السیرة النبویة (ذهبی) (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(یک نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است)
سطر ۱: سطر ۱:
[[پرونده:Ketab97.jpg|بندانگشتی|السيرة النبوية (ذهبي)]]
+
'''«السیرة النبویة»''' تألیف [[شمس الدین ذهبی|شمس‌الدین محمد ذهبى]] (م، ۷۴۸ ق)، کتابی در بیان زندگى و سیره [[پیامبر اسلام|پیامبر اسلام]] (صلی الله علیه وآله) از زمان تولد تا وفات ایشان مى‌باشد. مؤلف در بیان مطالب و مباحث، از آیات [[قرآن]]، اخبار و [[حدیث|روایات]] و اشعار عربى استفاده نموده است.
 +
{{مشخصات کتاب
  
'''السيرة النبوية''' تأليف [[ذهبی، محمد بن احمد|محمد بن احمد بن عثمان ذهبى]]، متوفاى (748ق)، به زبان عربى است و مشتمل بر بيان زندگى و سيره پيامبر(ص) مى‌باشد.
+
|عنوان=
  
كتاب، در سال 725ق تأليف شده است.
+
|تصویر=[[پرونده:Ketab97.jpg|240px|وسط]]
  
== ساختار==
+
|نویسنده=شمس الدین ذهبی
  
 +
|موضوع= زندگینامه پیامبر اسلام
  
كتاب، مشتمل بر مطالب مقدماتى و متن است. متن كتاب شامل سى باب و دو فصل و مطالب ديگرى است كه در ضمن اين ابواب و فصول بيان نشده است.
+
|زبان=عربی
  
مؤلف در بيان مطالب و مباحث، از آيات قرآنى، روايت شريف و اشعار عربى استفاده نموده است.
+
|تعداد جلد=
  
== گزارش محتوا==
+
|عنوان افزوده1=تحقیق
  
 +
|افزوده1=حسام‌‌الدین قدسى
  
در ابتداى كتاب، مطالبى به صورت پراكنده و غير منظم پيرامون كتاب، نسخه‌هاى خطى و رموز آن، به اختصار ذكر شده است.<ref>مقدمه، ص3</ref>
+
|عنوان افزوده2=
  
مطالب و مباحث، در مورد بيان و شرح زندگى پيامبر(ص) از زمان تولد تا وفات مى‌باشد. اولين مطلبى كه در متن بيان شده پيرامون نسب پيامبر اسلام(ص) است. نويسنده نسب حضرت را با ذكر نام و لقب تا حضرت اسماعيل(ع) ذكر نموده و سپس به اين مطلب اشاره كرده كه نسب حضرت محمد(ص)، تا حضرت اسماعيل(ع)، اجماعى و قطعى است و اختلاف ما بين عدنان و اسماعيل بوده كه ما بين اين دو نفر چند نفر از اجداد حضرت وجود داشته است. وى در اين زمينه روايات متعددى ذكر نموده است.<ref>متن، ص14</ref>
+
|افزوده2=
  
مؤلف، در ادامه به بيان و شرح مطالبى پيرامون تولد حضرت در عام الفيل، اسماء و كنيه حضرت، وفات پدر و مادر او و وقايع و اتفاقات زمان تولد حضرت مانند شكتن ايوان كسرى پرداخته است.
+
|لینک=
 +
}}
  
برخى از ابوابى كه مؤلف ذكر نموده و به صورت مختصر شرح داده، در مورد برخى از آيات قرآن است كه با رسول اكرم(ص) ارتباط دارد. آياتى مانند ''' «و يسألونك عن الروح» ''' و ''' «انك لعلى خلق عظيم» '''.
+
==مؤلف==
 +
شمس الدین محمد بن احمد الذهبی (٦٧٣-٧٤٨ ق)، حافظ، مورخ، محقق اهل [[دمشق]] است. او به سرزمینهای زیادی سفر کرد و در اواخر عمر نابینا شد.
  
از جمله مطالبى كه در كتاب ذكر شده، پيرامون سفر مشهور پيامبر(ص) در زمان كودكى با عموى گراميش ابوطالب به شام و پيش‌گويى بحيراى راهب در مورد حضرت مى‌باشد. نويسنده، رخدادهاى اين سفر را به صورت كامل بيان نموده و توضيح داده است.<ref>متن، ص39</ref>
+
ذهبی حدود ۱۰۰ کتاب تألیف نموده است، از جمله: «سیر أعلام النبلاء»، «[[الإعلام بوفیات الأعلام (کتاب)|الإعلام بوفیات الأعلام]]»، «دول الإسلام»، «المشتبه فی الأسماء والأنساب، والکنى والألقاب»، «تاریخ الإسلام الکبیر»، «تذهیب تهذیب الکمال»، «میزان الاعتدال فی نقد الرجال»، «تجرید أسماء الصحابة»، «الرواة الثقات»، «الطبّ النبوی» و «المستدرک على مستدرک الحاکم».
  
از مطالب ديگرى كه تا قبل از بعثت حضرت ذكر شده، عبارت است از: شأن و مقام حضرت خديجه؛ بناى كعبه؛ قرار دادن حجر الاسود به دست حضرت؛ تاريخ كعبه؛ نهى حضرت از لمس بت‌ها قبل از بعثت؛ بيان صفات ايشان در تورات.
+
==محتوای کتاب==
  
نويسنده مطالبى در مورد نزول وحى در غار حرا و آغاز بعثت با نزول آيات اول سوره «اقرا باسم» بيان نموده و ما وقع را توضيح داده است. هم‌چنين در اين بخش، پيرامون حزن و اندوه پيامبر(ص) بعد از نزول وحى و اسلام آوردن حضرت خديجه(س) مطالبى ذكر شده است.<ref>متن، ص76</ref>
+
متن کتاب «السیرة النبویة» شامل سى باب و دو فصل و مطالب دیگرى در مورد شرح زندگى [[پیامبر اسلام|پیامبر اسلام]] (صلی الله علیه وآله) از زمان تولد تا وفات ایشان است. اولین مطلبى که بیان شده پیرامون نسب پیامبر اکرم(ص) است. نویسنده نسب آن حضرت را با ذکر نام و لقب تا [[حضرت اسماعیل|حضرت اسماعیل]](ع) ذکر نموده است.
  
مؤلف، اسلام آوردن افراد مختلفى را پس از اسلام حضرت خديجه و [[علی بن ابی‎طالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] بيان نموده است. برخى از اين افراد، عبارتند از: زيد بن حارثه؛ طلحه؛ زبير؛ عبدالرحمن بن عوف؛ معمر بن حارث؛ سعد بن ابى‌وقاص؛ ابوعبيده؛ عبدالله مخزومى؛ سائب بن عثمان؛ حاطب بن حارث؛ سلمان فارسى؛ ابوذر؛ حمزه عموى پيامبر(ص).
+
مؤلف، در ادامه به بیان و شرح مطالبى پیرامون [[ولادت پیامبر اسلام|تولد پیامبر]] در [[عام الفیل]]، اسماء و [[کنیه]] حضرت، وفات پدر و مادر او و وقایع و اتفاقات زمان تولد حضرت مانند شکستن ایوان کسرى پرداخته است.
  
يكى از مطالبى كه نويسنده بيان نموده و مفصل شرح داده است، پيرامون شعب ابى‌طالب و سختى‌هاى آن بر پيامبر(ص) و مسلمانان و سپس در مورد وفات دو ياور بزرگ ايشان، حضرت ابوطالب و خديجه(س) است. وى در مورد حضرت خديجه چنين بيان كرده است: «خديجه، دختر خويلد بن اسد، مشاور و ياور صديق پيامبر(ص) بوده در زمان جاهليت، بسيار طاهر و پاك بود. وفات او در دهم ماه رمضان و پس از خروج از شعب ابى‌طالب بوده است».<ref>متن، ص165</ref>
+
برخى از ابوابى که مؤلف ذکر نموده و به صورت مختصر شرح داده، در مورد برخى از آیات [[قرآن]] مانند {{متن قرآن|«إنّک لَعَلى خُلُق عظیمٍ»}} ([[سوره قلم]]، ۴) است که با رسول اکرم(ص) ارتباط دارد.  
  
مؤلف، در مورد هجرت مسلمانان كه از آن تعبير به هجرت اول نموده (هجرت دوم يا هجرت بزرگ، هجرت رسول اسلام(ص) از مكه به مدينه است) روايات مختلفى بيان نموده و شرح و توضيح داده است.<ref>متن، ص 123</ref>
+
از جمله مطالبى که در کتاب ذکر شده، پیرامون سفر مشهور پیامبر(ص) در زمان کودکى با عموى گرامی اش [[ابوطالب]] به [[شام]] و پیش‌گویى [[بحیرای راهب|بحیراى راهب]] در مورد آن حضرت مى‌باشد. نویسنده، رخدادهاى این سفر را به صورت کامل بیان نموده و توضیح داده است.
  
ابواب پايانى كتاب در مورد بيمارى حضرت رسول(ص)، وضعيت حضرت در حال احتضار، وفات و تاريخ وفات، مدت عمر، خلافت و جانشينى ايشان، غسل، كفن، نماز و دفن حضرت، قبر و... مى‌باشد.
+
از مطالب دیگرى که تا قبل از [[بعثت]] حضرت رسول ذکر شده، عبارت است از: شأن و مقام [[حضرت خدیجه]](س)؛ بناى [[کعبه]]؛ قرار دادن [[حجر الاسود]] به دست حضرت؛ تاریخ کعبه؛ نهى حضرت از لمس بت‌ها قبل از بعثت؛ بیان صفات ایشان در [[تورات]].
  
عناوين برخى از ابواب كتاب عبارت است از:
+
نویسنده مطالبى در مورد نزول [[وحى]] در [[غار حرا]] و آغاز بعثت با نزول آیات اول «[[سوره علق]]» بیان نموده و ما وقع را توضیح داده است. مؤلف، [[اسلام]] آوردن افراد مختلفى را پس از اسلام حضرت خدیجه و [[علی بن ابی‎طالب(ع)، امام اول|حضرت على]](ع) بیان نموده است.
  
دلائل نبوت حضرت؛ صفات پيامبر اسلام(ص)؛ باب قول خداوند (انك لعلى خلق عظيم)؛ هيبت، شجاعت، قوت و فصاحت حضرت؛ زهد نبى؛ شمايل و افعال پيامبر(ص).
+
یکى از مطالبى که نویسنده بیان نموده و مفصل شرح داده است، پیرامون [[شعب ابوطالب|شعب ابى‌طالب]] و سختى‌هاى آن بر پیامبر(ص) و مسلمانان و سپس در مورد وفات دو یاور بزرگ ایشان، ابوطالب و خدیجه(س) است.  
  
== وضعيت كتاب ==
+
مؤلف، در مورد هجرت مسلمانان که از آن تعبیر به هجرت اول نموده (هجرت دوم [[هجرت پیامبر اسلام به مدینه|هجرت پیامبر به مدینه]] است) روایات مختلفى بیان نموده و شرح و توضیح داده است.
  
 +
ابواب پایانى کتاب در مورد مطالبی مانند بیمارى و [[احتضار]] حضرت رسول(ص)، [[رحلت پیامبر اسلام|رحلت پیامبر]]، جریان [[خلافت]] و جانشینى پس از ایشان و... مى‌باشد.
  
فهرست مطالب و موضوعات در پايان كتاب ذكر شده است. محقق كتاب، «حسام‌ الدين قدسى» منابع، توضيحات و اختلاف نسخ را در پاورقى بيان نموده است. در پايان كتاب استدراكى ذكر شده كه تصحيح مطلبى از صفحه 45 كتاب است.
+
==منابع==
  
==پانويس ==
+
* "السیرة النبویة (ذهبی)"، ویکی نور.
<references />
 
== منابع==
 
  
مقدمه و متن كتاب؛
+
[[رده:منابع با موضوع پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله]][[رده:کتابهای با موضوع پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله]]
 
+
[[رده:منابع تاریخ اسلام]]
==منبع==
+
[[رده:سرگذشت نامه ها]]
ویکی نور
 
[[رده:کتابهای با موضوع پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله]]
 

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۷:۳۶

«السیرة النبویة» تألیف شمس‌الدین محمد ذهبى (م، ۷۴۸ ق)، کتابی در بیان زندگى و سیره پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله) از زمان تولد تا وفات ایشان مى‌باشد. مؤلف در بیان مطالب و مباحث، از آیات قرآن، اخبار و روایات و اشعار عربى استفاده نموده است.

Ketab97.jpg
نویسنده شمس الدین ذهبی
موضوع زندگینامه پیامبر اسلام
زبان عربی
تحقیق حسام‌‌الدین قدسى

مؤلف

شمس الدین محمد بن احمد الذهبی (٦٧٣-٧٤٨ ق)، حافظ، مورخ، محقق اهل دمشق است. او به سرزمینهای زیادی سفر کرد و در اواخر عمر نابینا شد.

ذهبی حدود ۱۰۰ کتاب تألیف نموده است، از جمله: «سیر أعلام النبلاء»، «الإعلام بوفیات الأعلام»، «دول الإسلام»، «المشتبه فی الأسماء والأنساب، والکنى والألقاب»، «تاریخ الإسلام الکبیر»، «تذهیب تهذیب الکمال»، «میزان الاعتدال فی نقد الرجال»، «تجرید أسماء الصحابة»، «الرواة الثقات»، «الطبّ النبوی» و «المستدرک على مستدرک الحاکم».

محتوای کتاب

متن کتاب «السیرة النبویة» شامل سى باب و دو فصل و مطالب دیگرى در مورد شرح زندگى پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله) از زمان تولد تا وفات ایشان است. اولین مطلبى که بیان شده پیرامون نسب پیامبر اکرم(ص) است. نویسنده نسب آن حضرت را با ذکر نام و لقب تا حضرت اسماعیل(ع) ذکر نموده است.

مؤلف، در ادامه به بیان و شرح مطالبى پیرامون تولد پیامبر در عام الفیل، اسماء و کنیه حضرت، وفات پدر و مادر او و وقایع و اتفاقات زمان تولد حضرت مانند شکستن ایوان کسرى پرداخته است.

برخى از ابوابى که مؤلف ذکر نموده و به صورت مختصر شرح داده، در مورد برخى از آیات قرآن مانند «إنّک لَعَلى خُلُق عظیمٍ» (سوره قلم، ۴) است که با رسول اکرم(ص) ارتباط دارد.

از جمله مطالبى که در کتاب ذکر شده، پیرامون سفر مشهور پیامبر(ص) در زمان کودکى با عموى گرامی اش ابوطالب به شام و پیش‌گویى بحیراى راهب در مورد آن حضرت مى‌باشد. نویسنده، رخدادهاى این سفر را به صورت کامل بیان نموده و توضیح داده است.

از مطالب دیگرى که تا قبل از بعثت حضرت رسول ذکر شده، عبارت است از: شأن و مقام حضرت خدیجه(س)؛ بناى کعبه؛ قرار دادن حجر الاسود به دست حضرت؛ تاریخ کعبه؛ نهى حضرت از لمس بت‌ها قبل از بعثت؛ بیان صفات ایشان در تورات.

نویسنده مطالبى در مورد نزول وحى در غار حرا و آغاز بعثت با نزول آیات اول «سوره علق» بیان نموده و ما وقع را توضیح داده است. مؤلف، اسلام آوردن افراد مختلفى را پس از اسلام حضرت خدیجه و حضرت على(ع) بیان نموده است.

یکى از مطالبى که نویسنده بیان نموده و مفصل شرح داده است، پیرامون شعب ابى‌طالب و سختى‌هاى آن بر پیامبر(ص) و مسلمانان و سپس در مورد وفات دو یاور بزرگ ایشان، ابوطالب و خدیجه(س) است.

مؤلف، در مورد هجرت مسلمانان که از آن تعبیر به هجرت اول نموده (هجرت دوم هجرت پیامبر به مدینه است) روایات مختلفى بیان نموده و شرح و توضیح داده است.

ابواب پایانى کتاب در مورد مطالبی مانند بیمارى و احتضار حضرت رسول(ص)، رحلت پیامبر، جریان خلافت و جانشینى پس از ایشان و... مى‌باشد.

منابع

  • "السیرة النبویة (ذهبی)"، ویکی نور.