اربعین: تفاوت بین نسخه‌ها
(صفحه‌ای جدید حاوی 'چهل، چهلم. در فرهنگ اسلامى و در معارف عرفانى، عدد چهل (اربعين) جايگاه خاصى دارد...' ایجاد کرد) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) جز |
||
| (۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | چهل، چهلم. در فرهنگ اسلامى و در معارف عرفانى، عدد چهل ( | + | {{مدخل دائره المعارف|کتاب [[فرهنگ عاشورا(کتاب)|فرهنگ عاشورا]]}} |
| + | {{خوب}} | ||
| + | چهل، چهلم. در فرهنگ [[اسلام|اسلامى]] و در معارف عرفانى، عدد چهل (اربعین) جایگاه خاصى دارد. [[چله نشینی|چله نشینى]] براى رفع حاجت یا رسیدن به مقامات سلوک و [[عرفان]] معروف است. | ||
| − | حفظ | + | حفظ کردن چهل [[حدیث|حدیث]]، [[اخلاص]] چهل صباح، کمال عقل در چهل سالگى، [[دعا]] براى چهل مؤمن، چهل شب چهارشنبه و... بسیارى از این نمونه‌ها و موارد.<ref>ر.ک: «اربعین در فرهنگ اسلامى»، سید رضا تقوى، انتشارات سازمان تبلیغات اسلامى.</ref> |
| − | + | همچنین از سنت هاى مردمى، گرامی داشت چهلم مردگان است که به یاد عزیز فوت شده خویش، خیرات و صدقات مى‌دهند و مجلس یاد بود به پا مى‌کنند. | |
| − | در روز | + | در فرهنگ [[روز عاشورا|عاشورا]] نیز، اربعین به چهلمین روز شهادت [[امام حسین علیه السلام|حسین بن على]] علیه السلام گفته مى‌شود که مصادف با روز بیستم ماه [[صفر]] است. در این روز [[شیعه|شیعیان]]، عظیمترین مراسم سوگوارى را در کشورها وشهرهاى مختلف به یاد عاشوراى حسینى برپا مى‌کنند و همراه با دسته‌هاى سینه زنى و عزادارى به تعظیم شعائر دینى مى‌پردازند. در شهر [[کربلا|کربلا]]، [[اربعین حسینی|اربعین حسینى]] عظمت و شکوه خاصى دارد و دسته‌هاى عزادار، مراسمى پرشور برپا مى‌کنند. |
| − | در | + | در نخستین اربعین شهادت [[امام حسین]] علیه السلام، [[جابر ابن عبدالله انصاری|جابر بن عبدالله انصارى]] و [[عطیه عوفی|عطیه عوفى]] <nowiki/>موفق به [[زیارت]] تربت و قبر [[سیدالشهداء|سیدالشهدا]] شدند. بنا به برخى نقل ها، در همان اربعین، کاروان اسراى [[اهل البیت|اهل بیت]] علیهم السلام در بازگشت از [[شام]] و سر راه [[مدینه]]، از کربلا گذشتند و با جابر دیدار کردند؛ البته برخى از مورخان هم آن را نفى کرده و نپذیرفته‌اند. از جمله مرحوم [[حاج شیخ عباس قمی|محدث قمى]] در «[[منتهى الآمال (کتاب)|منتهى الآمال]]» دلایلى ذکر مى‌کند که دیدار اهل بیت از [[کربلا]] در اربعین اول نبوده است.<ref>منتهى الآمال، ج ۱، حوادث بازگشت اسرا.</ref> بعضى از علما نیز در این باره تحقیق مبسوط و مستقلى انجام داده‌اند که منتشر شده است.<ref>تحقیقى درباره اولین اربعین حضرت سیدالشهداء، شهید قاضى طباطبایى.</ref> |
| − | + | به هر حال، تکریم این روز و احیاى خاطره غمبار [[عاشورا]]، رمز تداوم شور عاشورایى در زمان هاى بعد بوده است. | |
| − | در | + | در تاریخ انقلاب اسلامى [[ایران|ایران]] نیز، سنت احیاى اربعین تاثیر مهمى در شور گسترى در شهرها داشت و در چهلم شهداى حادثه [[قم]] (در تاریخ ۱۹ دى ۱۳۵۶ ش) مردم مسلمان [[تبریز|تبریز]] قیام کردند و شهید دادند. در اربعین شهداى تبریز، شهرهاى دیگر مجلس یاد بود گرفته، تظاهرات کردند و همین گونه اربعین ها به هم وصل شد و سراسر ایران به نهضت پیوست تا آن که انقلاب اسلامى در ۲۲ بهمن سال ۱۳۵۷ ش به پیروزى رسید. این به برکت الهام گیرى از فرهنگ شهادت و ایثار خون بود که ملت قهرمان ایران از عاشورا گرفته بود. «اربعین»، تداوم «[[روز عاشورا|عاشورا]]» بود و «ذکر»، رسالت بازماندگان پس از «خون» و «شهادت». |
| − | به | + | {{بیت|به یاد [[کربلا]] دلها غمین است|دلا خون گریه کن چون اربعین است}} |
| + | {{بیت|پیام خون، خطاب آتشین است|بقاء دین، رهین اربعین است}} | ||
| + | {{بیت|که تاریخ پر از خون و شهادت|سراسر اربعین در اربعین است}} | ||
| + | {{بیت|بسوز اى دل که امروز اربعین است|عزاى پور ختم المرسلین است}} | ||
