ورام بن ابی فراس: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(یک نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است)
سطر ۱: سطر ۱:
[[فقیه]] و [[محدث]] امامی قرن ششم و آغاز قرن هفتم.
+
'''«ورّام بن ابی‌فراس حلّی»''' (م، ۶۰۵ ق)، [[فقیه]] و [[محدث]] بزرگ [[امامیه|امامی]] قرن ششم هجری و از شاگردان [[سدیدالدین محمود حمصی|سدیدالدین حِمصی]] است. کتاب «[[تنبیه الخواطر (کتاب)|تنبیه الخواطر و نزهة النواظر]]» از آثار مشهور اوست. ورام از اساتید [[ابن طاووس|سید بن طاووس]] می باشد.
==زندگینامه وَرّام بن ابی فراس حلّی==
+
{{شناسنامه عالم
شیخ ابوالحسین ورّام بن ابی فراس بن حمدان مالکی نخعی در [[حله|حلّه]]، که تا چند قرن پس از وی مرکز [[شیعه|تشیع]] و فقاهت بود، به دنیا آمد. از تاریخ ولادت وی اطلاعی در دست نیست. بسیاری از شرح حال نویسان او را عرب نژاد و از نسل [[مالک اشتر]]، صحابی حضرت [[امام علی]] علیه السلام، دانسته اند.<ref> برای نمونه رجوع کنید به منتجب الدین رازی، ص 128 ـ 129؛ [[شیخ حر عاملی]]، قسم 2، ص 338؛ محسن امین، ج ص 621.</ref>  
+
||نام کامل = ورّام بن ابی‌فراس حلی
ولی بنا به تحقیقات مصطفی جواد<ref> صفحه 84 ـ 121.</ref>، نیاکان وی از موَالیانِ کُردِ بنی اشتر بودند که در سال 66 همراه [[مختار ثقفی]] قیام کردند. ورّام از خاندانی بلندپایه بود که برخی از امیران از آن برخاسته بودند.<ref> حسن امین، ج 1، ص 249.</ref>
+
||تصویر=  
او نیز به امیریِ لشکر رسید ولی پس از چندی از همه مناصب خود دست کشید و راه [[زهد]] و [[عبادت]] و درس و بحث را در پیش گرفت.<ref> [[ابن حجر عسقلانی]]، ج 6، ص 218؛ حسن امین، همان جا.</ref> وی در دوم [[محرم]] 605 در حلّه وفات یافت.<ref> [[ابن اثیر]]، ج 12، ص 282.</ref> پیکرش را به [[نجف]] منتقل کردند و در حرم حضرت علی علیه السلام به خاک سپردند.
+
||زادروز =  ۱۲۷۶ قمری
==اساتید==
+
|زادگاه = [[حله]]
سدیدالدین محمودبن علی حِمصی<ref> منتجب الدین رازی، ص 129؛ حر عاملی، همانجا؛ افندی اصفهانی، ج 5، ص 282.</ref> و از مشایخ روایی وی، محمد بن محمد بن هارون معروف به ابن کمال بودند.<ref> افندی اصفهانی، همان جا.</ref> او همچنین از علی بن ابراهیم عُرَیْضی علوی حسینی روایت کرد و در [[تنبیه الخواطر]]<ref> ورّام، ج 2، ص 303.</ref> به نام او تصریح کرده است.
+
|وفات =  ۶۰۵ قمری
 +
|مدفن = [[نجف]]، [[حرم امیرالمؤمنین علیه السلام|حرم امام علی]] علیه‌السلام
 +
|اساتید =  [[سدیدالدین محمود حمصی|سدیدالدین حمصی]]، محمد بن هارون حلی، علی بن ابراهیم عریضی،...
 +
|شاگردان = [[سید بن طاووس]]، [[محمد بن جعفر مشهدی]]،...
 +
|آثار = [[تنبیه الخواطر (کتاب)|تنبیه الخواطر و نزهة النواظر]]، مسئلة فی المواسعة والمضایقة،...
 +
}}
 +
==زندگی‌نامه ==
 +
شیخ ابوالحسین ورّام بن ابی فراس بن حمدان مالکی نخعی در [[حله|حلّه]]، که تا چند قرن پس از وی مرکز [[شیعه|تشیع]] و فقاهت بود، به دنیا آمد. از تاریخ ولادت وی اطلاعی در دست نیست. بسیاری از شرح حال نویسان او را عرب نژاد و از نسل [[مالک اشتر]]، صحابی [[امام علی]] علیه السلام، دانسته اند.<ref> برای نمونه رجوع کنید به: منتجب الدین رازی، ص ۱۲۸-۱۲۹؛ محسن امین، اعیان الشیعة، ج ۴، ص ۶۲۱.</ref>  
 +
ولی بنا به تحقیقات مصطفی جواد<ref> جاوان القبیلة الکردیة المنسیة، ص ۸۴-۱۲۱.</ref>، نیاکان وی از موَالیانِ کُردِ بنی اشتر بودند که در سال ۶۶ همراه [[مختار ثقفی]] قیام کردند.  
  
