فهرست وقایع ماه ذی القعده

اتفاقات تاریخ اسلام در ماه ذی القعده، یازدهمین ماه سال قمری

1 ذی القعده

• اخراج "حضرت آدم علیه‌السلام" و "حوا" از بهشت
• حدود ‭ ۱۸۰۰‬سال قبل از هجرت. آغاز میقات "حضرت موسی علیه‌السلام" در کوه طور
• ۱۰ بعثت. وفات "حضرت ابوطالب سلام الله" پدر "امام علی علیه‌السلام" (به قولی) (۲۰ ژوئن ۶۱۹ م)
• ۲ ق. پایان غزوه بنی‌قینقاع، اولین جنگ "پیامبر صلی الله علیه وآله" با یهودیان مدینه
• ۵ ق. ‌پایان غزوه خندق که با توطئه قبیله بنی نضیر آغاز شد (به قولی)
• ۶ ق. حرکت "پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله" به سمت مکه و وقوع صلح حدیبیه
• ۳۵ ق. بازگشت انقلابیون مصر به مدینه و محاصره "عثمان"
• ۴۰ ق. مرگ "اشعث بن قیس"
• ۷۲ ق. آغاز محاصره مکه توسط "حجاج بن یوسف ثقفی"
• ۱۲۶ ق. درگذشت‌ "محمد بن علی بن عبدالله بن عباس" پایه‌گذار جنبش عباسیان
• ۱۷۳ ق. ولادت "حضرت فاطمه معصومه علیهاالسلام" بنابر تقویم جمهوری اسلامی ایران
• ۱۷۷ ق. درگذشت‌ "شریک بن عبدالله نخعی" محدث و فقیه اهل سنت
• ۳۰۸ ق. درگذشت‌ "جعفر بن محمد حسنی" از راویان حدیث شیعه
• ۶۵۴ ق. انقراض فرمانروایی "اسماعیلیان" در ایران توسط "هلاکوخان مغول"
• ۱۳۸۶ ق. درگذشت "حسین نجفی اهری" از فقها و اساتید حوزه علمیه (۲۲ بهمن ۱۳۴۵ ش)
• ۱۴۰۷ ق. درگذشت "شیخ احمد فیاض سدهی" از مبلغان و اساتید حوزه علمیه اصفهان (۷ تیر ۱۳۶۶ ش)

2 ذی القعده

• ۳۱۱ ق. درگذشت "محمد بن اسحاق بن خزیمه" معروف به "ابن خزیمه" محدث و فقیه
• ۳۲۳ ق. اعدام "شلمغانی" مدعی دروغین نیابت "امام زمان عجل الله تعالی فرجه" در زمان غیبت صغری
• ۹۰۳ ق. درگذشت "میرخواند شاه بلخی" نویسنده و محقق مسلمان
• ۱۳۰۹ ق. درگذشت "میرزا حسینعلی نوری" مؤسس فرقه ضاله بهائیت
• ۱۳۲۷ ق. افتتاح دومین دوره‏ اجلاسیه ‏مجلس شورای ملی ایران توسط "احمد شاه قاجار"
• ۱۳۴۲ ق. ولادت "مسلم ملکوتی" فقیه شیعه، امام جمعه تبریز و نماینده مجلس خبرگان رهبری (۱۵ خرداد ۱۳۰۳ ش)
• ۱۳۷۹ ق. درگذشت "محمدجواد انصاری همدانی" عارف، فقیه و استاد اخلاق (۹ اردیبهشت ۱۳۳۹ ش)
• ۱۴۳۴ ق. درگذشت "سید حسن طاهری خرم‌آبادی" فقیه، عضو مجلس خبرگان رهبری و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم (۱۶ شهریور ۱۳۹۲ ش)

3 ذی القعده

• ۶۲۰ ق. ولادت "ناصرالدين احمد بن محمد" معروف به "ابن مُنَيِّر" فقيه و مفسر مصری
• ۱۳۱۶ ق. رحلت "سید محمد فشارکی طباطبایی اصفهانی" عالم ربانی و فقیه بزرگ شیعه
• ۱۴۱۹ ق. شهادت "سید محمد صدر" از مراجع تقلید شیعیان عراق و از مبارزان با حکومت "صدام" (۳۰ بهمن ۱۳۷۷ ش)

