آیه 84 سوره انعام
| <<83 | آیه 84 سوره انعام | 85>> | |||||||||||||
| |||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
و ما به ابراهیم، اسحاق و یعقوب را عطا کردیم و همه را به راه راست بداشتیم و نوح را پیش از ابراهیم و فرزندانش داود و سلیمان و ایوب و یوسف و موسی و هارون را هدایت نمودیم و این چنین نیکوکاران را پاداش می‌دهیم.
و اسحاق و یعقوب را به ابراهیم بخشیدیم، [و] هر یک را هدایت کردیم، و [نیز] نوح را پیش از این هدایت نمودیم، و از فرزندان او داود و سلیمان و ایوب و یوسف و موسی و هارون را [هدایت کردیم؛] و این گونه نیکوکاران را پاداش می دهیم.
و به او اسحاق و يعقوب را بخشيديم، و همه را به راه راست درآورديم، و نوح را از پيش راه نموديم، و از نسل او داوود و سليمان و ايوب و يوسف و موسى و هارون را [هدايت كرديم] و اين گونه، نيكوكاران را پاداش مى‌دهيم.
و به او اسحاق و يعقوب را بخشيديم و همگى را هدايت كرديم. و نوح را پيش از اين هدايت كرده بوديم و از فرزندان ابراهيم داود و سليمان و ايوب و يوسف و موسى و هارون را هدايت كرديم. و نيكوكاران را اين گونه جزا دهيم.
و اسحاق و یعقوب را به او [= ابراهیم] بخشیدیم؛ و هر دو را هدایت کردیم؛ و نوح را (نیز) پیش از آن هدایت نمودیم؛ و از فرزندان او، داوود و سلیمان و ایّوب و یوسف و موسی و هارون را (هدایت کردیم)؛ این‌گونه نیکوکاران را پاداش می‌دهیم!
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
وهبنا: هبه: بخشيدن بدون عوض. «وَهَبْنا لَهُ» عطا كرديم باو.
ذريه: ذرء: آفريدن. ذريه: فرزند و نسل. جمع آن ذريات است.[۱]
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ وَهَبْنا لَهُ إِسْحاقَ وَ يَعْقُوبَ كُلًّا هَدَيْنا وَ نُوحاً هَدَيْنا مِنْ قَبْلُ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِهِ داوُدَ وَ سُلَيْمانَ وَ أَيُّوبَ وَ يُوسُفَ وَ مُوسى وَ هارُونَ وَ كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ «84»
و ما به او (ابراهيم)، اسحاق و يعقوب را بخشيديم و يكايك آنان را هدايت كرديم و نوح را پيش از آنان هدايت كرده بوديم. و از نسل او (ابراهيم)، داود و سليمان و ايّوب و يوسف و موسى و هارون را (نيز هدايت كرديم) و ما اين گونه نيكوكاران را پاداش مى‌دهيم.
جلد 2 - صفحه 503
نکته ها
در اين آيه و دو آيه‌ى بعد، در مجموع نام 17 نفر از پيامبران آمده است
در ضمير «ذُرِّيَّتِهِ» دو احتمال است: يكى آنكه ضمير به حضرت ابراهيم برگردد، چون آيات پيش درباره‌ى اوست و اكثر اين افراد از نسل اويند، روايت نيز همين را مى‌فرمايد.
ديگر آنكه به نوح عليه السلام برگردد، چون ضمير به نام او نزديكتر است و از نسل او پيامبرانى همچون لوط بوده‌اند.
