عربستان: تفاوت بین نسخهها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
||
| (۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
{{متوسط}} | {{متوسط}} | ||
[[پرونده:Hejaz.jpg|left|thumb|عربستان در جهان]] | [[پرونده:Hejaz.jpg|left|thumb|عربستان در جهان]] | ||
| − | کشور پادشاهی «عربستان سعودی» در منطقه [[خاور میانه|خاورمیانه]] و در [[شبه جزیره عربستان]] واقع شده است. این کشور از شمال غرب با [[اردن]]، از شمال و شمال شرق با [[عراق]]، از شرق با [[کویت]]، [[قطر]]، [[بحرین]] و [[امارات متحده عربی]]، از جنوب شرق با [[عمان]] و از جنوب با [[یمن]] همسایه است | + | کشور پادشاهی '''«عربستان سعودی»''' در منطقه [[خاور میانه|خاورمیانه]] و در [[شبه جزیره عربستان]] واقع شده و پایتخت آن شهر ریاض است. این کشور از شمال غرب با [[اردن]]، از شمال و شمال شرق با [[عراق]]، از شرق با [[کویت]]، [[قطر]]، [[بحرین]] و [[امارات متحده عربی]]، از جنوب شرق با [[عمان]] و از جنوب با [[یمن]] همسایه است و در سمت غرب آن نیز دریای سرخ قرار دارد. [[مکه]] و [[مدینه]] از شهرهای مهم و زیارتی عربستان هستند. |
| + | ==موقعیت جغرافیایی== | ||
| − | + | عربستان با ۲،۱۴۹،۶۹۰ کیلومتر مربع مساحت، سیزدهمین کشور بزرگ جهان محسوب می شود. بیش از ۹۵% مساحت این کشور بیابانی است. بلندترین قلّه آن در رشته کوههای غربی، ۳۱۲۰ متر ارتفاع دارد و "رأس الصبح" نامیده می شود. | |
| − | عربستان | + | جغرافیدانان، عربستان را بهطور کلی به چهار منطقه و سه ناحیه تقسیم میکنند. ارتفاعات غربی که از خلیج عقبه آغاز و به [[حجاز]] و عسیر در جنوب پایان مییابد. منطقه [[نجد]] که در مرکز شبهجزیره عربستان است، منطقه احساء که در سواحل جنوبی خلیجفارس قرار دارد و در نهایت منطقه کویری و بیابانی که منطقه قابل توجهی از مساحت این کشور را پوشانده است. اما سه ناحیه عربستان را «[[تهامه]]» و «نجد» و «حجاز» نامیدهاند که تهامه از سواحل دریای سرخ تا سرزمین [[نجران]] است. ناحیه نجد شامل منطقه وسیعی در مرکزیت عربستان است و کانون شکلگیری فرقه [[وهابیت]] و دولت سعودی است و سرانجام ناحیه حجاز که از شمال غربی آغاز و تا جنوب غربی کشور امتداد دارد و شهرهای مقدس [[مکه]] و [[مدینه]] و نیز بندر استراتژیک جده را دربر گرفتهاست. |
| − | + | ==حكومت پادشاهی آلسعود== | |
| + | آل سعود حكومت پادشاهی خود را از شهر كوچك درعیه در سرزمین [[نجد]] آغاز كردند. این خاندان از سال ۱۱۳۹ق. تا كنون در سه دوره جداگانه حكومت كرده و هر بار طی لشكركشیها و جنگهایی به مرور حكومت خود را در سراسر نجد و [[حجاز]] گسترش دادهاند. | ||
| − | + | '''دوره اول (۱۱۳۹-۱۲۳۴ق):''' پس از ثبات نسبی حكمرانی كوچك درعیه در زمان سعود بن مقرن، حمله سعودیان به سرزمینهای اطراف برای گسترش نفوذ آغاز شد و فرزند وی محمد به طور رسمی سلطنت آل سعود را تأسیس كرد.<ref>تاریخ المملكة العربیة السعودیه، ج۱، ص۳۲.</ref> محمد بن سعود در سال ۱۱۵۷ق. با محمد بن عبدالوهاب همپیمان شد.<ref>تاریخ نجد الحدیث، ص۳۰؛ كشتار مكه، ص۵۶.</ref> با این پیمان كه به «البیعة الكبریٰ» معروف گشت، حكومت و سلطنت از آن محمد بن سعود و خاندانش، و رهبری دینی از آن محمد بن عبدالوهاب و نسل وی بهگونه موروثی شد. این سنت تا امروز همچنان پابرجاست و تعالیم محمد بن عبدالوهاب ([[وهابیت]]) به طور رسمی در عربستان ترویج میشود.