آیه 51 سوره طه

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مشاهده آیه در سوره

قَالَ فَمَا بَالُ الْقُرُونِ الْأُولَىٰ

مشاهده آیه در سوره


<<50 آیه 51 سوره طه 52>>
سوره : سوره طه (20)
جزء : 16
نزول : مکه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

فرعون گفت: پس حال اقوام سلف (که خداشناس و خداپرست نبودند) چیست؟

ترجمه های انگلیسی(English translations)

He said, ‘What about the former generations?’

معانی کلمات آیه

بال: حال، شأن، به معنى قلب نيز آيد ولى در اينجا مراد نيست. قرون: مردمان (مريم/ 74).[۱]

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


قالَ فَمَنْ رَبُّكُما يا مُوسى‌ «49»

(فرعون) گفت: اى موسى! پس پروردگار شما دو نفر كيست؟!

قالَ رَبُّنَا الَّذِي أَعْطى‌ كُلَّ شَيْ‌ءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدى‌ «50»

(موسى) گفت: پروردگار ما كسى است كه به هر چيزى آفرينش خاص آن را عطا كرده وآنگاه (آن را به راه كمال) هدايت فرمود.

قالَ فَما بالُ الْقُرُونِ الْأُولى‌ «51»

(فرعون) گفت: پس حال نسل‌هاى پيشين چگونه است؟!

نکته ها

«بالُ» به معناى فكر است، ولى به معناى حال نيز بكار مى‌رود.

آنچه در نزد فرعون مطرح بود، ربوبيّت است، نه الوهيت و خالقيت، زيرا او ادعاى خالقيت نمى‌كرد و خود نيز الهه داشت؛ «وَ يَذَرَكَ وَ آلِهَتَكَ» «1» و ساير كفّار نيز «اللَّهُ» را بعنوان خالق قبول داشتند، وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ* ... لَيَقُولُنَّ اللَّهُ‌ «2»*، بلكه ادعاى فرعون، رهبرى و حاكميّت مطلقه خودش بود، از اين روى موسى عليه السلام در جواب فرمود: خالق، مدبّر و حاكم هستى يكى است.

همه‌ى انبيا مردم را دعوت به توحيد كرده و تنها راه كمال و هدايت را از جانب خدا دانسته‌اند: حضرت ابراهيم عليه السلام فرمود: «الَّذِي خَلَقَنِي فَهُوَ يَهْدِينِ» «3»، خدايى كه مرا آفريد پس او مرا هدايت كرد. موسى عليه السلام فرمود: «أَعْطى‌ كُلَّ شَيْ‌ءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدى‌» «4» او به هر چيز آفرينش داده و هدايت كرد و حضرت محمّد صلى الله عليه و آله فرمود: «الَّذِي خَلَقَ فَسَوَّى، وَ الَّذِي قَدَّرَ


«1». اعراف، 127.

«2». عنكبوت، 61.

«3». طه، 50.

«4». شعراء، 78.

جلد 5 - صفحه 351

فَهَدى‌» «1» خدايى كه آفريد سپس تعديل كرد وكسى كه اندازه گرفت‌ وهدايت كرد.

رهبرى حركت وقيام با موسى عليه السلام بود. «يا مُوسى‌» اگر چه موسى و هارون به سوى‌ فرعون رفتند و او ابتدا گفت: «فَمَنْ رَبُّكُما»، ولى رهبر موسى بود، لذا فرعون بلافاصله اضافه كرد: «يا مُوسى‌».

پیام ها

1- آنچه مورد ادّعا و نزاع است، ربوبيّت خداوند است، نه خالقيّت. «فَمَنْ رَبُّكُما»

2- روحيّه‌ى استكبار و غرور طاغوتى حتّى در گفتار و شيوه‌ى سؤال نيز مشهود است. به جاى اينكه بپرسد «مَن ربّى»، گفت: «فَمَنْ رَبُّكُما»

3- ما از خداوند طلبى نداريم، هر چه هست عطاى اوست. «أَعْطى‌ كُلَّ شَيْ‌ءٍ»

4- خداوند يكتا، هم مى‌آفريند و هم با هدايت تكوينى اداره مى‌كند. «أَعْطى‌ كُلَّ شَيْ‌ءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدى‌» (آرى او پس از آفرينش، راه ادامه‌ى زندگى و كمال را نيز در آنان قرار داده است. «ثُمَّ هَدى‌»)

5- خداوند به هر موجودى، آفرينش كامل و ويژگى‌هايى متناسب با او عطا كرده است. «خَلْقَهُ»

6- لازمه‌ى ربوبيت الهى، هدايت اوست. رَبُّنَا ... ثُمَّ هَدى‌

7- ربوبيّت، حقِ كسى است كه آفريدگار است. «رَبُّنَا الَّذِي أَعْطى‌ كُلَّ شَيْ‌ءٍ خَلْقَهُ»

8- همه‌ى موجودات، مشمول هدايت الهى هستند. تمام قوانين حاكم بر هستى و غرايز موجود در انسان‌ها و حيوانات، از هدايت الهى است. «خَلْقَهُ ثُمَّ هَدى‌»

9- در برابر منطق نبايد به راه نياكان تكيه كرد. «فَما بالُ الْقُرُونِ الْأُولى‌»

موسى عليه السلام با منطق سخن مى‌گويد ولى فرعون، مسير بحث را به تاريخ مى‌كشاند، تا عواطف مردم را تحريك كند. «فَما بالُ الْقُرُونِ الْأُولى‌»


«1». اعلى، 2- 3.

تفسير نور(10جلدى)، ج‌5، ص: 352

پانویس

  1. پرش به بالا تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی

منابع