پیام ها
1- فرزند صالح، هديه و موهبت الهى است. «وَهَبْنا- نَجْزِي»
2- سنّتِ هدايت و بعثت، همواره جريان داشته است. «وَ نُوحاً هَدَيْنا مِنْ قَبْلُ»
3- الطاف الهى بى‌حساب و كتاب به كسى داده نمى‌شود. «كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ وَهَبْنا لَهُ إِسْحاقَ وَ يَعْقُوبَ كُلاًّ هَدَيْنا وَ نُوحاً هَدَيْنا مِنْ قَبْلُ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِهِ داوُدَ وَ سُلَيْمانَ وَ أَيُّوبَ وَ يُوسُفَ وَ مُوسى وَ هارُونَ وَ كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ (84)
وَ وَهَبْنا لَهُ إِسْحاقَ وَ يَعْقُوبَ: و عطا فرموديم حضرت ابراهيم عليه السّلام را اسحاق پسر او كه پدر انبياى بنى اسرائيل است، و يعقوب كه نبيره او است. وجه تسميه يعقوب آنكه در عقب عيص متولّد شده بود كُلًّا هَدَيْنا: هر يك از اين دو را هدايت نموديم به معرفت خود خاصة و احكام شريعت و محض الطاف و توفيق، يعنى نبوت را عطا فرموديم وَ نُوحاً هَدَيْنا مِنْ قَبْلُ: و هدايت نموديم و نبوت داديم نوح عليه السّلام را قبل از ابراهيم. تعداد هدايت نوح در اين مقام به جهت اظهار نعمت است بر ابراهيم عليه السّلام چه نوح عليه السّلام پدر او و شرف والد به ولد متعدى مى‌شود وَ مِنْ ذُرِّيَّتِهِ داوُدَ وَ سُلَيْمانَ: و هدايت نموديم
تفسير اثنا عشرى، ج3، ص: 321
از ذريه نوح عليه السّلام داود و سليمان را. حاصل بوسيله توفيق و الطاف خاصه هدايت كامله، يعنى نبوت را عطا فرموديم به داود و سليمان پسر داود وَ أَيُّوبَ وَ يُوسُفَ: و ايوب را كه از اولاد اسحق بن ابراهيم و يوسف پسر يعقوب عليه السّلام را. از حضرت پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله مروى است: الكريم بن الكريم بن الكريم بن الكريم يوسف بن يعقوب بن اسحق بن ابراهيم. «1» وَ مُوسى وَ هارُونَ: و موسى بن عمران و هارون كه برادر موسى و يك سال از او بزرگتر بود وَ كَذلِكَ: و همچنانكه ابراهيم عليه السّلام را پاداش و جزا داديم به رفعت درجات، و ثبات بر دين، و مجاهده در راه معرفت، و كثرت اولاد، و وضع نبوت در او و ذريه او، نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ: جزا مى‌دهيم نيكوكاران را به فراخور و استحقاق ايشان به نيل ثواب و كرامات.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
وَ وَهَبْنا لَهُ إِسْحاقَ وَ يَعْقُوبَ كُلاًّ هَدَيْنا وَ نُوحاً هَدَيْنا مِنْ قَبْلُ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِهِ داوُدَ وَ سُلَيْمانَ وَ أَيُّوبَ وَ يُوسُفَ وَ مُوسى وَ هارُونَ وَ كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ (84)
ترجمه
و بخشيديم باو اسحق و يعقوب را هر يكى را هدايت كرديم و نوح را هدايت كرديم از پيش و از نسل او داود و سليمان و ايّوب و يوسف و موسى و هرون را و اين چنين پاداش ميدهيم نيكوكاران را.
تفسير
خداوند عطا كرد بحضرت ابراهيم حضرت اسحق را و باو كرامت فرمود حضرت يعقوب را كه انبياء بنى اسرائيل از نسل او بوجود آمدند و هر دو يا همه آنها را هدايت فرمود بحق و مسلك مستقيم توحيد و مخلّع فرمود بخلعت رسالت و پيش از آنها
جلد 2 صفحه 346
حضرت نوح را هدايت فرموده بود بتوحيد و برگزيده بود او را برسالت و از نسل آنحضرت يعنى نوح هدايت فرمود و برگزيد حضرت داود و پسرش حضرت سليمان را و حضرت ايّوب و حضرت يوسف و حضرت موسى و برادرش هرون را كه تمام از نسل حضرت ابراهيم (ع) بودند لذا محتمل است مرجع ضمير در و من ذريته حضرت ابراهيم باشد چون كلام در بيان فضائل اصلى و فرعى آنحضرت است پس اقرب است بحسب معنى اگر چه نوح اقرب است بحسب لفظ و مؤيد اين معنى است روايت عياشى ره از حضرت صادق (ع) كه فرمود و اللّه خداوند نسب حضرت عيسى را در قرآن بحضرت ابراهيم بيان فرموده است از طرف زنان و اين آيه و آيه بعد را تلاوت فرمود اگر چه مقصود از اين فرمايش دفع اشكال معاندين بوده كه مى‌گفتند ذريّه بر اولاد دخترى صادق نيست پس چرا شما خود را ذريّه رسول (ص) معرفى مينمائيد و اين اشكال رفع ميشود اگر چه مرجع ضمير نوح باشد پس مورد اهتمام در كلام نيست ولى با اين وصف مؤيّد است و در عيون از حضرت كاظم (ع) نقل نموده كه به هرون فرمود چنانچه ملحق شده است حضرت عيسى بذرارى انبياء از طريق مريم ملحق شديم ما بذرارى پيغمبر (ص) از طرف مادرمان حضرت فاطمه (ع) در جواب سؤال او از اين مسئله و در كافى و اكمال از امام باقر (ع) حديثى نقل نموده كه متصل فرموده است در آن حديث سلسله وصايت را از آدم (ع) تا خاتم صلى اللّه عليه و آله و اوصياء اطهارش و در آنجا فرموده است كه هدايت مذكوره در اين آيه براى حضرت ابراهيم و اصول و فروع آنحضرت بملاحظه حفظ وصايت در اهل بيت انبيا (ع) بوده است و خداوند اينگونه پاداش ميدهد نيكوكاران را كه ايشانرا برتبه نبوت و رسالت و امامت و وصايت و ولايت ميرساند ..
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ وَهَبنا لَهُ إِسحاقَ وَ يَعقُوب‌َ كُلاًّ هَدَينا وَ نُوحاً هَدَينا مِن قَبلُ وَ مِن ذُرِّيَّتِهِ داوُدَ وَ سُلَيمان‌َ وَ أَيُّوبَ وَ يُوسُفَ وَ مُوسي وَ هارُونَ وَ كَذلِكَ نَجزِي المُحسِنِين‌َ (84) وَ زَكَرِيّا وَ يَحيي وَ عِيسي وَ إِلياس‌َ كُل‌ٌّ مِن‌َ الصّالِحِين‌َ (85) وَ إِسماعِيل‌َ وَ اليَسَع‌َ وَ يُونُس‌َ وَ لُوطاً وَ كلاًّ فَضَّلنا عَلَي العالَمِين‌َ (86) وَ مِن آبائِهِم وَ ذُرِّيّاتِهِم وَ إِخوانِهِم وَ اجتَبَيناهُم وَ هَدَيناهُم إِلي صِراطٍ مُستَقِيم‌ٍ (87)
احتياج بترجمه ندارد در ضمن تفسير شرح داده ميشود انشاء اللّه تعالي، وَ وَهَبنا لَهُ علاوه بر آنچه در آيه ذكر شده سابقا که حجتهاي خود را بابراهيم
جلد 7 - صفحه 128
عليه السّلام داديم و درجات عاليه باو عنايت نموديم باو بخشيديم اسحق در سن‌ّ پيري و عجوزه بودن و نازا بودن ساره زوجه او باو اسحق را عنايت كرديم و يعقوب که فرزند اسحق باشد و درك زمان ابراهيم را نمود چنانچه در جاي ديگر ميفرمايد فَبَشَّرناها بِإِسحاق‌َ وَ مِن وَراءِ إِسحاقَ يَعقُوب‌َ هود آيه 74.
كُلًّا هَدَينا هر سه نفر ابراهيم اسحق يعقوب را هدايت نموديم داراي مقام نبوت و رسالت بودند و از اوصياء ابراهيم در بني اسرائيل که اسرائيل همان اسحق است.
وَ نُوحاً هَدَينا مِن قَبلُ يعني پيش از ابراهيم نوح را هدايت كرديم که اولين پيغمبر اولو العزم بوده و دين او تا زمان ابراهيم باقي بود و او را شيخ الانبياء گفتند چون طول عمر او از همه بيشتر بوده و آدم ثاني گفتند چون تمام افراد بشر بعد از آدم از نسل او بوجود آمدند وَ مِن ذُرِّيَّتِهِ در مرجع ضمير اختلاف شد بعضي گفتند راجع بنوح است يكي از جهت اقربيت و يكي از جهت اينكه بعض مذكورين از ذريه ابراهيم نيستند مثل لوط و الياس، و بعضي گفتند راجع بابراهيم است چون اينکه آيات در مقام تفضلات باو است و از باب تغليب همه را ذريه او شمرده داود إبن ايشاء که شرح حال او در سوره بقره در قصه طالوت و جالوت آيه شريفه وَ قَتَل‌َ داوُدُ جالُوت‌َ گذشت و سليمان إبن داود و شرح آن هم در قضيه هاروت و ماروت گذشت و ايوب إبن موص إبن رازح بن روم بن عيصي إبن اسحق از انبياء بني اسرائيل و شرح حال او در سوره ص آيه 4 وَ اذكُر عَبدَنا أَيُّوبَ إِذ نادي رَبَّه‌ُ أَنِّي مَسَّنِي‌َ الشَّيطان‌ُ بِنُصب‌ٍ وَ عَذاب‌ٍ بيايد انشاء اللّه و يوسف إبن يعقوب إبن اسحق در سوره يوسف خداوند مفصلا بيان فرموده و موسي و هارون دو برادر ابنا عمران إبن يصهر بن قاهث بن لاوي إبن يعقوب و در بسياري از سور شرح حال آنها بتفصيل و اجمال بيان شده.
جلد 7 - صفحه 129
وَ كَذلِكَ نَجزِي المُحسِنِين‌َ ممكن است اشاره باين باشد که اينها چون محسن بودند بآنها عنايت فرموديم و ممكن است اشاره باشد به اينكه بمحسنين هم اينکه نوع عنايتها را ميكنيم.
(و زكريّا) إبن اذن بن بركيا که او را ارّه بر سر گذاردند و دو قسمت كردند و يحيي إبن زكريّا که براي خاطر يك زن زانيه او را سر بريدند و سر او در مقابل پادشاه تكلم فرمود چنانچه سر حضرت ابي عبد اللّه عليه السّلام مقابل يزيد لعين تكلم فرمود و سر سعيد بن جبير مقابل حجاج تكلم نمود و عيسي إبن مريم بنت عمران إبن ياشهم إبن امون إبن حزقيا، و اينکه يكي از ادله است بر اينكه حسنين عليهما السّلام و ساير ائمه هدي و سادات فاطميين ابناء رسول اللّه صلّي اللّه عليه و آله و سلّم هستند و از ذراري آن بزرگوار و الياس در ميان مفسرين اختلاف شد که آيا ادريس است يا خضر است يا اولاد بشر إبن فنحاس است و خداوند در سوره و الصافات در ده آيه از آيه 123 الي 132، شرح او را بيان فرموده كُل‌ٌّ مِن‌َ الصّالِحِين‌َ صالح مطلق مرادف با معصوم است.
(و اسمعيل) ذبيح اللّه إبن ابراهيم و بشارة او را خداوند بابراهيم داده فَبَشَّرناه‌ُ بِغُلام‌ٍ حَلِيم‌ٍ الي آخر الآيات سوره و الصافات آيه 99 الي 109 يازده آيه و اليسع إبن اخطوب إبن عجوز يونس إبن متي ملقب بذي النون و شرح حال او در سوره و الصافات آيه 139 تا 149 در يازده آيه ذكر شده و لوطا بعضي گفتند پسر برادر ابراهيم که هاران باشد و بعضي گفتند پسر خواهر ابراهيم است و اول كسي که ايمان بابراهيم آورد او بوده چنانچه ميفرمايد فَآمَن‌َ لَهُ لُوطٌ عنكبوت آيه 25، چنانچه امير المؤمنين عليه السّلام اول من آمن برسول اللّه (ص) بود، و مبعوث شد بر قومش و قضاياي او و قومش در بسياري از سور قرآن مذكور شده وَ كلًّا فَضَّلنا عَلَي العالَمِين‌َ بعضي گفتند مراد عالمين زمان خود بوده و نظر به اينكه
جلد 7 - صفحه 130
محمّد صلّي اللّه عليه و آله و سلّم و آل او عليهم السّلام مسلّما افضل از آنها بودند لكن اينکه خلاف ظاهر آيه شريفه است بلكه آيه در مقام اينست که انبياء افضل بر عالمين هستند امّا البته ميانه خود انبياء افضل و غير افضل بوده چنانچه ميفرمايد تِلك‌َ الرُّسُل‌ُ فَضَّلنا بَعضَهُم عَلي بَعض‌ٍ بقره آيه 254، و حضرت رسالت (ص) افضل از کل آنها بوده و ملقب (بخاتم النبيين) شده در آيه شريفه ما كان‌َ مُحَمَّدٌ أَبا أَحَدٍ مِن رِجالِكُم وَ لكِن رَسُول‌َ اللّه‌ِ وَ خاتَم‌َ النَّبِيِّين‌َ احزاب آيه 40.
وَ مِن آبائِهِم وَ ذُرِّيّاتِهِم وَ إِخوانِهِم ظاهر اينست که اينکه جمله اشاره بسائر انبياء است که نام آنها ذكر نشده و آنها بعضي پدران اينکه مذكورين بودند و بعضي ذراري آنها و بعضي اخوان آنها و قرينه بر اينکه ظهور يكي اينكه اينکه آيات شريفه در مقام ذكر انبياء بوده و ديگر جمله اخيره که ميفرمايد وَ اجتَبَيناهُم که خداوند اينها را برگزيد وَ هَدَيناهُم بهدايت مطلقه عامه إِلي صِراطٍ مُستَقِيم‌ٍ که هيچگونه اعوجاجي در او نباشد از حيث عقائد و اخلاق و اعمال و آنها هدايت شدند و اينکه موهبت خاص انبياء و اوصياء آنها و معصومين مثل مريم و صديقه طاهره است زيرا غير معصوم خالي از اعوجاج نيست و اقوي‌تر دليل که موجب نص‌ّ در اينکه مدّعي ميشود آيات بعد است که ميفرمايد:
131
برگزیده تفسیر نمونه
(آیه 84)
از این به بعد به قسمتی از مواهبی که خداوند به ابراهیم داده است اشاره شده، و آن مواهب فرزندان صالح و نسل لایق و برومند است که یکی از بزرگترین مواهب الهی محسوب می شود.
نخست می گوید: «ما به ابراهیم، اسحاق و یعقوب (فرزندان اسحاق) را بخشیدیم» (وَ وَهَبنا لَهُ إِسحاقَ وَ یعقُوبَ).
سپس برای این که افتخار این دو تنها در جنبه پیغمبرزادگی نبود، بلکه شخصا در پرتو فکر صحیح و عمل صالح نور هدایت را در قلب خود جای داده بودند، می گوید: «هر یک از آنها را هدایت کردیم» (کلًّا هَدَینا).
و به دنبال آن برای این که تصور نشود، در دورانهای قبل از ابراهیم، پرچمدارانی برای توحید نبودند، و این موضوع از زمان او شروع شده اضافه می کند، «نوح را نیز پیش از آن هدایت و رهبری کردیم» (وَ نُوحاً هَدَینا مِن قَبلُ).
در حقیقت با اشاره به موقعیت نوح که از اجداد ابراهیم است و موقعیت جمعی از پیامبران که از دودمان و فرزندان او هستند، موقعیت ممتاز ابراهیم را از نظر «وراثت و ریشه» و «ثمره» وجودی مشخص می سازد.
و در تعقیب آن نام جمع کثیری از پیامبران را که از دودمان ابراهیم بودند می برد، نخست می گوید: «از دودمان ابراهیم، داود و سلیمان و ایوب و یوسف و موسی و هارون را هدایت کردیم» (وَ مِن ذُرِّیتِهِ داوُدَ وَ سُلَیمانَ وَ أَیوبَ وَ یوسُفَ وَ مُوسی وَ هارُونَ).
و در پایان آیه می فرماید: «این چنین نیکوکاران را پاداش می دهیم» (وَ کذلِکَ نَجزِی المُحسِنِینَ). به این ترتیب روشن می کند که مقام و موقعیت آنان در پرتو اعمال و کردار آنها بود.
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
- ↑ تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