<ref> تاریخ الجزیره، ص۱۵۹.</ref> با تكیه بر این پیمان و به بهانه [[شرک]] زدایی و برپایی [[توحید]]، قلمرو آل سعود از طریق قتل و غارت و خونریزی در بخش بزرگی از [[شبه جزیره عربستان]] به مرور گسترده شد.<ref> جزیرة العرب، ص۳۱۰.</ref> تا جایی که قلمرو او از دریای سرخ تا خلیجفارس گسترده شد و امر [[حج]] را زیر نظر خود در آورد. اما سرانجام امیر [[مصر]] محمدعلی پاشا در سلسله جنگهایی که از سال ۱۲۲۶ق شروع شد، شهرهای عربستان را به تصرف خود درآورد و سرانجام در سال ۱۲۳۴ق درعیه را نیز گرفت و عبدالله بن سعود را دستگیر نمود، که بعدا به دار آویخته شد. <ref>دانشنامه جهان اسلام، مدخل "آل سعود" از صادق سجادی</ref> | |
| − | در | + | '''دوره دوم (۱۲۳۶-۱۳۰۸ق):''' در سال ۱۲۳۶ق/۱۸۲۱م وهابیان به رهبری تُرکی بن عبدالله درعیه را به دست گرفتند و حاکم دست نشانده مصریان را ساقط کرد و دولت [[وهابیت|وهابی]] را در درعیه دوباره بنیاد نهادند. این دوره تا زمان عبدالرحمن بن فیصل ادامه یافت تا اینکه او به درگیری با فرمانروایی آل رشید پرداخت و سرانجام در سال در ۱۳۰۸ق/۱۸۹۱م از آنها شکست خورد و فرمانروایی دوم سعودی نیز از بین رفت. |
| + | |||
| + | '''دوره سوم:''' | ||
| + | پس از تسلط ابن رشید بر ریاض، عبدالرحمن همراه پسرش عبدالعزیز به [[کویت]] رفت و در آنجا سکنی گزید.<ref> لوتسکی، تاریخ عرب در قرون جدید، ترجمۀ پرویز بابایی، تهران، ۱۳۵۶ش، ج۱، ص۵۳۴. </ref> بعد از مدتی عثمانی ها و آل رشید با هم متحد شدند تا کویت را اشغال کنند و این بدان سبب بود که سلطان عبدالحمید دوم عثمانی، احساس کرد شیخ کویت به انگلیس تمایل پیدا کرده است. از سوی دیگر، شیخ مبارک امیر کویت نیز که قدرت مقابله با این نیروهای عظیم را نداشت عشایر عَجمان و ضُفَیر و مُنتَفِق را با خود همراه نمود و با حمایت و راهنمایی انگلیس با عبدالرحمن آل سعود و پسرش عبدالعزیز نیز متحد شد. در سال ۱۳۱۸ق جنگی بین دو گروه درگرفت که در ابتدا امیر کویت شکست خورد و ابن رشید تا دروازه های کویت رسید، اما چون انگلیس امیر کویت را پنهانی یاری می کرد، از راه دریا بر ابن رشید مستولی شد. ابن رشید که خود را بی پناه می دید، از دولت عثمانی کمک خواست اما از طرفی دیگر، دولت انگلیس با دولت عثمانی وارد مذاکره شد و با فشاری که بر دولت عثمانی وارد آورد مانع پشتیبانی عثمانی از آل رشید شد، لذا ابن رشید نیز مجبور به عقب نشینی شد و در نتیجه انگلیس جای پای استواری در خلیج فارس به دست آورد و شیخ کویت هم از تهاجمات در امان بود.<ref>نظری بر تاریخ وهابیت، زهرا مسجدجامعی</ref> | ||
| + | |||
| + | عربستان سعودی در سال ۱۹۴۵ میلادی به عضویت سازمان ملل درآمد. | ||
| + | |||
| + | ==جمعیت و دین و زبان== | ||
| + | عربستان سعودی بیش از ۲۷ میلیون جمعیت دارد که فقط ۱۶ میلیون آنها شهروند این کشور و بقیه از اتباع خارجی هستند. | ||
| + | |||
| + | [[دین اسلام]] در عربستان متولد شده است. شصت درصد از جمعیت این کشور را عربهای بومی [[حنبلی]] تشکیل می دهد و مذاهب دیگر [[اهل سنت]] نیز در آن رواج دارد. همچنین بیش از چهار میلیون نفر [[شیعه]] ([[امامیه]]، [[زیدیه]] و [[اسماعیلیه]]) هستند که سکونت آنان بیشتر در [[مدینه]]، قوار، قطیف و [[احساء]] میباشد. احکام و فتواهای دینی در عربستان سعودی ، فرهنگ و سیاست را تحت تأثیر قرار میدهد. | ||
