آیه 103 سوره انبیاء

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مشاهده آیه در سوره

لَا يَحْزُنُهُمُ الْفَزَعُ الْأَكْبَرُ وَتَتَلَقَّاهُمُ الْمَلَائِكَةُ هَٰذَا يَوْمُكُمُ الَّذِي كُنْتُمْ تُوعَدُونَ

مشاهده آیه در سوره


<<102 آیه 103 سوره انبیاء 104>>
سوره : سوره انبیاء (21)
جزء : 17
نزول : مکه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

و هیچ گاه فزع اکبر و هنگامه بزرگ قیامت آنها را محزون نخواهد ساخت و با آنان فرشتگان (رحمت) ملاقات کنند (و گویند) این است آن روز (سعادت) شما که در دنیا به شما وعده می‌دادند.

ترجمه های انگلیسی(English translations)

The Great Terror will not upset them, and the angels will receive them [saying]: ‘This is your day which you were promised.’

معانی کلمات آیه

«الْفَزَعُ الأکْْبَرُ»: بزرگترین هراس و عظیم‌ترین و وحشتناکترین بیم. مراد خوف و هراس روز قیامت است که به دنبال نفخه دوم پدیدار و هویدا می‌گردد. «تَتَلَقَّاهُمْ»: پذیره ایشان می‌گردند و با آنان رویاروی می‌شوند.

نزول

شأن نزول آیات 101 تا 103:

ابوبصیر و حسن بن راشد طى حدیث مفصلى از امام صادق علیه‌السلام و ایشان از طریق آباء گرامى خود از امیرالمومنین على علیه‌السلام نقل نماید که مختصر آن چنین است. على فرماید: پیامبر به من فرمود: خوشا به حال کسى که تو را دوست داشته باشد و امامت تو را تصدیق نماید و واى بر کسى که تو را دشمن بدارد و امامت تو را تکذیب کند و تو عالم این امت بعد از من مى باشى. تو و شیعیان تو از پایه گذاران عدالت و دادگرى مى باشید و نیز بهترین مخلوق خداوند هستید و در روز رستاخیز و یوم الفزع الاکبر در ظل عرش پروردگار خواهید بود. روزى که همه مردم در ترس و رعب بسر برند ولى دوستداران تو در آن روز نه ترسى دارند و نه در حزن و اندوه باشند و درباره شما این آیات نازل گردید.[۱]

ابن عباس گوید: وقتى که آیه «إِنَّکمْ وَ ما تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ حَصَبُ جَهَنَّمَ أَنْتُمْ لَها وارِدُونَ»[۲] نازل گردید، ابن الزبعرى گفت: بنابراین پرستندگان آفتاب و ماه و فرشتگان با معبودان خویش همه در آتش قرار خواهند گرفت. سپس آیه 101 این سوره و آیه 57 سوره زخرف «وَلَمَّا ضُرِبَ ابْنُ مَرْیمَ مَثَلًا» نازل گردید.[۳]

و نیز گویند: صنادید قریش در حطیم حاضر بودند و اطراف خانه کعبه 360 بت نهاده و آن را مى پرستیدند، پیامبر آیه 101 را قرائت فرمود. کفار از این آیه برآشفتند و داد می‌زدند و می‌گفتند: محمد به خدایان ما سخن زشت مى گوید و دشنام مى دهد. پیامبر بعد از قرائت آیه به راه افتاد، کفار در گفتگوى خود باقى بودند تا این که عبدالله بن الزبعرى آمد و گفت: چه خبر شده است؟ که متغیر و برآشفته هستید؟ آن‌ها موضوع پیامبر را با قرائت آیه براى او بیان کردند.