ابوعبداللّه محمدبن جعفر مشهدی، صاحب [[المزار]]، از ورّام روایت کرده<ref> محسن امین، ج ص 202.</ref> و [[شهید ثانی]] نیز به واسطة او از ورّام روایت نموده است.<ref> حر عاملی، همانجا؛ قس افندی اصفهانی، ج 5، ص 283 ـ 284.</ref> از آثار ورّام، جز تنبیه الخواطر، کتابی را با عنوان مسئلة فی المواسعة والمضایقة نام برده اند.<ref> رجوع کنید به [[آقا بزرگ تهرانی]]، ج 20، ص 395.</ref>
+
ورّام از خاندانی بلندپایه بود که برخی از امیران از آن برخاسته بودند.<ref> حسن امین، مستدرکات اعیان الشیعة، ج ۱، ص ۲۴۹.</ref>
 +
او نیز به امیریِ لشکر رسید ولی پس از چندی از همه مناصب خود دست کشید و راه [[زهد]] و [[عبادت]] و درس و بحث را در پیش گرفت.<ref> ابن حجر عسقلانی، ج ۶، ص ۲۱۸؛ حسن امین، مستدرکات اعیان الشیعة.</ref>  
  
شیخ منتجب الدین رازی در الفهرست (همان جا) از او با عنوان امیر زاهد و فقیه یاد کرده و نوشته که او را در حلّه دیده است. [[ابن طاووس]] در برخی آثار خود، همچون الامان من اخطار الاسفار والازمان (ص 103)، تصریح کرده که ورّام جد مادری اوست.  
+
[[ابن طاووس|سید بن طاووس]] در برخی آثار خود، همچون «[[الأمان من الأخطار (کتاب)|الامان من اخطار الاسفار و الازمان]]»، تصریح کرده که ورّام جد مادری اوست. وی نوشته است که جدش تأثیر بسیاری در زندگی علمی وی داشته و از کسانی بوده که رفتارشان سرمشق دیگران است. ابن طاووس همچنین از ارادت ورّام به [[اهل بیت]] علیهم السلام سخن گفته است.
  
وی نوشته است که جدش تأثیر بسیاری در زندگی علمی وی داشته (رجوع کنید به 1370، ص 109) و از کسانی بوده که رفتارشان سرمشق دیگران است (رجوع کنید به همو، 1377 ش، ص 156). ابن طاووس همچنین از ارادت ورّام به [[اهل بیت]] [[پیامبر اسلام]] علیهم السلام سخن گفته است.
+
[[شیخ منتجب الدین رازی]] نیز در [[فهرست شیخ منتجب الدین (کتاب)|الفهرست]] خود، از ورام با عنوان امیر [[زهد|زاهد]] و [[فقیه]] یاد کرده و نوشته که او را در [[حله|حلّه]] دیده است.  
  
