و خدای تو از خلق بینیاز و (به همه) مهربان است و اگر بخواهد، شما را ببرد (و همه را فانی گرداند) آن گاه هر که را بخواهد جانشین شما کند چنان که شما را از نسل گروهی دیگر پدید آورد.
و پروردگارت بی نیاز و صاحب رحمت است، اگر بخواهد همه شما را هلاک می نماید، و پس از شما هر نسلی که بخواهد جایگزین شما می کند، همان گونه که شما را از نسل گروهی دیگر پدید آورد.
و پروردگار تو بىنياز و رحمتگر است. اگر بخواهد شما را مىبرد، و پس از شما، هر كه را بخواهد جانشين [شما] مىكند؛ همچنانكه شما را از نسل گروهى ديگر پديد آورده است.
و پروردگار تو بىنياز و مهربان است. و همچنان كه شما را از نسل مردمان ديگر بيافريده است، اگر بخواهد، شما را مىبرد و پس از شما، هر چه را كه بخواهد، جانشينتان مىسازد.
پروردگارت بینیاز و مهربان است؛ (پس به کسی ستم نمیکند؛ بلکه همه، نتیجه اعمال خود را میگیرند؛) اگر بخواهد، همه شما را میبرد؛ سپس هر کس را بخواهد جانشین شما میسازد؛ همانطور که شما را از نسل اقوام دیگری به وجود آورد.
Your Lord is the All-sufficient dispenser of mercy. If He wishes, He will take you away, and make whomever He wishes succeed you, just as He produced you from the descendants of another people.
And your Lord is the Self-sufficient one, the Lord of mercy; if He pleases, He may take you off, and make whom He pleases successors after you, even as He raised you up from the seed of another people.
Thy Lord is the Absolute, the Lord of Mercy. If He will, He can remove you and can cause what He will to follow after you, even as He raised you from the seed of other folk.
Thy Lord is self-sufficient, full of Mercy: if it were His will, He could destroy you, and in your place appoint whom He will as your successors, even as He raised you up from the posterity of other people.
و پروردگار تو بىنياز و صاحبِ رحمت است. اگر بخواهد، شما را مىبرد و پس از شما هر كه را بخواهد جايگزين مىكند، همان گونه كه شما را از نسل قوم ديگرى پديد آورد.
إِنَّ ما تُوعَدُونَ لَآتٍ وَ ما أَنْتُمْ بِمُعْجِزِينَ «134»
به راستى آنچه وعده داده مىشويد، آمدنى است و شما نمىتوانيد (خدا را) ناتوان سازيد (و از كيفر و عدل او بگريزيد).
پیام ها
1- تنها خداوند بىنياز مطلق است، پس هرگز خود را بىنياز نبينيم. «رَبُّكَ الْغَنِيُّ» در جاى ديگر مىفرمايد: «يا أَيُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَراءُ إِلَى اللَّهِ وَ اللَّهُ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ» «1» اى مردم! همهى شما نيازمند خداييد و تنها اوست كه بىنياز و ستودنى است.
2- گناهكاران، بايد در همين دنيا هم بترسند، زيرا محو آنان توسط قدرت الهى بسيار ساده است. «يُذْهِبْكُمْ»
3- ريشهى ظلم (كه در دو آيهى قبل آمده بود)، يا نياز است، يا سنگدلى و هيچ يك از اين دو در خدا وجود ندارد. «الْغَنِيُّ ذُو الرَّحْمَةِ»
4- بقاى اجتماعات بشرى، به مشيّت الهى بستگى دارد. «إِنْ يَشَأْ يُذْهِبْكُمْ»
5- بود و نبود انسانها، نفع و زيانى براى خداوند ندارد. الْغَنِيُ ... إِنْ يَشَأْ يُذْهِبْكُمْ
6- خداوند از عبادات ما بىنياز است، دستورهاى عبادى، عامل رشد خودماست. «الْغَنِيُّ»
«1». فاطر، 15.
جلد 2 - صفحه 559
7- رحمت خداوند، فراگير است، ولى گاهى بشر كار را به جايى مىرساند كه خداوند همه را نابود مىكند. ذُو الرَّحْمَةِ ... يُذْهِبْكُمْ
8- وعدههاى الهى قطعى است، نه شوخى. «إِنَّ ما تُوعَدُونَ لَآتٍ»
9- مجرم در قيامت نمىتواند با قدرت الهى در افتد. «وَ ما أَنْتُمْ بِمُعْجِزِينَ»
وَ رَبُّكَ الْغَنِيُّ ذُو الرَّحْمَةِ: و پروردگار تو بىنياز است از بندگان و عبادت آنان. صاحب رحمت است بر ايشان، چه تكليف طاعت بر آنها بسبب تكميل و وصول ايشان است به درجات عاليه، يا پروردگار بىنياز است از طاعت مطيعان، و صاحب رحمت است بر مجرمان و عاصيان.
