آیه 94 سوره مائده

از دانشنامه‌ی اسلامی
(تغییرمسیر از آیه 94 مائده)
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مشاهده آیه در سوره

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَيَبْلُوَنَّكُمُ اللَّهُ بِشَيْءٍ مِنَ الصَّيْدِ تَنَالُهُ أَيْدِيكُمْ وَرِمَاحُكُمْ لِيَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ يَخَافُهُ بِالْغَيْبِ ۚ فَمَنِ اعْتَدَىٰ بَعْدَ ذَٰلِكَ فَلَهُ عَذَابٌ أَلِيمٌ

مشاهده آیه در سوره


<<93 آیه 94 سوره مائده 95>>
سوره : سوره مائده (5)
جزء : 7
نزول : مدینه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

ای اهل ایمان، خدا شما را به چیزی از صید می‌آزماید که در دسترس شما و تیرهای شما آیند تا بداند که چه کسی از خدا در باطن می‌ترسد. پس هر که از این به بعد (از حدود الهی) تجاوز کند او را عذابی سخت دردناک خواهد بود.

ترجمه های انگلیسی(English translations)

O you who have faith! Allah will surely test you with some of the game within the reach of your hands and spears, so that Allah may know those who fear Him in secret. So whoever transgresses after that, there is a painful punishment for him.

معانی کلمات آیه

صيد: شكار و شكار كردن. در اينجا معناى دوم مراد است.

رماح: رمح: نيزه. رماح: نيزه ها.[۱]

نزول

محل نزول:

این آیه در مدینه بر پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نازل گردیده است. [۲]

شأن نزول:

اين آيه در جنگ حديبيه نازل شد و خداوند شكارى هاى مختلف را براى مردم جهت آزمايش كردن جمع كرده بود[۳] و به عقيده مفسرين اين آيه در سال حديبيه نازل گرديد كه در آن سال مشركين پيامبر را از ورود به مكه مانع شده بودند و خداوند هم براى امتحان نسبت به مؤمنين آن‌ها را از شكار حيوانات برّى (بيابانى) منع كرده بود تا اين كه يكى از آن ميان كه نام او ابواليسر بن عمرو بود به شكار گورخرى پرداخت. مردم او را ملامت كردند، ابواليسر نزد رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم آمد و موضوع شكار خود را معروض داشت سپس اين آية نازل گرديد[۴].[۵]

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَيَبْلُوَنَّكُمُ اللَّهُ بِشَيْ‌ءٍ مِنَ الصَّيْدِ تَنالُهُ أَيْدِيكُمْ وَ رِماحُكُمْ لِيَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ يَخافُهُ بِالْغَيْبِ فَمَنِ اعْتَدى‌ بَعْدَ ذلِكَ فَلَهُ عَذابٌ أَلِيمٌ «94»

اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! خداوند شمارا با چيزى از شكار كه دستها و نيزه‌هايتان به آن مى‌رسد مى‌آزمايد تا خداوند معلوم گرداند چه كسى در باطن از او بيم دارد (و تسليم فرمان اوست و از شكار مى‌گذرد) پس بعد از اين هر كه تجاوز كند، او را عذابى دردناك است.


«1». تفسير قرطبى.

«2». نبأ، 4- 5.

جلد 2 - صفحه 371

نکته ها

در ايّام حج و حالت احرام، حاجى حقّ شكار ندارد. همان ايّام گاهى شكار تا نزديكى انسان مى‌آيد و مى‌توان به راحتّى به آن دست يافت، ولى آزمايش الهى به اين است كه دست به شكار نزنيم. در حديث مى‌خوانيم: در عمره‌ى حُديبيه حيوانات شكارى فراوانى براى مسلمانان ظاهر شدند كه مسلمانان مى‌توانستند به راحتى آنان را صيد كنند. «1»

در قرآن، مسأله‌ى شكم و غذا، به عنوان يكى از اسباب آزمايش الهى مطرح شده است، به نمونه‌هاى زير توجّه كنيد:

الف: آدم و حوا در مسأله‌ى غذا شكست خوردند. «لا تَقْرَبا هذِهِ الشَّجَرَةَ» «2»

ب: بنى‌اسرائيل در تحريم صيد ماهى در روزهاى شنبه‌ها، شكست خوردند. «وَ لَقَدْ عَلِمْتُمُ الَّذِينَ اعْتَدَوْا مِنْكُمْ فِي السَّبْتِ» «3»

ج: يكى از فرماندهان بنى‌اسرائيل هنگام عبور سربازانش از يك منطقه و رسيدن به نهر، فرمان داد كه از آب آن ننوشند، ولى يارانش جز اندكى، خوردند. «فَشَرِبُوا مِنْهُ إِلَّا قَلِيلًا» «4»

د: روزه گرفتن، يك آزمايش بزرگ است.

ه: نزديك شدن شكار به حجاج در حالت احرام كه حقّ صيد ندارند، خود يك آزمايش است. «تَنالُهُ أَيْدِيكُمْ»

سؤال: انسان كه چيزى را آزمايش مى‌كند، براى اطلاع و علم است، امّا خداوند كه همه چيز را مى‌داند چرا آزمايش مى‌كند؟

پاسخ: حضرت على عليه السلام در نهج‌البلاغه مى‌فرمايد: آزمايشات الهى براى آن است تا انسان در برابر حوادث تلخ و شيرين عكس‌العمل نشان دهد و در برابر آن، استحقاق كيفر يا پاداش داشته باشد. «5» آرى، خداوند بر اساس عمل، كيفر و پاداش مى‌دهد نه بر اساس علم خود، همان گونه كه ما نيز به خاطر علم به هنر و كارآيى فردى به او پاداش نمى‌دهيم، بلكه بايد براى ما كارى از خود نشان دهد تا مزد بگيرد.


«1». تفسير نورالثقلين و كافى، ج 4، ص 396.

«2». بقره، 35.

«3». بقره، 65.

«4». بقره، 249.

«5». نهج‌البلاغه، خطبه 192.

جلد 2 - صفحه 372

سؤال: آيا مهمان و زائر خانه خدا، به خاطر شكار حيوانى بايد به عذاب دردناك گرفتار شود؟

پاسخ: خود شكاركردن، عذاب دردناك ندارد، بلكه عذاب به خاطر شكستن قداست حرم و احرام و قانون‌شكنى اوست. «فَمَنِ اعْتَدى‌ بَعْدَ ذلِكَ فَلَهُ عَذابٌ أَلِيمٌ»

پیام ها

1- آزمايش مؤمنان، يك سنّت قطعى پروردگار است. «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَيَبْلُوَنَّكُمُ» (حرف «لام» و فعل مضارع و نون تأكيد، نشانه‌ى قطعى بودن است)

2- خداترسى آنجا آشكار مى‌شود كه زمينه‌ى گناه فراهم باشد و انسان خطا نكند. «تَنالُهُ أَيْدِيكُمْ»

3- نعمت‌هاى در دسترس، وسيله‌ى آزمايشند. لَيَبْلُوَنَّكُمُ اللَّهُ بِشَيْ‌ءٍ ... تَنالُهُ أَيْدِيكُمْ‌

4- هر چيزى كه دست ما به آن مى‌رسد، رزق و حلال نيست. «تَنالُهُ أَيْدِيكُمْ»

5- ملاك تقوا، خوف باطنى است، نه تنها حياى ظاهرى. «يَخافُهُ بِالْغَيْبِ»

6- تكليف و مسئوليّت، بعد از ابلاغ است. «بَعْدَ ذلِكَ»

7- حاجى‌كه فرسنگ‌ها در بيابان‌ها به عشق حقّ مى‌رود، گاهى يك شكاركوچك او را از پا در مى‌آورد و به نافرمانى مى‌كشد كه نتيجه‌ى آن عذاب الهى است. «فَمَنِ اعْتَدى‌ بَعْدَ ذلِكَ فَلَهُ عَذابٌ أَلِيمٌ»

پانویس

  1. پرش به بالا تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی
  2. پرش به بالا طبرسی، مجمع البيان في تفسير القرآن، ج ‌3، ص 231.
  3. پرش به بالا تفاسير على بن ابراهيم و برهان.
  4. پرش به بالا تفسير روض الجنان يا روح الجنان.
  5. پرش به بالا محمدباقر محقق،‌ نمونه بينات در شأن نزول آيات از نظر شیخ طوسی و ساير مفسرين خاصه و عامه، ص 317.

منابع