آیه 5 سوره روم

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مشاهده آیه در سوره

بِنَصْرِ اللَّهِ ۚ يَنْصُرُ مَنْ يَشَاءُ ۖ وَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ

مشاهده آیه در سوره


<<4 آیه 5 سوره روم 6>>
سوره : سوره روم (30)
جزء : 21
نزول : مکه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

به یاری خدا، که خدا هر که را بخواهد نصرت و فیروزی می‌بخشد و اوست که مقتدر و مهربان است.

ترجمه های انگلیسی(English translations)

at Allah’s help. He helps whomever He wishes, and He is the All-mighty, the All-merciful.

معانی کلمات آیه

«بِنَصْرِاللهِ»: متعلّق به (یَفْرَحُ) است.

نزول

شأن نزول آیات 2 تا 5:

«شیخ طوسى» گویند: در سبب نزول این آیات چنین معروف است وقتى که رومیان در جنگى مغلوب ایرانیان شدند، مشرکین خوشحال گردیدند از این که ایرانیان که اهل کتاب نبودند بر رومیان که اهل کتاب (مسیحى) بودند، غالب گشتند و روى این قیاس مى گفتند: سرانجام ما نیز که اهل کتاب نیستیم بر محمد و یارانش که اهل کتاب هستند پیروز خواهیم گشت.

این موضوع بر مسلمین گران آمد و خداوند با نزول این آیات خبر داد که اگر چه روم مغلوب شده است ولى بزودى جنگ دیگرى دوباره میان آن‌ها برپا خواهد شد و در این جنگ رومیان غالب خواهند گردید آن هم در عرض چند سال و بضع عدد ما بین سه سال تا ده سال مى باشد و این موضوع از معجزات قرآن است که براى رسول خدا صلى الله علیه و آله از امر غیب که اتفاق نیفتاده بود خبر داده است.[۱]

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


جلد 7 - صفحه 177

سیمای سوره‌ى روم‌

اين سوره شصت آيه دارد و در مكّه نازل شده است.

همانند بسيارى از سوره‌هاى مكى، موضوع اصلى اين سوره، مبدأ و معاد و گفتگوهاى اهل ايمان و كفر در اين زمينه است.

اين سوره با پيشگويى پيروزى روميان بر ايرانيان در جنگ آغاز مى‌شود و به همين مناسبت، سوره «روم» نام گرفته است.

بخش عمده آيات اين سوره، به ذكر نعمت‌هاى الهى در آسمان و زمين و نظام زوجيّت در گياهان و حيوانات، آفرينش انسان از خاك و پيوند زن و مرد، تلاش در روز و خواب در شب، بارش باران و وزش باد و حيات زمين پس از مرگ مى‌پردازد.

جلد 7 - صفحه 178


بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‌

به نام خداوند بخشنده‌ى مهربان‌

الم «1» غُلِبَتِ الرُّومُ «2»

الف، لام، ميم. روميان مغلوبِ (ايرانيان) شدند.

فِي أَدْنَى الْأَرْضِ وَ هُمْ مِنْ بَعْدِ غَلَبِهِمْ سَيَغْلِبُونَ «3»

(این شکست) در نزدیکترین سرزمین (رخ داد) ولی آنان بعد از مغلوب شدن، در آینده نزدیکی پیروز خواهند شد.

فِي بِضْعِ سِنِينَ لِلَّهِ الْأَمْرُ مِنْ قَبْلُ وَ مِنْ بَعْدُ وَ يَوْمَئِذٍ يَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ «4»

(این پیروزی) در چند سال (آینده خواهد بود)، قبل از پیروزی و شکست و بعد از آن، کار تنها به دست خداست و در آن روز (پیروزی)، مؤمنان خوشحال خواهند شد.

بِنَصْرِ اللَّهِ يَنْصُرُ مَنْ يَشاءُ وَ هُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ «5»

خداوند هر كس را بخواهد، به يارى خود يارى مى‌كند، و او قدرتمند و نفوذ ناپذير مهربان است.

جلد 7 - صفحه 179

نکته ها

كلمه‌ى‌ «بِضْعِ» به معناى قطعه است، چنانكه پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمودند: «فاطمة بضعة منى» «1» فاطمه پاره‌ى تن من است. گاهى مراد از «بِضْعِ»، قطعه‌اى از زمان (بين سه تا نه سال) است.

سؤال: پيروزى سپاه روم بر ايرانيان، چه ربطى به مسلمانان دارد كه قرآن مى‌فرمايد: «يَوْمَئِذٍ يَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ»

پاسخ: پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله نامه‌اى به پادشاهان ايران و روم نوشت و آن دو را به دين مبين اسلام دعوت كرد. خسرو پرويز، شاه ايران نامه رسول خدا صلى الله عليه و آله را پاره كرد، ولى قيصر روم به نامه پيامبر احترام گزارد. مسلمانان دوست داشتند روميان- كه به نامه پيامبر احترام كردند- پيروز شوند، ولى آنان شكست خوردند ومسلمانان از اين حادثه ناراحت شدند. خداوند با نزول اين آيات به مسلمانان بشارت داد كه اگر چه روميان شكست خوردند، ولى در آينده نزديك پيروز خواهند شد و آن پيروزى، سبب شادى مؤمنان خواهد شد. «2»

آرى، جامعه‌ى ايمانى نبايد تنها به درون خود بنگرد، بلكه بايد نسبت به حوادث تلخ و شيرين ساير ملل نيز عكس العمل نشان دهد.

پیام ها

1- يكى از نشانه‌هاى اعجاز قرآن، پيشگويى‌هاى صادقانه و محقّق آن است.

(روميان، از ايرانيان شكست خوردند، ولى قرآن پيشگويى مى‌كند كه چند سال ديگر روميان غالب خواهند شد و چنان شد.) «غُلِبَتِ‌- سَيَغْلِبُونَ»

2- با يك شكست، مأيوس نشويد. «غُلِبَتِ‌- سَيَغْلِبُونَ»

3- در پيروزى‌ها و شكست‌ها، محوريّت توحيد فراموش نشود. «لِلَّهِ الْأَمْرُ مِنْ قَبْلُ وَ مِنْ بَعْدُ»

4- هم پيروزى را از او بدانيم و هم ساز و برگ نظامى را. «بِنَصْرِ اللَّهِ يَنْصُرُ»

«1». وسائل، ج 20، ص 67.

«2». تفسير نورالثقلين.

جلد 7 - صفحه 180

5- دليل نصرت الهى، عزّت و رحمت اوست. يَنْصُرُ ... وَ هُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ‌

پانویس

  1. پرش به بالا ابن ابى حاتم در تفسیر خود نیز از ابن شهاب روایت نموده است.

منابع