اتَّبِعْ ما أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِكِينَ «106»
تنها آنچه را از سوى پروردگارت به تو وحى شده پيروى كن، معبودى جز او نيست و از مشركان روى بگردان.
نکته ها
در آيهى قبل، تهمت مشركان به پيامبر مطرح شد كه مىگفتند: كلام تو وحى نيست، بلكه آموخته از ديگران است. اينجا به پيامبر دلدارى مىدهد كه تو كار خويش را بكن و به حرف مخالفان اعتنايى نداشته باش.
شيوههاى برخورد با مخالفان، در موارد مختلف متفاوت است، از جمله:
گاهى سلام كردن است. «إِذا خاطَبَهُمُ الْجاهِلُونَ قالُوا سَلاماً» «3»
«3». فرقان، 63.
جلد 2 - صفحه 526
گاهى سكوت و عدم برخورد است. «ذَرْهُمْ» «1»، «حَسْبُنَا اللَّهُ» «2»
گاهى اعراض و بىاعتنايى است. «أَعْرِضْ عَنْهُمْ» «3»
گاهى درشتى و غلظت است. «وَ اغْلُظْ عَلَيْهِمْ» «4»
گاهى مقابله به مثل است. «فَاعْتَدُوا عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدى عَلَيْكُمْ» «5»
پیام ها
1- رهبران الهى نبايد با تهمتها و تحقيرها و تحليلهاى نارواى دشمنان، در راه خود سست شوند. «اتَّبِعْ ما أُوحِيَ إِلَيْكَ»
2- گاهى بشر چنان سقوط مىكند كه پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله نيز به فرمان الهى از او روگردان مىشود. «وَ أَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِكِينَ»
«1». حجر، 3.
«2». آلعمران، 173.
«3». مائده، 42.
«4». توبه، 73.
«5». بقره، 194.
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
اتَّبِعْ ما أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِكِينَ (106)
بعد از آن پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله را امر به اتباع وحى فرمايد:
اتَّبِعْ ما أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ: متابعت نما آنچه وحى شده به تو از جانب
تفسير اثنا عشرى، ج3، ص: 349
پروردگار تو و متدين شو به توحيد لا إِلهَ إِلَّا هُوَ: نيست هيچ معبودى مستحق عبادت مگر ذات احديت الهى وَ أَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِكِينَ: و رو بگردان از مشركان، و به اقوال و آراى آنها التفات مكن. جماعتى آيه را منسوخ دانند به آية السيف، و اعراض را حمل كنند بر هر چه شامل كف باشد از ايشان، و آنها كه منسوخ ندانند، حمل اعراض كنند بر عدم ملاحظه با ايشان، نه آنكه منع از دعوت باشد. پس حكم آيه ثابت، و دعوت باقى است.
تنبيه- آيه شريفه اشعار و تعريض است امت پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله را، زيرا مقام نبوت، متعالى است از تكاهل در اوامر الهيه، لذا حكم آيه عام است جميع مكلفين را كه متابعت نمايند آنچه وحى شده از احكام الهيه و معرض شوند از آراء كاسده و عقايد فاسده مشركين. حضرت امير المؤمنين عليه السّلام در صدر خطبهاى فرمايد: انّ اللّه تعالى انزل كتابا هاديا بيّن فيه الخير و الشّرّ، فخذوا نهج الخير تهتدوا و اصدفوا عن سمت الشّرّ تقصدوا. «1» بدرستى كه حق تعالى نازل فرمود كتابى را كه هدايت كننده است، بيان فرمود در آن خير و شر را. پس اخذ كنيد طريق خير را كه هدايت يابيد، و ممتنع شويد از راه شر، كه مستقيم گرديد. بزرگان فرمودهاند: ملازمت آداب كتاب الهيه و سنت نبويه و عمل به آن، موجب نورانيت قلب، و فوز به سعادت گردد.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
اتَّبِعْ ما أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِكِينَ (106)
ترجمه
پيروى كن آنچه را وحى شد بسوى تو از پروردگارت نيست خدائى مگر
جلد 2 صفحه 365
او و رو گردان از مشركان.
تفسير
بعد از اتمام حجّت و ايضاح فساد قول ياوهگويان پيغمبر (ص) مأمور شد بآنكه وظيفه خود را از دعوت و تديّن باحكام قرآن اصولا و فروعا انجام دهد خصوصا توحيد را و بكلّى از اقوال و افعال كفار منصرف باشد و اعتنائى بشأن آنها نفرمايد و از اين باب ملالتى در خاطر شريف خود راه ندهد ..
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
اتَّبِع ما أُوحِيَ إِلَيكَ مِن رَبِّكَ لا إِلهَ إِلاّ هُوَ وَ أَعرِض عَنِ المُشرِكِينَ (106)
در اینجا وظیفه پیامبر صلّی اللّه علیه و آله را در برابر لجاجتها و کینه توزیها و تهمتهای مخالفان، مشخص ساخته، می گوید: «وظیفه تو آن است که از آنچه از طرف پروردگار بر تو وحی می شود، پیروی کنی، خدایی که هیچ معبودی جز او نیست» (اتَّبِع ما أُوحِیَ إِلَیکَ مِن رَبِّکَ لا إِلهَ إِلّا هُوَ).
و نیز «وظیفه تو این است که به مشرکان و نسبتهای ناروا و سخنان بی اساس آنها اعتنا نکنی» (وَ أَعرِض عَنِ المُشرِکینَ).
در حقیقت این آیه یک نوع دلداری و تقویت روحیه نسبت به پیامبر صلّی اللّه علیه و آله است، که در برابر این گونه مخالفان در عزم راسخ و آهنینش کمترین سستی حاصل نشود.
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید: