آیه 3 سوره زمر

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مشاهده آیه در سوره

أَلَا لِلَّهِ الدِّينُ الْخَالِصُ ۚ وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ أَوْلِيَاءَ مَا نَعْبُدُهُمْ إِلَّا لِيُقَرِّبُونَا إِلَى اللَّهِ زُلْفَىٰ إِنَّ اللَّهَ يَحْكُمُ بَيْنَهُمْ فِي مَا هُمْ فِيهِ يَخْتَلِفُونَ ۗ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي مَنْ هُوَ كَاذِبٌ كَفَّارٌ

مشاهده آیه در سوره


<<2 آیه 3 سوره زمر 4>>
سوره : سوره زمر (39)
جزء : 23
نزول : مکه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

آگاه باشید که دین خالص (بی هیچ شرک و ریا) برای خداست، و آنان که غیر خدا را (چون بتان و فرعونان) به دوستی و پرستش برگرفتند (گفتند) ما آن بتان را نمی‌پرستیم مگر برای اینکه ما را به درگاه خدا نیک مقرب گردانند. خدا البته (این عذر نپذیرد و) میان آنها در آنچه اختلاف می‌کنند حکم خواهد کرد، که خدا هرگز آن کس را که بسیار دروغگو و کافر نعمت است هدایت نخواهد کرد.

ترجمه های انگلیسی(English translations)

Indeed, only exclusive faith is worthy of Allah, and those who take other as awliya besides Him [claiming,] ‘We only worship them so that they may bring us near to Allah,’ Allah will judge between them concerning that about which they differ. Indeed Allah does not guide someone who is a liar and an ingrate.

معانی کلمات آیه

  • زلفى: مصدر است به معنى تقرّب و نيز به معنى مقام و منزلت آيت، مراد از آن در آيه معناى مصدرى است.
  • كفار: بسيار كافر و بسيار ناسپاس: با قرائن معلوم مى‏‌شود.[۱]

نزول

جویبر از ابن عباس نقل کند که این آیه درباره سه طائفه نازل گردیده که عبارت بودند از: عامر و کنانة و بنى سلمة زیرا اینان بت مى پرستیدند و معتقد بودند که فرشتگان دختران خدایند و مى گفتند: این بت ها را به خاطر تقرب و نزدیکى به سوى خداوند مى پرستیم.[۲]

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


أَلا لِلَّهِ الدِّينُ الْخالِصُ وَ الَّذِينَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ أَوْلِياءَ ما نَعْبُدُهُمْ إِلَّا لِيُقَرِّبُونا إِلَى اللَّهِ زُلْفى‌ إِنَّ اللَّهَ يَحْكُمُ بَيْنَهُمْ فِي ما هُمْ فِيهِ يَخْتَلِفُونَ إِنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي مَنْ هُوَ كاذِبٌ كَفَّارٌ «3»

آگاه باشيد كه دين خالص مخصوص خداوند است و كسانى كه به جاى خداوند معبودهايى را برگزيدند (و در توجيه كار خود گفتند:) ما آنها را نمى‌پرستيم مگر براى آن كه ما را هر چه بيش‌تر به خدا نزديك كنند، همانا خداوند درباره‌ى آن چه آنان بر سر آن اختلاف مى‌كنند، ميانشان داورى خواهد كرد. البتّه خداوند كسى را كه دروغگوى كفران پيشه است هدايت نمى‌كند.

نکته ها

در آيه‌ى قبل به شخص پيامبر فرمود: عبادتت خالصانه باشد. «فَاعْبُدِ اللَّهَ مُخْلِصاً» در اين آيه به همه‌ى مردم مى‌فرمايد: تمام عبادت‌ها بايد براى خداوند باشد. «لِلَّهِ الدِّينُ الْخالِصُ»

شخصى به پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله گفت: ما اموال خود را به فقرا مى‌دهيم تا نام ما به نيكى برده شود. حضرت فرمود: خداوند تنها كار خالص را مى‌پذيرد و سپس اين آيه را تلاوت فرمود:

«1». ذاريات، 56.

جلد 8 - صفحه 141

أَلا لِلَّهِ الدِّينُ الْخالِصُ‌ ... «1»

براى بت پرستى ريشه‌هايى گفته‌اند، از جمله:

الف) براى احترام به بزرگان، مجسمه‌ى آنان را مى‌ساختند و با گذشت زمان اين مجسّمه‌ها به صورت مستقل پرستش مى‌شد.

ب) بت‌پرستان گمان مى‌كردند انسان نمى‌تواند مستقيماً با خدا ارتباط برقرار كند و نياز به واسطه‌هاى مقدّس دارد، لذا براى مقدّسين تمثالى مى‌ساختند كه به مرور زمان اين سمبل‌ها به صورت بت در آمد.

پیام ها

1- در شيوه‌ى تبليغ، مخاطب را حسّاس كنيد. (كلمه‌ «أَلا» يعنى آگاه باش كه مسئله مهمّى است)

2- تمام مكاتب بشرى با خرافات و هوس‌ها آلوده هستند و دين خالص، تنها از آن خداست. «لِلَّهِ الدِّينُ الْخالِصُ»

3- ارزش دين به خالص بودن آن است وگرنه هوس‌ها و خرافات آن را مسخ مى‌كند. «لِلَّهِ الدِّينُ الْخالِصُ»

4- منحرفان، انحرافات خود را توجيه مى‌كنند. بت‌پرستان مى‌گويند: ما بت‌ها را مى‌پرستيم زيرا نمى‌توانيم بدون واسطه به خدا نزديك شويم. «ما نَعْبُدُهُمْ إِلَّا لِيُقَرِّبُونا»

5- خداجويى، امرى نهفته در وجود انسان حتّى مشركان است. «لِيُقَرِّبُونا إِلَى اللَّهِ زُلْفى‌»

6- در پيشگاه الهى بعضى واسطه‌ها مورد قبول و سفارش خداوند است. «وَ ابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسِيلَةَ» «2» ولى بعضى وسيله‌ها مثل بت مورد قبول نيست. «ما نَعْبُدُهُمْ إِلَّا لِيُقَرِّبُونا إِلَى اللَّهِ زُلْفى‌»

«1». تفسير درّالمنثور.

«2». مائده، 35.

جلد 8 - صفحه 142

7- بت پرستان مكّه خدا را قبول داشتند و بت‌ها را واسطه قرب به او مى‌پنداشتند.

«إِلَى اللَّهِ زُلْفى‌»

8- مشركان به شفاعت عقيده داشتند لكن شفيع خود را بت‌ها مى‌پنداشتند. «إِلَى اللَّهِ زُلْفى‌»

9- قرب به خدا محبوب همه است. «لِيُقَرِّبُونا إِلَى اللَّهِ زُلْفى‌»

10- قيامت روز پايان اختلافات است. يَحْكُمُ بَيْنَهُمْ فِي ما ... يَخْتَلِفُونَ‌

11- بستر هدايت الهى را بايد انسان در خود فراهم كند و دروغ و كفران، انسان را از قابليّت هدايت مى‌اندازد. «لا يَهْدِي مَنْ هُوَ كاذِبٌ كَفَّارٌ»

12- دروغ مى‌تواند مقدّمه انحراف دائمى شود. «كاذِبٌ كَفَّارٌ»

13- تقرب آفرينى بت‌ها عقيده‌اى است بس دروغ. «كاذِبٌ»

14- بت‌ها نزد بت پرستان به مانند موجودات عاقل و فهيم بودند. (ما نَعْبُدُهُمْ إِلَّا ... كلمه‌ «هُمْ» براى افراد با شعور بكار مى‌رود.)

پانویس

  1. پرش به بالا تفسير احسن الحديث، سید علی اکبر قرشی، ج9، ص262
  2. پرش به بالا لباب النقول فی اسباب النزول.

منابع