اَیله: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۴ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
 +
{{خوب}}
 
{{مدخل دائرة المعارف|[[دائرة المعارف قرآن کریم]]}}
 
{{مدخل دائرة المعارف|[[دائرة المعارف قرآن کریم]]}}
 +
'''«اَیلَه»'''، شهر باستانى [[فلسطین]] در کنار دریاى سرخ و نزدیک خلیج عقبه بوده است. در برخى آیات [[قرآن]] و [[تفسیر|تفاسیر]] به ماجراهاى مربوط به ایله -از جمله «[[اصحاب سبت]]» که محل سکونتشان بوده- اشاره شده است.
 +
==موقعیت تاریخى و جغرافیایى==
 +
«اَیله» در زبان عبرى به معناى درختان است.<ref>قاموس کتاب مقدس، ص‌۱۴۲.</ref> برخى منابع تاریخى آن را نام شهرى میان ینْبُع و [[مصر]] یا روستایى میان مَدْین و کوه طور دانسته‌اند؛<ref>مجمع‌البحرین، ج‌۱، ص‌۱۴۰، «ایل»؛ معجم البلدان، ج‌۴، ص‌۴۸.</ref> ولى بنابر قول مشهور، شهرى است از نواحى [[شام]] که در کنار دریاى قُلْزُم (سرخ)، نزدیک خلیج عَقَبه میان مصر و شام واقع شده<ref>معجم‌البلدان، ج‌۱، ص‌۲۰۶، ۲۹۲؛ ج‌۲، ص‌۴۸، ۶۹‌؛ معجم ما استعجم، ج‌۱، ص‌۲۰۰.</ref> و امروزه به نام ایلات معروف است.<ref>نمونه، ج‌۶‌، ص‌۴۱۸.</ref> برخى آن را منسوب به دختر مَدْین‌ بن [[ابراهیم]] علیه السلام دانسته‌اند.<ref>معجم البلدان، ج‌۱، ص‌۲۹۲؛ معجم ما استعجم، ج‌۱، ص‌۲۰۰.</ref>
  
'''''بندرى باستانى در كنار درياى سرخ و نزديك خليج عقبه، زيستگاه اصحاب سبت.'''''
+
در عهد عتیق چندین بار از ایلا (Ila) یا ایلت (Elath) یا ایلوت (Eloth) نام برده شده است که در ساحل شرقى دریاى قُلزُم واقع بوده و [[بنى اسرائیل]] هنگام خروج از مصر از این شهر گذشته‌اند و [[حضرت داود]] علیه السلام آن را تسخیر کرده و در زمان [[حضرت سلیمان]] علیه السلام آباد شده است.<ref>قاموس کتاب مقدس، ص۱۴۲؛ اعلام قرآن، ص۱۴۴؛ المفصل، ج‌۱، ص‌۱۴۲.</ref>
  
اَيله در زبان عبرى به معناى درختان است.<ref>قاموس كتاب مقدس، ص‌142.</ref> برخى منابع تاريخى آن را نام شهرى ميان يَنْبُع و [[مصر]] يا روستايى ميان مَدْيَن و كوه طور دانسته‌اند؛<ref>مجمع‌البحرين، ج‌1، ص‌140، «ايل»؛ معجم البلدان، ج‌4، ص‌48.</ref> ولى بنابر قول مشهور شهرى است از نواحى شام كه در كنار درياى قُلْزُم (سرخ)، نزديك خليج عَقَبه ميان مصر و شام واقع شده<ref>معجم‌البلدان، ج‌1، ص‌206، 292؛ ج‌2، ص‌48، 69‌؛ معجم ما استعجم، ج‌1، ص‌200.</ref> و امروزه به نام ايلات معروف است.<ref>نمونه، ج‌6‌، ص‌418.</ref> برخى آن را منسوب به دختر مَدْيَن‌ بن ابراهيم عليه السلام دانسته‌اند.<ref>معجم البلدان، ج‌1، ص‌292؛ معجم ما استعجم، ج‌1، ص‌200.</ref>
+
ایله از شهرها و بنادر باستانى [[فلسطین]] و در دوره‌هاى گوناگون تاریخى از مراکز مهم تلاقى راههاى تجارى [[مصر]]، [[شام]]، [[عراق]] و [[عربستان]] بوده است. این شهر سالیانى چند تحت فرمان حاکمان یونانى مصر بود و کانون ارتباط تجارى نبطیان به شمار مى‌رفت. در سال ۱۰۶ میلادى و پس از پایان حاکمیت نبطیان، رومیان بر آنجا مستولى شدند.  
  
