They have sold the signs of Allah for a paltry gain, and have barred [the people] from His way. Evil indeed is what they have been doing.
They have taken a small price for the communications of Allah, so they turn away from His way; surely evil is it that they do.
They have purchased with the revelations of Allah a little gain, so they debar (men) from His way. Lo! evil is that which they are wont to do.
The Signs of Allah have they sold for a miserable price, and (many) have they hindered from His way: evil indeed are the deeds they have done.
معانی کلمات آیه
«إِشْتَرَوْا»: فروخته‌اند. معاوضه کرده‌اند
«صَدُّوا»: باز ماندند و به دور افتادند. بازداشتند و به دور نگاه داشتند. این فعل ذو وَجْهَیْن است و در اینجا می‌تواند هم لازم باشد و هم متعدّی.
نزول
«شیخ طوسی» گوید: درباره کسى که این آیه براى او نازل گردیده دو قول است: مجاهد گوید درباره ابوسفیان نازل گردیده که به کفار اطعام می‌نمود و نیز به حلفاء و هم‌سوگندان قریش نیز اطعام می‌کرد ولى به حلفاء و هم‌سوگندان پیامبر اطعام نمى نمود.
ابوعلى جبائى گوید: درباره قومى از یهود نازل شده که داخل در عهد و پیمان شدند و سپس آن را شکستند[۱].[۲]
(مشركان پيمان شكن،) آيات خدا را به بهاى اندكى فروختند و (مردم را) از راه خدا بازداشتند، به راستى آنان بد اعمالى انجام مى‌دادند.
پیام ها
1- انسان در عمل و گزينش راه، داراى حقّ انتخاب است. «اشْتَرَوْا» «1»
2- در برابر از دست دادن آيات الهى، هر چه به دست آوريم، كم است، چرا كه همه‌ى دنيا و آنچه در آن است، در برابر الطاف الهى به مؤمنان، متاع قليل و ناچيز است. اشْتَرَوْا ... ثَمَناً قَلِيلًا ... ساءَ ما كانُوا يَعْمَلُونَ
3- دنياطلبى، سبب مبارزه با دين و باز داشتن مردم از راه خداست. «اشْتَرَوْا بِآياتِ اللَّهِ ثَمَناً قَلِيلًا فَصَدُّوا عَنْ سَبِيلِهِ»
4- رضاى الهى و بهشت ابدى را به دنياى زودگذر و پرآفت فروختن، بدترين كار است. اشْتَرَوْا ... ثَمَناً قَلِيلًا ... ساءَ ما كانُوا يَعْمَلُونَ
«1». آياتى كه بر داد وستد انسان دلالت دارد، نشانه اختيار انسان است.
بعد از آن بيان صفات ذميمه و افعال سيئه ايشان فرمايد:
اشْتَرَوْا بِآياتِ اللَّهِ: بدل كردند و اختيار نمودند به آيات الهى و قرآن سبحانى. ثَمَناً قَلِيلًا: بهاى اندك، يعنى چيزى را كه ثمن حقير و قليلى دارد از متاع دنيا. مراد اتباع هوى و شهوات است. مروى است «1» كه ابو سفيان ملعون بعضى از مشركان را تطميع مى‌كرد به حطام دنيا، و براى قتال اهل اسلام جمع كرد. ايشان تكذيب قرآن نموده و به طمع افتاده، در صدد قتل مؤمنان برآمدند.
بنا بقولى «2» مراد يهودند كه اخذ رشوه از عوام مى‌نمودند براى تحريف و تغيير
«1» مجمع البيان ج 3 ص 10.
«2» اين قول جبائى است. همان مدرك.
ج5، ص 27
احكام الهى و منحرف ساختند مردم را از متابعت دين اسلام و پيغمبر آخر الزمان صلّى اللّه عليه و آله و سلّم. فَصَدُّوا عَنْ سَبِيلِهِ: پس اعراض كردند از راه خدا و طاعت حق. يا منع نمودند و بازداشتند مردمان را از راه خدا و حج. إِنَّهُمْ ساءَ ما كانُوا يَعْمَلُونَ: بدرستى كه ايشان بدكارى است آنچه را كه مى‌كنند از منع و بازداشتن مردمان از راه حق و طريق مستقيم.
تنبيه- آيه شريفه شمول دارد در هر عصرى، نسبت به كسانى كه بازدارند مردم را از صراط هدايت قرآن و شريعت پيغمبر آخر الزمان، و ترغيب و تحريص نمايند براى قتل نفوس مسلمانان.
خريدند بآيتهاى خدا بهاى اندك را پس بازداشتند از راه او همانا آنها بد است آنچه بودند كه بجا مى‌آوردند
مراعات نمى‌كنند در حق مؤمنى سوگندى و نه پيمانى را و آنگروه ايشان متجاوزانند
پس اگر توبه كنند و بپا دارند نماز را و بدهند زكوة را پس برادران شمايند در دين و بتفصيل بيان مى‌كنيم آيات را براى گروهى كه مى‌دانند.
تفسير
اهل شرك و نفاق مبادله نمودند آيات قرآن را كه اگر بمفاد آن عمل مينمودند بسعادت دنيا و آخرت ميرسيدند با شهوات و اغراض فاسده خودشان كه بهاء و عوض كم و كوتاه است پس بازماندند و بازداشتند خودشان و مردم را از راه حق و بسيار بدكارى كردند كه بوبال دنيا و آخرت آن گرفتار شدند و حال آنها آنستكه مراعات نميكنند در باره احدى از اهل ايمان حقّ قسم و قرابت و عهد را و نه حقّ پيمان و امان و زنهار را و باين جهت متجاوز از حق و متعدى بغير و ستم‌كارند كه اين اعمال از آنها بروز و ظهور پيدا كرده و نقض عهد از طرف آنها ثابت شده است با وصف اين اگر توبه كنند از كفر و دو عمل مثبت اسلام را كه نماز و زكوة است انجام دهند برادران دينى
جلد 2 صفحه 560
شمايند و در نفع و ضرر با شما شريكند و خداوند با آنكه اين معانى را بنحو اجمال در آيات سابقه بيان فرموده بود اينك بتفصيل بيان فرموده براى اهل فكر و دانش كه تأمّل و تدبّر نمايند و از فوائد آن بهره‌مند شوند و تصديق بحق بودن آن نمايند.
إِنَّهُم ساءَ ما كانُوا يَعمَلُون‌َ زيرا علاوه از عقوبت شرك و كفر و ساير معاصي خود عذاب ديگران را هم دارند که مانع آنها شدند
(من سن‌ّ سنة حسنة کان له اجرها و أجر من عمل بها الي يوم القيمه و من سن‌ّ سنة سيئة کان له وزرها و وزر من عمل بها الي يوم القيمة)
و غير اينها از اخبار.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 9)- در این آیه یکی از نشانه‌های فسق و نافرمانبرداری آنها را چنین توضیح می‌دهد: «آنها آیات خدا را با بهای کمی معامله کردند، و به خاطر منافع زود گذر مادی و ناچیز خود، مردم را از راه خدا باز داشتند» (اشْتَرَوْا بِآیاتِ اللَّهِ ثَمَناً قَلِیلًا فَصَدُّوا عَنْ سَبِیلِهِ).
بعد می‌گوید: «چه عمل بدی آنها انجام می‌دادند» (إِنَّهُمْ ساءَ ما کانُوا یَعْمَلُونَ). هم خود را از سعادت و هدایت و خوشبختی محروم می‌ساختند، و هم سدّ راه دیگران می‌شدند، و چه عملی از این بدتر!
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
پرش به بالا ↑ صاحب روض الجنان گوید: مراد، اهل طایف مى باشند که از طرف کفار قریش آنها یارى و کمک گردید تا با رسول خدا صلی الله علیه و آله به جنگ پردازند چنان که ابن عباس روایت کرده است».
