عبرات المصطفین فی مقتل الحسین(علیه السلام) (کتاب)
«عبرات المصطفین فی مقتل الحسین(ع) المأخوذ من أقدم المصادر التاریخیة الإسلامیة»، تألیف شیخ محمدباقر محمودی، کتابی است درباره مقام و قیام امام حسین(ع) که مطالب آن از کتاب‌های کهن اهل سنت گردآوری شده است.[۱] اهمیت کتاب در این است که اولا مطالب آن از منابع کهن است، ثانیا این منابع از اهل سنت است و ثالثا در هر موضوع غالبا از چند منبع مطلبی نقل شده است.[۲]
ساختار کتاب
کتاب با سه مقدمه آغاز و مطالب در ذیل عناوین مختلف و متعددی، عرضه شده است.
در آغاز کتاب گفته شده که اغلب مطالب آن، برگرفته از چهار کتاب است: «مقتل ابومخنف» (م، ۱۷۵ق)، به روایت طبری، که او هم به روایت هشام بن محمد کلبی، مطالب مقتل ابومخنف را نقل کرده است؛ «أنساب الأشراف» تألیف احمد بن یحیی بلاذری (م. ۲۵۰ق)؛ «الطبقات الکبری» تألیف محمد بن سعد (م، ۲۳۵ق) و «الأخبار الطوال» تألیف دینوری (م، ۲۸۵ق).
آنگاه گفته شده که گاه از کتاب‌های دیگری نیز مطالبی نقل شده است؛ از جمله: «مقتل الحسین(ع)» تألیف اخطب خوارزم؛ «بغیة الطلب» تألیف ابن عدیم و «تاریخ دمشق» تألیف ابن عساکر.[۳]
گزارش محتوا
مقدمه اول، شامل روایاتی درباره مقام بلند امام حسین(ع) و مقدمه دوم، مشتمل بر روایاتی درباره گریستن بر آن حضرت و مقدمه سوم شامل روایاتی است که درباره پیشگویی شهادت آن حضرت است.[۴]
گردآورنده ضمن نقل روایات و گزارش‌های تاریخی، راویان آن‌ها را نیز ذکر کرده و گاه به شرح حالشان پرداخته است.[۵]
نویسنده، مطالب را با ذکر اسباب و انگیزه‌هایی که باعث خروج امام حسین(ع) از مدینه به‌سوی مکه گردید، آغاز نموده و با خطبه‌های آن حضرت در روز عاشورا، به انجام رسانده است.
بقیه مطالب درباره قیام و شهادت امام حسین(ع) و رخدادهای پس از شهادت است که برخی از آن‌ها عبارتند از: هجرت امام از مکه به کوفه؛ ورود امام به نینوا و ناخشنودی از اینکه بر جنگ پیشی بگیرد؛ شدت یافتن تشنگی در لشکر امام(ع) و روانه کردن حضرت عباس(ع) برای تهیه آب؛ خطبه امام(ع) در شب عاشورا؛ شهادت حضرت علی‌اکبر(ع) و دیگر یاران امام(ع)؛ تعداد زخم‌های امام(ع)؛ تعداد شهیدان با امام(ع)؛ تغییراتی که در نظام آفرینش پس از شهادت امام(ع) رخ داد؛ فرستادن سر امام(ع) به کوفه؛ فرستادن اسیران به کوفه و خطبه‌های آنان؛ سخن گفتن سر امام حسین(ع)؛ انتقام خداوند از قاتلان امام(ع) و... .[۶]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- اسفندیاری، محمد، «کتاب‌شناسی تاریخی امام حسین(ع)؛ به ضمیمه امام حسین(ع) در الذریعة»، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۸۰.
منبع
ویکی نور