در عهد عتيق چندين بار از ايلا (Ila) يا ايلت (Elath) يا ايلوت (Eloth) نام برده شده است كه در ساحل شرقى درياى قُلزُم واقع بوده و اسرائيليان هنگام خروج از مصر از اين شهر گذشته‌اند و [[حضرت داود]] عليه السلام آن را مسخّر كرده و در زمان [[حضرت سليمان]] عليه السلام آباد شده است.<ref>قاموس كتاب مقدس، ص142؛ اعلام قرآن، ص144؛ المفصل، ج‌1، ص‌142.</ref>
+
نخستین ارتباط ایله با مسلمانان در سال ۹ قمرى اتفاق افتاد.<ref>الموسوعة‌الذهبیه، ج۶‌، ص۲۸۳ـ۲۸۴؛ دائرة‌المعارف بزرگ اسلامى، ج‌۱۰، ص‌۷۱۱.</ref> در این سال وقتى [[پیامبر اکرم]] صلى الله علیه وآله در [[تبوک]] بود، یوحنا‌ بن رؤبه ـ اسقف ایله ـ به شرط پرداخت [[جزیه]] و تسهیل عبور مسلمانان از شهر، پیمان صلحى را با آن حضرت امضا کرد.<ref>فتوح البلدان، ص‌۷۱؛ التنبیه والاشراف، ص‌۲۳۶؛ الکامل، ج‌۲، ص‌۲۸۰.</ref>  
  
در [[قرآن كريم]]، لفظ اَيله به طور صريح نيامده؛ اما در برخى آيات به ماجراهاى مربوط به آن اشاراتى شده است. ([[سوره بقره]]/ 2، 65‌؛ [[سوره مائده]]/ 5‌، 78؛ [[سوره اعراف]]/ 7، 163 ـ 166؛ [[سوره كهف]]/ 18، 77)
+
در دوره جنگهاى صلیبى، آسیب هاى فراوانى به شهر ایله وارد شد. در سال ۵۶۵ قمرى (۱۱۷۰ میلادى) صلاح الدین ایوبى، آن را از صلیبی ها بازپس گرفت و ضمیمه مصر کرد. ایله در سالهاى ۱۳۳۵ تا ۱۳۴۳ قمرى (۱۹۱۷ ـ ۱۹۲۵ میلادى) جزئى از سرزمین [[حجاز]] به شمار مى‌آمد؛ اما از آن پس به [[اردن]] منضم شد و سرانجام در سال ۱۹۵۶ میلادى، [[اسرائیل]] آن را اشغال کرد. ویرانه‌هاى این شهر باستانى در گوشه غربى خلیج عقبه و در یک کیلومترى شمال بندر عقبه (اردن) قرار دارد.<ref>دائرة‌المعارف بزرگ اسلامى، ج‌۱۰، ص‌۷۱۱.</ref>
  
==موقعيت تاريخى و جغرافيايى==
+
==اَیله در قرآن و تفاسیر==
 +
در [[قرآن کریم]]، لفظ اَیله به طور صریح نیامده؛ اما در برخى [[آیات]] به ماجراهاى مربوط به آن اشاراتى شده است. ([[سوره بقره]]/ ۲، ۶۵‌؛ [[سوره مائده]]/ ۵‌، ۷۸؛ [[سوره اعراف]]/ ۷، ۱۶۳ ـ ۱۶۶؛ [[سوره کهف]]/ ۱۸، ۷۷)
  
ايله از شهرها و بنادر باستانى فلسطين و در دوره‌هاى گوناگون تاريخى از مراكز مهم تلاقى راههاى تجارى مصر، شام، عراق و عربستان بوده است. اين شهر ساليانى چند تحت فرمان حاكمان يونانى [[مصر]] بود و كانون ارتباط تجارى نبطيان به شمار مى‌رفت. در سال 106 ميلادى و پس از پايان حاكميت نبطيان، روميان بر آنجا مستولى شدند. نخستين ارتباط ايله با مسلمانان در سال 9 قمرى اتفاق افتاد.<ref>الموسوعة‌الذهبيه، ج6‌، ص283ـ284؛ دائرة‌المعارف بزرگ اسلامى، ج‌10، ص‌711.</ref>
+
در مورد ساکنان سرزمین ایله، برخى [[اصحاب سبت]] و برخى دیگر نیز [[اصحاب ایکه]] را نام برده‌اند. گروهى از مورخان و مفسران نیز آنها را بخشى از [[قوم ثمود]] پنداشته‌اند که بر اثر همجوارى با [[بنى اسرائیل]] به دین [[یهود]] گرویده‌اند؛<ref>تفسیر قمى، ج‌۱، ص‌۲۷۱؛ المیزان، ج‌۸‌، ص‌۳۰۱‌ـ‌۳۰۲.</ref> اما بیشتر مفسران نخستین و متأخر، اصحاب سبت را جزو ساکنان ایله برشمرده‌اند.<ref>جامع البیان، مج ۶، ج‌۹، ص‌۱۲۲؛ تفسیر قرطبى، ج‌۷، ص‌۱۹۴؛ تفسیر ابن کثیر، ج‌۲، ص‌۲۶۷.</ref>
  
در اين سال وقتى پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله در تبوك بود يوحنا‌بن رؤبه ـ اسقف ايله ـ به شرط پرداخت جزيه و تسهيل عبور مسلمانان از شهر، پيمان صلحى را با آن حضرت امضا كرد.<ref>فتوح البلدان، ص‌71؛ التنبيه والاشراف، ص‌236؛ الكامل، ج‌2، ص‌280.</ref> در دوره جنگهاى صليبى، آسيب هاى فراوانى به شهر ايله وارد شد. در سال 565 قمرى (1170 ميلادى) صلاح الدين ايوبى، آن را از صليبي ها بازپس گرفت و ضميمه مصر كرد. ايله در سالهاى 1335 تا 1343 قمرى (1917 ـ 1925 ميلادى) جزئى از سرزمين حجاز به شمار مى‌آمد؛ اما از آن پس به اردن منضم شد و سرانجام در سال 1956 ميلادى اسرائيل آن را اشغال كرد. ويرانه‌هاى اين شهر باستانى در گوشه غربى خليج عقبه و در يك كيلومترى شمال بندر عقبه (اردن) قرار دارد.<ref>دائرة‌المعارف بزرگ اسلامى، ج‌10، ص‌711.</ref>
+
این قوم در عصر پیامبرى [[حضرت داود]] علیه السلام بوده<ref>کشف الاسرار، ج‌۱، ص‌۲۲۳.</ref> و بر اساس آیه ۶۵ [[سوره بقره]]، خداوند به قوم موسوم به اصحاب سبت فرمان داده بود که روز شنبه را تعطیل کرده، به [[عبادت]] بپردازند؛ اما آنها از فرمان الهى تعدى کردند و از این‌ رو خداوند چهره انسانى آنان را به صورت حیوان (بوزینه) دگرگون ساخت:<ref>جامع‌البیان، مج‌۱، ج‌۱، ص‌۴۷۱؛ التبیان، ج‌۱، ص‌۲۹۲؛ ج‌۵‌، ص‌۱۳، ۱۷؛ مجمع‌البیان، ج‌۴، ص‌۷۵۶.</ref> {{متن قرآن|«وَلَقَدْ عَلِمْتُمُ الَّذِینَ اعْتَدَوْا مِنْکمْ فِی السَّبْتِ فَقُلْنَا لَهُمْ کونُوا قِرَدَةً خَاسِئِینَ»}}.
  
==يادكردهاى اَيله در تفاسير==
+
آیات ۱۶۳ ـ ۱۶۶ [[سوره اعراف]] نیز به همین مضمون آمده است. بنا به روایتى از [[امام باقر]] علیه السلام نیز مسخ شدگان بنى‌اسرائیل، اهل ایله ـ سرزمینى در ساحل دریا ـ بودند.<ref>تفسیر قمى، ج‌۱، ص‌۲۷۱؛ تفسیر عیاشى، ج‌۲، ص‌۱۶۶؛ الدرالمنثور، ج‌۳، ص‌۵۸۸‌.</ref> در آیه ۷۸ [[سوره مائده]] نیز همین جریان آمده است که از [[امام باقر]] علیه السلام روایت شده: [[حضرت داود]] علیه السلام اهالى شهر ایله را نفرین کرد...: {{متن قرآن|«لُعِنَ الَّذِینَ کفَرُوا مِنْ بَنِی إِسْرَائِیلَ عَلَىٰ لِسَانِ دَاوُودَ...»}}.<ref>الکافى، ج‌۸‌، ص۲۰۰؛ مجمع‌البیان، ج۳، ص۳۵۷؛ البرهان، ج‌۲، ص‌۳۴۳.</ref> از طرق [[اهل‌ سنت]] نیز این روایت از مجاهد و قتاده و دیگران نقل شده‌ است.<ref>کشف‌الاسرار، ج‌۳، ص‌۱۹۷؛ الکشاف، ج‌۱، ص‌۶۶۶‌؛ التفسیرالکبیر، ج‌۱۲، ص‌۶۳‌.</ref>
  