| + | |||
| + | زبان رسمی كشور عربستان سعودی، زبان عربی می باشد كه از زبان های سامی است. زبان دوم مردم آن، زبان انگلیسی می باشد كه در دستگاه های دولتی، مراكز تجاری و دانشگاه ها و گاهی زبان آموزشی از آن استفاده می شود. علاوه بر این دو زبان، زبانهای اردو و پشتو نیز در میان مهاجرین رایج است. همچنین خط مردم عربستان نیز عربی می باشد. | ||
==اهمیت عربستان برای مسلمانان== | ==اهمیت عربستان برای مسلمانان== | ||
| − | + | کشور عربستان سعودی بزرگترین قطب گردشگری دینی در جهان است و سالانه ۲/۴ میلیون نفر به دلیل واقع شدن [[مسجد الحرام]] و [[مسجد النبی]] در این کشور، به عربستان سفر می کنند. | |
| − | + | سرزمین عربستان از زمان بناشدن [[خانه خدا]] به وسیله [[حضرت ابراهیم]] علیه السلام مورد توجه خداپرستان بوده است. عربستان با ظهور [[خاتم الأنبیاء|خاتم الانبیاء]]، [[پیامبر اسلام]] صلی الله علیه وآله مرکز پایهگذاری تمدن جهانی بسیار عظیمی شد. در زمان حیات [[حضرت محمد]] صلی الله علیه وآله اولین نظام سیاسی و اجتماعی پیشرفته برقرار شد و به دلیل واقع شدن [[کعبه]] در آن مورد توجه مسلمانان جهان است. | |
| + | عربستان همچنین به دلیل ویژگیهای خاصی مانند وجود محیط [[وحی]]، [[خانه خدا]] قبلهگاه مسلمین، [[صفا و مروه|کوه صفا و مروه]]، [[حجر اسماعیل|حجر اسماعیل]]، [[عرفات]] و [[منا|مِنی]]، [[شعب ابوطالب]]، [[مسجد النبی]] و آرامگاه [[پیامبر اسلام]] صلی الله علیه و آله، [[بقیع|قبرستان بقیع]] و... نزد مسلمین ارزش والایی دارد و همه ساله میلیونها مسلمان برای [[زیارت|زیارت]] به این سرزمین مسافرت میکنند. | ||
| + | |||
| + | ==پانویس== | ||
| + | {{پانویس}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | * | + | *سرزمین اسلام (شناخت اجمالی کشورها و نواحی مسلماننشین جهان)، غلامرضا گلیزواره. |
| − | *دانشنامه | + | *[[دانشنامه جهان اسلام]]، مدخل "آل سعود" از صادق سجادی. |
| − | * | + | *[https://www.tabnak.ir/fa/tags/158/1/%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 "عربستان"، پایگاه ویکی تابناک]. |
| − | + | *[https://safarito.net/countries/saudi-arabia/ "عربستان"، پایگاه سفریتو]. | |
{{کشورهای اسلامی}} | {{کشورهای اسلامی}} | ||
[[رده:کشورهای اسلامی]] | [[رده:کشورهای اسلامی]] | ||
[[رده:عربستان]] | [[رده:عربستان]] | ||
[[رده:مقاله های مهم]] | [[رده:مقاله های مهم]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۴ دسامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۵:۳۴
کشور پادشاهی «عربستان سعودی» در منطقه خاورمیانه و در شبه جزیره عربستان واقع شده و پایتخت آن شهر ریاض است. این کشور از شمال غرب با اردن، از شمال و شمال شرق با عراق، از شرق با کویت، قطر، بحرین و امارات متحده عربی، از جنوب شرق با عمان و از جنوب با یمن همسایه است و در سمت غرب آن نیز دریای سرخ قرار دارد. مکه و مدینه از شهرهای مهم و زیارتی عربستان هستند.
محتویات
موقعیت جغرافیایی
عربستان با ۲،۱۴۹،۶۹۰ کیلومتر مربع مساحت، سیزدهمین کشور بزرگ جهان محسوب می شود. بیش از ۹۵% مساحت این کشور بیابانی است. بلندترین قلّه آن در رشته کوههای غربی، ۳۱۲۰ متر ارتفاع دارد و "رأس الصبح" نامیده می شود.
