طب النبی: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(منابع)
سطر ۱: سطر ۱:
 +
کتابی است از ابوالعباس مستغفری (234 ق)، که مجموعه روایات طبی پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله را گردآوری کرده است.
 +
 
==مولف==
 
==مولف==
  
نوشته ابوالعباس، جعفر بن محمد بن معتز بن محمد بن مستغفر نسفى سمرقندى نخشبى حنفى، معروف به ابوالعباس مستغفرى متوفى 432 هجرى قمرى.
+
ابوالعباس، جعفر بن محمد بن معتز بن محمد بن مستغفر نسفى سمرقندى نخشبى حنفى، معروف به ابوالعباس مستغفرى متوفى 432 هجرى قمرى است. مذهب مؤلف كتاب دقيقاً مشخص نيست. علامه مجلسى و [[شيخ طوسى]] او را شيعه مى دانند اما صاحب رياض احتمال [[حنفى]] بودن او را تقويت كرده است. از ابوالعباس مستغفرى به جز اين كتاب، كتب ديگرى نيز به يادگار مانده است از جمله:
  
==موضوع==
+
# [[تاريخ نسف و كش]].
 
+
# [[تاريخ سمرقند]].
موضوع كتاب، همچنان كه از نامش پيدا است، طب است و قواعد طب را از طريق [[سنت نبوى]] بيان مى كند.
+
# كتاب [[معرفة الصحابة]].
 
+
# كتاب [[دلائل النبوة]].
==پيشينه تأليف==
+
و... كه رقم تأليفات مستغفرى به بيش از هجده اثر مى رسد.
 
 
كسى كه مختصر آشنايى با [[متون اسلامى]] و روايات داشته باشد. اهميت مسائل بهداشتى و طب را در نظر [[اسلام]] به خوبى درك مى كند و به خاطر شدت اهتمام [[ائمه اطهار]] عليهم السلام و [[پیامبر اسلام]] صلى الله عليه و آله به اين موضوع است كه تعداد زيادى از علماء [[شيعه]] در صدد جمع آورى روايات و نكات ذكر شده.
 
  
در آنها در موضوع طب برآمده اند. حاصل تلاش آنان نيز نگاشته شدن چندين كتاب در موضوع طب با عنوان «طب النبي صلى الله عليه و آله» يا «طب الأئمة عليهم السلام» و... است.
+
==موضوع و محتوای کتاب==
 +
موضوع آن [[روایات]] [[رسول خدا]] صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم درباره قواعد طب و آداب خوردن و انواع داروهاست. پیش از وی ابن السنی دینوری م 363 ابونعیم اصفهانی م 432 ابوالحسن حموی م 720 و شمس الدین ذهبی م 748 در این موضوع کتاب نوشته‌اند.
  
از جمله كسانى كه به اين مهم پرداخته اند مى توان:
+
طب النبی مشتمل بر حدود 150 [[روایت]] منسوب به رسول خداست. کمی حجم کتاب بدان سبب است که غالب روایات آن بسیار کوتاه بوده و به همین جهت هیچ گونه فصل بندی در آن انجام نشده است. هر چند مؤلف سعی کرده روایات کلی تر و مشتمل بر قواعد اصلی طب را در ابتدای کتاب بیاورد و از اواسط کتاب، روایات موردی، درباره غذاها و آثار خاص را ذکر نماید.
  
# [[ابن السنى دينورى]]، م 363.
+
روش مولف در این کتاب بر حذف اسناد و راویان بوده که این خود از اعتبار کتاب کاسته است. با این حال مجلسی آن را به صورت کامل در جلد 62 بحار الانوار، <ref>بحار الانوار، علامه مجلسی، ج62، ص290- 303.</ref> آورده و در عین حال معتقد است که اکثر روایات آن از طریق عامه نقل شده است.
# [[ابونعيم اصفهانى]]، م 432.
 
# [[ابوالحسن حموى]]، م 720.
 
# [[شمس الدين ذهبى]]، م 748 را نام برد.
 
  
 
==ارزش كتاب==
 
==ارزش كتاب==
 +
اين كتاب، يكى از مآخذ [[بحارالانوار]] است و علامه مجلسى آن را به صورت كامل در جلد 62 بحارالانوار از صفحه 290 تا صفحه 303 نقل كرده است. همچنين [[محقق طوسى]]، در كتاب [[آداب المتعلمين]] از آن نام برده و مى گويد: «از جمله علومى كه لازم است انسان ياد بگيرد طب است و در اين زمينه استفاده از كتاب امام، [[ابوالعباس مستغفرى]] به نام طب النبى صلی الله علیه و آله بسيار نيكو است».
  