در مورد ساكنان سرزمين ايله، برخى اصحاب سبت و برخى ديگر نيز اصحاب ايكه را نام برده‌اند. گروهى از مورخان و مفسران نيز آنها را بخشى از قوم ثمود پنداشته‌اند كه بر اثر همجوارى با بنى‌اسرائيل به دين يهود گرويده‌اند؛<ref>تفسير قمى، ج‌1، ص‌271؛ الميزان، ج‌8‌، ص‌301‌ـ‌302.</ref> اما بيشتر مفسران نخستين و متأخر، اصحاب سبت را جزو ساكنان ايله برشمرده‌اند.<ref>جامع البيان، مج 6، ج‌9، ص‌122؛ تفسير قرطبى، ج‌7، ص‌194؛ تفسير ابن كثير، ج‌2، ص‌267.</ref>
+
در [[تفسیر]] آیه ۷۷ [[سوره کهف]] نیز که به داستان [[حضرت خضر]] و [[حضرت موسى]] علیهماالسلام مى‌پردازد، به قریه ایله اشاره‌اى شده است؛ هنگامى که آنها به قریه‌اى رسیدند و از اهل آن غذا خواستند آنها از مهمان کردنشان خوددارى کردند...: {{متن قرآن|«فَانْطَلَقَا حَتَّىٰ إِذَا أَتَیا أَهْلَ قَرْیةٍ...»}}. برخى مراد از قریه را همان شهر ایله دانسته‌اند.<ref>جامع‌البیان، مج‌۹، ج‌۱۵، ص‌۲۸۸؛ کشف‌الاسرار، ج‌۵‌، ص‌۷۲۲؛ مجمع‌البیان، ج‌۶‌، ص‌۷۵۱.</ref>
 
 
اين قوم در عصر پيامبرى [[حضرت داود]] عليه السلام بوده<ref>كشف الاسرار، ج‌1، ص‌223.</ref> و بر اساس آيه 65 [[سوره بقره]]/2 خداوند به قوم موسوم به اصحاب سبت فرمان داده بود كه روز شنبه را تعطيل كرده، به عبادت بپردازند؛ اما آنها از فرمان الهى تعدى كردند و از اين‌ رو خداوند چهره انسانى آنان را به صورت حيوان (بوزينه) دگرگون ساخت:<ref>جامع‌البيان، مج‌1، ج‌1، ص‌471؛ التبيان، ج‌1، ص‌292؛ ج‌5‌، ص‌13، 17؛ مجمع‌البيان، ج‌4، ص‌756.</ref> {{متن قرآن|«ولَقَد عَلِمتُمُ الَّذينَ اعتَدَوا مِنكُم فِى السَّبتِ فَقُلنا لَهُم كونوا قِرَدَةً خسِين»}}.
 
 
 
آيات 163 ـ 166 [[سوره اعراف]]/7 نيز به همين مضمون آمده است. بنا به روايتى از [[امام باقر]] عليه السلام نيز مسخ شدگان بنى‌اسرائيل، اهل ايله ـ سرزمينى در ساحل دريا ـ بودند.<ref>تفسير قمى، ج‌1، ص‌271؛ تفسير عياشى، ج‌2، ص‌166؛ الدرالمنثور، ج‌3، ص‌588‌.</ref> در آيه 78 [[سوره مائده]]/5 نيز همين جريان آمده است كه از [[امام باقر]] عليه السلام روايت شده: [[حضرت داود]] عليه السلام اهالى شهر ايله را نفرين كرد...: {{متن قرآن|«لُعِنَ الَّذينَ كَفَروا مِن بَنى اِسرءيلَ عَلى لِسانِ داوودَ...»}}.<ref>الكافى، ج‌8‌، ص200؛ مجمع‌البيان، ج3، ص357؛ البرهان، ج‌2، ص‌343.</ref> از طرق اهل‌ سنت نيز اين روايت از مجاهد و قتاده و ديگران نقل شده‌ است.<ref>كشف‌الاسرار، ج‌3، ص‌197؛ الكشاف، ج‌1، ص‌666‌؛ التفسيرالكبير، ج‌12، ص‌63‌.</ref>
 
