مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

اللهوف علی قتلی الطفوف‌ (کتاب)

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
اللهوف علی قتلي الطفوف.jpg
نویسنده سید بن طاووس
موضوع واقعه کربلا/مقتل
زبان عربی
تعداد جلد ۱

کتاب اللهوف

«اللُهوف على قَتلَى الطُفوف‌»، از تألیفات مشهور سید بن طاووس (۵۸۹-۶۶۴ ق)، کتابى است تاریخى و روائى پیرامون زندگینامه امام حسین (علیه‌السلام) و به ویژه واقعه کربلا. بیشتر مطالب کتاب «اللهوف» دربارۀ قیام و شهادت امام و رخدادهاى بعد از آن است؛ از این رو، کتاب حاضر از مقاتل محسوب می‌شود و نه اثری جامع در زندگی آن حضرت.

مؤلف

سید رضی‌الدین علی بن موسی معروف به سید بن طاووس (۵۸۹-۶۶۴ ق)، فقیه، محدث، متکلم و عارف بزرگ شیعه در قرن هفتم هجری است. جد اعلای او داود بن حسن مثنی، نوه پسری امام حسن (علیه‌السلام) است.

سید بن طاووس نقیب شیعیان در زمان حکومت مغول بر بغداد بود و وی را به سبب تقوا، مراقبه فراوان و حالات عرفانی «جمال العارفین» خوانده‌اند. علمای بزرگی چون علامه حلى و ابن داوود حلی از شاگردان او هستند.

سید بن طاووس آثار بسیاری دارد که موضوع غالب آنها ادعیه و زیارات است. از جمله تألیفات او عبارتند از: الیقین بإختصاص علی بإمرة المؤمنین، إقبال الأعمال، مصباح الزائر، فرج المهموم، مهج الدعوات، سعد السعود، جمال الاسبوع.

معرفی کتاب

کتاب «اللُهوف على قَتلَى الطُفوف‌»، یعنى «آه و ناله بر کشتگان طَفّ»، کتابى تاریخى و روائى دربارۀ قیام و شهادت امام حسین علیه السلام و شهداى کربلا است.

سید بن طاووس این کتاب را پس از کتاب «مصباح الزائر» نوشته و به آن ضمیمه کرده است. وی از آن رو به تألیف این کتاب پرداخته که زائران امام حسین از آن استفاده کنند و لذا آن را مناسب با تنگى وقت زائران نوشته و از اطناب خودداری کرده است.

ابن طاووس در این کتاب، بنا بر اختصار داشته و به همین جهت سلسله اسناد روایات را حذف کرده و تنها آخرین راوی یا کتاب مرجعی که روایت از آن نقل شده آورده است، با این وجود، فى‌الجمله مورد اعتماد علمای شیعه است. مؤلف، احادیث را طوری کنار هم قرار داده که یک جریان منسجم را با يك شيوه‌ى داستانى تشکیل دهد و از ذکر روایات تکراری و روایات متفرقه اجتناب کند.

از آن جا كه سيد‌ ‎بن طاووس، شاعر، اديب و نقّاد هم بوده، لذا ردپاى ذوق ادبى او در اللهوف قابل مشاهده است. بيان كتاب لهوف بسيار نرم بوده، به گونه‌اى كه مى‌توان آن را به صورت مرثيه خواند.

کتاب «اللهوف»، چند بار به فارسی ترجمه شده است، از جمله: ترجمه سید احمد فهرى با عنوان ‌«آهى سوزان بر مزار شهیدان‌»؛ ترجمه سید محمد صحفی قمی با عنوان «زندگانى اباعبدالله الحسین»، و ترجمه های علیرضا رجالی تهرانی و عباس عزیزی.

محتوای کتاب

کتاب «اللهوف» با بحث دربارۀ ثواب گریستن بر مصیبتهای اهل‌بیت (علیهم السلام) آغاز مى‌شود. آنگاه متن کتاب در سه بخش (مسلک) مرتّب شده است.

  • مسلک اوّل «در امور پیش از جنگ» است و شامل روایات تا پیش از ورود امام حسین (علیه‌السلام) به کربلا. در این مسلک، نخست از ولادت امام و روایات رسول خدا در بارۀ شهادت او باختصار سخن رفته و در ادامه بدین مسائل پرداخته شده است: رفتن امام به مکّه برای خودداری از بیعت با یزید، نامه‌های اهل کوفه به امام، رفتن مسلم بن عقیل به کوفه و رخدادهای در آنجا، رفتن امام حسین به سوی کوفه، برخورد امام با حُر، رفتن امام به کربلا و ... .
  • مسلک دوم، «در وصف جنگ در روز عاشورا و مقدّمات آن» است و رخدادهای در کربلا و شهادت امام و اصحاب او.
  • و مسلک سوم «در امور پس از کشته شدن امام» است و در آن به روانه کردن اسیران به نزد ابن زیاد، دفن پیکر شهیدان، روانه کردن اسیران به شام و از آنجا به مدینه و ... پرداخته شده‌است.

منابع

  • کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، محمدرضا ضمیری، صفحه ۳۱۰-۳۱۲.
  • فرهنگ عاشورا، جواد محدثی، نشر معروف.
  • "زندگی و آثار سیّد بن طاووس"، دانشنامه پژوهه، علی‌محمد تاج‌الدین، بازیابی: ۵ مهر ۱۳۹۶.
  • "الملهوف علی قتلی الطفوف"، ویکی نور.
11.jpg
واقعه عاشورا
قبل از واقعه
شرح واقعه
پس از واقعه
بازتاب واقعه
وابسته ها