4 ذی القعده

• ۶۵۶ ق. وفات "مهلبی" کاتب، شاعر و ادیب مسلمان مصری
• ۶۸۱ ق. درگذشت "خواجه عطا ملک جوینی" ادیب، مورخ و نویسنده تاریخ جهانگشای جوینی
• ۱۱۷۴ ق. ولادت "سید محمدقلی موسوی هندی" مشهور به علامه کُنتوری عالم شیعه در هند و مؤسس کتابخانه ناصریه (۱۷ خرداد ۱۱۴۰ ش)
• ۱۴۰۹ ق. درگذشت "حسین لنکرانی" از فقهای شیعه و روحانیون فعال در انقلاب اسلامی ایران (۱۸ خرداد ۱۳۶۸ ش)
• ۱۴۳۴ ق. آغاز نخستین کنگره بین المللی امامزادگان
• ۱۴۴۰ ق. درگذشت "سید محمد حسینی شاهرودی" از مراجع تقلید و اساتید حوزه‌های علمیه نجف و قم (۱۶ تیر ۱۳۹۸ ش)

5 ذی القعده

• حدود ‭۲۷۰۰‬ سال قبل از هجرت. تجدید بنای کعبه توسط "حضرت ابراهیم" و "حضرت اسماعیل" علیهماالسلام
• ۶۶۴ ق. وفات "سید رضى‌الدین على بن طاووس" فقیه، متکلم، محدث و عارف عالیقدر شیعه
• ۷۶۱ ق. وفات "عبداللّه بن یوسف" معروف به "ابن ‏هشام انصاری" ادیب و نحوی بزرگ مسلمان

6 ذی القعده

• ۵۳۳ ق. وفات "ابوالحسن سهروردی" فقیه و ریاضیدان مسلمان
• ۷۳۳ ق. وفات "محمد بن على بن هانى" معروف به "ابن هانی" شاعر و لغوی مسلمان
• ۱۳۱۴ ق. درگذشت "میرزا ابوالحسن جلوه" فیلسوف مشائی شیعه (۲۰ فروردین ۱۲۷۶ ش)
• ۱۳۵۱ ق. درگذشت "میرزا صادق آقا مجتهد تبریزی" مرجع دینی مردم آذربایجان و از مخالفان مشروطیت (۱۲ اسفند ۱۳۱۱ ش)
• ۱۳۸۲ ق. وفات "میرزا ابوالحسن روحانی" عالم اخلاق شیعه
• ۱۴۰۱ ق. شهادت "علی قدوسی" فقیه، سیاستمدار، از مؤسسان مدرسه علمیه حقانی (۱۴ شهریور ۱۳۶۰ ش)
• ۱۴۱۷ ق. درگذشت "احمد پایانی" اردبیلی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم (۲۶ اسفند ۱۳۷۵ ش)

7 ذی القعده

• ۳۵ ق. آغاز محاصره خانه "عثمان بن عفان"
• ۴۳۹ ق. وفات "ابوالحسن لاعب" محدث مسلمان
• ۷۱۶ ق. وفات "موسى بن على حلبى" معروف به "ابن بُصَیْص" خطاط و شاعر دمشقی
• ۷۲۵ ق. وفات "امیرخسرو دهلوی" از عرفا و شعرای نامدار پارسی‌گوی هند
• ۱۲۶۲ ق. درگذشت "محمد اسماعیل فدایی آستانی" فقیه، نویسنده، شاعر و استاد حوزه علمیه
• ۱۴۳۹ ق. درگذشت "شیخ مرتضی شهید کلهری" فقیه، استاد اخلاق و برادر "مجتبی کلهری تهرانی" (۳۰ تیر ۱۳۹۷ ش)

8 ذی القعده

• ۳۴۸ ق. درگذشت "علی بن زبیر کوفی" نویسنده‏ مسلمان
• ۳۷۹ ق. درگذشت "ابوحامد صاغانی" منجم ایرانی
• ۳۸۵ ق. درگذشت "علی بن عمر دارقطنی" محدث و فقیه مسلمان
• ۴۵۰ ق. ورود سپاه ترک به بغداد به فرماندهی "ارسلان بساسیر"
• ۶۸۸ ق. درگذشت "فخرالدین ابراهیم عراقی همدانی" شاعر و عارف ایرانی
• ۱۳۱۳ ق. ولادت "ملاعبدالله مدرس گرجى" فقیه و متکلم شیعه
• ۱۳۱۶ ق. ولادت "سید محمدرضا گلپایگانی" از مراجع تقلید شیعه ساکن در قم (۲۹ اسفند ۱۲۷۷ ش)
• ۱۳۵۳ ق. وفات "ملا محمدحسین فشارکی" فقیه اصولی و متکلم بزرگ شیعه
• ۱۳۵۴ ق. ولادت "سید محمدسعید حکیم" از مراجع تقلید شیعه در عراق (۱۱ بهمن ۱۳۱۴ ش)
• ۱۳۹۱ ق. درگذشت "میرزا احمد کفایی" فرزند "آخوند خراسانی" و از فقهای شیعه و رهبران مبارزه با استعمار انگلستان در عراق (۶ دی ۱۳۵۰ ش)
• ۱۴۱۱ ق. تخریب حرم امام حسین علیه‌السلام در جریان حمله "صدام" به مخالفین
• ۱۴۲۰ ق. درگذشت "میرزا عبدالرحیم سامت" روحانی فقیه، واعظ و فعال در مبارزه علیه حکومت پهلوی در ایران (۲۵ بهمن ۱۳۷۸ ش)