ابن الزبعرى گفت: کسى را دنبال محمد بفرستید و او را بیاورید. رسول خدا صلی الله علیه و آله را آوردند. عبدالله گفت: یا محمد آیا این خدایان که ما مى پرستیم فقط آن‌ها به دوزخ می‌روند یا هر معبودى که پائین تر از خداى یگانه که معبود تو است به جهنم خواهد رفت؟ پیامبر فرمود: منظور تمام معبودان غیر از خداى یگانه است. ابن الزّبعرى گفت: حال که چنین است به عقیده تو یهودیانى که عزیر را مى پرستیدند و نیز مسیحیانى را که مسیح را پرستش می‌نمودند و نیز طائفه بنوملیح که فرشتگان را پرستش می‌کردند، همه در دوزخ خواهند بود؟

پیامبر فرمود: بلى، سپس آیه 101 نازل گردید و فرمود آنان که در سابق بوده و سبقت در زمان داشتند مانند عزیر و مسیح و ملائکه همه از خوبان بودند و از این گونه عبادات بیهوده به دور بوده اند و نیز کراهت داشتند که مورد پرستش و عبادت دیگران قرار گیرند و درباره کسانى که آن‌ها را مورد پرستش قرار داده و نیز درباره ابن الزّبعرى آیه 58 سوره زخرف «ما ضَرَبُوهُ لَک إِلَّا جَدَلًا بَلْ هُمْ قَوْمٌ خَصِمُونَ» نازل گردیده است که در جاى خود مذکور خواهد شد.[۴][۵]

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


لا يَحْزُنُهُمُ الْفَزَعُ الْأَكْبَرُ وَ تَتَلَقَّاهُمُ الْمَلائِكَةُ هذا يَوْمُكُمُ الَّذِي كُنْتُمْ تُوعَدُونَ «103»

بزرگ‌ترين وحشت (آن روز) آنان را غمگين (و مضطرب) نمى‌سازد و فرشتگان به ملاقات (و استقبال) آنان مى‌روند (و مى‌گويند:) اين روزى است، كه به شما وعده داده شده بود.

نکته ها

بر اساس روايات، مخاطب آيه كسانى هستند كه علاوه بر داشتن عقايد صحيح، در خط رهبرانى حركت مى‌كنند كه از طرف خدا و رسول او صلى الله عليه و آله تعيين شده‌اند. «1»

پیام ها

1- دفع شرّ، مهم‌تر از جلب منفعت است. لذا اوّل سخن از دورى از غم‌هاست بعد دريافت بشارت‌ها. «لا يَحْزُنُهُمُ الْفَزَعُ الْأَكْبَرُ وَ تَتَلَقَّاهُمُ الْمَلائِكَةُ»

2- ناگوارى‌هاى دنيا هر چند هم كه بزرگ باشند، نسبت به مصائب اخروى ناچيزند. «الْفَزَعُ الْأَكْبَرُ»

3- در قيامت، فرشتگان با انسان‌ها سخن مى‌گويند. «تَتَلَقَّاهُمُ الْمَلائِكَةُ»

4- استقبال و ديدار از مؤمنين، كارى فرشته گونه است. «تَتَلَقَّاهُمُ الْمَلائِكَةُ»

5- اگر امروز دنيا به كام طاغوتيان است غمگين مباشيم كه روزگار مؤمنان نيز فرا خواهد رسيد. «هذا يَوْمُكُمُ»

6- وعده‌هاى الهى حتمى است. «كُنْتُمْ تُوعَدُونَ»


«1». تفسير الميزان.

تفسير نور(10جلدى)، ج‌5، ص: 501

پانویس

  1. پرش به بالا کتاب امالى از ابن بابویه و کتاب بشارات الشیعة و البرهان فی تفسیر القرآن.
  2. پرش به بالا آیه 98 سوره انبیاء، (ترجمه) «البته شما و آنچه را که غیرخدا مى پرستید، آتش افروز دوزخ هستید و در آتش آن وارد می‌شوید».
  3. پرش به بالا حاکم صاحب المستدرک.
  4. پرش به بالا تفسیر کشف الاسرار.
  5. پرش به بالا محمدباقر محقق،‌ نمونه بينات در شأن نزول آيات از نظر شیخ طوسی و ساير مفسرين خاصه و عامه، ص 534.

منابع