آیه 24 سوره ق
<<23 | آیه 24 سوره ق | 25>> | ||||||||||||||
|
محتویات
ترجمه های فارسی
(و خطاب آید که) امروز هر کافر معاند را به دوزخ درافکنید.
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
- كفار: بسيار كافر. بسيار ناسپاس.
- عنيد: طاغى، لجوج، ستيزه جو. عاند و عنيد كسى است كه دانسته از حق امتناع كند «عند عنودا: خالف الحق و رده عارفا به».[۱]
نزول
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: این آیه درباره من و على بن ابىطالب نازل گردیده است. هنگامى که روز قیامت برپا شود، خداوند من و على را شفاعت خواهد کرد سپس خداوند خطاب به ما فرماید، داخل جهنم کنید کسانى که با شما دو نفر دشمنى ورزند و نیز به بهشت وارد کنید کسانى که دوستدار شما باشند.[۲]
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ جاءَتْ كُلُّ نَفْسٍ مَعَها سائِقٌ وَ شَهِيدٌ «21» لَقَدْ كُنْتَ فِي غَفْلَةٍ مِنْ هذا فَكَشَفْنا عَنْكَ غِطاءَكَ فَبَصَرُكَ الْيَوْمَ حَدِيدٌ «22»
و هركس (به صحنه قيامت) مىآيد، با او دو فرشته است كه يكى او را به جلو سوق مىدهد و ديگرى گواه اوست. (به او گفته مىشود:) همانا از اين صحنه در غفلتى (عميق) بودى، پس پرده (غفلت) تو را كنار زديم وامروز چشمت تيزبين شده است.
وَ قالَ قَرِينُهُ هذا ما لَدَيَّ عَتِيدٌ «23»
و (فرشته) همراه او گويد: اينك (نامه اعمال او) نزد من آماده است.
أَلْقِيا فِي جَهَنَّمَ كُلَّ كَفَّارٍ عَنِيدٍ «24» مَنَّاعٍ لِلْخَيْرِ مُعْتَدٍ مُرِيبٍ «25»
(خداوند به دو فرشته سائق و شهيد خطاب مىكند:) هر كفرپيشه لجوج را به دوزخ افكنيد. (آن كه) سخت مانع خير است و متجاوز و شبهه افكن.
الَّذِي جَعَلَ مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَرَ فَأَلْقِياهُ فِي الْعَذابِ الشَّدِيدِ «26»
جلد 9 - صفحه 220
آنكه با خداوند يكتا، معبود ديگرى قرارداد، پس او را در عذاب سخت بيفكنيد.
نکته ها
در قيامت، مراحل طبيعى يك دادگاه طى مىشود تا حكم صادر شود: ابتدا حضور شاهد «سائِقٌ وَ شَهِيدٌ»، پس از آن، محاكمه و تفهيم جرم، «كُنْتَ فِي غَفْلَةٍ» و سپس صدور حكم. «أَلْقِيا فِي جَهَنَّمَ»
«عَتِيدٌ» اشاره به نظم و ضبط دقيق فرشتگان دارد و «عَتِيدٌ» به معناى لجوج و عنود است، «مَنَّاعٍ» از «منع» به معناى بخيل، شدت بخل و منع را بيان مىكند و «مُرِيبٍ» به كسى گويند كه ديگران را به شك مىاندازد، آن هم شكى همراه با بدبينى.
واژه «كَفَّارٍ» بيانگر اوج و عمق كفر در وجود يك انسان است كه طبيعتاً از عناد و لجاجتى سخت حكايت دارد. كفرى كه او را از هر چيزى باز مىدارد، به ستم و تجاوز مىكشاند و در ديگران نيز نسبت به حقّانيّت راه خدا ترديد ايجاد مىكند. طبيعى است كه پايان كار چنين فردى، دوزخ و عذاب سخت است.
مردم در برابر كار خير، چند گروه هستند:
گروهى كارشان خير است و در كار خير سبقت مىگيرند. «فَاسْتَبِقُوا الْخَيْراتِ» «1»
گروهى سرچشمه خير هستند و ديگران را به آن دعوت مىكنند. «يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ» «2»
امّا گروهى به شدت مانع خير هستند. «مَنَّاعٍ لِلْخَيْرِ»
ميان جرم انسان و كيفر الهى، تناسب وجود دارد. كسىكه مرتكب كفر و عناد و منع خير و تجاوز، شبههافكنى و شرك شود، بايد عذابش شديد باشد. «فِي الْعَذابِ الشَّدِيدِ»
امام باقر و امام صادق عليهما السلام فرمودند: مراد از «قَرِينُهُ» فرشتهاى است كه شاهد بر اوست. «3»
دو فرشتهى مأمور پرتاب مجرمان به جهنّم، يا رقيب و عتيد هستند و يا سائق و شهيد.
پیام ها
1- هر يك از انسانها در قيامت حاضر شده و همچون دادگاه دنيوى، همراه با فرشتهاى مراقب است كه او را تحت نظر دارد. «وَ جاءَتْ كُلُّ نَفْسٍ مَعَها سائِقٌ»
«1». بقره، 148.
«2». آلعمران، 104.
«3». تفسير نمونه.
جلد 9 - صفحه 221
2- در قيامت، نه توان فرار و نه توان انكار است. «مَعَها سائِقٌ وَ شَهِيدٌ»
3- وظيفه و مسئوليّت هر فرشتهاى، معيّن است. «سائِقٌ وَ شَهِيدٌ»
4- غفلت انسان، عميق و فراگير است. «فِي غَفْلَةٍ» (تنوين نشانه اهميّت و (سياق) «فِي» نشانه احاطه و فراگير بودن آن است)
5- دنيا و جلوههاى آن، به روى انسان پرده غفلت مىاندازد. غَفْلَةٍ ... غِطاءَكَ
6- انسان با اعمال خويش، براى خود پردههاى غفلت بوجود مىآورد. «غِطاءَكَ»
7- دنيا، دار غفلت و آخرت، سراى هوشيارى است. كُنْتَ فِي غَفْلَةٍ ... فَبَصَرُكَ الْيَوْمَ حَدِيدٌ
8- پردههايى كه انسان با رفتار خود براى خويش به وجود مىآورد، حجاب حقبينى او مىشود و روزى كه پردهها كنار رود، ديد او واقعى مىشود. غِطاءَكَ ... فَبَصَرُكَ الْيَوْمَ حَدِيدٌ
9- انسان غافل، در دنيا سطحىنگر است و ديد عميق ندارد ولى روز قيامت چشمش باز و تيزبين مىشود. فِي غَفْلَةٍ ... الْيَوْمَ حَدِيدٌ
10- فرمانِ انداختن به دوزخ، بيانگر حقارت و ذلت دوزخيان است. «أَلْقِيا»
11- ملاك در قيامت، عملكرد انسان است، از هر جنس و نژاد و قبيلهاى كه باشد. «كُلَّ كَفَّارٍ»
12- آنچه سبب دوزخى شدن است، كفر و انكار لجوجانه است نه جاهلانه. «كَفَّارٍ عَنِيدٍ»
13- كفر و شرك، سرچشمه ارتكاب مفاسد است. كَفَّارٍ ... مَنَّاعٍ لِلْخَيْرِ مُعْتَدٍ مُرِيبٍ الَّذِي جَعَلَ مَعَ اللَّهِ
14- احكام دادگاه الهى به قدرى محكم و حكيمانه است كه تجديد نظر ندارد. أَلْقِيا فِي جَهَنَّمَ كُلَّ كَفَّارٍ عَنِيدٍ ... فَأَلْقِياهُ فِي الْعَذابِ الشَّدِيدِ
15- دوزخ، داراى دركات و طبقات مختلفى از عذاب است. أَلْقِيا فِي جَهَنَّمَ ... فَأَلْقِياهُ فِي الْعَذابِ الشَّدِيدِ
تفسير نور(10جلدى)، ج9، ص: 222
پانویس
- پرش به بالا ↑ تفسير احسن الحديث، سید علی اکبر قرشی، ج10، ص306
- پرش به بالا ↑ کتاب امالى از شیخ طوسى.
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
- محمدباقر محقق، نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه.