آیه 14 سوره محمد
| <<13 | آیه 14 سوره محمد | 15>> | |||||||||||||
| |||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
آیا آن کس که از خدای خود حجت علمی و برهانی (مانند قرآن) در دست دارد مانند کسانی است که عمل زشتشان در نظر زیبا جلوه کرده و پیرو هوای نفسانی خود شدند؟
آیا کسانی که بر دلیل روشنی از پروردگار خویش اند، مانند کسانی هستند که عمل زشتشان برای آنان آراسته شده و از هواهای نفسانی خود پیروی کرده اند؟
آيا كسى كه بر حجتى از جانب پروردگار خويش است، چون كسى است كه بدى كردارش براى او زيبا جلوه داده شده و هوسهاى خود را پيروى كرده‌اند؟
آيا كسى كه از جانب پرردگارش دليل روشنى دارد، همانند كسانى است كه كردار بدشان در نظرشان آراسته شده و از پى هواهاى خود مى‌روند؟
آیا کسی که دلیل روشنی از سوی پروردگارش دارد، همانند کسی است که زشتی اعمالش در نظرش آراسته شده و از هوای نفسشان پیروی می‌کنند؟!
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
«عَلی بَیِّنَةٍ مِّن رَّبِّهِ»: شناخت کامل و صحیحی از پروردگار خود دارد. دلائل و براهین قوی از سوی پروردگار خود دارد که رهنمودهای آسمانی است.
نزول
امام محمدباقر علیه‌السلام فرماید: این آیه درباره منافقین نازل شده است.[۱]
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
أَ فَمَنْ كانَ عَلى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّهِ كَمَنْ زُيِّنَ لَهُ سُوءُ عَمَلِهِ وَ اتَّبَعُوا أَهْواءَهُمْ «14»
پس آيا كسى كه بر دليل روشنى از طرف پروردگارش است، همچون كسى است كه بدى كردارش در نظرش آراسته شده و از هوس‌هايش پيروى كرده است؟
نکته ها
«بيّنه» در اصل به چيزى مى‌گويند كه ميان دو چيز فاصله و جدايى ايجاد مى‌كند به
جلد 9 - صفحه 75
گونه‌اى كه ديگر هيچ گونه ربط و اتصالى با هم نداشته باشند. به همين خاطر به دليل روشن و آشكارى كه حقّ را از باطل جدا مى‌كند «بيّنه» مى‌گويند. «1»
پيامبر با منطق و بيّنه به سراغ مردم مى‌آيد، ولى مردم با خوب پنداشتن راه خود و پيروى از هوسهاى خويش با او برخورد مى‌كنند.
رسالت پيامبر اسلام همراه با بيّنه است. آن حضرت از جانب خداوند مأمور است و از پيش خود حرفى ندارد و بر اين امر تأكيد مى‌ورزد. «إِنِّي عَلى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّي» «2»
پیام ها
1- تكيه‌گاه مؤمن، دليل و برهان است، «بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّهِ» امّا كفّار به پندار و هوس خويش تكيه دارند. «زُيِّنَ لَهُ سُوءُ عَمَلِهِ»
2- خودمحورى، نقطه مقابل خدامحورى است. كسى كه در برابر دليل و استدلال تواضع نكند، پيرو هوسهاى خود و ديگران خواهد شد. بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّهِ ... اتَّبَعُوا أَهْواءَهُمْ
3- انسان فطرتاً با بدى مخالف است و هر كجا مى‌خواهد دست به كار زشتى بزند، ابتدا آن را رنگ و لعاب زيبايى مى‌زند. «زُيِّنَ لَهُ سُوءُ عَمَلِهِ»
4- مقتضاى ربوبيّت، نشان دادن دلائل روشن است. «بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّهِ»
5- بعضى از كارها داراى قبح ذاتى است. يعنى ذات و حقيقت آن عوض نمى‌شود گرچه زيباسازى و تقلّب صورت بگيرد. «زُيِّنَ لَهُ سُوءُ عَمَلِهِ»
6- انسان براى رسيدن به خواسته‌هاى نفسانى، كارهاى زشت را به گونه‌اى توجيه مى‌كند كه انجام آن زيبا و پسنديده باشد. «زُيِّنَ لَهُ سُوءُ عَمَلِهِ وَ اتَّبَعُوا أَهْواءَهُمْ»
«1». تفسير نمونه.
«2». انعام، 57.
تفسير نور(10جلدى)، ج9، ص: 76
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
أَ فَمَنْ كانَ عَلى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّهِ كَمَنْ زُيِّنَ لَهُ سُوءُ عَمَلِهِ وَ اتَّبَعُوا أَهْواءَهُمْ «14»
بعد از آن به جهت تسليه خاطر پيغمبر و توبيخ كفار فرمايد:
أَ فَمَنْ كانَ عَلى بَيِّنَةٍ: آيا پس كسى كه باشد بر حجتى روشن، مِنْ رَبِّهِ: از جانب پروردگار خود كه قرآن است و ساير حجج عقليه كه برهان توحيدند، كَمَنْ زُيِّنَ لَهُ سُوءُ عَمَلِهِ: مانند كسى است كه آراسته است، يعنى آرايش داده براى او بدى كردار او را از شرك و ساير معاصى، وَ اتَّبَعُوا أَهْواءَهُمْ: و پيروى كرده‌اند آرزوهاى خود را.
بيان: عدم تساوى دو دسته را به طريق استفهام انكارى بيان فرمايد كه آيا مساوى هستند كسانى كه به حجت و برهان از ايمان مى‌باشند، يعنى پيغمبر و مؤمنان با كسانى كه اعمال شنيعه و افعال قبيحه آنها را شيطان زينت داد و پيروى هواى نفس خود را نمايند يعنى منافقان و فساق؛ و البته عقل و وجدان و عرف حكم نمايد به اينكه اين دو هرگز مساوى نخواهند بود نه در دنيا و نه در آخرت و نه در وجود و نه در عمل، زيرا وجود مؤمنان خير و اعمال آنها باعث بركت و سعادت و لكن وجود كفار و فساق شر و افعال آنها موجب نحوست و نكبت باشد، بنابراين در پيشگاه حضرت سبحان نيز مساوى نخواهند بود.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
ذلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ مَوْلَى الَّذِينَ آمَنُوا وَ أَنَّ الْكافِرِينَ لا مَوْلى لَهُمْ «11» إِنَّ اللَّهَ يُدْخِلُ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ وَ الَّذِينَ كَفَرُوا يَتَمَتَّعُونَ وَ يَأْكُلُونَ كَما تَأْكُلُ الْأَنْعامُ وَ النَّارُ مَثْوىً لَهُمْ «12» وَ كَأَيِّنْ مِنْ قَرْيَةٍ هِيَ أَشَدُّ قُوَّةً مِنْ قَرْيَتِكَ الَّتِي أَخْرَجَتْكَ أَهْلَكْناهُمْ فَلا ناصِرَ لَهُمْ «13» أَ فَمَنْ كانَ عَلى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّهِ كَمَنْ زُيِّنَ لَهُ سُوءُ عَمَلِهِ وَ اتَّبَعُوا أَهْواءَهُمْ «14» مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتِي وُعِدَ الْمُتَّقُونَ فِيها أَنْهارٌ مِنْ ماءٍ غَيْرِ آسِنٍ وَ أَنْهارٌ مِنْ لَبَنٍ لَمْ يَتَغَيَّرْ طَعْمُهُ وَ أَنْهارٌ مِنْ خَمْرٍ لَذَّةٍ لِلشَّارِبِينَ وَ أَنْهارٌ مِنْ عَسَلٍ مُصَفًّى وَ لَهُمْ فِيها مِنْ كُلِّ الثَّمَراتِ وَ مَغْفِرَةٌ مِنْ رَبِّهِمْ كَمَنْ هُوَ خالِدٌ فِي النَّارِ وَ سُقُوا ماءً حَمِيماً فَقَطَّعَ أَمْعاءَهُمْ «15»
جلد 5 صفحه 6
ترجمه
اين براى آنست كه خدا ياور آنان است كه ايمان آوردند و بدرستى كه كافران نيست ياورى براى آنها
همانا خدا داخل ميكند آنانرا كه ايمان آوردند و كردند كارهاى شايسته در بهشت‌هائى كه روان است از زير آنها نهرها و آنانكه كافر شدند بهره بردارى ميكنند و ميخورند همچنانكه ميخورند چهار پايان و آتش جايگاه آنها است
و چه بسيار بلدى كه آن شديدتر بود در قوّت از بلد تو كه بيرون كردند تو را هلاك كرديمشان پس نبود ياورى براى آنها
آيا پس كسيكه باشد بر حجّتى از پروردگارش مانند كسى است كه آراسته شده باشد براى او بدى كردارش و پيروى كرده باشند خواهشهاى خود را.