9 ذی القعده

• ۳۹۴ ق. ولادت "ناصر خسرو قبادیانی" شاعر و حکیم مشهور ایرانی
• ۱۲۲۷ ق. ورود سپاهیان مصری و عثمانی به مدینه و خارج کردن شهر از دست وهابیان

۱۳۹۷ ق. درگذشت "سید مصطفی خمینی" عالم شیعه و فرزند بزرگ "امام خمینی" (۱ آبان ۱۳۵۶ ش)

10 ذی القعده

• ۲۷۰ ق. درگذشت "احمد بن طولون" در مصر
• ۳۸۹ ق. انقراض سلسله‏‌ی "سامانیان" توسط "ایلک خان ترک"
• ۸۲۶ ق. ولادت "سبط ماردینی" منجم و ریاضی‏دان مسلمان
• ۱۰۳۰ ق. وفات "محمد بن حسن بن شهیدثانی" متکلم، فقیه و محدث شیعه و نویسنده کتاب استقصاء الاعتبار در شرح استبصار
• ۱۳۵۶ ق. "ولادت محمد مؤمن قمی" از نظریه‌پردازان ولایت فقیه و از فقهای شورای نگهبان (۲۲ دی ۱۳۱۶ ش)
• ۱۴۴۵ ق. درگذشت "علی کورانی"، روحانی شیعه اهل لبنان و نویسنده کتاب عصر الظهور (۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ ش)
• ۱۴۴۵ ق. درگذشت "سید ابراهیم رئیسی"، "سید محمدعلی آل‌هاشم" و تعدادی از مسئولان نظام جمهوری اسلامی ایران، در سانحه سقوط بالگرد (۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ ش)

11 ذی القعده

• ۶۰ ق. ارسال نامه "مسلم بن عقیل" به "امام حسین علیه السلام" مبنی بر بیعت بسیاری از شیعیان کوفه و دعوت ایشان به کوفه
• ۱۴۸ ق. ولادت امام رضا علیه السلام در مدینه
• ۳۲۱ ق. تأسیس سلسله ‏"آل ‏بویه" خاندان مشهور ایرانی شیعی
• ۳۳۶ ق یا ۳۳۸ ق. ولادت "شیخ مفید" فقیه و متکلم امامیه و نویسنده کتاب الارشاد
• ۱۱۵۱ ق. آغاز جنگ "نادرشاه افشار" برای تصرف هندوستان
• ۱۴۰۴ ق. برگزاری نخستین کنگره جهانی "امام رضا علیه السلام" در مشهد (۱۸ مرداد ۱۳۶۳ ش)
• ۱۴۱۴ ق. درگذشت "سید صدرالدین بلاغی" واعظ، خطیب، نویسنده و پژوهشگر و از مؤسسان حزب جمهوری خلق مسلمان (۲ اردیبهشت ۱۳۷۳ ش)
• ۱۴۱۹ ق. تأسیس مرکز الابحاث العقائدیه از مراکز پژوهشی در قم و نجف (۷ مهر ۱۳۷۷ ش)
• ۱۴۴۳ ق. درگذشت "عباس مصباح‌زاده" روحانی شیعه، منجم و خوشنویس، داماد "سید محمد حجت کوه‌کمری" و نماینده "سید محمدرضا گلپایگانی" در لندن (۲۱ خرداد ۱۴۰۱ ش)

