، مولى الرشید، حدثنا بکر بن أحمد القصرى، حدثتنا فاطمة بنت علی بن موسى الرضا، حدثتنی فاطمة و زینب و أم کلثوم بنات موسى بن جعفر، قلن حدثتنا فاطمة بنت جعفر بن محمد الصادق، حدثتنی فاطمة بنت محمد بن علی، حدثتنی فاطمة بنت علی بن الحسین، حدثتنی فاطمة و سکینة ابنتا الحسین بن على، عن أم کلثوم بنت فاطمة بنت النبی صلى الله علیه و آله، عن فاطمة بنت رسول الله صلى الله علیه و آله رضی عنها، قالت: «أنسیتُم قول رسول الله یوم [[واقعه غدیر|غدیر خم]]: من کنتُ مولاه فعلی مولاه؟ و قوله: أنت مِنّی بمنزلة هارون من موسى؟».
  
نمونه ديگر: ...حدثنا أبوالحسن محمد بن جعفر الحلواني، حدثنا على بن محمد بن جعفر الأهوازي، مولى الرشيد، حدثنا بكر بن أحمد القصرى، حدثتنا فاطمة بنت علي بن موسى الرضا، حدثتني فاطمة و زينب و أم كلثوم بنات موسى بن جعفر، قلن حدثتنا فاطمة بنت جعفر بن محمد الصادق، حدثتني فاطمة بنت محمد بن علي، حدثتني فاطمة بنت علي بن الحسين، حدثتني فاطمة و سكينة ابنتا الحسين بن على، عن أم كلثوم بنت فاطمة بنت النبي صلى الله عليه و آله و سلم، عن فاطمة بنت رسول الله صلى الله عليه و آله و سلم و رضي عنها، قالت: «أنسيتم قول رسول الله صلى الله عليه و آله و سلم يوم غديرخم: من كنت مولاه فعليه مولاه؟ و قوله صلى الله عليه و آله و سلم: أنت مني بمنزلة هارون من موسى عليهماالسلام؟». {صفحه 273}
+
ظاهرا تدوین کتابی خاص مشتمل بر احادیث مسلسل روشی شناخته شده در میان محدّثان اسلامی بوده، که اثر رازی از نمونه های نادر [[شیعه|شیعی]] آن است. در مقدمه مصحح (سید محمد حسینى نیشابورى) آمده است: «این کتاب نه اولین تصنیف در باب مسلسلات است و نه آخرین؛ نمونه آن، «الجواهر المکلّلة فی الأحادیث المسلسلة» از سخاوى است که مؤلفش، ۱۰۱ مورد از این دست را جمع آورى کرده و نام برخى از گردآورندگان را از قدما و متأخران [[اهل سنت|عامه]] ذکر کرده است.»
 
 
در مقدمه مصحح (سيد محمد حسينى نيشابورى) آمده است: «قابل توجه است كه اين كتاب نه اولين تصنيف در باب مسلسلات است و نه آخرين؛ در ايامى كه ما در اين باره كاوش مى كرديم، به نسخه اى خطى و قديمى به نام [[الجواهر المكللة في الأحاديث المسلسلة]] از [[سخاوى]] برخورديم كه در كتابخانه قاسميه پاكستان نگهدارى مى شود و مؤلفش، 101 مورد از اين دست را جمع آورى كرده و نام برخى از گردآورندگان را از قدما و متأخران عامه ذكر كرده است.» و چهل و شش نفر را نام مى برد. {صفحه 22ـ25}
 
 
 
==وضغیت نشر کتاب==
 
 
 
این کتاب به عنوان یکی از رساله های مجموعه "«جامع الأحاديث» به همراه پنج رساله ديگر" اولین بار توسط مرحوم [[علامه شعرانی]] علیه الرحمه در سال تصحیح شد و به اهتمام مدير چاپخانه اسلاميه در تهران به طبع رسید و پس از آن در سال 1371 شمسى با تصحیح سيد محمد حسينى نيشابورى توسط انتشارات مجمع بررسي هاى اسلامى، وابسته به بنياد پژوهش هاى اسلامى [[آستان قدس رضوى]] چاپ شد.<ref>  نقد و بررسی جامع الاحادیث، علی مختاری، علوم حديث / شماره 2، زمستان 1375. </ref>
 
  
 
==پانویس==
 
==پانویس==
<references/>
+
<references />
  
 
==منابع==
 
==منابع==
* بحارالانوار، [[علامه مجلسی]]، بخش مصادر الکتاب.
+
 
* نقد و بررسی جامع الاحادیث، علی مختاری، علوم حديث / شماره زمستان 1375.
+
*بحارالانوار، علامه مجلسی، بخش مصادر الکتاب.
* [[الذریعه فی تصانیف الشیعه]]، شیخ [[آقا بزرگ تهرانی]].
+
*الذریعه فی تصانیف الشیعه، شیخ آقا بزرگ تهرانی.
 +
*"نقد و بررسی جامع الاحادیث به همراه پنج رساله دیگر"، علی مختاری، علوم حدیث، شماره ۲، زمستان ۱۳۷۵.
 +
*"ابومحمد جعفر بن احمد ایلاقی قمی"، ستارگان حرم، عباسعلی مردی قشلاقی، ج ۱۳، ص ۶۶-۸۸.
 +
*[https://rch.ac.ir/article/Details/13606 "رازی، جعفر بن احمد"، دانشنامه جهان اسلام].
  