مثل اهل بهشتى كه وعده داده شدند پرهيزكاران كه در آنست نهرهائى از آب تغيير ناپذير و نهرهائى از شير كه تغيير نكرده طعمش و نهرهائى از شرابى كه لذّت است براى آشامندگان و نهرهائى از عسل صاف خالص و براى ايشان است در آن از همه ميوه‌ها و آمرزشى از پروردگارشان آيا مانند كسى است كه او جاودانى است در آتش و آشامانيده شوند آبى جوشان پس پاره پاره كند روده‌هاشان را.
تفسير
اين سعادت و كاميابى و نعمت بى‌پايان كه نصيب اهل ايمان شده و ميشود و اين انحطاط و نگونسارى و عذابهاى گوناگون كه بكفّار ميرسد و در آيات سابقه اشاره بآنها شده بود براى آنستكه خداوند يار و ياور اهل ايمان است و كفّار يار و ياورى كه بتواند در مقابل اراده الهيّه با آنها كمك نمايد ندارند و اين منافات ندارد با آنكه خدا فرموده و ردّوا الى اللّه مولاهم الحقّ چون آنجا مولى بمعناى مالك است و خداوند اهل عقائد حقّه و اعمال صالحه را روز قيامت داخل ميكند در بهشتى كه جارى ميباشد از كنار درختان و زير قصور آن نهرهائيكه ذكر ميشود و كفّار در اين چند روزه دنيا بهره‌مند ميشوند از لذائذ و آب و علف آن مانند چهارپايان يعنى شتر و گاو و گوسفند كه همّى جز خوردن و آشاميدن ندارند و جايگاه ابدى آنها آتش جهنّم است و چه بسيار از اهالى بلاديكه بمراتب
جلد 5 صفحه 7
اقوى از اهل مكّه بودند آنانكه موجبات بيرون رفتن پيغمبر اكرم را از وطن خود فراهم نمودند و آن اهالى را خدا هلاك و نابود فرمود بتفصيلى كه در سور سابقه گذشت و كسى نتوانست با آنها يارى كند و عذاب خداوند را از آنها مرتفع نمايد آيا كسيكه از روى دليل و برهان معتقد بعقائد حقّه شده مانند كسى است كه بوسوسه شيطان و هواى نفس امّاره بسوء كار بد خود را خوب پنداشته و متابعت دلخواه خود را نموده نه چنين است امير المؤمنين عليه السّلام و شيعيان او از آن قبيل و خلفاء جور و پيروان آنها از اين قبيلند آيا ميشود حال شگفت‌آور كسانيكه در بهشت موعود الهى باهل تقوى جاى دارند كه در آن نهرهاى متعدّدى از آب تغييرناپذير گوارا و شير تازه كه طعمش برنگشته و شراب معطّر لذيذ بى‌ضرر و عسل صاف خالص بى‌گزند وجود دارد بعلاوه تمام ميوجات مبرّى از تمام عيوب و مشتمل بر تمام محسّنات و از همه بالاتر آمرزش گناهان از جانب پروردگارشان بطوريكه محو شود از نظر و بخاطرشان نيايد تا شرمنده نشوند مانند كسانى باشد كه مخلّد در آتش جهنّم باشند و بآنها آب جوش بياشامانند و از شدّت حرارت آن روده‌هاشان متلاشى شود و بنابراين كلمه اهل كه مضاف بجنّت است حذف شده و مقصود استفهام انكارى است و قمّى ره فرموده نيست كسيكه او در اين چنين بهشتى است مانند كسيكه او در چنين آتشى است چنانچه نيست دشمن خدا مانند دوست او و بعضى گفته‌اند اوّلا خداوند بيان اوصاف شگفت‌آور بهشت موعود را فرموده كه در آن از هر يك از چهار نوع مشروبات مذكوره انهارى است و مزاياى ديگر و بعدا فرموده آيا كسيكه مخلّد در چنين بهشتى است مانند كسيكه مخلّد در آتش است ميباشد و بنابراين تقدير زائدى در كلام لازم است كه ذكر شد و بمقتضاى بعضى روايات تمام اين نهرها از بيخ درخت طوبى منفجر ميشود از يك نهر و اللّه اعلم.