 
 
در تفسير آيه 77 [[سوره كهف]]/18 نيز كه به داستان [[حضرت خضر]] و [[حضرت موسى]] عليهماالسلام مى‌پردازد به قريه ايله اشاره‌اى شده است؛ هنگامى كه آنها به قريه‌اى رسيدند و از اهل آن غذا خواستند آنها از مهمان كردنشان خوددارى كردند...: {{متن قرآن|«فَانطَلَقا حَتّى اِذا اَتَيا اَهلَ قَريَة...»}}. برخى مراد از قريه را همان شهر ايله دانسته‌اند.<ref>جامع‌البيان، مج‌9، ج‌15، ص‌288؛ كشف‌الاسرار، ج‌5‌، ص‌722؛ مجمع‌البيان، ج‌6‌، ص‌751.</ref>
 
 
 
برخى دو واژه ايله و ايكه را، هم معنا و نام يك محل شمرده‌اند كه در نتيجه مردم ايله همان اصحاب ايكه خواهند بود.<ref>تفسير قمى، ج‌1، ص‌244؛ الميزان، ج‌8‌، ص‌293‌ـ‌294، 301.</ref> چون قريه ايله نزديك به مدين است و در لغت عبرى معناى اصلى ايله، درختان بوده و اين نام به صورت هاى گوناگون نيز آمده است<ref>اعلام قرآن، ص‌144.</ref> و از طرفى ايكه را اهل تفسير و لغت به معناى درخت يا بيشه دانسته‌اند.<ref>مجمع البيان، ج‌6‌، ص‌527‌ـ‌528‌؛ لسان العرب، ج‌1، ص‌289.</ref> (چرا كه ساكنان ايكه در سرزمينى پر از باغ و درخت زندگى مى‌كرده‌اند) مى‌توان حدس زد كه با ايله رابطه‌اى داشته باشد و اصحاب ايكه همان مردم ناحيه ايله باشند كه دوران ترقى و انحطاط را پياپى ديده‌اند. شايان يادآورى است كه آيه 85 [[سوره اعراف]]/7 و 84 [[سوره هود]]/11 به روشنى مى‌گويد كه شعيب، پيامبر سرزمين يا قوم مدين (اصحاب ايكه) بوده است. سرزمين اين قوم را در شبه جزيره سينا يا نزديك آن و در حاشيه درياى قلزم دانسته‌اند.<ref>مجمع البيان، ج‌4، ص‌688‌؛ اعلام قرآن، ص‌143‌ـ‌144، 153‌ـ‌154.</ref>
 
  
 +
برخى دو واژه ایله و ایکه را، هم معنا و نام یک محل شمرده‌اند، که در نتیجه مردم ایله همان [[اصحاب ایکه]] خواهند بود.<ref>تفسیر قمى، ج‌۱، ص‌۲۴۴؛ المیزان، ج‌۸‌، ص‌۲۹۳‌ـ‌۲۹۴، ۳۰۱.</ref> چون قریه ایله نزدیک به مدین است و در لغت عبرى معناى اصلى ایله، درختان بوده و این نام به صورت هاى گوناگون نیز آمده است،<ref>اعلام قرآن، ص‌۱۴۴.</ref> و از طرفى ایکه را اهل تفسیر و لغت به معناى درخت یا بیشه دانسته‌اند<ref>مجمع البیان، ج‌۶‌، ص‌۵۲۷‌ـ‌۵۲۸‌؛ لسان العرب، ج‌۱، ص‌۲۸۹.</ref> (چرا که ساکنان ایکه در سرزمینى پر از باغ و درخت زندگى مى‌کرده‌اند)، مى‌توان حدس زد که با ایله رابطه‌اى داشته باشد و اصحاب ایکه همان مردم ناحیه ایله باشند که دوران ترقى و انحطاط را پیاپى دیده‌اند. شایان ذکر است که آیه ۸۵ [[سوره اعراف]] و ۸۴ [[سوره هود]] به روشنى مى‌گوید که [[حضرت شعیب]]، پیامبر سرزمین یا قوم مدین (اصحاب ایکه) بوده است. سرزمین این قوم را در شبه جزیره سینا یا نزدیک آن و در حاشیه دریاى قلزم دانسته‌اند.<ref>مجمع البیان، ج‌۴، ص‌۶۸۸‌؛ اعلام قرآن، ص‌۱۴۳‌ـ‌۱۴۴، ۱۵۳‌ـ‌۱۵۴.</ref>
 
==پانویس==
 
==پانویس==
 
<references/>  
 
<references/>  
 
 
==منابع==
 
==منابع==
ایله، امير مسعود صفرى، دائرة المعارف قرآن کریم، ج5، ص186-188.
+
*[[دائرة المعارف قرآن کریم]]، "ایله"، امیرمسعود صفرى، ج۵، ص۱۸۶-۱۸۸.
 
