محدثان اهل سنت

مولفان صحاح سته

• صحیح بخاری: ابوعبدالله محمدبن اسماعیل بخاری
• صحیح مسلم: ابوالحسن مسلم بن حجاج نیشابوری
• سنن ابی داود: سلیمان بن اشعث معروف به "ابوداود مقانی"
• جامع ترمذی: ابوعیسی محمد بن عیسی ترمذی
• سنن نسائی: ابوعبدالرحمن احمد بن علی شعیب نسائی
• سنن ابن ماجه: ابوعبدالله محمد بن یزید بن ماجه قزوین

محدثان حدیثی قرن دوم

از مشاهیر حدیث در قرن دوم که تصنیف حدیثی داشته اند، می توان ابن جریج، سعید بن ابی عروبه، حمّاد بن سلَمه، اَوْزاعی، سفیان ثوری و مالک بن انس را نام برد، هر چند از آثار این دوره جز کتاب موطّأ مالک بن انس اثر دیگری بر جای نمانده است.

محدثان قرن سوم

نویسندگان مسانید

در دهه های پایانی قرن دوم تدوین کتابهای به نام مسند شروع شد و در قرن سوم به شکل گسترده رواج پیدا نمود.

افراد زیر در زمره مسندنویسان این قرن هستند:

• عبيداللّه بن موسى عبسى كوفى (م۲۱۳ق)
• مسدّد بن مسرهد بصرى (م۲۲۸ق)
• اسد بن موسى اموى (م۲۱۲ق)
• نعيم بن حمّاد خزاعلى (م ۲۲۸ق)
• احمد بن حنبل (م۲۴۱ق)
• اسحاق بن راهويه (م۲۳۸ق)
• عثمان بن ابى شيبه (م۲۳۹ق)

نویسندگان صحاح و سنن

• محمد بن اسماعيل بخاري (۱۹۴-۲۵۶) نویسنده صحيح بخاري
• مسلم بن حجاج قشيري نيشابوري (۲۰۴-۲۶۱) نویسنده صحيح مسلم
• ابوداوود، سليمان بن اشعث سجستاني (۲۰۲-۲۷۵)
• ابوعيسي، محمد بن عيسي ترمذي (۲۰۹-۲۷۹)
• احمد بن شعيب نسائي (۲۱۵-۳۰۳)
• محمد بن يزيد بن عبدالله بن ماجه قزويني (متوفي ۲۷۵)

محدثان قرن چهارم و پنجم

• يعقوب بن اسحاق معروف به ابوعوانه اسفرايني متوفي 316، صاحب مسند يا صحيح
• محمّد بن حبّان ابن احمد معروف به ابن حبّان و متوفي به سال 354، صاحب المسند الصحيح يا الانواع والتقاسيم
• ابوالقاسم سليمان بن احمد طبراني متوفي به سال 360، صاحب معاجم سه‌گانه
• ابوالحسن علي بن عمر معروف به دارقطني صاحب الزامات كه در واقع مستدركي بر صحيحين است.
• ابو عبدالله محمّد بن عبدالله معروف به حاكم نيشابوري (متوفي 405) صاحب كتاب‌هاي العلل، الامالي، فوائد الشيوخ، امالي العشيات، معرفة علوم الحديث و المستدرك علي الصحيحين.
• ابوبكر احمد بن حسين خسروجردي مشهور به بيهقي (متوفي 458) صاحب كتاب السنن الكبري والسنن الصغري.
• جوزقي نيشابوري (متوفي 388)
• ابو مسعود ابراهيم بن عبيد دمشقي (متوفي 401)
• اسماعيل بن احمد معروف به ابن فرات سرخسي نيشابوري (متوفي 414)
• ابوبكر احمد بن محمّد برقاني (متوفي 425)
• محمّد بن نصر يا ابونصر فتوح حميدي (متوفي 488)

محدثان قرن ششم و هفتم

• حسين بن مسعود بغوي (متوفي 516) صاحب مصابيح السنة
• احمد بن زرين بن معاويه (متوفي 535) مؤلف التجريد للصحاح والسنن
• محمّد بن عبدالحق اشبيلي (متوفي 581)
• ابوالفرج عبدالرحمان بن علي جوزي معروف به ابن جوزي (متوفي 597) مؤلف جامع المسانيد والالقاب
• ابوالسعادات مجدالدين مبارك بن ابي الكرم محمّد معروف به ابن اثير جزري (متوفي 606) مؤلف جامع الاصول من احاديث الرسول
• احمد بن محمّد قرطبي معروف به ابن ابي الحجه (متوفي 642)
• صاغاني (متوفي 650)
• محبّ الدين طبري (م 694)

محدثان قرن هشتم تا سیزدهم

• اسماعيل بن عمر بن كثير دمشقي معروف به ابن كثير دمشقي (م 744) صاحب جامع المسانيد والسنن الهادي لاقوم السنن
• جلال الدین عبدالرحمان بن ابی بکر سیوطی (متوفی 911) صاحب جمع الجوامع يا جامع كبير
• علی بن حسام الدین متقی، معروف به متقی هندی (متوفی 975) مولف کنز العُمّال
• عبدالرئوف مُناوی (متوفی 1037) مولف الجامع الازهر فی حدیث النبی الْاَنْوَر

محدثان معاصر

• محمّد حبيب الله شنقيطي (متوفي 1363) نویسنده زادالمسلم فيما اتّفق عليه البخاري مسلم
• محمّد فؤاد عبدالباقي (متوفي 1388) نویسنده اللؤلؤ والمرجان فيما اتّفق عليه الشيخان
• شيخ منصور علي ناصف صاحب التاج الجامع للاصول في احاديث الرسول
• بشار عوّاد عراقي و همكاران او كه «المسند الجامع لاحاديث الكتب الستة و مؤلفات اصحابها الاخري و موطّا مالك و مسانيد الحميدي و احمد بن حنبل» را تدوين كردند.

منابع

• دانشنامه جهان اسلام، مدخل "تدوین حدیث" از مجید معارف.
• فهرست منابع حدیثی اهل سنت، در همین پایگاه.
• پاسخ به پرسش "مجموع صحاح و مسانيد معروف اهل سنت و نيز خصوصيات آنها چيست؟"، حدیث نت، بازیابی: 15 بهمن 1392.
• پاسخ به پرسش "جوامع حدیثی اهل سنت بر چه کتبی اطلاق می گردد؟"، موسسه آموزشی پژوهشی مذاهب اسلامی، بازیابی: 15 بهمن 1392.
• علی مختاری، مسند و مسندنویسی.