فرات
فرات نام نهرى است در سرزمین کربلا، که حادثه عاشورا نزدیک آن اتفاق افتاد و امام حسين علیه السلام و یارانش لب تشنه در کنار آب، شهید شدند. از این رو در فرهنگ شیعه نام این نهر یادآور تشنگى ابا عبداللَّه الحسین علیه السلام و یاران ایشان در روز عاشورا است.
موقعیت جغرافیایی
فرات شطى است در مغرب کشور عراق و متشکل است از دو شعبه «قره سو» و «مراد چاى» که سرچشمه آنها نزدیک رود «ارس» در ارمنستان ترکیه است. موقعى که دو شعبه قره سو و مراد چاى به هم مى‌رسند، فرات به دجله نزدیک مى‌شود ولى مجددا دجله متوجه جنوب شرقى شده و فرات به سمت مغرب مایل مى‌شود و سپس در نزدیکى خلیج فارس به رود دجله مى‌پیوندد و از آن پس مجموع این دو رود به نام «شط العرب» خوانده مى‌شود و به خلیج فارس مى‌ریزد.
سرزمینى را که بین دو رود دجله و فرات واقع است «الجزیره» مى‌گویند. طول رودخانه فرات تقریبا ۲۹۰۰ کیلومتر است. جریان فرات در جلگه بین النهرین بسیار ملایم است و داراى بسترى عریض مى‌باشد. یگانه عامل حاصلخیزى خاک عراق و جلب جمعیت در جلگه خشک و گرم بین النهرین، دو رود فرات و دجله مى‌باشد. بابل، پایتخت قدیم کشور بابل در ساحل فرات بنا شده بود.[۱]
فضیلت‌های فرات
فرات، نهر مقدس و بافضیلتى است که طبق روایات، دو ناودان از بهشت بر آن مى‌ریزد و نهرى پربرکت است و کودکى که کامش را با آب فرات بردارند، دوستدار اهل بیت علیهم السلام مى‌شود.[۲]
در حدیث است که آب فرات، مهریه حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها است.[۳] مستحب است براى زیارت امام حسین علیه السلام از آب فرات غسل زیارت کنند که موجب آمرزش گناهان است.[۴] نوشیدن از آب فرات نیز مطلوب است.
امام صادق علیه السلام به سلیمان بن هارون فرمود: «ما اظن احدا یحنک بماء الفرات الا احبنا اهل البیت».[۵] و نیز فرمود: «من شرب من ماء الفرات و حنک به فانه یحبنا اهل البیت»،[۶] هر کس از آب فرات بنوشد و کام را با آن بردارد، او دوستدار ما خاندان خواهد بود. در حدیث، از فرات به عنوان نهر مؤمن و نیز نهر بهشتى یاد شده است: «نهران مؤمنان و نهران کافران، فالمؤمنان: الفرات و نیل مصر...».[۷] در حدیث دیگری آمده است: «اربعة انهار من الجنة: الفرات...».[۸]
فرات در واقعه عاشورا
«فرات» یادآور عظیمترین حماسه خونین و ماندگارترین صحنه وفا و صبر است. شیرمردان عاشورایى در کربلا، در محرم سال ۶۱ هجرى توسط نیروهاى «ابن زیاد» در محاصره قرار گرفتند و آب به روى اردوگاه امام حسین علیه السلام و اطفال و خیمه‌ها بسته شد. سپاه دشمن مى‌خواست با قرار دادن حسین علیه السلام در مضیقه بى آبى، او را به تسلیم وادارد اما آن حضرت مرگ شرافتمندانه و تشنه کامانه را برگزید.
حضرت عباس علیه السلام که براى آب آوردن از فرات، براى کودکان تشنه رفته بود، در کنار همین نهر علقمه دستانش قطع شد و به شهادت رسید.
«آب فرات» همچون «خاک کربلا»، هر دو آموزگار شجاعت و الهام بخش شهادتند. از این رو برداشتن کام نوزاد با آب فرات یا تربت حسینى، چشاندن طعم شجاعت و انتقال فرهنگ شهادت در دل و جان شیعه است.
پانویس
منابع
- جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، نشر معروف.
 |
|||
| قبل از واقعه | |||
| شرح واقعه |
| ||
| پس از واقعه | |||
| بازتاب واقعه | |||
| وابسته ها | |||
