آل عمران: تفاوت بین نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
جز (←آل عمران در قرآن) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
||
| (۲۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | + | {{خوب}} | |
| + | '''«آل عِمران»''' واژه‌ای است [[قرآن|قرآنی]] که در [[آیه 33 سوره آل عمران|آیه ۳۳ سوره آل‌عمران]] آمده است. در اینکه منظور از عمران کیست، دو احتمال وجود دارد؛ یکی "عمران بن یصهر" پدر [[حضرت موسی]] و دیگری "عمران بن ماثان" پدر [[حضرت مریم]] است. اما بیشتر مفسرین معتقدند به دلیل قرائنی که در این [[آیه]] و آیات پیرامون آن وجود دارد، منظور از عمران، پدر حضرت مریم است و «آل عمران» اشاره به حضرت مریم و [[حضرت عیسی علیه السلام|حضرت عیسی]] یا این دو به همراه همسر عمران دارد. | ||
| − | + | ==واژه‌شناسی== | |
| + | [[راغب اصفهانی]] درباره ترکیب «آل عمران» گفته است: | ||
| − | "آل | + | :"آل" به معنای اهل است، اما با این تفاوت که واژه آل مخصوص اعلام و معروفین است و به شریف‌تر و با فضیلت‌تر‌ها اضافه می‌شود، مثل آل الله و آل النبی...، آل به چیزى یا کسى که مخصوص انسان است و به او تعلّق دارد اطلاق مىشود یا تعلّق ذاتى یا به قرابت و خویشاوندى نزدیک یا به دوستى، چنانکه خداى فرماید: {{متن قرآن|«وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ عِمْرانَ»}} ([[سوره آل عمران|آل عمران]]، آیه ۳۳) و {{متن قرآن|«أَدْخِلُوا آلَ فِرْعَوْنَ أَشَدَّ الْعَذابِ»}} ([[سوره غافر|غافر]]، آیه ۴۶). گفته شده آل النبى (ص) خویشاوندان [[پیامبر اسلام|پیامبر]] هستند و نیز گفته‌اند، آل النبى مخصوص کسانى است که از جهت علم و دانش به پیامبر اختصاص دارند (علمشان از ناحیه پیامبر آغاز شده و به او پیوسته است، از این‌رو آل النبى ایشانند).<ref>راغب اصفهانی، مفردات، ترجمه غلامرضا خسروی حسینی، ج۱، ص ۲۲۲.</ref> |
| − | + | با این توضیح "آل عمران" کسانی هستند که از طریق نسب یا به واسطه دیگری همچون علم و [[تقوی]] با "عمران" پیوند دارند. | |
| − | این واژه فقط | + | این واژه فقط یک بار در [[قرآن]] در آیه ۳۳ سومین [[سوره]] آمده؛ از این رو، این سوره به «آل‌عمران» موسوم شده است: {{متن قرآن|«إِنَّ اللّهَ اصْطَفَى آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِیمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِینَ»}}؛ همانا خداوند، [[حضرت آدم علیه السلام|آدم]] و [[حضرت نوح علیه السلام|نوح]] و [[آل ابراهیم]] و آل‌عمران را بر جهانیان برگزید. |
==آل‌عمران چه کسانی‌اند؟== | ==آل‌عمران چه کسانی‌اند؟== | ||
| + | "عمران" نام دو شخص است؛ یکی "عمران بن یصهر بن قاهث بن لاوى بن [[حضرت یعقوب علیه السلام|یعقوب]] بن [[حضرت اسحاق علیه السلام|اسحاق]] بن [[حضرت ابراهیم علیه السلام|ابراهیم]]" و او پدر [[حضرت موسی علیه السلام|حضرت موسی]] و [[حضرت هارون علیه السلام|هارون]] (ع) است و دیگری "عمران بن ماثان" که پدر [[حضرت مریم]] (س) است که از نسل [[حضرت سلیمان]] (ع) است و آن حضرت نیز خود از نسل "یهودا بن یعقوب بن اسحاق بن ابراهیم" است. گفته می‌شود این دو عمران ۱۸۰۰ سال باهم فاصله داشته‌اند.<ref> مرکز فرهنگ و معارف قرآن، اعلام قرآن از دایره المعارف قرآن کریم، ج۱، ص۱۲۸. </ref> | ||
| − | + | بیشتر مفسران بر این باورند که "عمران" در [[آیه 33 سوره آل عمران|آیه ۳۳ سوره آل‌عمران]] به ادلّه ذیل، پدر مریم است: | |