اين كتاب، يكى از مآخذ [[بحارالانوار]] است و علامه مجلسى آن را به صورت كامل در جلد 62 بحارالانوار از صفحه 290 تا صفحه 303 نقل كرده است. همچنين [[محقق طوسى]]، در كتاب [[آداب المتعلمين]] از آن نام برده و مى گويد: «از جمله علومى كه لازم است انسان ياد بگيرد طب است و در اين زمينه استفاده از كتاب امام، [[ابوالعباس مستغفرى]] به نام طب النبى صلی الله علیه و آله بسيار نيكو است».
+
همچنین نام طب النبی مستغفری در فهرست‌های متاخر مانند کشف الظنون آمده است.
  
 
در اين كتاب، حدود 155 روايت نبوى گردآورى شده كه موضوع همه آنها طب و سلامة الأبدان است و اكثر آنها روايات كوتاهى است كه از يكى دو سطر تجاوز نمى كند. مؤلف محترم كتاب كه قصدش تهيه كتابى طبى بوده، تنها متن روايات را نقل نموده و اسناد همه آنها را حذف كرده و به ذكر قال صلی الله علیه و آله و قال رسول الله صلی الله علیه و آله، اكتفا نموده است.
 
در اين كتاب، حدود 155 روايت نبوى گردآورى شده كه موضوع همه آنها طب و سلامة الأبدان است و اكثر آنها روايات كوتاهى است كه از يكى دو سطر تجاوز نمى كند. مؤلف محترم كتاب كه قصدش تهيه كتابى طبى بوده، تنها متن روايات را نقل نموده و اسناد همه آنها را حذف كرده و به ذكر قال صلی الله علیه و آله و قال رسول الله صلی الله علیه و آله، اكتفا نموده است.
  
به همين دليل - حذف اسناد - در عنوان كتاب گفته شده «المنسوب الى رسول الله صلى الله عليه و آله» كه يك كتاب روايى معتبر محسوب نشود، گرچه بزرگانى همچون [[علامه مجلسی]] كه قائل است به اين كه در بحار تنها روايات معتبر و مورد اعتماد را نقل مى كند، تمام اين كتاب را در بحارالانوار نقل كرده است.
+
==شرح طب النبی==
 
 
نكته ديگر اين كه به نظر علامه مجلسى اكثر روايات اين كتاب از طريق عامه نقل شده است. مذهب مؤلف كتاب دقيقاً مشخص نيست. علامه مجلسى و [[شيخ طوسى]] او را شيعه مى دانند اما صاحب رياض احتمال [[حنفى]] بودن او را تقويت كرده است.
 
 
 
==ابواب==
 
 
 
مؤلف به جهت اختصارِ كتاب و وحدت موضوع آن را فصل بندى نكرده و از ابتداى كتاب با عبارت قال رسول الله صلى الله عليه و آله شروع نموده و با همان سياق نيز كتاب را به اتمام رسانده است.
 
 
 
تنها نكته در سياق كتاب اين است كه اولين روايات كتاب رواياتى جامع و قواعدى كلى است و از اواسط كتاب، روايات موردى كه درباره غذاى خاص و يا اثرى خاص است، شروع شده است.
 
 
 
==تأليفات==
 
 
 
از ابوالعباس مستغفرى به جز اين كتاب، كتب ديگرى نيز به يادگار مانده است از جمله:
 
 
 
# [[تاريخ نسف و كش]].
 
# [[تاريخ سمرقند]].
 
# كتاب [[معرفة الصحابة]].
 
# كتاب [[دلائل النبوة]].
 
و... كه رقم تأليفات مستغفرى به بيش از هجده اثر مى رسد.
 
  
==شرح كتاب==
+
تنها شرحی که بر این کتاب یافت شده از مرحوم خاتون آبادی است، چنان که [[آقا بزرگ تهرانی|شیخ آقا بزرگ]] نیز در الذریعه اشاره کرده است. <ref>[http://lib.eshia.ir/71602/15/143/958 الذریعه، آقا بزرگ تهرانی، ج15، ص143.] </ref>
 +
==پانویس==
  
تنها شرحى كه بر اين كتاب يافت شده از مرحوم خاتون آبادى است، چنان كه شيخ [[آقا بزرگ تهرانی]] نيز در [[الذريعه]] اشاره كرده است.
+
{{پانویس}}
  
 
==منابع==
 
==منابع==
مقدمه و متن كتاب.
+
*نرم افزار جامع الاحادیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
 +
*مقدمه و متن كتاب.
  