+
{{قرآن}}
 
[[رده:قصه‌های قرآنی]]
 
[[رده:قصه‌های قرآنی]]
 +
[[رده:اماکن فلسطین]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۵۸


Icon-encycolopedia.jpg

این صفحه مدخلی از دائرة المعارف قرآن کریم است

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)

«اَیلَه»، شهر باستانى فلسطین در کنار دریاى سرخ و نزدیک خلیج عقبه بوده است. در برخى آیات قرآن و تفاسیر به ماجراهاى مربوط به ایله -از جمله «اصحاب سبت» که محل سکونتشان بوده- اشاره شده است.

موقعیت تاریخى و جغرافیایى

«اَیله» در زبان عبرى به معناى درختان است.[۱] برخى منابع تاریخى آن را نام شهرى میان ینْبُع و مصر یا روستایى میان مَدْین و کوه طور دانسته‌اند؛[۲] ولى بنابر قول مشهور، شهرى است از نواحى شام که در کنار دریاى قُلْزُم (سرخ)، نزدیک خلیج عَقَبه میان مصر و شام واقع شده[۳] و امروزه به نام ایلات معروف است.[۴] برخى آن را منسوب به دختر مَدْین‌ بن ابراهیم علیه السلام دانسته‌اند.[۵]

در عهد عتیق چندین بار از ایلا (Ila) یا ایلت (Elath) یا ایلوت (Eloth) نام برده شده است که در ساحل شرقى دریاى قُلزُم واقع بوده و بنى اسرائیل هنگام خروج از مصر از این شهر گذشته‌اند و حضرت داود علیه السلام آن را تسخیر کرده و در زمان حضرت سلیمان علیه السلام آباد شده است.[۶]

ایله از شهرها و بنادر باستانى فلسطین و در دوره‌هاى گوناگون تاریخى از مراکز مهم تلاقى راههاى تجارى مصر، شام، عراق و عربستان بوده است. این شهر سالیانى چند تحت فرمان حاکمان یونانى مصر بود و کانون ارتباط تجارى نبطیان به شمار مى‌رفت. در سال ۱۰۶ میلادى و پس از پایان حاکمیت نبطیان، رومیان بر آنجا مستولى شدند.

نخستین ارتباط ایله با مسلمانان در سال ۹ قمرى اتفاق افتاد.[۷] در این سال وقتى پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله در تبوک بود، یوحنا‌ بن رؤبه ـ اسقف ایله ـ به شرط پرداخت جزیه و تسهیل عبور مسلمانان از شهر، پیمان صلحى را با آن حضرت امضا کرد.[۸]

در دوره جنگهاى صلیبى، آسیب هاى فراوانى به شهر ایله وارد شد. در سال ۵۶۵ قمرى (۱۱۷۰ میلادى) صلاح الدین ایوبى، آن را از صلیبی ها بازپس گرفت و ضمیمه مصر کرد. ایله در سالهاى ۱۳۳۵ تا ۱۳۴۳ قمرى (۱۹۱۷ ـ ۱۹۲۵ میلادى) جزئى از سرزمین حجاز به شمار مى‌آمد؛ اما از آن پس به اردن منضم شد و سرانجام در سال ۱۹۵۶ میلادى، اسرائیل آن را اشغال کرد. ویرانه‌هاى این شهر باستانى در گوشه غربى خلیج عقبه و در یک کیلومترى شمال بندر عقبه (اردن) قرار دارد.[۹]

اَیله در قرآن و تفاسیر

در قرآن کریم، لفظ اَیله به طور صریح نیامده؛ اما در برخى آیات به ماجراهاى مربوط به آن اشاراتى شده است. (سوره بقره/ ۲، ۶۵‌؛ سوره مائده/ ۵‌، ۷۸؛ سوره اعراف/ ۷، ۱۶۳ ـ ۱۶۶؛ سوره کهف/ ۱۸، ۷۷)