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
أَ فَمَن كانَ عَلي بَيِّنَةٍ مِن رَبِّهِ كَمَن زُيِّنَ لَهُ سُوءُ عَمَلِهِ وَ اتَّبَعُوا أَهواءَهُم «14»
آيا پس كسي که بوده باشد بر بينه و دليل از پروردگار خود مثل كسي است که زينت داده شده بر او بدي عملش و متابعت كردند هواهاي نفسانيه خود را البته اينها مساوي نيستند.
أَ فَمَن كانَ عَلي بَيِّنَةٍ مِن رَبِّهِ مثل انبياء که داراي جميع شرايط نبوت باشند و داراي معجزات باهرات، و مثل ائمه هدي که شرايط امامت را واجد باشند با نص قطعي و دليل محكم و معجزات، و مثل مؤمنين که از روي قطع و يقين ايمان آورده باشند.
كَمَن زُيِّنَ لَهُ سُوءُ عَمَلِهِ که فريب زخارف دنيوي و وساوس شيطاني که جلوه داده بر آنها اعمال سوء را، وَ اتَّبَعُوا أَهواءَهُم بنده نفس شدند و گرفتند معبودان خود را هواهاي نفسانيه خود چنانچه ميفرمايد: أَ فَرَأَيت‌َ مَن‌ِ اتَّخَذَ إِلهَه‌ُ هَواه‌ُ ... الايه جاثيه آيه 22 شرحش گذشت.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 14)- این آیه از مقایسه دیگری بین «مؤمنان» و «کفار» سخن می‌گوید، از دو گروه متفاوت در همه چیز که یکی دارای ایمان و عمل صالح است و دیگری دارای یک زندگی به تمام معنی حیوانی، از دو گروهی که یکی در زیر چتر ولایت پروردگار قرار گرفته، و دیگری بی‌مولی و سر پرست.
می‌فرماید: «آیا کسی که دلیل روشنی از سوی پروردگارش دارد، همانند کسی است که زشتی اعمالش در نظرش آراسته شده، و از هوای نفسشان پیروی می‌کنند»؟! (أَ فَمَنْ کانَ عَلی بَیِّنَةٍ مِنْ رَبِّهِ کَمَنْ زُیِّنَ لَهُ سُوءُ عَمَلِهِ وَ اتَّبَعُوا أَهْواءَهُمْ).
گروه اول از شناخت صحیح و یقین و دلیل و برهان قطعی برخوردارند، اما گروه دوم بر اثر پیروی از هوی و هوسهای سرکش گرفتار سوء تشخیص و عدم درک واقعیت و تاریکی مسیر و هدف شده، در ظلمات اوهام سرگردانند، هرگز این دو گروه یکسان نیستند.
«بیّنه» به معنی دلیل آشکار است و در اینجا اشاره به قرآن و معجزات پیامبر اسلام صلّی اللّه علیه و اله و دلائل عقلی دیگر است.
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
- ↑ طبرسى صاحب مجمع البیان.
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
- محمدباقر محقق، نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه.
