(آنها) كه جز خدا پرستش مىكرديد؟! گويند: «از نزد ما گم شدهاند، بلكه ما در دنيا چيزى را پرستش نمىكرديم». اين گونه خداوند كافران را گمراه مىكند.
پیام ها
1- قيامت روز كشف حقايق و بى اثر بودن شرك است. «ضَلُّوا عَنَّا»
2- غير خدا محو شدنى است. «ضَلُّوا عَنَّا»
3- حوادث قيامت، مشركان را به صورتى پريشان مىكند كه يك بار مىگويند:
معبودهاى ما محو شدند و بار ديگر مىگويند: ما اصلًا معبودى را پرستش نمىكرديم. ضَلُّوا عَنَّا ... لَمْ نَكُنْ نَدْعُوا
4- خداوند بدون جهت كسى را گمراه نمىكند. (ضلالت الهى كيفر كفر كافران است). «يُضِلُّ اللَّهُ الْكافِرِينَ»
تفسير نور(10جلدى)، ج8، ص: 292
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
ثُمَّ قِيلَ لَهُمْ أَيْنَ ما كُنْتُمْ تُشْرِكُونَ (73)
ثُمَّ قِيلَ لَهُمْ: پس گفته شود مرايشان را يعنى ملائكه آنها را گويند، أَيْنَ ما كُنْتُمْ تُشْرِكُونَ: كجايند آنانكه شما شريك قرار مىداديد و مىپرستيديد.
هنگاميكه غلها در گردنهاى آنها است و زنجيرها كشيده ميشوند
در آب داغ پس در آتش سوزانده شوند
پس گفته شود مر آنها را كجايند آنچه بوديد كه شريك قرار ميداديد
غير از خدا آنانرا گويند گم شدند از ما بلكه نبوديم كه بخوانيم پيش از اين چيزى را اين چنين بگمراهى واميگذارد خدا كافران را
اين براى آنستكه بوديد خوشحال ميشديد در زمين بناحق و براى آنستكه بوديد چنانكه نشاط داشتيد.
تفسير
ظاهرا اذا الاغلال متعلّق است بسوف يعلمون در آيه سابقه يعنى ميدانند نتيجه سوء اعمال خودشان را وقتى كه غلها در گردنهاشان باشد و با زنجيرها كشيده شوند در كنار آب جوشانى كه براى تشريفات ورودى آنها تهيه شده و بعدا هيزم آتش جهنم شوند و ظاهرا و السلاسل عطف بر اغلال است و يسحبون حال است از آنها و محتمل است و السّلاسل مبتدا باشد و يسحبون خبر آن و در هر حال كلمه بها كه راجع بسلاسل است حذف شده چون با زنجيرها كشيده ميشوند پس ملائكه غضب بآنها گويند كجايند آنانكه شما براى خدا شريك قرار ميداديد در دنيا و آنها جواب گويند ما گم كرديم آنها را يا اثرى از آنها ظاهر نيست بلكه مانند آن است حال ما كه در دنيا ابدا عبادت نكرده باشيم چيزيرا چون بهيچ وجه خيرى از آنها بما نميرسد اين چنين خدا بحال گمراهى واميگذارد و سلب توفيق مينمايد از كسانيكه از روى عناد و لجاج و تعصّب و تكبّر منكر آيات
جلد 4 صفحه 540
الهى شدند كه معبودهاى خودشان را از دست داده و از عبادتشان ثمرى نبردهاند و حال آنها گرديده مانند شخص متحيّرى كه اول اقرار ميكند و بعدا انكار مينمايد چون بعضى گفتهاند واقعا ميگويند ما در دنيا مشرك نبوديم يا چيزى را كه مستحق عبادت باشد پرستش ننموديم و بنابر اين صدر و ذيل كلامشان خالى از تنافى و تشويش نيست چون اولا گفتند آنچه شريك قرار داديم گم شدند از ما و ثانيا گفتند ما آنها را در دنيا پرستش ننموديم و اين خذلان و سلب توفيق الهى از آنها براى آن بود كه خوشحال بودند در دنيا بمخالفت پيغمبر صلّى اللّه عليه و اله و سلّم و سركشى از فرمان خدا و پرستش بتها و سرگرم بودند بعيش و نوش و نشاط و عشرت و يادى از آخرت نمىنمودند و براى مبالغه در توبيخ و ملامت در آيه اخيره عدول از غيبت بخطاب شده است و گفتهاند فرح اعمّ از حق و باطل است لذا مقيّد بغير حق شده و مرح مخصوص بباطل است و از بعضى روايات استفاده ميشود كه دشمنان ائمه اطهار هم از مصاديق اين آياتند و اين عذابها شامل حال آنها خواهد شد و چنانچه خداوند كسانيرا كه تكذيب نمودند كتاب را مشرك و كافر خوانده كسانى هم كه تكذيب نمودند بيانات پيغمبر صلى اللّه عليه و اله را در تأويل كتاب مشرك و كافرند و بعضى مرح را بفرح زياد تفسير نمودهاند.
كَذلِكَ يُضِلُّ اللّهُ الكافِرِينَ همين نحو است حال ساير كفّار و معاندين و ناصبين و كساني که اهل آتش هستند که ملحق بكافرين هستند و مكرّر معني اضلال الهي را تذكّر دادهايم که آنها را بخود واميگذارد.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 73)- علاوه بر این عذابهای جسمانی آنها را با یک سلسله عذابهای دردناک روحی مجازات میکنند، از جمله همان است که در این آیه به آن اشاره کرده، میفرماید: «سپس به آنها گفته میشود: کجایند آنچه را همتای خدا قرار میدادید»؟! (ثُمَّ قِیلَ لَهُمْ أَیْنَ ما کُنْتُمْ تُشْرِکُونَ).
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید: