آیه 54 سوره نساء

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مشاهده آیه در سوره

أَمْ يَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلَىٰ مَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ ۖ فَقَدْ آتَيْنَا آلَ إِبْرَاهِيمَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَآتَيْنَاهُمْ مُلْكًا عَظِيمًا

مشاهده آیه در سوره


<<53 آیه 54 سوره نساء 55>>
سوره : سوره نساء (4)
جزء : 5
نزول : مدینه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

بلکه حسد می‌ورزند با مردم (یعنی پیامبر و مسلمین) چون آنها را خدا به فضل خود برخوردار نمود. که البته ما به آل ابراهیم کتاب و حکمت دادیم و به آنها ملک و سلطنتی بزرگ عطا کردیم.

ترجمه های انگلیسی(English translations)

Do they envy those people for what Allah has given them out of His bounty? We have certainly given the progeny of Abraham the Book and wisdom, and We have given them a great sovereignty.

معانی کلمات آیه

«النَّاس»: توده مردم. در اینجا مراد پیغمبر، یا او و مؤمنان، و یا ملّت عرب است. «الْحِکْمَة»: شناخت اسرار شریعت و رموز اشیاء. فهم اسرار موجود در کتاب آسمانی. نبوّت. «مُلْکاً عَظِیماً»: مراد حکومت بر دلها یا سلطنت بر ممالک از سوی برخی از پیغمبران ابراهیمی است.

نزول

محل نزول:

این آیه همچون دیگر آیات سوره نساء در مدینه بر پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نازل گردیده است. [۱]

شأن نزول:

از طريق عوفى از ابن عباس نقل شده كه اهل كتاب مى گفتند: محمد پنداشته آنچه كه براى ما آمده از كتاب آسمانى براى او هم آمده است. در صورتى كه كوشش او جز ازدواج و نكاح چيز ديگرى نيست زيرا داراى 9 زن مى باشد و مى گفتند كدام پادشاه است كه به اين كيفيت باشد و نيز مى گفتند اگر محمد پيامبر مى بود به زنان رغبت نمى نمود سپس اين آية نازل گرديد و فرمود كه محمد از آل ابراهيم است در صورتى كه خودتان مى گوئيد كه از آل ابراهيم پيامبرانى مانند داود و سليمان بودند كه داراى زنان بسيارى بوده اند.[۲]

و نيز ابن شهر آشوب بعد از چند واسطه از كلبى، او از ابوصالح و او از ابن عباس نقل كند كه درباره رسول خدا صلى الله عليه و آله و على مرتضى عليه‌السلام نازل شده است.[۳]

شيخ بزرگوار ما اشاره مختصرى به اين موضوع نموده ولى به عنوان شأن و نزول نياورده است.[۴]

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


أَمْ يَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلى‌ ما آتاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ فَقَدْ آتَيْنا آلَ إِبْراهِيمَ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ آتَيْناهُمْ مُلْكاً عَظِيماً «54»

يا اينكه (يهوديان) نسبت به مردم (مسلمان) به خاطر آنچه كه خداوند از فضل خويش به آنان داده است، حسد مى‌ورزند. همانا ما قبلًا به آل‌ابراهيم (كه شما از نسل او هستيد نيز) كتاب آسمانى و حكمت و سلطنت بزرگى داديم. (چرا اكنون به آل‌محمّد عليهم السلام ندهيم؟)

نکته ها

آيه‌ى قبل اشاره به بخل يهود بود و در اين آيه به حسادتشان اشاره شده است و حسد از بخل بدتر است. چون در بخل مال خود را نمى‌بخشد، ولى در حسد از بخششِ ديگرى هم ناراحت است.

يهود كه پيشتر مورد لطف و نعمت خدا قرار گرفته‌اند، چرا از اينكه ديگران به نعمت و قدرتى برسند، از روى حسد، ناراحت مى‌شوند؟ چرا آل‌ابراهيم برخوردار باشند و آل‌محمّد و بنى‌هاشم، محروم؟

جلد 2 - صفحه 85

در روايات، اهل‌بيت فرموده‌اند: آنان كه مورد حسادت قرار گرفته‌اند، ماييم. «1»

در حديث از امام صادق عليه السلام مى‌خوانيم كه فرمود: مراد از «كتاب»، نبوّت و مراد از «حكمت»، فهم و قضاوت و مراد از «ملك عظيم»، اطاعت مردم است. «2»

امام باقر عليه السلام در تفسير «ملك عظيم» فرمود: مراد آن است كه خداوند در ميان آنان امامان بر حقّ قرار داد. «3»

در حديث ديگر از حضرت على عليه السلام مى‌خوانيم كه فرمود: مراد از آل‌ابراهيم ما اهل‌بيت پيامبر هستيم. «4»

پیام ها

1- حسود، در مقابل اراده‌ى خدا قد علم مى‌كند. «يَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلى‌ ما آتاهُمُ اللَّهُ»

2- منشأ همه‌ى نعمت‌ها و بهره‌گيرى‌ها فضل خداست. «مِنْ فَضْلِهِ» به جاى آرزوى زوال نعمت ديگران، از خداوند آرزوى فضل او را داشته باشيد.

3- همسويى اهل كتاب با مشركان و قضاوت بر اينكه شرك شما بهتر از توحيد مسلمانان است، به خاطر حسادت است. در آيات قبل خوانديم كه يهوديان به مشركان گفتند: هؤُلاءِ أَهْدى‌ ... در اين آيه مى‌خوانيم: «أَمْ يَحْسُدُونَ»

4- همه‌ى الطاف از اوست. (سه بار كلمه‌ «آتَيْنا» تكرار شده است)

5- حكومت الهى بايد بدست كسانى باشد كه قبل از حكومت، داراى مقام معنوى و علمى و بينش بالايى باشند. نام كتاب و حكمت قبل از ملك عظيم آمده است. (آرى نعمت‌هاى معنوى بر مادّى مقدّم است.) آتَيْنا ... الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ آتَيْناهُمْ مُلْكاً عَظِيماً

«1». كافى، ج 1، ص 186.

«2». كافى، ج 1، ص 306.

«3». كافى، ج 1، ص 306.

«4». بحار، ج 28، ص 275.

تفسير نور(10جلدى)، ج‌2، ص: 86

پانویس

  1. پرش به بالا طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ‌3، ص 3.
  2. پرش به بالا تفسير ابن ابى‌حاتم.
  3. پرش به بالا البرهان في تفسير القرآن.
  4. پرش به بالا محمدباقر محقق،‌ نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه، ص 210.

منابع