| + | {{بیت|مرام شیعه در خون ریشه دارد|نگهبانى ز خط خون چنین است}} | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| − | <references/> | + | <references /> |
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | جواد محدثی، فرهنگ | + | |
| + | *جواد محدثی، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، نشر معروف. | ||
| + | |||
| + | {{سنجش کیفی | ||
| + | |سنجش=شده | ||
| + | |شناسه= خوب | ||
| + | |عنوان بندی مناسب= خوب | ||
| + | |کفایت منابع و پی نوشت ها= متوسط | ||
| + | |رعایت سطح مخاطب عام= خوب | ||
| + | |رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب | ||
| + | |جامعیت= متوسط | ||
| + | |رعایت اختصار= خوب | ||
| + | |سیر منطقی= خوب | ||
| + | |کیفیت پژوهش= خوب | ||
| + | |رده= دارد | ||
| + | }} | ||
| + | |||
| + | [[رده:عزای ابا عبدالله علیه السلام]] | ||
| + | [[رده:واقعه عاشورا]] | ||
| + | {{الگو:واقعه عاشورا}} | ||
| + | [[رده: مقاله های مرتبط به دانشنامه]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۶ اکتبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۰:۵۴
چهل، چهلم. در فرهنگ اسلامى و در معارف عرفانى، عدد چهل (اربعین) جایگاه خاصى دارد. چله نشینى براى رفع حاجت یا رسیدن به مقامات سلوک و عرفان معروف است.
حفظ کردن چهل حدیث، اخلاص چهل صباح، کمال عقل در چهل سالگى، دعا براى چهل مؤمن، چهل شب چهارشنبه و... بسیارى از این نمونه‌ها و موارد.[۱]
همچنین از سنت هاى مردمى، گرامی داشت چهلم مردگان است که به یاد عزیز فوت شده خویش، خیرات و صدقات مى‌دهند و مجلس یاد بود به پا مى‌کنند.
در فرهنگ عاشورا نیز، اربعین به چهلمین روز شهادت حسین بن على علیه السلام گفته مى‌شود که مصادف با روز بیستم ماه صفر است. در این روز شیعیان، عظیمترین مراسم سوگوارى را در کشورها وشهرهاى مختلف به یاد عاشوراى حسینى برپا مى‌کنند و همراه با دسته‌هاى سینه زنى و عزادارى به تعظیم شعائر دینى مى‌پردازند. در شهر کربلا، اربعین حسینى عظمت و شکوه خاصى دارد و دسته‌هاى عزادار، مراسمى پرشور برپا مى‌کنند.
در نخستین اربعین شهادت امام حسین علیه السلام، جابر بن عبدالله انصارى و عطیه عوفى موفق به زیارت تربت و قبر سیدالشهدا شدند. بنا به برخى نقل ها، در همان اربعین، کاروان اسراى اهل بیت علیهم السلام در بازگشت از شام و سر راه مدینه، از کربلا گذشتند و با جابر دیدار کردند؛ البته برخى از مورخان هم آن را نفى کرده و نپذیرفته‌اند. از جمله مرحوم محدث قمى در «منتهى الآمال» دلایلى ذکر مى‌کند که دیدار اهل بیت از کربلا در اربعین اول نبوده است.[۲] بعضى از علما نیز در این باره تحقیق مبسوط و مستقلى انجام داده‌اند که منتشر شده است.[۳]
به هر حال، تکریم این روز و احیاى خاطره غمبار عاشورا، رمز تداوم شور عاشورایى در زمان هاى بعد بوده است.
در تاریخ انقلاب اسلامى ایران نیز، سنت احیاى اربعین تاثیر مهمى در شور گسترى در شهرها داشت و در چهلم شهداى حادثه قم (در تاریخ ۱۹ دى ۱۳۵۶ ش) مردم مسلمان تبریز قیام کردند و شهید دادند. در اربعین شهداى تبریز، شهرهاى دیگر مجلس یاد بود گرفته، تظاهرات کردند و همین گونه اربعین ها به هم وصل شد و سراسر ایران به نهضت پیوست تا آن که انقلاب اسلامى در ۲۲ بهمن سال ۱۳۵۷ ش به پیروزى رسید. این به برکت الهام گیرى از فرهنگ شهادت و ایثار خون بود که ملت قهرمان ایران از عاشورا گرفته بود. «اربعین»، تداوم «عاشورا» بود و «ذکر»، رسالت بازماندگان پس از «خون» و «شهادت».
به یاد کربلا دلها غمین است دلا خون گریه کن چون اربعین است
پیام خون، خطاب آتشین است بقاء دین، رهین اربعین است
که تاریخ پر از خون و شهادت سراسر اربعین در اربعین است
بسوز اى دل که امروز اربعین است عزاى پور ختم المرسلین است
مرام شیعه در خون ریشه دارد نگهبانى ز خط خون چنین است
پانویس
منابع
- جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، نشر معروف.
 |
|||
| قبل از واقعه | |||
| شرح واقعه |
| ||
| پس از واقعه | |||
| بازتاب واقعه | |||
| وابسته ها | |||