12 ذی القعده

• ۷۷۶ ق. درگذشت "قطب‌الدین رازی" دانشمند شیعه در منطق، کلام، فلسفه و از شارحان حکمت اشراق
• ۱۳۰۴ ق. ولادت آیت‏ اللَّه "شیخ محمدتقی آملی" فیلسوف و فقیه بزرگ شیعه
• ۱۳۹۸ ق. درگذشت "نورالدین اشنی" فقیه، سخنران و امام جماعت مسجد سید اصفهان (۲۳ مهر ۱۳۵۷ ش)
• ۱۴۰۰ ق. آغاز جنگ عراق علیه ایران (۳۱ شهریور ۱۳۵۹ ش)
• ۱۴۰۱ ق. شهادت "سید اسدالله مدنی" فقیه، امام جمعه، نماینده "امام خمینی" در همدان و تبریز (۲۰ شهریور ۱۳۶۰ ش)

13 ذی القعده

• ۱۶۹ ق. آغاز قیام "حسین بن علی بن حسن"، "شهید فخ" از نوادگان "امام حسن" علیه‌السلام
• ۵۰۸ ق. ولادت "عبدالرحمن بن جوزی" مورخ، محدث و واعظ شهیر مسلمان
• ۵۸۱ ق. درگذشت "اوحدالدین انوری ابیوردی" فیلسوف، ریاضیدان و شاعر دوره سلجوقیان
• ۷۶۶ ق. درگذشت "قطب‌الدین محمد رازی" فقیه، متکلم و فیلسوف نامدار شیعه
• ۱۰۲۸ ق. درگذشت "میرزا محمد استرآبادی" فقیه، محدث، مفسر و رجالی شیعه
• ۱۳۱۸ ق. درگذشت "سید محمد فشارکی" از فقهای شیعه و اساتید حوزه علمیه سامرا و نجف
• ۱۴۰۱ ق. درگذشت "شهاب‌الدین اشراقی" داماد و از مشاوران "امام خمینی" (۲۱ شهریور ۱۳۶۰ ش)

14 ذی القعده

• ۳۸۷ ق. درگذشت "محمد بن احمد" معروف به "ابن سمعون" خطیب و واعظ مسلمان
• ۱۲۹۴ ق. ولادت "حاج میرزا رضی زنوزی" فقیه و مجتهد بزرگ شیعه
• ۱۳۲۴ ق. تصویب قانون اساسی مشروطیت در ایران
• ۱۳۸۵ ق. درگذشت "محمدمهدی حائری مازندرانی" خطیب شیعه و نویسنده معالی السبطین

15 ذی القعده

• ۲۲۰ ق. شروع بناي شهر سامرا توسط "معتصم"
• ۵۰۰ ق. درگذشت "ابوالکرم مبارک بن فاخر" محدث و لغوی نامدار مسلمان
• ۵۳۶ ق. پایان تألیف تفسیر مجمع البیان نوشته "فضل بن حسن طبرسی"
• ۱۲۷۶ ق. ولادت "میرزای نائینی" مرجع تقلید و از طرفداران نهضت مشروطه (۱۴ خرداد ۱۲۳۹ ش)
• ۱۲۷۹ ق. ولادت "حسنعلی نخودکی اصفهانی" فقیه، فیلسوف و عارف شیعه (۱۴ اردیبهشت ۱۲۴۲ ش)
• ۱۳۴۴ ق. درگذشت "عبدالجواد ادیب نیشابوری" ادیب، مدرّس، شاعر دوره مشروطه و از اساتید حوزه علمیه مشهد (۶ خرداد ۱۳۰۵ ش)
• ۱۳۷۲ ق. درگذشت "شیخ راضی آل‌یاسین" عالم شیعه اهل عراق و نویسنده کتاب صلح الحسن علیه السلام

16 ذی القعده

• ۵۷۳ ق. درگذشت "رشیدالدین وطواط" ادیب و شاعر بزرگ ایرانی
• ۱۳۰۹ ق. درگذشت "شیخ زین العابدین مازندرانی" از فقها و مراجع بزرگ شیعه (۲۳ خرداد ۱۲۷۱ ش)
• ۱۳۲۳ ق. پایان تحصن یک‌ماهه مشروطه‌خواهان در حرم عبدالعظیم حسنی (۲۲دی ۱۲۸۴ ش)
• ۱۳۶۰ ق. درگذشت "محمدطاهر تنکابنی" فقیه، فیلسوف و ریاضیدان (۱۴ آذر ۱۳۲۰ ش)

17 ذی القعده

• ۱۷۹ ق. تبعید "امام موسی کاظم علیه‌السلام" از مدینه به عراق
• ۲۹۵ ق. درگذشت "مکتفی عباسی" هفدهمین خلیفه عباسیان
• ۹۶۸ ق. درگذشت "میرزا شرف جهان قزوینی" شاعر ایرانی
• ۱۰۹۸ ق. دریافت اجازه روایت "محمد بن علی اردبیلی" از "علامه مجلسی"
• ۱۲۶۴ ق. شهادت "ملا محمدتقی برغانی" معروف به "شهید ثالث" فقیه اصولی و متکلم شیعه
• ۱۲۷۶ ق. ولادت "میرزا محمدحسین نایینی" فقیه و اصولی بزرگ شیعه
• ۱۳۰۷ ق. وفات "آیت‌الله علی آقا زنوزی" از علمای شیعه
• ۱۳۱۳ ق. ترور "ناصرالدین شاه قاجار" در حرم "عبدالعظیم حسنی" توسط "میرزا رضا کرمانی" (۱۱ اردیبهشت ۱۲۷۵ ش)
• ۱۳۲۴ ق. ولادت "احمد فیاض سدهی" از فقها و اساتید علوم دینی در اصفهان (۱۱ دی ۱۲۸۵ ش)
• ۱۳۵۵ ق. وفات "شیخ عبدالکریم حائری یزدی" مرجع تقلید و مؤسس حوزه‏ علمیه‏ قم (۹ بهمن ۱۳۱۵ ش)
• ۱۳۹۵ ق. درگذشت "سید علی‌اصغر برزانی" فقیه شیعه، از اساتید مدرسه چهارباغ و مدرسه صدر بازار در اصفهان (۳۰ آبان ۱۳۵۴ ش)
• ۱۴۴۳ ق. درگذشت "احمد مهدوی دامغانی" دانش‌آموخته حوزه علمیه و استاد دانشگاه هاروارد (۲۷ خرداد ۱۴۰۱ ش)

18 ذی القعده

• ۴۳۹ ق. ولادت "خیام نیشابوری" شاعر، فیلسوف، طبیب و ریاضیدان ایرانی
• ۵۰۲ ق. درگذشت "راغب اصفهانی" مفسر، ادیب و لغوی مسلمان
• ۸۰۸ ق. درگذشت "ابن خلدون" مورخ و جامعه‌شناس مسلمان
• ۱۳۵۷ ق. وفات "سید ابوالحسن انگجی" فقیه و عالم مجاهد شیعه (۲۰ دی ۱۳۱۷ ش)
• ۱۳۷۳ ق. وفات "محمدحسین کاشف ‏الغطاء" متکلم و فقیه مجاهد شیعه و نویسنده اصل الشیعه و اصولها (۲۸ تیر ۱۳۳۳ ش)
• ۱۳۹۵ ق. وفات "سید علی موسوی بهبهانی" مرجع تقلید و فقیه مجاهد شیعه
• ۱۴۱۰ ق. درگذشت "علی مشکات سدهی" از فقها و اساتید حوزه علمیه اصفهان (۲۲ خرداد ۱۳۶۹ ش)

19 ذی القعده

• ۷۱۸ ق. درگذشت "کمال الدین فارسی" ریاضی‏دان و فیزیکدان ایرانی
• ۱۲۳۸ ق. انقعاد معاهده اَرزَنة الروم میان ایران و عثمانی
• ۱۳۷۳ ق. درگذشت "محمد جواد مجتهد قمی" فرزند "ملا غلامرضا قمی" از عالمان شیعه در قرن چهاردهم قمری (۲۹ تیر ۱۳۳۳ ش)
• ۱۳۹۸ ق. تحصن علمای حوزه علمیه قم در مدرسه خان، در اعتراض به آتش زدن و هتک حرمت مسجد جامع کرمان توسط حکومت پهلوی (۲۹ مهر ۱۳۵۷ ش)
• ۱۴۱۶ ق. درگذشت "سید مرتضی حسینی مرعشی" از فقهای شیعه و برادر "سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی" (۲۰ فروردین ۱۳۷۵ ش)

20 ذی القعده

• ۴۵۶ ق. درگذشت "ابوعلی قیروانی" شاعر و ادیب مراکشی
• ۱۲۳۷ ق. تأسیس اولین وزارت امور خارجه در ایران در زمان "فتحعلی شاه قاجار"
• ۱۴۰۳ ق. درگذشت "مفتی جعفر حسین" از مترجمین نهج البلاغه و صحیفه سجادیه، و دومین رهبر شیعیان پاکستان (۷ شهریور ۱۳۶۲ ش)
• ۱۴۴۳ ق. درگذشت "محمدعلی کریم‌خانی"، مداح شیعه و خواننده قطعه‌ای از بهشت، تصنیفی در مدح "امام رضا علیه السلام" (۳۰ خرداد ۱۴۰۱ ش)