تنبيه- آيه شريفه دال است بر آنكه ارسال رسل و تكليف و وعد و وعيد، عين لطف و مرحمت است نسبت به بندگان، زيرا ذات اقدس سبحانى غنى است در ذات و صفات و افعال، و ما سواى او ممكن بالذات و مفتقرند در وجود و بقا و آثار. پس غنى ذاتى نخواهد بود مگر او سبحانه. و صاحب رحمت است؛ زيرا: هر چيزى كه داخل در وجود است از خيرات و راحات و كرامات و سعادات از روحانيات و جسمانيات، پس آن از حق، و به ايجاد خلق او است، و استقراء دال است بر غلبه خير مثل صحت و وسعت و آسايش و غيره، و آن نيست مگر رحمت كامله و رأفت شامله، و آنچه از رحمت و بخشش از مخلوق تراوش كند، از پرتو رحمت واسعه او است إِنْ يَشَأْ يُذْهِبْكُمْ: اگر بخواهد خدا و مصلحت اقتضا كند، ببرد شما را اى كفار به جهت عدم احتياج او به شما وَ يَسْتَخْلِفْ مِنْ بَعْدِكُمْ ما يَشاءُ: و جانشين سازد از بعد شما هر كه را خواهد از مخلوقات و مردمان كَما أَنْشَأَكُمْ مِنْ ذُرِّيَّةِ قَوْمٍ آخَرِينَ: همچنانكه آفريد و ايجاد كرد شما را از ذريه قومى ديگر كه پدران شما بودند، لكن حق سبحانه ابقاى شما فرمايد به جهت ترحم بر شما.
و پروردگار تو بىنياز صاحب رحمت است اگر خواهد مىبرد شما را و جانشين ميگرداند بعد از شما آنچه را خواهد چنانچه پديد آورد شما را از نسل گروه ديگران.
تفسير
خداوند بىنياز است از بندگان و عبادت آنها و مهربان و عطوف است نسبت بايشان و براى اين است كه خير و شرّ آنها را بيان ميفرمايد و ايشان را مكلّف باطاعت و عبادت خود ميكند تا نائل بمنافع و مأمون از مضار شوند و اگر اراده فرمايد ميتواند تمام كفّار و فجّار را در يك آن هلاك فرمايد و قوم ديگرى را خلق نمايد كه آنها همگى
جلد 2 صفحه 384
عبادت و اطاعت حق را نمايند چنانچه شما را از نسل اصحاب سفينه نوح خلق فرمود كه آنها همگى اطاعت حق را مينمودند ولى مصلحت در آنستكه امر و نهى و وعد و وعيد و مطيع و عاصى و بهشت و دوزخ و ثواب و عقاب باشد و هر كس باستحقاق بمقام لايق خود برسد ..
و پروردگار تو دارندهايست صاحب رحمت اگر بخواهد شماها را ببرد و جاي شما بعد از شما آنچه را که ميخواهد قرار دهد همين نحوي که شما را ايجاد فرمود از ذريّه قوم ديگران.
وَ رَبُّكَ الغَنِيُّ نوع حكماء و علماء غني را از صفات سلبيه و بمعني بينيازي گرفتند يعني عدم احتياج چنانچه گفتند:
نه مركّب بود نه جسم نه جوهر نه عرض
برگزیده تفسیر نمونه
(آیه 133)
این آیه در واقع استدلالی است برای آنچه در آیات پیش در زمینه عدم ظلم پروردگار بیان شد، می گوید: «پروردگار تو، هم بینیاز است، و هم رحیم و مهربان» (وَ رَبُّکَ الغَنِیُّ ذُو الرَّحمَةِ).
بنابراین، دلیلی ندارد که بر کسی کوچکترین ستم روا دارد، زیرا کسی ستم می کند که یا نیازمند باشد یا خشن و سنگدل به علاوه نه نیازی به اطاعت شما دارد و نه بیمی از گناهانتان، زیرا «اگر بخواهد همه شما را می برد و به جای شما کسان دیگری را که بخواهد جانشین می سازد همان طور که شما را از دودمان انسانهای دیگری که در بسیاری از صفات با شما متفاوت بودند آفرید» (إِن یشَأ یذهِبکم وَ یستَخلِف مِن بَعدِکم ما یشاءُ کما أَنشَأَکم مِن ذُرِّیةِ قَومٍ آخَرِینَ).
بنابراین، او هم بی نیاز و هم مهربان و هم قادر بر هر چیز است با این حال تصور ظلم در باره او ممکن نیست.
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید: