آیه 23 سوره زمر

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مشاهده آیه در سوره

اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدِيثِ كِتَابًا مُتَشَابِهًا مَثَانِيَ تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ ثُمَّ تَلِينُ جُلُودُهُمْ وَقُلُوبُهُمْ إِلَىٰ ذِكْرِ اللَّهِ ۚ ذَٰلِكَ هُدَى اللَّهِ يَهْدِي بِهِ مَنْ يَشَاءُ ۚ وَمَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِنْ هَادٍ

مشاهده آیه در سوره


<<22 آیه 23 سوره زمر 24>>
سوره : سوره زمر (39)
جزء : 23
نزول : مکه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

خدا قرآن را فرستاد که بهترین حدیث (و نیکوترین سخن آسمانی خدا) است، کتابی که آیاتش همه (در کمال فصاحت و اعجاز) با هم مشابه است و در آن ثنای خدا (و خاصان خدا) مکرر می‌شود، که از تلاوت (آیات قهر) آن خدا ترسان را لرزه بر اندام افتد و (با آیات رحمت) باز آرام و سکونت یابند و دلهایشان به ذکر خدا مشغول گردد. این (کتاب) همان (رحمت و) هدایت خداست که هر که را خواهد به آن رهبری فرماید، و هر کس را خدا به گمراهیش واگذارد دیگر هیچ هدایت کننده‌ای نخواهد داشت.

ترجمه های انگلیسی(English translations)

Allah has sent down the best of discourses, a scripture [composed] of similar motifs, whereat shiver the skins of those who fear their Lord, then their skins and hearts relax at Allah’s remembrance. That is Allah’s guidance, by which He guides whomever He wishes; and whomever Allah leads astray, has no guide.

معانی کلمات آیه

  • مثانى: در مجمع البيان فرموده: ثنى در اصل به معنى عطف است عدد دو را از آن اثنان گويند كه يكى بر ديگرى عطف است و رويهم حساب مى‏‌شوند، به درود، ثنا گويند زيرا كه در مدح كردن صفات نيك به هم عطف مى‎‏شود، استثناء نيز از آنست كه مستثنى بر مستثنى منه عطف مى‏‌شود، مثانى جمع مثنيه است و به معنى منعطف مى‌‏باشد يعنى آياتى كه با هم ديگر انعطاف و سازش دارند.
  • تقشعر: «اقشعر جلده» يعنى پوستش لرزيد و منقبض گرديد. «قشعريرة»:لرزيدن.[۱]

نزول

سعد بن ابى وقاص گوید: قرآن به تدریج بر رسول خدا صلی الله علیه و آله نازل مى گردید و پیامبر هم آن را براى مردم قرائت می‌فرمود سپس عده اى به پیامبر گفتند: یا رسول اللّه چه خوب بود اگر خبر و حدیث تازه اى براى ما ذکر می‌نمودى سپس این آیه نازل گردید.[۲]

و نیز گویند، چنین گفتند: یا رسول اللّه چه خوب بود ما را متذکر می‌ساختى و پند و اندرز مى فرمودى سپس آیه 16 سوره حدید «أَلَمْ یأْنِ لِلَّذِینَ آمَنُوا أَنْ تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ» نازل شد.[۳]

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدِيثِ كِتاباً مُتَشابِهاً مَثانِيَ تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ ثُمَّ تَلِينُ جُلُودُهُمْ وَ قُلُوبُهُمْ إِلى‌ ذِكْرِ اللَّهِ ذلِكَ هُدَى اللَّهِ يَهْدِي بِهِ مَنْ يَشاءُ وَ مَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَما لَهُ مِنْ هادٍ «23»

خداوند بهترين سخن را در قالب كتابى نازل كرد (كه آياتش) متشابه (و مشابه يكديگر است). از (تلاوت آيات) آن پوست كسانى كه از پروردگارشان مى‌ترسند به لرزه مى‌افتد، سپس (با ايمان و انس) به ياد خدا پوست‌ها و دل‌هاى آنان نرم و آرام مى‌شود، اين است هدايت خداوند كه هر كه را بخواهد به آن هدايت مى‌كند و هر كه را خداوند (به خاطر فسق و فسادش) گمراه نمايد، پس هيچ هدايت كننده‌اى براى او نيست.

نکته ها

«حديث» به معناى سخن و گفتار است و مراد از حديث در اين آيه، قرآن است و «احسن الحديث» بودن قرآن به خاطر جامعيّت، حقّانيّت، استوارى، فصاحت و بلاغت قرآن است.

خود كلمه‌ى «متشابه» نيز متشابه است، يعنى چند معنا دارد. يك معناى آن چند پهلو بودن برخى آيات قرآن است، در برابر آيات محكم و روشن، كه در اين معنا متشابه، صفت بعضى آيات است. «هُنَّ أُمُّ الْكِتابِ وَ أُخَرُ مُتَشابِهاتٌ» «1» لكن متشابه در اين آيه به معناى شباهت آيات به يكديگر است كه بنابراين صفت تمام آيات است.

«مَثانِيَ» جمع مثنى به معناى گرايش است، يعنى آيات قرآن به يكديگر گرايش دارند و بعضى آيات، بعضى ديگر را تفسير مى‌كنند و به تعبيرى ديگر يك مفهوم را در قالب الفاظى متفاوت تكرار مى‌كنند.

«1». آل‌عمران، 7.

جلد 8 - صفحه 162

پیام ها

1- قرآن، بهترين گفتارهاست. «أَحْسَنَ الْحَدِيثِ» (زيرا صادق‌ترين سخن‌هاست، «وَ مَنْ أَصْدَقُ مِنَ اللَّهِ حَدِيثاً» «1» و حرف آخر و فصل الخطاب است. «فَبِأَيِّ حَدِيثٍ بَعْدَهُ يُؤْمِنُونَ» «2»)*

2- تمام آيات قرآن به يكديگر شباهت دارند و هيچ ناهماهنگى و تضادّى در آنها نيست. «مُتَشابِهاً»

3- خداترسى، در ظاهر جسم و بدنِ مؤمنان نمايان است و صورت آنان بيانگر سيرت آنان است. «تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ»

4- مؤمن، با شنيدن آيات عذاب خوف دارد، «تَقْشَعِرُّ» و با شنيدن آيات رحمت اميدوار مى‌شود. «ثُمَّ تَلِينُ جُلُودُهُمْ»

5- قرآن، كتاب هدايت الهى است. كِتاباً ... ذلِكَ هُدَى اللَّهِ‌

6- خداوند، اسباب هدايت را براى همه فراهم كرده است، امّا تنها گروهى اين هدايت را مى‌پذيرند. ذلِكَ هُدَى اللَّهِ‌ ... يَهْدِي‌ ... يُضْلِلِ‌

پانویس

  1. پرش به بالا تفسير احسن الحديث، سید علی اکبر قرشی، ج9، ص284
  2. پرش به بالا حاکم صاحب المستدرک و دیگران از علماء عامه.
  3. پرش به بالا تفسیر ابن ابى حاتم.

منابع