اعمال ماه شعبان

شعبان ۱۴۴۵ در تقویم ایران
شنبه		۷	۱۴	۲۱	۲۸
یک‌شنبه	۱	۸	۱۵	۲۲	۲۹
دوشنبه	۲	۹	۱۶	۲۳	۳۰
سه‌شنبه	۳	۱۰	۱۷	۲۴
چهارشنبه	۴	۱۱	۱۸	۲۵
پنج‌شنبه	۵	۱۲	۱۹	۲۶
جمعه	۶	۱۳	۲۰	۲۷
دانشنامه تقویم

«ماه شعبان»، هشتمین ماه از ماه‌های قمری، ماهی بسیار شریف و منسوب به رسول خدا (صلی الله علیه وآله) است. این ماه برای سالک الی اللّه، بسیار با ارزش است. در ماه شعبان دعاها و اعمال متعددی وارد شده که برخی از آنها مطابق کتاب شریف «المراقبات» مرحوم میرزا جواد ملکی تبریزی چنین است:

1. مناجات شعبانیه، مناجات معروفی است و اهلش به خاطر آن با ماه شعبان مأنوس شده و به همین جهت منتظر و مشتاق این ماه هستند. سزاوار است که این مناجات در تمام ماه خوانده شود.
2. از اعمال مهم در این ماه، روزه است؛ به اندازه ای که با حال انسان مناسب باشد. امام صادق (علیه السلام) فرمود: کسی که روز اول ماه را روزه بگیرد، حتما وارد بهشت می شود و کسی که دو روز را روزه بگیرد، خداوند در هر شب و روزی (به چشم رحمت) به او می نگرد و در بهشت نیز به این نگاه ادامه می دهد؛ کسی که سه روز روزه بگیرد، با خداوند در عرش و بهشت او دیدار می کند.
3. از اعمال مهم در این ماه، صلواتی است که در نیمروز هر روز از این ماه فرستاده می شود؛ اول آن چنین است: اللهم صل علی محمد و آل محمد، شجرة النبوة....
4. از دیگر اعمال این ماه، همانگونه که در کتاب اقبال است، به جا آوردن نماز و خواندن دعاهای این شبهاست.
5. از اعمال مهم این ماه، عمل کردن به روایت امیرالمؤمنین (علیه السلام) است که فرمودند: در هر پنج شنبه از ماه شعبان، آسمانها زینت شده و آنگاه فرشتگان عرض می کنند: خدایا! روزه داران شعبان را ببخش و بیامرز و دعایشان را اجابت فرما! بنابراین کسی که دو رکعت نماز به جا آورد که در هر رکعت سوره فاتحه را یک بار و سوره توحید را صد بار بخواند و بعد از سلام دادن، صد بار نیز صلوات بفرستد، خداوند تمام خواسته های دینی و دنیایی او را برآورده می فرماید و کسی که یک روز از آن را روزه بگیرد، خداوند بدن او را بر آتش حرام می کند.
6. روز سوم شعبان به جهت تولد امام حسین (علیه السلام) در آن، روز بزرگی است و سالک باید به مقدار توانایی با روزه، زیارت، دعاهایی که در این روز وارد شده و سایر طاعتها شکر این روز را به جا آورد. در چنین روزی فطرس ملک، سلامتی بالهای خود را به دست آورد.
7. روز و شب نیمه شعبان، زمان بسیار شریفی است ؛ به این جهت که از شبهای قدر و شب تقسیم رزق ها و عمرها می باشد. این شب، از اوقات زیارتی امام حسین (علیه السلام) می باشد. همچنین از شب هایی است که تاءکید به زنده نگهداشتن آن شده و اعمال و عبادات بسیار ارزشمندی در آن وارد شده است و بالاخره این شب علاوه بر اینها، شب میلاد امامی است که گیتی را از عدالت پر کرده و زمین را پاک می نماید. از اعمال این شب این است که شیعه، از لذت و آسایش دنیا در این شب چشم پوشی نماید و فرض کند که شب خداحافظی او با این دنیا و تمام اعمال بوده و فردای آن روز قیامت است. از اعمال دیگر این شب نمازهایی است که وارد شده است.
8. از اعمال مهم این شب، عمل کردن به حدیث پیامبر (صلی الله علیه و آله) است که فرمودند: شب نیمه شعبان در خواب بودم که جبرئیل آمد و گفت : محمد! چرا در این شب خوابیده ای؟ گفتم: جبرئیل مگر چه شبی است؟ گفت: شب نیمه شعبان است... محمد! کسی که این شب را با گفتن اللّه اکبر، سبحان اللّه، لااله الا اللّه و خواندن دعا، نماز و قرآن و انجام دادن اعمال مستحب و استغفار کردن، زنده نگهدارد بهشت منزل او خواهد بود و گناهان گذشته و آینده اش بخشیده می شود... پس این شب را زنده بدار و شب زنده داری کن و نزدیکی به خدا، با عمل در این شب را به امتت دستور بده، زیرا شب شریفی است... شبی است که کسی دعا نمی کند؛ مگر این که مستجاب می شود، کسی چیزی نمی خواهد مگر این که به او داده می شود...کسی که از خیر این شب محروم شود، از خیر بزرگی محروم شده است.
9. در این شب، نزدیکی جستن به امام زمان (عجل الله تعالی فرجه)، کسی که حجت عصر و ولی امر می باشد، مستحب است.
10. از اعمال این شب، خواندن دعایی است که با این عبارت شروع می شود: اللهم بحق لیلتنا و مولودها....
11. زیارت امام حسین (علیه السلام) و حضور در آرامگاه شریف آن حضرت در کربلا، در این شب استحباب زیادی دارد.
12. در این شب خواندن دعای کمیل در سجده به خاطر پیروی از امیرالمؤمنین (علیه السلام) مستحب است.
13. محاسبه اعمال در این شب، استحباب زیادی دارد.
14. از اوقات مهم ماه شعبان، آخرین جمعه ماه شعبان است. از عبدالسلام بن صالح هروی نقل شده است که می گوید: آخرین جمعه شعبان، به دیدن علی بن موسی الرضا (علیه السلام) رفتم، حضرت فرمودند: اباصلت! بیشتر شعبان گذشت و این آخرین جمعه آن است ؛ سهل انگاریهای گذشته خود را در این ماه جبران کن. بسیار دعا و استغفار کن و قرآن بخوان؛ از گناهانت توبه کن تا وقتی ماه رمضان می آید، مخلص برای خدا باشی و هیچ امانتی به گردنت نباشد؛ مگر این که آن را رد کنی و هیچ کینه ای از مؤمنی در دلت نباشد مگر این که آن را از بین ببری و از هر گناهی که انجام می دهی، دست بردار. تقوای خدا پیشه کن و در نهان و آشکارت به او توکل کن و کسی که به خدا توکل کند، خدا برای او کافی خواهد بود. و در باقیمانده این ماه، این دعا را زیاد تکرار کن: اللهم إن لم تکن غفرتَ لنا فی ما مضی من شعبان، فاغفرلنا فی ما بقی منه؛ زیرا خداوند متعال به احترام ماه رمضان، در این ماه افراد زیادی را از آتش رها می کند.
15. سه روز آخر شعبان، فرصت مناسبی است برای کسی که تمام این ماه را روزه نگرفته، تا روزه بگیرد. امام صادق (علیه السلام) فرمودند: کسی که سه روز آخر شعبان را روزه بگیرد و آن را به ماه رمضان وصل کند، خداوند روزه دو ماه پی درپی، برای او می نویسد.

منابع

• آداب معنوی؛ ۲۰۰۰ عمل مستحب و مکروه، روح‌الله ابرقویی، قم، نشر حرم، ۱۳۸۱.