جغرافیدانان، عربستان را بهطور کلی به چهار منطقه و سه ناحیه تقسیم میکنند. ارتفاعات غربی که از خلیج عقبه آغاز و به حجاز و عسیر در جنوب پایان مییابد. منطقه نجد که در مرکز شبهجزیره عربستان است، منطقه احساء که در سواحل جنوبی خلیجفارس قرار دارد و در نهایت منطقه کویری و بیابانی که منطقه قابل توجهی از مساحت این کشور را پوشانده است. اما سه ناحیه عربستان را «تهامه» و «نجد» و «حجاز» نامیدهاند که تهامه از سواحل دریای سرخ تا سرزمین نجران است. ناحیه نجد شامل منطقه وسیعی در مرکزیت عربستان است و کانون شکلگیری فرقه وهابیت و دولت سعودی است و سرانجام ناحیه حجاز که از شمال غربی آغاز و تا جنوب غربی کشور امتداد دارد و شهرهای مقدس مکه و مدینه و نیز بندر استراتژیک جده را دربر گرفتهاست.
حكومت پادشاهی آلسعود
آل سعود حكومت پادشاهی خود را از شهر كوچك درعیه در سرزمین نجد آغاز كردند. این خاندان از سال ۱۱۳۹ق. تا كنون در سه دوره جداگانه حكومت كرده و هر بار طی لشكركشیها و جنگهایی به مرور حكومت خود را در سراسر نجد و حجاز گسترش دادهاند.
دوره اول (۱۱۳۹-۱۲۳۴ق): پس از ثبات نسبی حكمرانی كوچك درعیه در زمان سعود بن مقرن، حمله سعودیان به سرزمینهای اطراف برای گسترش نفوذ آغاز شد و فرزند وی محمد به طور رسمی سلطنت آل سعود را تأسیس كرد.[۱] محمد بن سعود در سال ۱۱۵۷ق. با محمد بن عبدالوهاب همپیمان شد.[۲] با این پیمان كه به «البیعة الكبریٰ» معروف گشت، حكومت و سلطنت از آن محمد بن سعود و خاندانش، و رهبری دینی از آن محمد بن عبدالوهاب و نسل وی بهگونه موروثی شد. این سنت تا امروز همچنان پابرجاست و تعالیم محمد بن عبدالوهاب (وهابیت) به طور رسمی در عربستان ترویج میشود.[۳] با تكیه بر این پیمان و به بهانه شرک زدایی و برپایی توحید، قلمرو آل سعود از طریق قتل و غارت و خونریزی در بخش بزرگی از شبه جزیره عربستان به مرور گسترده شد.[۴] تا جایی که قلمرو او از دریای سرخ تا خلیجفارس گسترده شد و امر حج را زیر نظر خود در آورد. اما سرانجام امیر مصر محمدعلی پاشا در سلسله جنگهایی که از سال ۱۲۲۶ق شروع شد، شهرهای عربستان را به تصرف خود درآورد و سرانجام در سال ۱۲۳۴ق درعیه را نیز گرفت و عبدالله بن سعود را دستگیر نمود، که بعدا به دار آویخته شد. [۵]
دوره دوم (۱۲۳۶-۱۳۰۸ق): در سال ۱۲۳۶ق/۱۸۲۱م وهابیان به رهبری تُرکی بن عبدالله درعیه را به دست گرفتند و حاکم دست نشانده مصریان را ساقط کرد و دولت وهابی را در درعیه دوباره بنیاد نهادند. این دوره تا زمان عبدالرحمن بن فیصل ادامه یافت تا اینکه او به درگیری با فرمانروایی آل رشید پرداخت و سرانجام در سال در ۱۳۰۸ق/۱۸۹۱م از آنها شکست خورد و فرمانروایی دوم سعودی نیز از بین رفت.
دوره سوم: پس از تسلط ابن رشید بر ریاض، عبدالرحمن همراه پسرش عبدالعزیز به کویت رفت و در آنجا سکنی گزید.[۶] بعد از مدتی عثمانی ها و آل رشید با هم متحد شدند تا کویت را اشغال کنند و این بدان سبب بود که سلطان عبدالحمید دوم عثمانی، احساس کرد شیخ کویت به انگلیس تمایل پیدا کرده است. از سوی دیگر، شیخ مبارک امیر کویت نیز که قدرت مقابله با این نیروهای عظیم را نداشت عشایر عَجمان و ضُفَیر و مُنتَفِق را با خود همراه نمود و با حمایت و راهنمایی انگلیس با عبدالرحمن آل سعود و پسرش عبدالعزیز نیز متحد شد. در سال ۱۳۱۸ق جنگی بین دو گروه درگرفت که در ابتدا امیر کویت شکست خورد و ابن رشید تا دروازه های کویت رسید، اما چون انگلیس امیر کویت را پنهانی یاری می کرد، از راه دریا بر ابن رشید مستولی شد. ابن رشید که خود را بی پناه می دید، از دولت عثمانی کمک خواست اما از طرفی دیگر، دولت انگلیس با دولت عثمانی وارد مذاکره شد و با فشاری که بر دولت عثمانی وارد آورد مانع پشتیبانی عثمانی از آل رشید شد، لذا ابن رشید نیز مجبور به عقب نشینی شد و در نتیجه انگلیس جای پای استواری در خلیج فارس به دست آورد و شیخ کویت هم از تهاجمات در امان بود.[۷]
عربستان سعودی در سال ۱۹۴۵ میلادی به عضویت سازمان ملل درآمد.
جمعیت و دین و زبان
عربستان سعودی بیش از ۲۷ میلیون جمعیت دارد که فقط ۱۶ میلیون آنها شهروند این کشور و بقیه از اتباع خارجی هستند.
دین اسلام در عربستان متولد شده است. شصت درصد از جمعیت این کشور را عربهای بومی حنبلی تشکیل می دهد و مذاهب دیگر اهل سنت نیز در آن رواج دارد. همچنین بیش از چهار میلیون نفر شیعه (امامیه، زیدیه و اسماعیلیه) هستند که سکونت آنان بیشتر در مدینه، قوار، قطیف و احساء میباشد. احکام و فتواهای دینی در عربستان سعودی ، فرهنگ و سیاست را تحت تأثیر قرار میدهد.
زبان رسمی كشور عربستان سعودی، زبان عربی می باشد كه از زبان های سامی است. زبان دوم مردم آن، زبان انگلیسی می باشد كه در دستگاه های دولتی، مراكز تجاری و دانشگاه ها و گاهی زبان آموزشی از آن استفاده می شود. علاوه بر این دو زبان، زبانهای اردو و پشتو نیز در میان مهاجرین رایج است. همچنین خط مردم عربستان نیز عربی می باشد.
اهمیت عربستان برای مسلمانان
کشور عربستان سعودی بزرگترین قطب گردشگری دینی در جهان است و سالانه ۲/۴ میلیون نفر به دلیل واقع شدن مسجد الحرام و مسجد النبی در این کشور، به عربستان سفر می کنند.
سرزمین عربستان از زمان بناشدن خانه خدا به وسیله حضرت ابراهیم علیه السلام مورد توجه خداپرستان بوده است. عربستان با ظهور خاتم الانبیاء، پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله مرکز پایهگذاری تمدن جهانی بسیار عظیمی شد. در زمان حیات حضرت محمد صلی الله علیه وآله اولین نظام سیاسی و اجتماعی پیشرفته برقرار شد و به دلیل واقع شدن کعبه در آن مورد توجه مسلمانان جهان است.
عربستان همچنین به دلیل ویژگیهای خاصی مانند وجود محیط وحی، خانه خدا قبلهگاه مسلمین، کوه صفا و مروه، حجر اسماعیل، عرفات و مِنی، شعب ابوطالب، مسجد النبی و آرامگاه پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله، قبرستان بقیع و... نزد مسلمین ارزش والایی دارد و همه ساله میلیونها مسلمان برای زیارت به این سرزمین مسافرت میکنند.
پانویس
منابع
- سرزمین اسلام (شناخت اجمالی کشورها و نواحی مسلماننشین جهان)، غلامرضا گلیزواره.
- دانشنامه جهان اسلام، مدخل "آل سعود" از صادق سجادی.
- "عربستان"، پایگاه ویکی تابناک.
- "عربستان"، پایگاه سفریتو.
| آسیا | * ایران * ترکیه * سوریه * عراق * عربستان * فلسطین * یمن * آذربایجان * اردن * ازبکستان * افغانستان * امارات متحده عربی * بحرین * برونئی * بنگلادش * تاجیکستان * عمان * قرقیزستان * قطر * لبنان * مالزی * پاکستان * کویت * مالدیو * قزاقستان * ترکمنستان |
| آفریقا | * تونس * اتیوپی * الجزایر * تانزانیا * ساحل عاج * سنگال * سودان * سومالی * لیبی * مالی * مصر * موریتانی * موزامبیک * نیجر * نیجریه * چاد * کامرون * گابن * گامبیا * گینه * سیرالئون * کومور * جیبوتی * بورکینافاسو * گینه بیسائو * کنگو * جمهوری غنا * جمهوری عربی صحرا * توگو |
| سایر قاره ها | * آلبانی (اروپا) * بوسنی هرزه گوین (اروپا) *سورینام (آمریکا) |