==پانویس==
+
ورّام بن ابی فراس سرانجام در دوم [[ماه محرم|محرم]] ۶۰۵ قمری در حلّه وفات یافت.<ref> ابن اثیر، ج ۱۲، ص ۲۸۲.</ref> برخی گفته اند پیکرش را به [[نجف]] منتقل کردند و در [[حرم امیرالمؤمنین علیه السلام|حرم حضرت علی]] علیه السلام به خاک سپردند.
<references />
+
==فعالیت‌های علمی==
 +
'''اساتید:'''
 +
 
 +
از استادان وی، [[سدیدالدین محمود حمصی|سدیدالدین محمود حِمصی]]<ref> منتجب الدین رازی، ص ۱۲۹؛ حر عاملی، ج ۲، ص ۳۳۸؛ افندی اصفهانی، ج ۵، ص ۲۸۲.</ref> و از [[مشایخ]] روایی وی، محمد بن محمد بن هارون حلی معروف به ابن کمال بودند.<ref> افندی اصفهانی، همان جا.</ref> او همچنین از علی بن ابراهیم عُرَیْضی علوی حسینی روایت کرده و در «[[تنبیه الخواطر (کتاب)|تنبیه الخواطر]]» خود به نام او تصریح می کند.<ref> ورّام، ج ۲، ص ۳۰۳.</ref>
  
==منابع==
+
'''شاگردان:'''
  
*[[آقا بزرگ تهرانی]]؛ [[ابن اثیر]]؛ [[ابن حجر عسقلانی]]، [[لسان المیزان]]، حیدرآباد دکن 1329 ـ 1331، چاپ افست [[بیروت]] 1390/1971.
+
علاوه بر [[سید بن طاووس]]، [[محمد بن جعفر مشهدی]]، صاحب «[[المزار]]» نیز از ورّام روایت کرده است.<ref> محسن امین، ج ۹، ص ۲۰۲.</ref> 
*ابن طاووس، الامان من اخطار الاسفار والازمان، [[قم]] 1409.
 
*همو، [[فلاح السائل]] و نجاح المسائل فی عمل الیوم واللیلة، چاپ غلامحسین مجیدی، قم 1377 ش.
 
*همو، کشف المحجة لثمرة المهجة، نجف 1370/ 1951.
 
*عبدالله بن عیسی افندی اصفهانی، [[ریاض العلماء]] و [[حیاض الفضلاء]]، چاپ احمد حسینی، قم 1401.
 
*حسن امین، مستدرکات اعیان الشیعة، بیروت 1408 ـ 1416 / 1987 ـ 1996.
 
*محسن امین، [[اعیان الشیعه]]، چاپ حسن امین، بیروت 1403 / 1983.
 
*مصطفی جواد، «جاوان القبیلة الکردیة المنسیة و مشاهیر الجاوانیین»، مجلة المجمع العلمی العراقی، ج 4، ش 1 (1375 / 1956).
 
*محمدبن حسن حر عاملی، آمل الامل، چاپ احمد حسینی، قسم 2، [[قم]] 1362 ش.
 
*زرکلی.
 
*اتان کولبرگ، کتابخانة ابن طاووس و احوال و آثار او، ترجمه علی قرائی و رسول جعفریان، قم 1371 ش.
 
*مجلسی.
 
*علی بن عبیدالله منتجب الدین رازی، الفهرست، چاپ جلال الدین محدث ارموی، قم 1366 ش.
 
*حسین بن محمدتقی نوری، [[مستدرک الوسائل]]، چاپ سنگی تهران 1318 ـ 1321، چاپ افست تهران 1382 ـ 1383.
 
*مسعودبن عیسی ورّام، تنبیه الخواطر و نزهة النواظر المعروف بمجموعة ورّام، چاپ علی اصغر حامد، تهران 1376.
 
  
'''پيوندها'''
+
'''تألیفات:'''
  
*'''[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource.do?action=resource&id=64331&scope=GGExsrZOLQy3nWMjrV7HOk3myXWt71d8&flowLastAction=view&from=search&query=%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%B3&field=&collectionPID=0&lang=&count=20&execute=true زندگينامه]'''
+
از آثار ورّام، جز [[تنبیه الخواطر (کتاب)|تنبیه الخواطر و نزهة النواظر]] معروف به «مجموعه ورّام»، کتابی را با عنوان «مسئلة فی المواسعة والمضایقة» نام برده اند.<ref> رجوع کنید به الذریعه، آقا بزرگ تهرانی، ج ۲۰، ص ۳۹۵.</ref>
  
[[رده:علمای قرن هفتم]]
+
==پانویس==
 +
<references />
 +
==منابع==
 +
*ابن حجر عسقلانی، لسان المیزان، حیدرآباد دکن، چاپ افست بیروت ۱۳۹۰/۱۹۷۱.
 +
*سید بن طاووس، الامان من اخطار الاسفار والازمان، قم ۱۴۰۹.
 +
*همو، فلاح السائل و نجاح المسائل فی عمل الیوم واللیلة، قم ۱۳۷۷ ش.
 +
*همو، کشف المحجة لثمرة المهجة، نجف ۱۳۷۰/۱۹۵۱.
 +
*منتجب الدین رازی، الفهرست، چاپ جلال الدین محدث ارموی، قم ۱۳۶۶ ش.
 +
*محمد حر عاملی، آمل الامل، چاپ احمد حسینی، قم ۱۳۶۲ ش.
 +
*عبدالله افندی اصفهانی، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۱.
 +
*حسین نوری، مستدرک الوسائل، تهران ۱۳۸۲-۱۳۸۳.
 +
*محسن امین، اعیان الشیعه، چاپ حسن امین، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
 +
*حسن امین، مستدرکات اعیان الشیعة، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۷.
 +
*مصطفی جواد، جاوان القبیلة الکردیة المنسیة و مشاهیر الجاوانیین، مجلة المجمع العلمی العراقی، ۱۳۷۵/۱۹۵۶.
 +
[[رده:علمای قرن هفتم]][[رده:علماء شیعه]][[رده:فقیهان]][[رده:محدثان]][[رده:مدفونین در حرم امام علی علیه السلام]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۰۷

«ورّام بن ابی‌فراس حلّی» (م، ۶۰۵ ق)، فقیه و محدث بزرگ امامی قرن ششم هجری و از شاگردان سدیدالدین حِمصی است. کتاب «تنبیه الخواطر و نزهة النواظر» از آثار مشهور اوست. ورام از اساتید سید بن طاووس می باشد.

نام کامل ورّام بن ابی‌فراس حلی
زادروز ۱۲۷۶ قمری
زادگاه حله
وفات ۶۰۵ قمری
مدفن نجف، حرم امام علی علیه‌السلام

Line.png

اساتید

سدیدالدین حمصی، محمد بن هارون حلی، علی بن ابراهیم عریضی،...

شاگردان

سید بن طاووس، محمد بن جعفر مشهدی،...

آثار

تنبیه الخواطر و نزهة النواظر، مسئلة فی المواسعة والمضایقة،...

زندگی‌نامه

شیخ ابوالحسین ورّام بن ابی فراس بن حمدان مالکی نخعی در حلّه، که تا چند قرن پس از وی مرکز تشیع و فقاهت بود، به دنیا آمد. از تاریخ ولادت وی اطلاعی در دست نیست. بسیاری از شرح حال نویسان او را عرب نژاد و از نسل مالک اشتر، صحابی امام علی علیه السلام، دانسته اند.[۱] ولی بنا به تحقیقات مصطفی جواد[۲]، نیاکان وی از موَالیانِ کُردِ بنی اشتر بودند که در سال ۶۶ همراه مختار ثقفی قیام کردند.

ورّام از خاندانی بلندپایه بود که برخی از امیران از آن برخاسته بودند.[۳] او نیز به امیریِ لشکر رسید ولی پس از چندی از همه مناصب خود دست کشید و راه زهد و عبادت و درس و بحث را در پیش گرفت.[۴]

سید بن طاووس در برخی آثار خود، همچون «الامان من اخطار الاسفار و الازمان»، تصریح کرده که ورّام جد مادری اوست. وی نوشته است که جدش تأثیر بسیاری در زندگی علمی وی داشته و از کسانی بوده که رفتارشان سرمشق دیگران است. ابن طاووس همچنین از ارادت ورّام به اهل بیت علیهم السلام سخن گفته است.

شیخ منتجب الدین رازی نیز در الفهرست خود، از ورام با عنوان امیر زاهد و فقیه یاد کرده و نوشته که او را در حلّه دیده است.

ورّام بن ابی فراس سرانجام در دوم محرم ۶۰۵ قمری در حلّه وفات یافت.[۵] برخی گفته اند پیکرش را به نجف منتقل کردند و در حرم حضرت علی علیه السلام به خاک سپردند.

فعالیت‌های علمی

اساتید:

از استادان وی، سدیدالدین محمود حِمصی[۶] و از مشایخ روایی وی، محمد بن محمد بن هارون حلی معروف به ابن کمال بودند.[۷] او همچنین از علی بن ابراهیم عُرَیْضی علوی حسینی روایت کرده و در «تنبیه الخواطر» خود به نام او تصریح می کند.[۸]

شاگردان:

علاوه بر سید بن طاووس، محمد بن جعفر مشهدی، صاحب «المزار» نیز از ورّام روایت کرده است.[۹]

تألیفات:

از آثار ورّام، جز تنبیه الخواطر و نزهة النواظر معروف به «مجموعه ورّام»، کتابی را با عنوان «مسئلة فی المواسعة والمضایقة» نام برده اند.[۱۰]

پانویس

  1. برای نمونه رجوع کنید به: منتجب الدین رازی، ص ۱۲۸-۱۲۹؛ محسن امین، اعیان الشیعة، ج ۴، ص ۶۲۱.
  2. جاوان القبیلة الکردیة المنسیة، ص ۸۴-۱۲۱.
  3. حسن امین، مستدرکات اعیان الشیعة، ج ۱، ص ۲۴۹.
  4. ابن حجر عسقلانی، ج ۶، ص ۲۱۸؛ حسن امین، مستدرکات اعیان الشیعة.
  5. ابن اثیر، ج ۱۲، ص ۲۸۲.
  6. منتجب الدین رازی، ص ۱۲۹؛ حر عاملی، ج ۲، ص ۳۳۸؛ افندی اصفهانی، ج ۵، ص ۲۸۲.
  7. افندی اصفهانی، همان جا.
  8. ورّام، ج ۲، ص ۳۰۳.
  9. محسن امین، ج ۹، ص ۲۰۲.
  10. رجوع کنید به الذریعه، آقا بزرگ تهرانی، ج ۲۰، ص ۳۹۵.

منابع

  • ابن حجر عسقلانی، لسان المیزان، حیدرآباد دکن، چاپ افست بیروت ۱۳۹۰/۱۹۷۱.
  • سید بن طاووس، الامان من اخطار الاسفار والازمان، قم ۱۴۰۹.
  • همو، فلاح السائل و نجاح المسائل فی عمل الیوم واللیلة، قم ۱۳۷۷ ش.
  • همو، کشف المحجة لثمرة المهجة، نجف ۱۳۷۰/۱۹۵۱.
  • منتجب الدین رازی، الفهرست، چاپ جلال الدین محدث ارموی، قم ۱۳۶۶ ش.
  • محمد حر عاملی، آمل الامل، چاپ احمد حسینی، قم ۱۳۶۲ ش.
  • عبدالله افندی اصفهانی، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۱.
  • حسین نوری، مستدرک الوسائل، تهران ۱۳۸۲-۱۳۸۳.
  • محسن امین، اعیان الشیعه، چاپ حسن امین، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
  • حسن امین، مستدرکات اعیان الشیعة، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۷.
  • مصطفی جواد، جاوان القبیلة الکردیة المنسیة و مشاهیر الجاوانیین، مجلة المجمع العلمی العراقی، ۱۳۷۵/۱۹۵۶.