 
'''پیوندها'''
 
'''پیوندها'''

نسخهٔ ‏۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۵، ساعت ۰۷:۱۹

کتابی است از ابوالعباس مستغفری (234 ق)، که مجموعه روایات طبی پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله را گردآوری کرده است.

مولف

ابوالعباس، جعفر بن محمد بن معتز بن محمد بن مستغفر نسفى سمرقندى نخشبى حنفى، معروف به ابوالعباس مستغفرى متوفى 432 هجرى قمرى است. مذهب مؤلف كتاب دقيقاً مشخص نيست. علامه مجلسى و شيخ طوسى او را شيعه مى دانند اما صاحب رياض احتمال حنفى بودن او را تقويت كرده است. از ابوالعباس مستغفرى به جز اين كتاب، كتب ديگرى نيز به يادگار مانده است از جمله:

  1. تاريخ نسف و كش.
  2. تاريخ سمرقند.
  3. كتاب معرفة الصحابة.
  4. كتاب دلائل النبوة.

و... كه رقم تأليفات مستغفرى به بيش از هجده اثر مى رسد.

موضوع و محتوای کتاب

موضوع آن روایات رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم درباره قواعد طب و آداب خوردن و انواع داروهاست. پیش از وی ابن السنی دینوری م 363 ابونعیم اصفهانی م 432 ابوالحسن حموی م 720 و شمس الدین ذهبی م 748 در این موضوع کتاب نوشته‌اند.

طب النبی مشتمل بر حدود 150 روایت منسوب به رسول خداست. کمی حجم کتاب بدان سبب است که غالب روایات آن بسیار کوتاه بوده و به همین جهت هیچ گونه فصل بندی در آن انجام نشده است. هر چند مؤلف سعی کرده روایات کلی تر و مشتمل بر قواعد اصلی طب را در ابتدای کتاب بیاورد و از اواسط کتاب، روایات موردی، درباره غذاها و آثار خاص را ذکر نماید.

روش مولف در این کتاب بر حذف اسناد و راویان بوده که این خود از اعتبار کتاب کاسته است. با این حال مجلسی آن را به صورت کامل در جلد 62 بحار الانوار، [۱] آورده و در عین حال معتقد است که اکثر روایات آن از طریق عامه نقل شده است.

ارزش كتاب

اين كتاب، يكى از مآخذ بحارالانوار است و علامه مجلسى آن را به صورت كامل در جلد 62 بحارالانوار از صفحه 290 تا صفحه 303 نقل كرده است. همچنين محقق طوسى، در كتاب آداب المتعلمين از آن نام برده و مى گويد: «از جمله علومى كه لازم است انسان ياد بگيرد طب است و در اين زمينه استفاده از كتاب امام، ابوالعباس مستغفرى به نام طب النبى صلی الله علیه و آله بسيار نيكو است».

همچنین نام طب النبی مستغفری در فهرست‌های متاخر مانند کشف الظنون آمده است.

در اين كتاب، حدود 155 روايت نبوى گردآورى شده كه موضوع همه آنها طب و سلامة الأبدان است و اكثر آنها روايات كوتاهى است كه از يكى دو سطر تجاوز نمى كند. مؤلف محترم كتاب كه قصدش تهيه كتابى طبى بوده، تنها متن روايات را نقل نموده و اسناد همه آنها را حذف كرده و به ذكر قال صلی الله علیه و آله و قال رسول الله صلی الله علیه و آله، اكتفا نموده است.

شرح طب النبی

تنها شرحی که بر این کتاب یافت شده از مرحوم خاتون آبادی است، چنان که شیخ آقا بزرگ نیز در الذریعه اشاره کرده است. [۲]

پانویس

  1. بحار الانوار، علامه مجلسی، ج62، ص290- 303.
  2. الذریعه، آقا بزرگ تهرانی، ج15، ص143.


منابع

  • نرم افزار جامع الاحادیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
  • مقدمه و متن كتاب.

پیوندها