 
[[رده:منابع حدیثی]]
 
[[رده:منابع حدیثی]]
 
{{حدیث}}
 
{{حدیث}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۲ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۰۲

جامع الاحادیث النبویه.jpg
نویسنده جعفر بن احمد قمی
موضوع احادیث شیعه
زبان عربی
تعداد جلد ۱
تصحیح محمد حسينى نيشابورى

«المُسلسلات» از آثار جعفر بن احمد بن على قمى، محدث‌ و فقیه‌ شیعه در قرن ۴ قمری، مشتمل بر احادیثى است که زنجیره راویانش همه بر یک حالت یا صفت مى‌باشند. این رساله در مجموعه‌ای با عنوان «جامع الأحادیث» به همراه پنج کتاب دیگر باقی مانده از مؤلف، به چاپ رسیده است.

مؤلف

«ابومحمد جعفر بن‌ احمد بن‌ علی‌ قمی‌» معروف به «ابن رازی»، محدث‌ و فقیه‌ امامی در قرن ۴ قمری و از مشایخ شیخ صدوق است. شیخ صدوق در کتاب‌های مختلف خود از او روایت نقل کرده و در همه آن‌ها او را فقیه توصیف نموده و از خداوند برای او طلب رضایت می‌‌کند.

ابن رازی کتابهای حدیثی بسیاری تألیف کرده، اما بسیاری از آنها از بین رفته است. اثر معروف او با نام «جامع الأحادیث» به همراه پنج کتاب دیگر باقی مانده از او در یک مجموعه به چاپ رسیده است، که آنها عبارتند از: المسلسلات، الغایات، العروس، نوادر الاثر فی علی خیرالبشر و الاعمال المانعة من دخول الجنة.

معرفی کتاب

نام مشهور این کتاب "المسلسلات" است و علامه مجلسی به هنگام ذکر مصادر بحارالانوار با عنوان "الاخبار المسلسله" از آن یاد نموده است.[۱] این کتاب به عنوان یکی از رساله های مجموعه "«جامع الأحادیث» به همراه پنج رساله دیگر" اولین بار توسط علامه شعرانی در سال تصحیح شد.[۲]

مؤلف در دیباچه بسیار کوتاه کتاب المُسلسلات، بدون ذکر نام مشخصی، اشاره کرده که مجموعه ای از احادیث مُسلسل مشهور را به درخواست شخصی، گردآورده است.

کتاب "المسلسلات"، شامل چهل حدیث مسلسل با سند کامل در ۳۸ صفحه است. حدیث مسلسل، نوعى از احادیث است که زنجیره راویانش همه بر یک حالت یا صفت یا گفتار و کردار مى باشند؛ گاهى هم تسلسل در تشابه نام، کنیه، لقب، نام پدر، شهر و یا عناوینى مثل خلافت، قرائت، فقاهت و... است.[۳] این کتاب از مصادر بحارالانوار و مستدرک الوسائل محدث نوری است.[۴]

دو نمونه از مسلسلات این کتاب چنین است:

  • «... قال حدثنی أبوالحسن (محمد بن عبدالرحیم التسترى) قال حدثنی أبوالحسن (على بن احمد البصرى التمار) قال حدثنی أبوالحسن (على بن محمد الواقدى) قال حدثنی الحسن (حسن بن عرفة) قال حدثنی الحسن (حسن بن ابى الحسن البصرى) قال حدثنی الحسن علیه السلام: «إنّ أحسنَ الحَسَن الخُلق الحَسن».
  • «... حدثنا أبوالحسن محمد بن جعفر الحلوانی، حدثنا على بن محمد بن جعفر الأهوازی، مولى الرشید، حدثنا بکر بن أحمد القصرى، حدثتنا فاطمة بنت علی بن موسى الرضا، حدثتنی فاطمة و زینب و أم کلثوم بنات موسى بن جعفر، قلن حدثتنا فاطمة بنت جعفر بن محمد الصادق، حدثتنی فاطمة بنت محمد بن علی، حدثتنی فاطمة بنت علی بن الحسین، حدثتنی فاطمة و سکینة ابنتا الحسین بن على، عن أم کلثوم بنت فاطمة بنت النبی صلى الله علیه و آله، عن فاطمة بنت رسول الله صلى الله علیه و آله رضی عنها، قالت: «أنسیتُم قول رسول الله یوم غدیر خم: من کنتُ مولاه فعلی مولاه؟ و قوله: أنت مِنّی بمنزلة هارون من موسى؟».

ظاهرا تدوین کتابی خاص مشتمل بر احادیث مسلسل روشی شناخته شده در میان محدّثان اسلامی بوده، که اثر رازی از نمونه های نادر شیعی آن است. در مقدمه مصحح (سید محمد حسینى نیشابورى) آمده است: «این کتاب نه اولین تصنیف در باب مسلسلات است و نه آخرین؛ نمونه آن، «الجواهر المکلّلة فی الأحادیث المسلسلة» از سخاوى است که مؤلفش، ۱۰۱ مورد از این دست را جمع آورى کرده و نام برخى از گردآورندگان را از قدما و متأخران عامه ذکر کرده است.»

پانویس

  1. بحارالانوار، ج ۱، ص ۱۹.
  2. نقد و بررسی جامع الاحادیث، علی مختاری، علوم حدیث، شماره ۲، زمستان ۱۳۷۵.
  3. همان.
  4. الذریعه، ج ۲۱، ص ۲۱.

منابع

  • بحارالانوار، علامه مجلسی، بخش مصادر الکتاب.
  • الذریعه فی تصانیف الشیعه، شیخ آقا بزرگ تهرانی.
  • "نقد و بررسی جامع الاحادیث به همراه پنج رساله دیگر"، علی مختاری، علوم حدیث، شماره ۲، زمستان ۱۳۷۵.
  • "ابومحمد جعفر بن احمد ایلاقی قمی"، ستارگان حرم، عباسعلی مردی قشلاقی، ج ۱۳، ص ۶۶-۸۸.
  • "رازی، جعفر بن احمد"، دانشنامه جهان اسلام.