در مورد ساکنان سرزمین ایله، برخى اصحاب سبت و برخى دیگر نیز اصحاب ایکه را نام برده‌اند. گروهى از مورخان و مفسران نیز آنها را بخشى از قوم ثمود پنداشته‌اند که بر اثر همجوارى با بنى اسرائیل به دین یهود گرویده‌اند؛[۱۰] اما بیشتر مفسران نخستین و متأخر، اصحاب سبت را جزو ساکنان ایله برشمرده‌اند.[۱۱]

این قوم در عصر پیامبرى حضرت داود علیه السلام بوده[۱۲] و بر اساس آیه ۶۵ سوره بقره، خداوند به قوم موسوم به اصحاب سبت فرمان داده بود که روز شنبه را تعطیل کرده، به عبادت بپردازند؛ اما آنها از فرمان الهى تعدى کردند و از این‌ رو خداوند چهره انسانى آنان را به صورت حیوان (بوزینه) دگرگون ساخت:[۱۳] «وَلَقَدْ عَلِمْتُمُ الَّذِینَ اعْتَدَوْا مِنْکمْ فِی السَّبْتِ فَقُلْنَا لَهُمْ کونُوا قِرَدَةً خَاسِئِینَ».

آیات ۱۶۳ ـ ۱۶۶ سوره اعراف نیز به همین مضمون آمده است. بنا به روایتى از امام باقر علیه السلام نیز مسخ شدگان بنى‌اسرائیل، اهل ایله ـ سرزمینى در ساحل دریا ـ بودند.[۱۴] در آیه ۷۸ سوره مائده نیز همین جریان آمده است که از امام باقر علیه السلام روایت شده: حضرت داود علیه السلام اهالى شهر ایله را نفرین کرد...: «لُعِنَ الَّذِینَ کفَرُوا مِنْ بَنِی إِسْرَائِیلَ عَلَىٰ لِسَانِ دَاوُودَ...».[۱۵] از طرق اهل‌ سنت نیز این روایت از مجاهد و قتاده و دیگران نقل شده‌ است.[۱۶]

در تفسیر آیه ۷۷ سوره کهف نیز که به داستان حضرت خضر و حضرت موسى علیهماالسلام مى‌پردازد، به قریه ایله اشاره‌اى شده است؛ هنگامى که آنها به قریه‌اى رسیدند و از اهل آن غذا خواستند آنها از مهمان کردنشان خوددارى کردند...: «فَانْطَلَقَا حَتَّىٰ إِذَا أَتَیا أَهْلَ قَرْیةٍ...». برخى مراد از قریه را همان شهر ایله دانسته‌اند.[۱۷]

برخى دو واژه ایله و ایکه را، هم معنا و نام یک محل شمرده‌اند، که در نتیجه مردم ایله همان اصحاب ایکه خواهند بود.[۱۸] چون قریه ایله نزدیک به مدین است و در لغت عبرى معناى اصلى ایله، درختان بوده و این نام به صورت هاى گوناگون نیز آمده است،[۱۹] و از طرفى ایکه را اهل تفسیر و لغت به معناى درخت یا بیشه دانسته‌اند[۲۰] (چرا که ساکنان ایکه در سرزمینى پر از باغ و درخت زندگى مى‌کرده‌اند)، مى‌توان حدس زد که با ایله رابطه‌اى داشته باشد و اصحاب ایکه همان مردم ناحیه ایله باشند که دوران ترقى و انحطاط را پیاپى دیده‌اند. شایان ذکر است که آیه ۸۵ سوره اعراف و ۸۴ سوره هود به روشنى مى‌گوید که حضرت شعیب، پیامبر سرزمین یا قوم مدین (اصحاب ایکه) بوده است. سرزمین این قوم را در شبه جزیره سینا یا نزدیک آن و در حاشیه دریاى قلزم دانسته‌اند.[۲۱]

پانویس

  1. قاموس کتاب مقدس، ص‌۱۴۲.
  2. مجمع‌البحرین، ج‌۱، ص‌۱۴۰، «ایل»؛ معجم البلدان، ج‌۴، ص‌۴۸.
  3. معجم‌البلدان، ج‌۱، ص‌۲۰۶، ۲۹۲؛ ج‌۲، ص‌۴۸، ۶۹‌؛ معجم ما استعجم، ج‌۱، ص‌۲۰۰.
  4. نمونه، ج‌۶‌، ص‌۴۱۸.
  5. معجم البلدان، ج‌۱، ص‌۲۹۲؛ معجم ما استعجم، ج‌۱، ص‌۲۰۰.
  6. قاموس کتاب مقدس، ص۱۴۲؛ اعلام قرآن، ص۱۴۴؛ المفصل، ج‌۱، ص‌۱۴۲.
  7. الموسوعة‌الذهبیه، ج۶‌، ص۲۸۳ـ۲۸۴؛ دائرة‌المعارف بزرگ اسلامى، ج‌۱۰، ص‌۷۱۱.
  8. فتوح البلدان، ص‌۷۱؛ التنبیه والاشراف، ص‌۲۳۶؛ الکامل، ج‌۲، ص‌۲۸۰.
  9. دائرة‌المعارف بزرگ اسلامى، ج‌۱۰، ص‌۷۱۱.
  10. تفسیر قمى، ج‌۱، ص‌۲۷۱؛ المیزان، ج‌۸‌، ص‌۳۰۱‌ـ‌۳۰۲.
  11. جامع البیان، مج ۶، ج‌۹، ص‌۱۲۲؛ تفسیر قرطبى، ج‌۷، ص‌۱۹۴؛ تفسیر ابن کثیر، ج‌۲، ص‌۲۶۷.
  12. کشف الاسرار، ج‌۱، ص‌۲۲۳.
  13. جامع‌البیان، مج‌۱، ج‌۱، ص‌۴۷۱؛ التبیان، ج‌۱، ص‌۲۹۲؛ ج‌۵‌، ص‌۱۳، ۱۷؛ مجمع‌البیان، ج‌۴، ص‌۷۵۶.
  14. تفسیر قمى، ج‌۱، ص‌۲۷۱؛ تفسیر عیاشى، ج‌۲، ص‌۱۶۶؛ الدرالمنثور، ج‌۳، ص‌۵۸۸‌.
  15. الکافى، ج‌۸‌، ص۲۰۰؛ مجمع‌البیان، ج۳، ص۳۵۷؛ البرهان، ج‌۲، ص‌۳۴۳.
  16. کشف‌الاسرار، ج‌۳، ص‌۱۹۷؛ الکشاف، ج‌۱، ص‌۶۶۶‌؛ التفسیرالکبیر، ج‌۱۲، ص‌۶۳‌.
  17. جامع‌البیان، مج‌۹، ج‌۱۵، ص‌۲۸۸؛ کشف‌الاسرار، ج‌۵‌، ص‌۷۲۲؛ مجمع‌البیان، ج‌۶‌، ص‌۷۵۱.
  18. تفسیر قمى، ج‌۱، ص‌۲۴۴؛ المیزان، ج‌۸‌، ص‌۲۹۳‌ـ‌۲۹۴، ۳۰۱.
  19. اعلام قرآن، ص‌۱۴۴.
  20. مجمع البیان، ج‌۶‌، ص‌۵۲۷‌ـ‌۵۲۸‌؛ لسان العرب، ج‌۱، ص‌۲۸۹.
  21. مجمع البیان، ج‌۴، ص‌۶۸۸‌؛ اعلام قرآن، ص‌۱۴۳‌ـ‌۱۴۴، ۱۵۳‌ـ‌۱۵۴.

منابع

قرآن
متن و ترجمه قرآن
اوصاف قرآن (اسامی و صفات قرآن، اعجاز قرآن، عدم تحریف در قرآن)
اجزاء قرآن آیه، سوره، جزء، حزب، حروف مقطعه
ترجمه و تفسیر قرآن تاریخ تفسیر، روشهای تفسیری قرآن، سیاق آیات، اسرائیلیات، تاویل، فهرست تفاسیر شیعه، فهرست تفاسیر اهل سنت، ترجمه های قرآن
علوم قرآنی تاریخ قرآن: نزول قرآن، جمع قرآن، شان نزول، کاتبان وحی، قراء سبعه
دلالت الفاظ قرآن: عام و خاص، مجمل و مبین، مطلق و مقید، محکم و متشابه، مفهوم و منطوق، نص و ظاهر، ناسخ و منسوخ
تلاوت قرآن تجوید، آداب قرائت قرآن، تدبر در قرآن
رده ها: سوره های قرآن * آیات قرآن * واژگان قرآنی * شخصیت های قرآنی * قصه های قرآنی * علوم قرآنی * معارف قرآن