| − | + | *در آیاتی که بلافاصله بعد از این آیه قرار دارد، داستان همسر عمران و دخترش حضرت مریم به میان می‌آید: {{متن قرآن|«إِذْ قالَتِ امْرَأَتُ عِمْرانَ رَبِّ إِنِّی نَذَرْتُ لَک ما فِی بَطْنِی مُحَرَّراً فَتَقَبَّلْ مِنِّی إِنَّک أَنْتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ»}} ([[سوره آل عمران|آل عمران]]، ۳۵)؛ و نشان می‌دهد که آیه مورد بحث و آیه بعد از آن به منزله مقدمه‌ای برای بیان حال مریم بنت عمران و فرزندش [[حضرت عیسی علیه السلام|حضرت عیسی]] علیه السلام است.<ref>مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن، ج۵، ص۲۳۷</ref> | |
| + | *تکرار نام عمران در آیات بعد مانند تکرار اسم در دو جمله است که یکی بودن هر دو اسم را متبادر می‌سازد و اگر مقصود از شخص دوم غیر از شخص اول باشد، موجب به اشتباه افکندن شنونده می‌شود، که از کلام حکیم به دور است.<ref>روح‌المعانی، ج۳، ص۲۱۱. نقل از اعلام قرآن از دایره المعارف قرآن کریم، ج۱، ص۱۲۹</ref> | ||
| + | *در مواردی از پدر مریم با نام عمران یاد شده؛ ولی در هیچ جای از قرآن، از پدر موسی به عمران تعبیر نشده است.<ref>المیزان، ج۳، ص۱۶۷.</ref> | ||
| + | *حضرت موسی به طور آشکار در زمره «[[آل ابراهیم]]» قرار دارد، اما حضرت عیسی چون از طریق مادرش در زمره ذریه [[حضرت ابراهیم]] قرار می گیرد به این روشنی نیست.<ref>مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن، ج۵، ص۲۳۷</ref> | ||
| − | + | بر این اساس، مقصود از آل عمران در این [[آیه]]، حضرت مریم و حضرت عیسی علیهما السلام یا آن دو به همراه همسر عمران می‌باشد.<ref>المیزان، ج۳، ص۱۶۷.</ref> اگر معنی «[[آل]]» را خانواده بگیریم. | |
| − | + | [[ابوالفتوح رازی]] در تفسیر [[روض الجنان و روح الجنان (کتاب)|روض الجنان]] اشاره به روایاتی نموده که مقصود از آل عمران را [[امام علی]] علیه السلام دانسته اند و گفته است عمران نام [[ابوطالب]] است در قرآن.<ref>روض‌الجنان، ج۴، ص۲۸۴.</ref> | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | ==علت ذکر آل‌عمران در آیه== | |
| − | + | امّا درباره این که چرا از «آل‌عمران» جداگانه نام برده شده -با این که «[[آل ابراهیم|آل‌ابراهیم]]» آن را دربردارد-، چند احتمال وجود دارد: | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | *برای آگاه کردن مخاطب به این که [[حضرت عیسی علیه السلام|حضرت عیسی]] هم بشری با کرامات بزرگ از ناحیه خداوند است و برای [[نبوت]] برگزیده شده، تا ادّعای مدعیانِ الوهیّت او را باطل کند.<ref>روح‌المعانی، ج۳، ص۲۱۱. نقل از اعلام قرآن از دایره المعارف قرآن کریم، ج۱، ص۱۳۱</ref> | ||
| + | *ذکر آل عمران در این [[آیه]] مقدمه‌ای است برای بیان حال [[حضرت مریم علیهاالسلام|مریم]] دختر عمران و فرزندش [[حضرت عیسی علیه السلام|عیسی]] علیه السلام پس از این آیه به تفصیل.<ref>مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن، ج۵، ص۲۳۷</ref> | ||
| + | *برای نشان دادن این مطلب که عیسی علیه السلام با وجود اینکه نوه دختری عمران است، از آل عمران محسوب می شود، تا کسی نتواند اشکال کند که [[ائمه اطهار|ائمه]] علیهم السلام آل [[پیامبر اسلام|پیامبر اکرم]] صلی الله علیه وآله و [[اهل بیت]] او به حساب نمی آیند؛ چنانکه در این زمینه، به همین آیه استناد شده است. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
| − | |||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | * | + | *روض الجنان و روح الجنان، ابوالفتوح رازى، مشهد، بنیاد پژوهشهاى اسلامى آستان قدس رضوى، چاپ اول، ۱۴۰۸ق. |
| − | * | + | *مفردات الفاظ قرآن، راغب اصفهانى، ترجمه غلامرضا خسروی، تهران، مرتضوی، چاپ دوم، ۱۳۷۴ش. |
| + | *المیزان فی تفسیر القرآن، علامه طباطبایی، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۰ق. | ||
| + | *اعلام قرآن از دایره المعارف قرآن کریم، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۵، مدخل "آل عمران" از محمدصادق یوسفی. | ||
| + | *مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن، عبدالاعلى موسوى سبزوارى، دفتر آیت الله السبزوارى، ۱۴۰۹ق. | ||
| + | {{سنجش کیفی | ||
| + | |سنجش=شده | ||
| + | |شناسه= خوب | ||
| + | |عنوان بندی مناسب= خوب | ||
| + | |کفایت منابع و پی نوشت ها= خوب | ||
| + | |رعایت سطح مخاطب عام= خوب | ||
| + | |رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب | ||
| + | |جامعیت= خوب | ||
| + | |رعایت اختصار= خوب | ||
| + | |سیر منطقی= خوب | ||
| + | |کیفیت پژوهش= خوب | ||
| + | |رده= دارد | ||
| + | }} | ||
| + | [[رده:واژگان قرآنی]] | ||
[[رده:اقوام در قرآن]] | [[رده:اقوام در قرآن]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۰ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۰۵:۱۷
«آل عِمران» واژه‌ای است قرآنی که در آیه ۳۳ سوره آل‌عمران آمده است. در اینکه منظور از عمران کیست، دو احتمال وجود دارد؛ یکی "عمران بن یصهر" پدر حضرت موسی و دیگری "عمران بن ماثان" پدر حضرت مریم است. اما بیشتر مفسرین معتقدند به دلیل قرائنی که در این آیه و آیات پیرامون آن وجود دارد، منظور از عمران، پدر حضرت مریم است و «آل عمران» اشاره به حضرت مریم و حضرت عیسی یا این دو به همراه همسر عمران دارد.
واژه‌شناسی
راغب اصفهانی درباره ترکیب «آل عمران» گفته است:
- "آل" به معنای اهل است، اما با این تفاوت که واژه آل مخصوص اعلام و معروفین است و به شریف‌تر و با فضیلت‌تر‌ها اضافه می‌شود، مثل آل الله و آل النبی...، آل به چیزى یا کسى که مخصوص انسان است و به او تعلّق دارد اطلاق مىشود یا تعلّق ذاتى یا به قرابت و خویشاوندى نزدیک یا به دوستى، چنانکه خداى فرماید: «وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ عِمْرانَ» (آل عمران، آیه ۳۳) و «أَدْخِلُوا آلَ فِرْعَوْنَ أَشَدَّ الْعَذابِ» (غافر، آیه ۴۶). گفته شده آل النبى (ص) خویشاوندان پیامبر هستند و نیز گفته‌اند، آل النبى مخصوص کسانى است که از جهت علم و دانش به پیامبر اختصاص دارند (علمشان از ناحیه پیامبر آغاز شده و به او پیوسته است، از این‌رو آل النبى ایشانند).[۱]
با این توضیح "آل عمران" کسانی هستند که از طریق نسب یا به واسطه دیگری همچون علم و تقوی با "عمران" پیوند دارند.
این واژه فقط یک بار در قرآن در آیه ۳۳ سومین سوره آمده؛ از این رو، این سوره به «آل‌عمران» موسوم شده است: «إِنَّ اللّهَ اصْطَفَى آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِیمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِینَ»؛ همانا خداوند، آدم و نوح و آل ابراهیم و آل‌عمران را بر جهانیان برگزید.
آل‌عمران چه کسانی‌اند؟
"عمران" نام دو شخص است؛ یکی "عمران بن یصهر بن قاهث بن لاوى بن یعقوب بن اسحاق بن ابراهیم" و او پدر حضرت موسی و هارون (ع) است و دیگری "عمران بن ماثان" که پدر حضرت مریم (س) است که از نسل حضرت سلیمان (ع) است و آن حضرت نیز خود از نسل "یهودا بن یعقوب بن اسحاق بن ابراهیم" است. گفته می‌شود این دو عمران ۱۸۰۰ سال باهم فاصله داشته‌اند.[۲]
بیشتر مفسران بر این باورند که "عمران" در آیه ۳۳ سوره آل‌عمران به ادلّه ذیل، پدر مریم است:
- در آیاتی که بلافاصله بعد از این آیه قرار دارد، داستان همسر عمران و دخترش حضرت مریم به میان می‌آید: «إِذْ قالَتِ امْرَأَتُ عِمْرانَ رَبِّ إِنِّی نَذَرْتُ لَک ما فِی بَطْنِی مُحَرَّراً فَتَقَبَّلْ مِنِّی إِنَّک أَنْتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ» (آل عمران، ۳۵)؛ و نشان می‌دهد که آیه مورد بحث و آیه بعد از آن به منزله مقدمه‌ای برای بیان حال مریم بنت عمران و فرزندش حضرت عیسی علیه السلام است.[۳]
- تکرار نام عمران در آیات بعد مانند تکرار اسم در دو جمله است که یکی بودن هر دو اسم را متبادر می‌سازد و اگر مقصود از شخص دوم غیر از شخص اول باشد، موجب به اشتباه افکندن شنونده می‌شود، که از کلام حکیم به دور است.[۴]
- در مواردی از پدر مریم با نام عمران یاد شده؛ ولی در هیچ جای از قرآن، از پدر موسی به عمران تعبیر نشده است.[۵]
- حضرت موسی به طور آشکار در زمره «آل ابراهیم» قرار دارد، اما حضرت عیسی چون از طریق مادرش در زمره ذریه حضرت ابراهیم قرار می گیرد به این روشنی نیست.[۶]
بر این اساس، مقصود از آل عمران در این آیه، حضرت مریم و حضرت عیسی علیهما السلام یا آن دو به همراه همسر عمران می‌باشد.[۷] اگر معنی «آل» را خانواده بگیریم.
ابوالفتوح رازی در تفسیر روض الجنان اشاره به روایاتی نموده که مقصود از آل عمران را امام علی علیه السلام دانسته اند و گفته است عمران نام ابوطالب است در قرآن.[۸]
علت ذکر آل‌عمران در آیه
امّا درباره این که چرا از «آل‌عمران» جداگانه نام برده شده -با این که «آل‌ابراهیم» آن را دربردارد-، چند احتمال وجود دارد:
- برای آگاه کردن مخاطب به این که حضرت عیسی هم بشری با کرامات بزرگ از ناحیه خداوند است و برای نبوت برگزیده شده، تا ادّعای مدعیانِ الوهیّت او را باطل کند.[۹]
- ذکر آل عمران در این آیه مقدمه‌ای است برای بیان حال مریم دختر عمران و فرزندش عیسی علیه السلام پس از این آیه به تفصیل.[۱۰]
- برای نشان دادن این مطلب که عیسی علیه السلام با وجود اینکه نوه دختری عمران است، از آل عمران محسوب می شود، تا کسی نتواند اشکال کند که ائمه علیهم السلام آل پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله و اهل بیت او به حساب نمی آیند؛ چنانکه در این زمینه، به همین آیه استناد شده است.
پانویس
- ↑ راغب اصفهانی، مفردات، ترجمه غلامرضا خسروی حسینی، ج۱، ص ۲۲۲.
- ↑ مرکز فرهنگ و معارف قرآن، اعلام قرآن از دایره المعارف قرآن کریم، ج۱، ص۱۲۸.
- ↑ مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن، ج۵، ص۲۳۷
- ↑ روح‌المعانی، ج۳، ص۲۱۱. نقل از اعلام قرآن از دایره المعارف قرآن کریم، ج۱، ص۱۲۹
- ↑ المیزان، ج۳، ص۱۶۷.
- ↑ مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن، ج۵، ص۲۳۷
- ↑ المیزان، ج۳، ص۱۶۷.
- ↑ روض‌الجنان، ج۴، ص۲۸۴.
- ↑ روح‌المعانی، ج۳، ص۲۱۱. نقل از اعلام قرآن از دایره المعارف قرآن کریم، ج۱، ص۱۳۱
- ↑ مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن، ج۵، ص۲۳۷
منابع
- روض الجنان و روح الجنان، ابوالفتوح رازى، مشهد، بنیاد پژوهشهاى اسلامى آستان قدس رضوى، چاپ اول، ۱۴۰۸ق.
- مفردات الفاظ قرآن، راغب اصفهانى، ترجمه غلامرضا خسروی، تهران، مرتضوی، چاپ دوم، ۱۳۷۴ش.
- المیزان فی تفسیر القرآن، علامه طباطبایی، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۰ق.
- اعلام قرآن از دایره المعارف قرآن کریم، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۵، مدخل "آل عمران" از محمدصادق یوسفی.
- مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن، عبدالاعلى موسوى سبزوارى، دفتر آیت الله السبزوارى، ۱۴۰۹ق.
